Fon Emir Tipleri

Belirli bir yatırım sayesinde kâr elde etmek isteyenler, fon çeşitlerinden kolayca faydalanabilir. Fonların yatırımcılara sunduğu en büyük avantajlardan biri, farklı stratejilere uygun bir yapıda olmalarıdır. Bu özellik, piyasanın çeşitlenmesine ve özgür bir ekonominin oluşmasına yardımcı olur. Yatırım fonları A ve B tipi olmak üzere iki kısma ayrılır. 

A tipi yatırım fonu nedir sorusuna, genel olarak hisse senetlerinin yoğunlukta olduğu bir tür şeklinde cevap verilebilir. Bu fonda en az %25&#;i Türk şirketlerine ait hisse senetlerinin bulunması gerekir. Portföy dağılımında hisse senedi ağırlığının fazla olması, bu fon çeşidinin yüksek riske sahip olduğunu gösterir. Bunun yanı sıra A tipi yatırım fonu getirileri de bir hayli yüksek olur. Örnek olarak yatırımcı, bir gün içerisinde parasına değer katabilir ya da parasının büyük bir kısmını kaybedebilir. A tipi fon genellikle risk alan yatırımcılar tarafından tercih edilir. Uzun vadeli yatırımcılar için pek uygun bir seçenek değildir. “A tipi yatırım fonu/ortaklığı nedir?” sorusunun cevabı bu şekilde açıklanabilir. 

A Tipi Yatırım Ortaklığının Özellikleri Nelerdir?

“A tipi yatırım fonu/ortaklığı nedir?” sorusunu cevapladıktan sonra bu yatırım ortaklığının özelliklerine değinmek gerekir. A tipi yatırım fonları kendi içerisinde farklı gruplara ayrılır. Fonların özellikleri de türe göre değişiklik gösterir.

A tipi hisse fon, risk oranı en fazla olan yatırım formudur. Bu türdeki fonların yaklaşık %51&#;indehisse senetleri yer alır. Riskin bu denli fazla olması, kâr marjını da aynı ölçüde yükseltir. Bu fon türünde yüksek kazançlar elde etmek mümkündür. 

A tipi karma fon, en aza iki sermaye piyasası aracının bulunduğu bir türdür. Her bir piyasa aracından %20 oranında fon bulundurmak gerekir. Kullanılan yatırım araçları arasında değerli madenler, döviz ve hisse senedi getirici gayrimenkul kıymet yer alır.

A tipi değişken fon, bağımsız şekilde kurulup yönetilen bir fon çeşididir. Herhangi bir kısıtlamanın bulunmadığı bu türde hisse senedi ve hazine bonosu kullanılır.

Büyük Gelir Artışı Beklenen Ucuz Hisseler

A Tipi Yatırım Fonunun Örnekleri Nelerdir?

A tipi fon türleri, likit fon grubunda yer alır. Herhangi bir banka ya da aracı kurumda yatırım hesabı açarak A tipi fonu alıp satabilirsiniz. En çok kullanılan A tipi fon örnekleri arasında hisse senedi, hazine bonosu, döviz, sabit getirili menkul kıymet ve değerli maden yer alır. 

A tipi fonlar, bazı durumlarda vergiye tabidir. Yatırımcıların bu fon türünden elde ettiği kârdan %10 oranında stopaj vergisi kesilir. Ancak portföyde 1 yıldan fazla tutulan ve %51 oranında hisse senedi içeren fonlar vergiye tabi değildir. %75 oranından fazla hisse senedine sahip portföyler de stopaj vergisinden muaf olur. 

A Tipi Yatırım Fonu Kullanmanın Avantajları Nelerdir?

A tipi fon, risk almayı tercih eden yatırımcılar için uygundur. Kısa sürede yüksek kazançlar elde etmek için bu yatırım fonu türünü tercih edebilirsiniz. Hisse senedinin ağırlıkta olduğu A tipi yatırım fonu, özgür bir ekonominin oluşmasına katkı sağlar. Aynı zamanda pazar stratejilerini de geliştirerek yatırımcıların piyasa hakkında bilgi sahibi olmasını destekler.

