Kısa Rok

Merkez Bankas&#;'n&#;n döviz piyasas&#; taraf&#;nda kaybedilen esnekli&#;i ikame etmek amac&#;yla yürürlü&#;e koydu&#;u "Rezerv Opsiyon Katsay&#;s&#; (ROK)" uygulamas&#;n&#; inceleyen EFG &#;stanbul Menkul De&#;erler Ba&#;ekonomisti Haluk Bürümcekçi ve Ekspres Yat&#;r&#;m Ara&#;t&#;rma Departman&#; Ba&#;ekonomisti Nilüfer Sezgin, ROK ile al&#;nacak kararlarda sermaye ak&#;mlar&#;n&#;n etkisini ve Merkez Bankas&#;'n&#;n tepkisini DÜNYA Gazetesi için yazd&#;lar.

&#;STANBUL - Merkez Bankas&#;, geçti&#;imiz ay yap&#;lan Para Politikas&#; Kurulu (PPK) toplant&#;s&#;'nda yeni bir dönemin kap&#;lar&#;n&#; aralad&#;. Bu dönemde, geni&#; faiz koridorunun ömrünü büyük ölçüde tamamlad&#;&#;&#; ve yerini yine oldukça yarat&#;c&#; yerli mal&#; bir araca b&#;rakmaya yüz tuttu&#;unu görüyoruz. Merkez Bankas&#;, kordiorun üst band&#;n&#; indirerek krediler kanal&#;yla parasal gev&#;eme yarat&#;rken, döviz piyasas&#; taraf&#;nda kaybedilen esnekli&#;i "Rezerv Opsiyon Katsay&#;s&#; (ROK)" içeren yeni bir zorunlu kar&#;&#;l&#;k (ZK) uygulamas&#; ile ikame etmeyi öngörmektedir.

Hat&#;rlanaca&#;&#; üzere Ekim 'den bu yana temel politika arac&#; olarak faiz koridoru benimsenirken, k&#;sa vadeli piyasa faizleri ile Merkez Bankas&#;'n&#;n fonlama faizinin birbirinden ayr&#;&#;mas&#; sa&#;lanarak, krediler ve kurlar üzerinde farkl&#; yönde etkiler yarat&#;lmas&#; mümkün k&#;l&#;nd&#;. Bankalar&#;n kredi fiyatlamalar&#;nda koridorun üst s&#;n&#;r&#;n&#; referans alarak kredi ko&#;ullar&#;n&#; s&#;k&#;la&#;t&#;rmalar&#; sa&#;lan&#;rken, bir yandan da TL'de a&#;&#;r&#; de&#;er kayb&#; k&#;sa vadeli fazierin yukar&#; itilmesiyle atik bir &#;ekilde engellendi. TL'deki de&#;er kayb&#;n&#;n s&#;n&#;rlanmas&#;nda döviz sat&#;m ihaleleri ve müdahaleleri de etkili oldu. Küresel risk i&#;tah&#;n&#;n düzeldi&#;i dönemlerde Merkez Bankas&#; koridoru geni&#; tutmaya devam etmekle birlikte, gecelik faizin dü&#;mesine izin verdi. Bu sayede, krediler aç&#;s&#;ndan s&#;k&#; duru&#;unu korurken, TL'nin cazibesini azaltarak a&#;&#;r&#; de&#;erlenmeyi engellemi&#; oldu. Koridorun temelde iki tane getirisi oldu. Tek araçl&#; para politikas&#; uygulamas&#;ndan farkl&#; olarak 1) kredi ve döviz kuru kanal&#;n&#;n enflasyon ve finansal istikrar amaçlar&#; do&#;rultusunda farkl&#; yönlerde kullan&#;lmas&#;n&#;n mümkün olmas&#;, 2) Merkez Bankas&#;'n&#;n duru&#;unu günlük frekansta ayarlayabildi&#;i bir esneklik elde edilmesi. Bu politikan&#;n kolay anla&#;&#;lamamas&#;, bu durumun Türkiye'ye yönelik risk alg&#;lamalar&#;n&#;  bozmas&#; ve faiz oynakl&#;&#;&#;n&#;n ekonomik aktivite üzerinde yaratabilece&#;i istenmeyen bask&#; gibi yan etkilere ra&#;men kordior politikas&#; bir bak&#;ma zorunluluk da olmu&#;tu. Zira, koridor mekanizmas&#;na gidilen süreçte Merkez Bankas&#;'n&#;n döviz rezervleri belirgin &#;ekilde azalm&#;&#;t&#; ve TL üzerindeki de&#;er kayb&#;na kar&#;&#; sava&#;mak için bu arac&#;n&#; kullanmak konusunda eli pek de rahat de&#;ildi. Ancak, bugün gelinen noktada, 1) Ekonomik aktivitenin beklenenden zay&#;f gitmesi ve krediler kanal&#;yla ekonomiye destek verme ihtiyac&#;, 2) Küresel risk i&#;tah&#;n&#;n iyile&#;mesi ve geli&#;mi&#; ülkelerde ek parasal gev&#;eme ihtimalinin artmas&#; ile TL'nin istikrar kazanmas&#;, 3) Merkez Bankas&#;'n&#;n ROK uygulamas&#;na geçmek için zaman içerisinde döviz rezervlerini güçlendirerek uygun zemini haz&#;rlamas&#;, faiz koridorunun yava&#; yava&#; daha pasif bir göreve al&#;nmas&#;na ve yerine ROK uygulamas&#;n&#;n gelmesine sebep oldu.

