Göz Tansiyonu Ölçüm Değerleri

Glokom, gördüklerimizi beynimize ulaştıran optik sinirin bir hastalığıdır. Yükselmiş göz içi basınçı görme sinirine baskı yapar ve sinir liflerinin hasar görmesine neden olur.

Glokom Risk Faktörleri Nelerdir?

Yüksek Göz Tansiyonu:  Göz tansiyonu ne kadar yüksekse glokoma yakalanma riski o kadar fazladır.

Yaş:  Önemli bir risk faktörüdür.  60 yaşın üstündeki her kişi hastalığa yakalanma bakımından yüksek risk taşımaktadır.  Ancak glokomun her yaşta görülebileceği unutulmamalıdır.

Genetik:  Ailede glokom öyküsü varsa, glokoma yakalanma riski büyüktür.

Diğer Hastalıklar:  Şeker hastalığı glokoma yakalanma riskini arttırır.  Yüksek tansiyon veya kalp hastalığı geçirmiş olmanızda riskinizi arttırabilir.

Göz Yaralanmaları:  Gözün ciddi travmaları glokoma neden olabilir.

Miyopi: Glokoma yakalanma riski miyop kişilerde normallere göre daha fazladır.

Uzun Süreli Kortizon Kullanımı:  Göze damlatılan kortizonlu damlalar ve diğer yollarla alınan kortizon glokoma neden olabilir.

Göz Anormallikleri:  Gözdeki yapısal anormallikleri glokoma yol açabilir.

Diğer risk faktörleri arasında, retina ayrılması, göz tümörleri, üveit ve geçirilmiş göz ameliyatları glokomu tetikleyebilir.

Glokom Nasıl Teşhis Edilir?

Glokom dikkati bir göz muayenesi ile teşhis edilir.  Glokom yavaş seyreden, fakat sürekli ilerleyen ve giderek görme siniri tahribatına yani görme kaybına yol açan, karakteristik bir belirtisi olmayan bir hastalık olduğundan erken teşhis edilmesi çok önemlidir. 

Glokom teşhis edildiği zaman o ana kadar tahrip olan görme hücrelerini canlandırmak mümkün değildir, tedavi zarar görmeyen  hücrelere yöneliktir.  Tanı ne kadar erken yapılırsa, o oranda görme sinir lifi ve görme hücresi kurtarılacaktır.  Glokom teşhisinde şu yöntemler kullanılır:

Göz Tansiyonu Ölçümü:  Göz tansiyonunun ölçülmesi, kişinin hiç şikayeti olmasa dahi glokom şüphesi taşıyıp taşımadığı hakkında çok önemli ipuçları vermektedir.   Göz tansiyonu önemli bir ipucu olduğu için göz hekimi tarafından ölçülmeli ve göz muayenesinin bir parçası olmalıdır. Çünkü sadece göz tansiyonunun yüksek olması glokom demek değildir.  

Normal göz tansiyonu değeri kaç olmalıdır?

Normal göz tansiyonu mmHg’dir, ancak bu kuralın istisnaları vardır. “Normal” göz tansiyonu o kişinin görme siniri üzerinde hasar oluşturmayan basınç değeridir.  Bu değer bazen normal kabul edilen sınırların içinde, bazen dışında olabilir.  Göz tansiyon ölçümünde yüksek bir değerin tespit edilmesi o kişinin glokom hastası olduğu anlamına gelmez.  Glokom oluşabilmesi için göz tansiyon yüksekliğinin görme sinirini zedelenmesi gerekir.  Bunu değerlendirecek olan göz hastalıkları uzmanınızdır.

Görme Siniri Başı Muayenesi:  Görme siniri başı muayenesi glokomun tanı ve takibinde en önemli muayene yöntemlerindendir. Görme siniri başı, hekim tarafından oftalmoskop veya benzeri cihazlar kullanılarak direkt gözlemleme yoluyla ve bilgisayarlı görüntüleme yöntemleri kullanılarak tomografi çekilmesi yöntemleri ile incelenebilir.  Tüm yöntemlerdeki amaç, görme sinir başında meydana gelen değişiklikleri ortaya koymak ve glokom hasarında zaman içinde oluşabilecek ilerlemeyi izleyebilmektir.               