1. Limit Fiyatlı Emirler (LFE)
2. Piyasa Emirleri (Market Order)
3. Piyasadan Limite Emirler (Market To Limit Order)
4. Dengeleyici Emirler (Imbalance Order)
5. Kısmi Görünme Koşullu Emirler
6. Kotasyon Emirleri
7. Orta Nokta (Mid-Point) Emirleri
8. Ağırlıklı Ortalama Fiyat (AOF) Emirleri
9. Açığa Satış Emirleri

Fiyatın ve miktarın belirtildiği emirlerdir. Emrin gerçekleşmeyen bölümü işlem görmedikçe Sistemde pasif olarak geçerlilik süresi sonuna kadar (KİE olarak girilmediği sürece) bekletilir.

Fiyat olmaksızın sadece miktar belirtilerek girilen emirlerdir. Emir miktarı karşılanana kadar karşı taraftaki en iyi fiyatlı emirlerle eşleşerek işleme dönüşürler. Bu emir tipi, sadece KİE olarak girilebildiğinden karşı tarafta eşleşecek emir kalmadığında emrin kalan  kısmı otomatik olarak iptal edilir, pasife yazılmaz. Açılış, kapanış bölümleri ve tek fiyat yönteminde emir toplama aşamasında girilen piyasa emirleri, eşleştirme başlayana kadar emir defterinde bekletilir, eşleştirme başladığında ise işleme dönüşür. İşleme dönüşmeyen piyasa emirleri seansın sürekli işlem veya takip eden tek fiyat bölümüne aktarılmaz, iptal edilir. Pay bazında maksimum emir hacmi sınırına tabidir. Bu tutar en son işlem fiyatı üzerinden hesaplanır. Son işlem fiyatı yoksa bir önceki kapanış fiyatına bakılır. Her ikisinin de olmadığı durumda manuel olarak Borsa tarafından girilen bir fiyat varsa ona bakılır yoksa işlem olana kadar sistem tarafından piyasa emri girilmesine izin verilmez.

Piyasa emirleri gibi fiyatsız olarak girilen emirlerdir. Karşı taraftaki sadece en iyi fiyat kademesinde bekleyen emirlerle eşleşerek işleme dönüşürler. Ancak işleme dönüşmeyen kısım, gerçekleştiği son işlem fiyatını alarak limit fiyatlı emre dönüşür ve emir defterinde pasif olarak yazılır (ancak KİE olarak girilirse pasife yazılmaz). Pay bazında maksimum emir hacmi sınırına tabidir. Bu tutar piyasa emirlerinde olduğu gibi belirlenir.

Açılış, kapanış bölümleri ve tek fiyat yönteminde emir toplama aşamasında girilen piyasadan limite emirleri, eşleştirme başlayana kadar emir defterinde bekletilir, eşleştirme başladığında ise işleme dönüşür. İşleme dönüşmeyen piyasadan limite emirleri sürekli işlem aşamasına geçerken gerçekleştiği son işlem fiyatını alarak limit fiyatlı emre dönüşür ve emir defterinde pasif olarak yazılır (ancak KİE olarak girilirse pasife yazılmaz). İlgili açılış, kapanış ve tek fiyat bölümünde fiyat oluşmaması hâlinde veya seansın sürekli işlem bölümünde girildikleri anda hiç işleme dönüşmemiş olmaları hâlinde piyasadan limite emir iptal edilir.

Açılış ve kapanış seansları da dâhil olmak üzere tek fiyat yöntemi uygulanan tüm seans bölümlerinde, fiyat belirleme sürecinde hesaba katılmayan ancak belirlenen eşleşme fiyatı seviyesinde karşılanmadan kalan emirler ile işlem yapmak üzere girilen emirlerdir. Bu tip emirler, eşleşme fiyatından kalan emirler bittiğinde veya eşleşme fiyatından kalan emir yoksa birbirleri ile de eşleşme fiyatından işleme dönüşebilirler. Eşleşmeden kalan dengeleyici emirler iptal edilirler.

Kısmi Görünme Koşullu Emirler

Limit fiyatlı emirler, kısmi görünme koşulu ile girilebilir. Kısmen görünen emirlerde, emir defterinde görülmesi istenen kısmın tamamı işlem gördüğünde gizli bölümden belirlenen miktar kadar kısım açığa çıkar. Açığa çıkan bu kısım, açığa çıktığı anda girilmiş yeni bir emir gibi fiyat ve zaman önceliğine göre emir defterinde yerini alır. Bu süreç emrin tamamı karşılanıp bitinceye, geçerlilik süresi sona erinceye veya emir iptal edilinceye kadar devam eder. Emrin görünen miktarı ile toplam miktarı arasındaki oran asgari % 20 olabilir. Bu oran, kısmi görünme koşullu emrin girişi ya da değiştirilmesi sırasında emrin görünen miktarının emrin toplam miktarına oranının asgari seviyesidir.