Yeni dönemde uygulanacak olan zorunlu kar&#;&#;l&#;k uygulamas&#;n&#; ve ROK mekanizmas&#;n&#; k&#;saca anlatmak gerekirse: Merkez Bankas&#; TL cinsi zorunlu kar&#;&#;l&#;klar&#;n belli bir k&#;sm&#;n&#;n alt&#;n ve/veya döviz olarak tutulmas&#;na izin veriyor. Gönüllü olarak kullan&#;lan bu opsiyon için kademeli bir de&#;i&#; toku&#; esas&#; uygulan&#;yor.

Her bir birim TL ZK dü&#;ü&#;ünü telafi etmek için bankan&#;n ay&#;rmak zorunda oldu&#;u döviz cinsi ZK aras&#;ndaki orana rezerv opsiyon katsay&#;s&#; deniliyor. Bu opsiyondan ne kadar fazla yararlanmak isterseniz katlanaca&#;&#;n&#;z ROK da o kadar yüksek oluyor. Örne&#;in &#;u anki parametrelere göre, bankalar TL cinsi ZK'lar&#;n&#;n %60'&#;n&#; döviz cinsinden tutabiliyorlar. Rezerv opsiyon oran&#; olarak adland&#;rabilece&#;imiz bu imkan&#;n ilk %40'l&#;k dilimi için ROK "", takip eden %5'lik dilim için "", sonraki her %5'lik dilim için ise "," "" ve ""‘dir. Bu arada, TL ZK'lar&#;n %30'u da alt&#;n cinsinden tutulabilmektedir ve ROK ilk %20'lik dilim için "1," takip eden dilimler için ise s&#;ras&#;yla "" ve ""olarak tespit edilmi&#;tir.

Bu yeni uygulama pratikte &#;öyle i&#;liyor:

1) Bankalar TL cinsi ZK'lar&#;n&#; azaltt&#;klar&#; için kal&#;c&#; bir &#;ekilde TL likiditesi elde etmi&#; olurlar. TL fonlama maliyeti döviz fonlama maliyetinin üzerinde oldu&#;u için maliyet avantaj&#; elde ederler. Bu imkan&#;n&#;n tan&#;nmas&#; s&#;n&#;rl&#; da olsa bir parasal gev&#;eme do&#;urur.