Görme Alanı Muayenesi:  Görme alanı retinadaki görme hücrelerinin hassasiyetinin hasta ifadesine dayalı olarak ortaya konulması ile elde edilir.  Perimetri olarak adlandırılan görme alanı muayenesi günümüzde bilgisayarlı otomatik perimetreler kullanılarak yapılmaktadır.  Bu perimetreler ışık uyaranlarını kendileri üretmekte, hasta yanıtlarını değerlendirmekte, içinde bulunan normal kişilere ait bulgularla karşılaştırarak yorum yapmakta ve aynı hastada zaman içinde oluşabilecek değişiklikleri izleyebilmektedir.

Kornea Kalınlık Ölçümü:  Kornea kalınlığının ölçümü “pakimetri” olarak bilinir ve özel cihazlarla yapılır. Normal gözlerde merkezi korneanın kalınlığı yaklaşık mikron arasıdır.  Doğumsal olarak kornea dokusu olması gerekenden kalın olursa ölçülen göz tansiyonu değerleri de olduğundan yüksek çıkar.  Bunun tersi de doğrudur, ince kornealı insanlarda göz tansiyonu yanlış olarak düşük ölçülebilir.  Bu durum özellikle glokom açısından risktir ve glokomun gizlenmesine, tanının gecikmesine neden olur.

Glokom Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Glokomun tedavisininde uygulanan 3 yöntem vardır.

• İlaç Tedavisi
• Lazer Tedavisi
• Cerrahi (Ameliyat) Tedavi

İlaç Tedavisi

Göz Damlaları:  Glokomun tedavisinde kullanılan birçok damla mevcutur.  Bunlar değişik mekanizmalarla göz içi basıncını düşürürler.  Önce bir ilaçla tedaviye başlanır, yetmezse ikinci ilaç ilave edilir, yine glokom ilerlemeye devam ediyorsa ameliyat edilir.  Ancak her hastayı kendi içinde değerlendirmek lazımdır.  Eğer ilerleyici bir glokomsa veya hastalık ileri safhadaysa ameliyatla tedaviyi erken safhaya almak gerekebilir.  Glokom için kullanılan ilaçlar, sadece göz tansiyonunu normal düzeye düşürürler.  Böylece uzun vadede görme kaybı oluşmasını önlerler.  Bu ilaçlar hayat boyu, düzenli olarak kullanılması gereken ilaçlardır.  Aksi halde görme kaybı oluşacaktır.

Ağız Yolu İle Alınan İlaçlar:  Eğer göz damlaları ile göz tansiyonu istenen seviyeye düşürülmezse, geçici bir süre için (ameliyat öncesi ve sonrası vs) ağız yoluyla da ilaç tedavisi verilebilir.

Lazer Tedavisi

Glokom tedavisinde ilaç tedavisine cevap alınamayan bazı açık açılı glokom olgularında ve açı kapanması glokomunda da kullanılmaktadır.

Cerrahi Tedavi (Ameliyat)

İlaç tedavisi ile glokom yeterince kontrol altına alınamıyorsa göz içi basıncı arzu edilen düzeye düşürülemiyorsa ameliyat işlemine geçilir.  Normal cerrahi tedaviye cevap vermeyen inatçı glokomlarda, göz sıvısını boşaltmak için özel araçlar kullanılır.  Glokom ameliyatı, artmış olan göziçi basıncını düşürmeye yönelik bir ameliyattır.  Görmeyi doğrudan etkileyen bir ameliyat değildir.  Glokom ameliyatı ile, mevcut görmenin korunması ve görme derecesinin daha kötüleşmemesi amaçlanır.  Bazen tek bir cerrahi müdahale göz tansiyonunu yeteri kadar düşürmeyebilir.  Bu durumda glokom damlalarının ek olarak kullanılması, hatta bazen ikinci ameliyat olunması gerekebilir.  Erişkinlerde ilk ameliyat başarısı % civarındadır.  Ameliyat olan hastanın mutlaka düzenli aralıklarla hekimine kontrol olması şarttır.

Glokomlu Hastaların Dikkat Etmesi Gerekenler Nelerdir?