Limit fiyatlı alış ve satış emrinden oluşan ve sadece piyasa yapıcı/likidite sağlayıcı üyeler tarafından girilebilen bir emir tipidir. Kotasyonu oluşturan alış ve satış emrine kotasyon emri denir. Kotasyon emri bir bütün olarak iptal edilebileceği gibi sadece alış veya satış tarafı da iptal edilebilir.

Orta Nokta (Mid-Point) emri, normal emir defterine kıyasla daha büyük miktarlı emirlerin kendi aralarında eşleşmesine imkân sağlayan ve piyasa katılımcılarına daha düşük işlem maliyeti sunan bir emir türüdür. Bu emirlerin girişi ve miktarlarının değiştirilmesi sırasında minimum ve maksimum tutar kontrolü yapılır. Orta Nokta emirlerinin değeri, asgari TL, azami 30 milyon TL olabilir. Ancak kısmi işlem görme durumunda, kalan kısım asgari sınırın altına düşse bile emrin kalan miktarında değişiklik yapılmadığı sürece bu kısıt aranmaz.

Emirler sürekli olarak otomatik eşleşmeye tabidir ve normal emir defterinde bekleyen en iyi alış ve en iyi satış emirlerinin fiyatlarının aritmetik ortalaması ile fiyatlanır, ayrı ve kapalı bir emir defterinde işlem görür.

İşlem gerçekleşmesinin ardından miktar bilgisi piyasaya gönderilir, işlemin miktarı ve hacmi ilgili sıranın miktar ve hacmine dâhil edilir. BISTECH Sistemine geçişte devreye alınmamış, daha sonra 27/06/ tarihinde uygulanmaya başlanmıştır.

Orta Nokta (Mid-Point) emirler yalnızca BIST 30 kapsamındaki paylarda kullanılır.

Gün sonunda ilgili sırada oluşan ağırlıklı ortalama fiyatı referans alarak işlem gerçekleştirilmesine imkân veren yeni bir emir/işlem türüdür. Bu tür emir ve işlemler AOF’den emirler / işlemler olarak adlandırılmaktadır. Bir payın sırasında gün sonunda oluşacak AOF baz alınarak, ya bu fiyat üzerinden ya da bu fiyata belirli bir sayıda fiyat adımı uzaklıkta fiyatlar ile gün içerisinde işlem yapılır. Bu yolla:

* Gün sonu oluşacak AOF’den işlemlerin gerçekleşmesine imkân tanımanın yanı sıra,

* İşlem günü sonunda pay sırasında oluşacak “AOF ± Borsa tarafından belirlenecek sayıda fiyat adımı” seviyesinden gün içinde işlem yapma imkânı sağlanır.

* Merkezi emir defterinden ayrı bir sırada işlem görürler (Örneğin  funduszeue.info sırasında).

* İşlem gerçekleşmesinin ardından piyasaya bilgi verilmez ancak işlem bilgileri Günlük Bültende yer alır.

Bu emirlerin girişi ve miktarlarının değiştirilmesi sırasında minimum ve maksimum miktar kontrolü yapılır. AOF (Trade at Reference  - TAR) emirlerin içereceği miktarın yapılan düzenleme uyarınca minimum lot maksimum 10 milyon lot olması gerekir.

Bu emir türü 30/09/ tarihinden itibaren devreye alınmıştır.

AOF’den (TAR) emirler yalnızca BIST 30 kapsamındaki paylarda kullanılır.

Açığa satış emri, sahip olunmayan sermaye piyasası araçlarının satışına ilişkin verilen emir tipidir. Açığa satış emirleri, SPK ve Borsa düzenlemeleri uyarınca yapılan açığa satış işlemlerine ilişkin emirlerdir. Bu emirlerde SPK ve Borsa düzenlemeleri ile belirlenen fiyat sınırlamalarına uyulur.