2) Bankalar Merkez Bankas&#;'nda daha fazla döviz rezervi tutarlar. Bu bir yandan Merkez Bankas&#;'n&#;n brüt rezervlerini güçlendirirken, bir yandan da döviz piyasas&#;nda likiditeyi azalt&#;c&#; rol oynar.

Peki nedir bu yeni mekanizman&#;n kerameti?

Peki nedir bu yeni mekanizman&#;n kerameti?

1) Merkez Bankas&#; döviz rezervlerini güçlendirirken, sermaye ak&#;mlar&#;n&#;n geli&#;imine daha h&#;zl&#; bir &#;ekilde tepki verebilme imkan&#; elde etmektedir. Ayr&#;ca, Merkez Bankas&#; döviz likiditesi ile TL likidite yönetimini ay&#;rarak, döviz likiditesini daha büyük çapta do&#;rudan etkileme esnekli&#;i yakalam&#;&#; olmaktad&#;r.

2) Kredi ve döviz kuru kanal&#;n&#;n fiyat istikrar&#; ve finansal istikrar amaçlar&#; do&#;rultusunda farkl&#; yönlerde kullan&#;lmas&#; mümkün olmaktad&#;r.

3) Döviz müdahalesine olan ihtiyaç azalmaktad&#;r. Zira Merkez Bankas&#; standart bir döviz piyasas&#; yönetiminden farkl&#; olarak, döviz sat&#;m ihaleleri ya da müdahalesi ile de&#;il, piyasan&#;n kendi dinamikleri içerisinde döviz arz ve talebinin dengelenmesini sa&#;layacak bir mekanizmaya kavu&#;maktad&#;r. Bu imkan opsiyonel oldu&#;u için, bankalar bu opsiyondan yararlan&#;p yararlanmayacaklar&#;na kendileri karar verirler ve döviz likiditesinde otomatik dengeleme rolü oynarlar.

ROK ile al&#;nacak kararlarda sermaye ak&#;mlar&#;n&#;n belirleyici olaca&#;&#; anla&#;&#;l&#;yor.

1) Sermaye giri&#;inin yava&#;lad&#;&#;&#; bir senaryoda Merkez Bankas&#;:

1) Sermaye giri&#;inin yava&#;lad&#;&#;&#; bir senaryoda Merkez Bankas&#;:

a) ROK ile ilgili bir de&#;i&#;iklik yapmaz ancak bankalar kendili&#;inden bu imkandan daha az yararlanmaya ba&#;larlar ve otomatik olarak döviz arz&#; yarat&#;rlar. Böyle bir durumda TL likiditesi de azal&#;r ve TL'nin sepet baz&#;nda de&#;er kayb&#; s&#;n&#;rlan&#;r. Sterilize edilmemi&#; döviz sat&#;m müdahalesine e&#;de&#;er bir mekanizma olarak dü&#;ünülebilir. Parasal duru&#; ve krediler aç&#;s&#;ndan s&#;k&#;la&#;ma anlam&#;na gelir.

b) Rezerv opsiyon oran&#;n&#;n son dilimleri için ROK'u art&#;r&#;r ve bankalar bu imkandan yararlanma oranlar&#;n&#; (ilk seçene&#;e göre) daha h&#;zl&#; bir &#;ekilde dü&#;ürürler. Döviz arz&#; artar, TL likiditesi de azal&#;r ve TL'nin sepet baz&#;nda de&#;er kayb&#; s&#;n&#;rlan&#;r. Sterilize edilmemi&#; döviz sat&#;m müdahalesine e&#;de&#;er bir mekanizma olarak dü&#;ünülebilir. Parasal duru&#; ve krediler aç&#;s&#;ndan s&#;k&#;la&#;ma anlam&#;na gelir.