• İlacınızı doktorunuzun önerdiği şekilde kullanın.
• İlacınızı her gün aynı saatte alın. Bu şekilde göz damlalarınızı daha kolay hatırlayabilirsiniz.
• Günlük normal yaşamınızı etkileyen herhangi bir yan etkiyi doktorunuzla konuşun.
• Doktorunuzun programladığı kontrol randevularınıza uyun. Hastalığınız ancak doktorunuzun düzenli kontrolü altında olduğunuz zaman başarılı olarak tedavi edilebilir.
• Göz doktorunuzu diğer hastalıklarınız için aldığınız ilaçlar hakkında uyarın. Göz doktorunuz dışında başka bir doktoru gördüğünüz zaman, onun, sizin glokom tedavisi gördüğünüzü bildiğinden emin olun.
• Glokom kalıtsal olabileceği için ailenizdeki bütün bireyleri düzenli göz muayenesi olmaları için uyarın.
• Periyodik görme alanı muayenelerini doktorunuzun önerisiyle yaptırın.
• Unutmayın glokom sinsi bir hastalıktır.  Erken teşhis edilmediğinde görme kaybına yol açabilir.

Dünyadaki en önemli ikinci körlük nedeni olan glokom çoğunlukla gözlük muayenesinde tesadüfen fark ediliyor, bu nedenle her yaş grubundan hastanın yılda en az bir kez göz muayenesine gitmesi büyük önem taşıyor.

Glokom nedir? 
Görme sinirinde hasar ve ciddi görme kaybı ile giden çoğu zaman sinsi seyreden bir hastalıktır. Dünyadaki en önemli ikinci körlük nedenidir.

Göz tansiyonu nedir? 
Göz içi sıvısı, gözün özel tabakalarında üretilen bir sıvıdır. Bu sıvı gözün boşluklarını doldurarak göz küresinin belli bir anatomik yapıda kalmasını, göz içindeki dokuların beslenmesini ve artık maddelerin gözden uzaklaştırılmasını sağlar. Üretildikten ve görevini yaptıktan sonra belli bölgelerden damarlar yoluyla gözden uzaklaştırılır. Bu nedenle normalde de bu sıvının belli basınç değerleri vardır ve bu, göz tansiyonu olarak adlandırılır. Normal göz tansiyonu değerleri mmHg arasında kabul edilmektedir. Bu sıvının üretimi ve gözden dışarı çıkışı arasında bir denge vardır. Bu dengede bir bozulma olursa göz tansiyonu normal değerlerinin üstüne çıkar.

Glokom hastalığı ve göz tansiyonu hastalığı aynı tablo mudur? 
Glokom hastalığı, görme sinirinde hücre ölümü ve görme kaybı ile giden ciddi ve sinsi bir hastalıktır. En önemli nedeni göz tansiyonunun yükselmesi ve görme siniri üzerine baskı yaparak sinir hücrelerinde ölüme yol açmasıdır. Bu nedenle uzun yıllar ‘göz tansiyonu hastalığı’ olarak ifade edilmiştir. Ancak günümüzde göz tansiyonu yüksekliğinin, glokom hastalığı gelişmesinde en büyük faktör olduğu kabul edilmekle birlikte normal tansiyon değerlerinde de görme sinirinde hücre ölümünün başlayabileceği bilinmektedir. Bu son durum ‘normal ya da düşük tansiyonlu glokom’ olarak da bilinmektedir. Aksi şekilde ölçülen göz tansiyonu değeri 22 mmHg olan, üst sınırdan yüksek çıkan ama göz sinirinde hiç harabiyet olamayan olgular da mevcuttur ki bu durum ‘oküler hipertansiyon’ olarak ifade edilir ve tedavi gerektiren bir durum değildir. Burada vurgulanması gereken, sadece göz tansiyonu değerleri esas alınarak tanı konulmadığıdır. Pek çok faktör dikkate alınmalıdır.

Glokom hastalığı kimlerde görülür?
Glokom hastalığının ortaya çıkmasında genetik faktörler önemlidir. Birinci derece akrabalarda glokom hastalığı olması riski arttırır. Bunun dışında yaşla birlikte glokom riski artar. Özellikle 40 yaş sonrası gittikçe artan bir oran söz konusudur. Bu nedenle yılda bir kez göz muayenesi şarttır. Yüksek miyopi ve hipermetropiler, romatizmal hastalıklara bağlı göz tutulumu olan hastalar, göz yaralanması ve ameliyatı geçirenler, göz ve vücutla ilgili kortizon tedavisi alanlar ve diğer bazı ilaçlar, şeker hastalığı hipertansiyon ya da tam tersi düşük tansiyon, kansızlık halleri, migren ve dolaşım bozukluğu olan hastalar risk grubundadır.