Borsa üyeleri, Pay Piyasasında işlem gören ve Borsa tarafından belirlenen sermaye piyasası araçlarında, belirlenen fiyat ve tutar (miktar da tanımlanabilir) sınırları dâhilinde, aynı veya farklı müşterilerinden miktar ve fiyatı uyuşan karşılıklı alım ve satım emirleri aldığında, bu emirleri emir defterine iletmeden işleme dönüştürmek amacıyla Borsaya bildirebileceklerdir. Borsa Sisteminde gerekli kontrollerden geçerek işleme dönüştürülen bu bildirimler özel işlem bildirimi olarak ayrıca duyurulur. Ancak Borsanın belirleyeceği limitler dâhilinde özel işlem bildirimi yapılabilecektir.

Özel işlem bildirimi fiyat limitleri 2 kademeli olarak belirlenmiştir.

a) İlk Kademe: Özel işlem bildirimi için aranan minimum tutar 3 milyon TL, maksimum tutar ise 30 milyon TL’dir. Bu tutar aralığında özel işlem bildirimi, ilgili sermaye piyasası aracının son işlem fiyatı üzerinden ±%6 fiyat limitleri dâhilinde gerçekleştirilebilir.

b) İkinci Kademe: Özel işlem bildirimi için aranan minimum tutar TL, maksimum tutar ise milyon TL’dir. Bu tutar aralığında özel işlem bildirimi, ilgili sermaye piyasası aracının son işlem fiyatı üzerinden ±%10 fiyat limitleri dâhilinde gerçekleştirilebilir.

Yeni yapı iki tür özel işlem bildirimi yöntemini desteklemektedir:

- Tek taraflı özel işlem bildirimi: İşlemin taraflarının farklı üyeler olması durumunda kullanılır. Üyelerden biri sadece kendi tarafına (alış veya satış) ait miktar, fiyat, müşteri bilgilerini ve karşı üyenin kim olduğunu sisteme iletmektedir. Karşı üye ise kendisine gelen özel işlem bildirimini kendine ait müşteri bilgilerini girerek eşlemektedir.

- Çift taraflı özel işlem bildirimi: Aynı üyenin hem alıcı hem de satıcı olduğu durumlarda işlemin alış ve satış tarafına ait miktar, fiyat, müşteri bilgilerinin girilerek bildirilmesidir.

Sisteme iletilen emirler, dört farklı geçerlilik süresine sahip olabilir.

Pay Piyasasındaki bütün pazarlarda aksi belirtilmedikçe girilen her emir, girildiği gün boyunca geçerlidir ve işlem görmezlerse gün sonunda iptal edilirler.

Fiyat ve miktar belirtilerek girilen ve emrin girildiği anda karşılanmayan bölümünün otomatik olarak iptal edildiği emir türüdür.

Borsa Birincil Piyasada Değişken ve Sabit Fiyatla Talep Toplama yöntemlerinde halka arz süresinin sonuna kadar geçerli emir girişi mümkündür. Bu geçerlilik türü, talep toplama yöntemiyle halka arzların gerçekleştirildiği birincil piyasada (.HE sıralarında) kullanılacaktır.

Fiyat adımı ve fiyat değişme sınırları çerçevesinde geçerli olacakları son tarih belirtilerek Sisteme girilen, işlem görene veya iptal edilene kadar Sistemde geçerliliğini koruyan emirlerdir. Tarihli girilen emirlerin geçerli olabileceği azami süre Yönetim Kurulu tarafından belirlenir. Pay Piyasasında mevcut durumda tarihli emir kullanılmamaktadır.

Kazandıran Yatırım Enstrümanları

Yatırım fonları, birikimlerinizin repo, tahvil ve hisse senedi gibi çeşitli sermaye piyasası araçlarından oluşan portföyde değerlendirilmesini sağlayan yatırım enstrümanlarıdır. Profesyonel fon yöneticilerimiz tarafından etkin şekilde yönetilen yatırım fonları, riski dağıtır ve maksimum getiriyi hedefler. Üstelik yatırım fonu işlemleriniz için ayrı bir hesap açmanıza gerek kalmaz, mevcut vadesiz hesaplarınız üzerinden fon işlemlerinizi yapabilirsiniz.

Yatırım fonlarınızın performansını günlük olarak takip edebilir, Garanti BBVA İnternet’te, Garanti BBVA ATM'lerde, 0 Garanti BBVA Müşteri İletişim Merkezi’nde ve Garanti BBVA şubelerinde işlemlerinizi kolayca gerçekleştirirsiniz. Yatırım Fonu Karşılaştırma Aracı ile Yatırım fonlarının performanslarını karşılaştırıp, kendinize en uygun olan fonu seçebilirsiniz. Yatırım fonları tanıtım videolarımıza ise buradan ulaşabilirsiniz.