c) ROK'u dü&#;ürür ve bankalar&#;n Merkez Bankas&#;'nda tuttuklar&#; döviz rezervleri azal&#;r. Bu i&#;lem sonucunda piyasada döviz arz&#; artarken, TL likiditesi de&#;i&#;mez ve TL'nin seviyesinden ziyade oynakl&#;&#;&#;na müdahale edilmi&#; olunur. Sterilize edilmi&#; bir döviz sat&#;m müdahalesine e&#;de&#;er bir i&#;leyi&#; olarak dü&#;ünülebilir. Parasal duru&#; ve krediler aç&#;s&#;ndan gev&#;eme anlam&#;na gelir.

d) ROK de&#;i&#;imine alternatif olarak, rezerv opsiyon oran&#; da dü&#;ürülebilir. Bu durumda, bankalar&#;n merkez bankas&#;nda tutabilecekleri döviz rezervi azalaca&#;&#;ndan, piyasada döviz arz&#; olu&#;ur. TL likiditesi ise s&#;k&#;&#;&#;r ve TL'deki de&#;er kayb&#; s&#;n&#;rlan&#;r. Sterilize edilmemi&#; döviz sat&#;m müdahalesine e&#;de&#;er bir mekanizma olarak dü&#;ünülebilir. Parasal duru&#; ve krediler aç&#;s&#;ndan s&#;k&#;la&#;ma anlam&#;na gelir.

2) Sermaye giri&#;inin h&#;zland&#;&#;&#; bir senaryoda Merkez Bankas&#;:

2) Sermaye giri&#;inin h&#;zland&#;&#;&#; bir senaryoda Merkez Bankas&#;:

a) ROK'u muhtemelen özellikle ilk dilim için art&#;r&#;r ve bankalar&#;n daha fazla döviz rezervi ay&#;rmalar&#;n&#; te&#;vik eder. Bu sayede döviz talebi yarat&#;l&#;r. Ancak, bu i&#;lem sonunda piyasadaki TL likiditesi de&#;i&#;mez. TL'nin seviyesinden ziyade oynakl&#;&#;&#;n&#; hedef alan bir yakla&#;&#;m olur. Sterilize edilmi&#; döviz al&#;m müdahalesine e&#;de&#;er bir mekanizma olarak dü&#;ünülebilir. Parasal duru&#; ve krediler aç&#;s&#;ndan bir miktar s&#;k&#;la&#;ma anlam&#;na gelir.

b) ROK'u de&#;i&#;tirmeye bir alternatif veya tamamlay&#;c&#; olarak, TL cinsi ZK oranlar&#;n&#; art&#;r&#;r. Bu sayede, bankalar&#;n ay&#;rmas&#; gerekecek olan TL cinsi ZK miktar&#; artar ve rezerv opsiyon imkan&#; sayesinde bankalar daha fazla döviz rezervi tutabilir. Bu i&#;lem sonucunda piyasada döviz talebi artarken, TL likiditesi bir miktar azalabilir. Bu sayede TL'nin sepet kar&#;&#;s&#;ndaki de&#;er kazanc&#; s&#;n&#;rlan&#;r. Sterilize edilmemi&#; bir döviz al&#;m müdahalesine e&#;de&#;er bir i&#;leyi&#; olarak dü&#;ünülebilir. Parasal duru&#; ve krediler aç&#;s&#;ndan bir miktar s&#;k&#;la&#;ma anlam&#;na gelir.

c) ROK de&#;i&#;imine alternatif olarak, rezerv opsiyon oran&#; da art&#;r&#;labilir. Bu durumda, bankalar&#;n
Merkez Bankas&#;'nda tutabilecekleri döviz rezervi artaca&#;&#;ndan, piyasada döviz talebi olu&#;ur. TL likiditesi ise rahatlar ve TL'deki de&#;er kazanc&#; s&#;n&#;rlan&#;r. Sterilize edilmemi&#; döviz al&#;m müdahalesine e&#;de&#;er bir mekanizma olarak dü&#;ünülebilir. Parasal duru&#; ve krediler aç&#;s&#;ndan gev&#;eme anlam&#;na gelir. Ancak, rezerv opsiyon oran&#; &#;u anda alt&#;n ve döviz için toplamda %90 oldu&#;undan bu oran&#;n daha fazla art&#;r&#;lmas&#; için fazla bir alan yoktur. Görüldü&#;ü üzere, sermaye giri&#;lerinin yönü tek ba&#;&#;na ROK için formül vermeye yetmemektedir.