Glokom hastalığının belirtileri nelerdir? 
Glokom genellikle sinsi seyirli bir hastalıktır. Çoğu zaman erken evrelerde hiçbir şikayete yol açmaz çünkü ana görmeyi son evrede etkiler. Bunun nedeni şöyle açıklanabilir: Görme sinirindeki hasar önce en dıştaki ve çevreyi görmeyi sağlayan sinirlerde olur ki bu kişi tarafından fark edilemez. Hasar arttıkça çevreyi görme daralır ve sanki bir borudan bakıyormuş gibi hissedilir. Son evrede ana görme de tümden kaybolur.

Ne yazık ki sinirlerde olan hasar erken evrede yakalanamazsa geri dönüşsüzdür. Bunlar dışında, çok ani ve çok yüksek değerlere ulaşan göz tansiyonu değerleri glokom krizi olarak adlandırılır ve ciddi göz ağrısı, bulantı, kusma, görme kaybı ve kızarıklık şikayetleriyle kişilerin acil servise başvurmasına yol açar. Acil bir durumdur ve erken müdahale edilmezse görme kaybı ile sonuçlanır. Ayrıca pek çok başka nedene de bağlı olabilecek; göz ve baş ağrıları, zaman zaman bulanık görme, ışıkların çevresinde renkli halkalar görme gibi bulgular olabilir. Doğumsal glokomda, bebeklerin gözlerinin normalden iri olması, aşırı sulanma ve ışığa hassasiyet gibi bulgular olur ve acilen doktora başvurulması gerekir. Bu belirtilerin çoğunu hastalarda görmüyoruz ve çoğu zaman sadece gözlük muayenesine gelmiş hastalarda tesadüfen glokom teşhisi koyuyoruz. Bu nedenle her yaş grubunun yılda en az bir kere göz muayenesine gelmesi çok önemlidir.

Glokom hastalığının tanısı nasıl konulur?
Genel göz muayenesi (görme seviyeleri, göz tansiyonu ölçümü, gözün ön ve arka bölümlerinin mikroskopla incelenmesi) ile başlanır. Bu esnada glokom bulgularına rastlanırsa tanıyı doğrulamak için diğer testler ve inceleme yöntemlerine geçilir. Bunlar korneal pakimetri, optik sinir başı ve liflerinin ölçümü, görme alanı testidir. Bu testler sadece tanı koymakta değil, tedavi başlanan hastaların takibinde de son derece önemlidir.

Glokom hastalığının tedavisi nasıldır? 
Günümüzde erken teşhisle glokom hastalığı rahatlıkla tedavi edilebilir. Tedavide ilk aşama göz içi basıncını düşüren damla tedavisidir. Glokom hastalığının tipine ve şiddetine göre hekim bir ya da birden fazla damlaya aynı anda başlayabilir. Damla tedavisine başladıktan sonra ilk bir iki ay sık aralıklarda, sonrasında duruma göre belirlenen takipler yapılarak damlaların etkinliği kontrol edilir. Uzun zaman aynı damlalar kullanıldığında bazen etkinliği düşebilir ve başka bir damlayla değiştirilmesi ya da yeni damla eklenmesi gerekebilir. Hastalar damlalarını aksatmamalı ve rutin kontrollerine gelmelidir.

Glokom ilaçları çoğu zaman ömür boyu kullanılması gereken ilaçlardır. İlaç tedavisi dışında lazer ve cerrahi tedavi uygululanması da gerekebilir. Bunlar göz içi sıvının dışarı atılmasını kolaylaştırmak amacıyla yapılır. Glokom gibi takibi önemli bir hastalıkta sürekli hekim ve hastane değiştirmek uygun değildir. Tedavi yaklaşımları, test aletlerinin kullanımı değişkenlik gösterebilir. Bu nedenle hastaların güvendikleri bir merkez ve hekim belirleyip takiplerine sürekli orada devam etmeleri çok daha doğru ve güvenlidir.