Özellikler

• Profesyonel yönetim: Yatırım fonlarınız, Garanti Portföy Yönetimi A.Ş. tarafından uzmanlıkla ve tecrübeyle yönetilir. Vade, temettü, kupon ödemesi gibi işlemleri profesyonel fon yöneticilerimiz sizin için takip eder.

• Risk Dağılımı: Yatrım fonları; repo, tahvil, hisse senedi gibi farklı yatırım araçlarına yatırım yaparak riski dağıtır ve getiriyi maksimize etmeye çalışır.

• Likidite: İstediğiniz an yatırım fonlarınızın satışını funduszeue.infoeniz Fona Hemen Nakit hizmetimizi kullanarak ihbarlı fonlarda da fon bedellerinizi ihbar süresini beklemeden, anında nakde çevirirsiniz.

• Şeffaflık: Yatırım fonunuzun günlük, haftalık ve aylık değer bilgilerine gazete ve dergilerden, Garanti BBVA İnternet Bankacılığı’ndan, Garanti BBVA ATM’lerinden, 0 Garanti BBVA Müşteri İletişim Merkezi’nden ve şubelerimizden kolaylıkla ulaşabilirsiniz.

• Mal Varlığının Korunması: Yatırım fonları içerisindeki mal varlıkları pay sahiplerine aittir. Yatırım fonu nam ve hesabına Takasbank’ta saklanır. Fon, tüzel kişilik sahibi olmakla beraber fonun mal varlığı kurucudan ayrıdır. Ayrıca, Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca fon mal varlığı rehnedilemez, teminat gösterilemez ve üçüncü şahıslar tarafından haczedilemez. Yatırım fonları SPK ve bağımsız denetim kuruluşları tarafından denetlenir.

Yatırım fonuna yatırım yaparken nelere dikkat etmelisiniz?

• Fonun karşılaştırma ölçütlerini dikkate alarak tercihlerinizi yapmalısınız ve fonun performans takiplerini bu ölçütlerle karşılaştırmalı olarak gerçekleştirmelisiniz.

• Yatırım fonu tercihinde, piyasanın geleceğe ilişkin beklentilerini de dikkate almalısınız.

• Getiri analizlerini yaparken geçmiş dönem getirilerinin, gelecek dönem getirisi için garanti teşkil etmediğini bilerek değerlendirme yapmalısınız.
  

Fon Önerileri

Farklı yatırımcı profilleri için hazırladığımız fon önerilerimizle birikimlerinize kolayca yön verebilir, getiri potansiyelinizi artırabilirsiniz. 

Ziraat Katılım'dan yatırım fonu işlemlerinizi yapabilir, yatırımlarınızı  katılım bankacılığı prensiplerine göre güvenle değerlendirebilirsiniz.

Uzman kadrolar tarafından yönetilen Ziraat Portföy fonları, sizin için pratik, kazançlı ve güvenli yatırım araçlarıdır. Ziraat Portföy fonları ile kendi risk ve vade profilinize uygun yatırım fonlarına yatırım yapabilir, birikimlerinizi farklı yatırım enstrümanlarına yatırım imkânıyla değerlendirebilirsiniz.

Sermaye piyasaları içerisinde önemli yeri olan yatırım fonları, bir taraftan kurucularına portföy işletmeciliği ile kaynak sağlarken diğer taraftan tasarruflarını yatırım fonu katılma belgeleri satın alarak değerlendiren yatırımcılar için yatırım fonu/kira sertifikası alım-satım işlemleri sağlamaktadır.

Yatırım fonunun temel amacı; bu kategoride yatırım yapmak isteyen müşterilerimize sermaye piyasası araçlarından oluşan (özellikle kira sertifikaları) bir portföy yapısı ile yüksek getiri sağlamaktır.

Bununla birlikte fon, aktif bir portföy yönetimi anlayışı ile risk \ getiri değerlendirmeleri sonucunda belirlenen ortaklık paylarına yatırım yaparak yüksek getiri hedeflemektir. Risk algısı yüksek, orta ve uzun vadede yatırımlarını değerlendirmeyi hedefleyen yatırımcılarımız için uygun bir fondur.