Merkez Bankas&#;'n&#;n ROK için nas&#;l bir tepki fonksiyonu olu&#;turaca&#;&#; ancak uygulamalarla anla&#;&#;labilecektir. Ayr&#;ca, sermaye giri&#;lerinin artt&#;&#;&#; ve azald&#;&#;&#; ortamlarda yap&#;labilecekler tam olarak birbirine simetrik dü&#;ünülmemelidir. Bir di&#;er ifadeyle, bu imkan&#;n tamam&#;n&#;n kullan&#;ld&#;&#;&#; bir dönemde, sermaye giri&#;lerinin azalmas&#; durumunda bankalar gönüllü olarak bu imkandan daha az yararlanmaya ba&#;layacaklar&#;ndan otomatik bir dengeleme mekanizmas&#; devrede olacakken, tam tersine sermaye giri&#;lerinin h&#;zlanmas&#; durumunda ise daha fazla döviz rezervi tutulmas&#;n&#; te&#;vik etmek için Merkez Bankas&#;'n&#;n bir ad&#;m atmas&#; gerekecektir.

Sonuç olarak, Merkez Bankas&#;'n&#;n faiz koridorunu indirmesi ek bir parasal gev&#;eme anlam&#;na gelmekte midir? Hali haz&#;rda Merkez Bankas&#;'n&#;n ortalama fonlama maliyetini %6'lara kadar dü&#;ürdü&#;ü ve Haziran'dan bu yana baz puan indirime gitti&#;i dikkate al&#;n&#;rsa, parasal gev&#;emenin büyük ölçüde hayata geçti&#;i dü&#;ünülebilir. Faiz koridorunun indirilmesi, pratikte fonlama maliyetinin daha fazla dü&#;ece&#;i anlam&#;na gelmemektedir. Ancak, parasal duru&#;un krediler üzerindeki yans&#;mas&#; aç&#;s&#;ndan bak&#;ld&#;&#;&#;nda, üst band&#;n indirilmesi kredi faizlerinin dü&#;mesine yol açabilecektir.

Para piyasas&#; ve tahvil faizleri kapsam&#;nda, ya da Merkez Bankas&#;'n&#;n ortalama fonlama maliyeti aç&#;s&#;ndan bak&#;ld&#;&#;&#;nda ise daha fazla dü&#;ü&#;ün tetikleyicisi faiz koridorundaki indirimden ziyade, ABD ve Avrupa Merkez Bankalar&#;'n&#;n aç&#;klad&#;&#;&#; ek parasal geni&#;leme olabilir.

Satrançta ilk adımlarını atan oyuncuların akılları genellikle rok atma konusunda karışır. Bu özel hamle satrançta iki taşı aynı anda hareket ettirebileceğiniz tek durumdur. Rok atmak için sadece şah ve kale gerekiyor (başka taşa gerek yok), ve bu hamlenin 'lü yıllarda oyunu hızlandırmak için icat edildiğine inanılıyor. Rok atmak şahınızı tüm aksiyonun yer aldığı satranç tahtasının ortasından uzaklaştırır! Bu hamle rakibinizin şahınızı mat etmesini daha da zor hale getirecek!

1. Şahınızın hareket etmemiş olması gerekiyor!
2. Şahınız şah çekme tehdidi altında OLMAMALIDIR!
3. Şahınız şah çekme altında olan karelerden geçmez!
4. Şah ve kale arasında başka taş olmamalıdır!

İşte rok böyle görünüyor. Beyaz şah kanadında rok atmışken Siyah da vezir kanadında rok atmış.

Beyaz şah şah kanadında rok atarken (kısa rok) Siyah da vezir kanadında rok atmış (uzun rok).

İşte rok atmanın dört kuralı!

1. Kural: Şahını oynadıysan rok atamazsın!

Beyaz şah e1'den e2'ye hareket etti ve rok atma hakkını kaybetti. 

Yukarıdaki konumda, beyaz şah e1'den e2'ye hareket etti. Beyaz şahını oynadığından ötürü otomatik olarak oyun sırasında rok atma hakkından vazgeçmiş oldu. Beyaz şahını e1'e geri sürse bile artık rok atamaz.

 2. Kural: Şah altındayken rok atamazsın!

b4'teki siyah fil şah çekiyor. Beyaz şah altındayken rok atamaz. 

b4'teki siyah fil beyaz şahına şah çekmiş durumda ve bu durumdan kurtulmak için rok atamazsınız. Beyaz bir sonraki hamlede rok atabilmek için öncelikle şah çekme hamlesini engelleyen c3 gibi bir piyon hamlesi yapmalıdı.

Not: Eğer rok atma hamlenizin bir parçası olacak olan kalenizi daha önce oynadıysanız rok atamazsınız. 

3. Kural: Şahınızın yolunda şah çekilmemiş olması gerekiyor!

Beyaz, siyah fil f1'de şah çektiği için rok atamaz.

a6'daki siyah fil beyaz şahın hemen yanındaki f1 karesine saldırıyor. Rok atmak için şahın bu kareden geçmesi gerekiyor, ancak bu kare tehdit altında olduğundan rok atamaz.

4. Kural: Şah ve kale arasında başka taş olmamalıdır!

Bu konumda, Beyaz hem şah kanadında hem de vezir kanadında rok atabilir. Siyah ise sadece şah kanadına rok atabilir çünkü b8'de hala siyahın atlarından biri bulunmakta.

İpucu: Rok attığınız zaman şahınızın her zaman şahınız her zaman oyuna başladığı renk kareye gider. Beyaz her zaman şahını iki kare hareket ettirerek koyu renk kareye, Siyah ise iki kare hareket ettirerek açık renk bir kareye yerleştirir.

Rok şahınızı korumanın ve kalenizi satranç tahtasının merkezine doğru getirmenin güzel bir yolu!

Başarıya giden yolda funduszeue.info'da rok atın!

Üye Olun!

ROK

    rok öncesi pozisyon


    kısa rok


    uzun rok

Şah ve Kaleyle aynı anda tek bir hamle yapılabilir. Şah Kaleye doğru 2 kare ilerler , Kale de Şahın öteki tarafına yeleştirilir. 2 çeşit rok yapılabilir: Kısa rok ve uzun rok.

Daha önce hamle yapılan Şah veya Kaleyle rok atılamaz.
Aşağıdaki durumlarda Rok geçici olarak mümkün değildir :
- Şah rakip tarafından tehdit edildiğinde,
- Rok atıldığı sırada Şahın geçeceği ve yerleştirileceği kareler rakip taşların tehdidi altındaysa,
- Şahla Kale arasında başka taş varsa .

ROK

2 değişik şekilde rok yapılabilir:
1. Büyük Rok (Uzun Rok)
2. Küçük Rok (Kısa Rok)

Satranç tahtasını dikine ikiye böldüğümüz zaman, bu çizginin Şah olan tarafına Şah kanadı, Vezir olan tarafına da Vezir kanadı denir. Şah kanadına yapılan rok küçük rok, Vezir kanadına yapılan ise Büyük rok adını alır. Her iki rok'ta da Şah iki kare yer değiştirir. Şah'ın oyun sırasında bir kareden fazla ilerleyebildiği tek hareket rok'tur. Rok'ta Şahın üzerinden geçeceği ya da geleceği kare, rakip oyuncunun herhangi bir taşı tarafından tehtid ediliyorsa, bu durum ortadan kalkıncaya kadar rok yapılmaz. Kale ile Şah arasında herhangi bir taş var ise rok bu durum ortadan kalkıncaya kadar yapılamaz. Kalelerden birisi hareket ettirildiğinde, hareket ettirilen Kale tarafına rok yapılamaz, diğer tarafa, arada taş yoksa ve Şahın üzerinden geçeceği ya da geleceği kare rakip oyuncunun herhangi bir taşı tarafından tehtid edilmiyorsa) yapılabilir. Şah bir kere bile hareket etmiş ise her iki rok yapılamaz. Rok yapılacağı ana kadar Şah hiç hareket etmemiş olmalıdır. Oyun içinde oyuncunun bir tek rok hakkı vardır. Küçük rok yapan, o oyunda büyük rok yapamaz. Büyük rok yapan, o oyunda küçük rok yapamaz. Rok keyfi bir harekettir ve oyuncu isterse oyunun sonuna kadar hiç yapmayabilir. Rok'un avantajı, Şah'ı oyun tahtasının kenarına çekip, çoğunlukla 2 kalenin birbirini görmesini sağlayıp, daha güvenli bir yerde durmasını sağlamaktır. Rok, oyunun başlarında ya da ileriki safhalarda yapılabilir. Şah çekildiğinde rok yapılamaz. Şah'ın rok yapacağı taraftaki Kale istendiği durumda rok yapılabilir.

1. Büyük Rok

Siyah ve beyaz yukarıdaki şekilde rok yapmak üzere. Siyah kale Şah'ın bulunduğu karenin bir sağına gelir, Şah ise onun yanına, iç tarafa geçer.	Büyük rok sol kale ile, küçük rok sağdaki kale ile yapılır. Yukarıdaki şekilde hem siyah hem de beyaz soldaki kalelerle büyük roku gerçekleştirmiş durumdalar.

2. Küçük Rok

Hem beyaz hem de siyah için küçük rok, büyük rokun aksine sağdaki kalelerle yapılır.	Kaleler Şah'ın bulunduğu karenin bir sağına gelirken, Şah, kalenin bulunduğu yerin bir soluna geçer.

Yukarıdaki şekilde büyük ve küçük roku aynı anda görebilirsiniz. Her iki rokta da Şah, her zaman kalenin diğer tarafına, içeriye doğru geçer. Her iki rok'ta da Şah, Kale'ye doğru 2 kare ilerler ama küçük rok'ta Şah'ın, tahtanın kenarına daha çok yaklaştığına dikkat edin.

Hangi durumlarda rok yapılamaz?
1. Rok hakkı oyunun sonuna kadar her iki taraf için saklıdır. Bunun için:
a) Rok yapılacak taraftaki kale daha önce oynamış ise o tarafa rok yapılamaz
    (Rok yapılmayacak taraftaki kale oynanmış olabilir)
b) Şah o ana kadar hiç yerinden oynamamış olmalı
c) Rok yapılacak taraftaki kale ile Şah'ın arasında kendisine ya da rakibe ait bir taş bulunmamalı

2. Hangi durumlarda rok yapılabilir?
a) Rok yapılacak taraftaki kale o ana kadar yerinden hiç oynamamış ise
b) Kendi Şah'ı, o ana kadar hiç yer değiştirmemiş ise
c) Rok yapacağı taraftaki kalesi ile kendi Şah'ı arasındaki karelerde kendisine ya da rakibe ait hiç bir taşı yoksa. Eğer aynı anda diğer taraftaki kalesi ile Şah'ı arasında kendisine ait bir taş varsa, bu durum diğer tarafta (Şah'ı ile kalesi arasında kendisine ait bir taşın olmadığı rok yapacağı taraftaki) rok'a engel olmaz.
d) Rok yapacak tarafın Şah'ı ile kalelerinden birisi arasındaki kareleri rakibin herhangi taşının görebildiği bir durumda dahi rok yapabilir. Burada dikkat edilecek husus, rok sonunda kalenin ya da Şah'ın geleceği karelere rakibin herhangi bir taşı ulaşamamalı. Diğer karelere ulaşırsa bu rok'a engel oluşturmaz.
e) Aynı oyunda bir oyuncu yalnız bir kere rok yapabilir.

3. Oyun esnasında geçici olarak rok yapılamayan durumlar? (Bu şartlar ortadan kalktıktan sonra rok yapılabilir).
a) Rakip Şah çekmiş ise o anda yapılamaz.
b) Şahın geçtiği ya da yerleştiği kareler rakip tarafından tehtid ediliyorsa
c) Şah ile Kale arasında herhangi bir taş varsa
 

ÖRNEKLER:
Soru 1 ve 2: Aşağıdaki şekillerde hangi taraf rok yapabilir?

Yukarıdaki şekilde sizce hangi taraf rok yapabilir? Cevap: Her iki taraf da rok yapabilir. Siyah her iki yöne de yok yapabilir. Beyazın filinin siyahın kalesini tehtid etmesi önemli değil. Beyaz sadece bir tarafa rok yapabilir. Çünkü, diğer tarafta kalesi ile Şah arasında kendi fili var.	Siyah, küçük rok yapabilir. Büyük rok yapamaz, çünkü Şah'ın rok yaparken geçeceği kareyi beyaz Vezir kontrol ediyor. Beyaz, küçük rok yapamaz, çünkü siyah Vezir, Şah'ın geleceği kareyi görüyor. Beyaz, büyük rok yapabilir.

Soru 3 ve 4: Aşağıdaki şekillerde hangi taraf rok yapabilir?

Yukarıdaki şekilde sizce hangi taraf rok yapabilir? Cevap: Siyah sadece bir tarafa yapabilir, çünkü soldaki kalesini hareket ettirmiş. Diğer tarafa yapabilir (küçük rok). Beyaz küçük rok yapamaz, çünkü rok sonucu Şah'ının geleceği kare siyah vezir tarafından konrol ediliyor. Beyaz, büyük rok da yapamaz. Çünkü, yukarıdaki siyah kale, şahın sola doğru yapacağı büyük rok sırasında Şah'ın üzerinden geçeceği kareyi tehtid etmesi önemli. Yani, Beyaz, hiç bir tarafa rok yapamaz.

Beyaz küçük rok yapamaz. Çünkü, küçük rok sonunda Şah'ın geleceği kareye siyah Kale gelmekte. Beyaz, sadece büyük rok yapabilir. Siyah ise Şah çekildiği için şu an itibarıyla geçici olarak büyük rokunu yapamaz. Şah'ını tehlikeden kurtardıktan sonra rok haklı saklıdır. Kale'lerini ve Şah'ını oynatmadıkça, rok haklı saklı kalır. Yukarıdaki örnekte Siyah, piyonu bir kare öne sürerek (Vezir'in yanına gelerek) Beyaz Fil'in önünü kapatarak Şah'ını kıpırdatmadan koruyabilir.

Soru 5 ve 6: Aşağıdaki şekillerde hangi taraf rok yapabilir?

Beyaz rok yapamaz, çünkü a5'teki siyah fil, Şah'ı tehtid ediyor. Siyah kısa rok yapamaz, çünkü Şah ile Kale arasında g8'deki At var. Siyah uzun rok da yapamaz, çünkü, b3'teki beyaz Kale, b8 karesini etkiliyor.	Beyaz, b1'deki siyah At yüzünden büyük rok, f1'deki Fil yüzünden küçük rok yapamaz. Siyah, b6'daki beyaz At yüzünden (Şah'ın geleceği c8 karesini kontrol ettiğinden) büyük rok yapamaz, ama küçük rok yapabilir.