Kaburga Kırılması Tedavisi

Nedir

Kaburga k&#;r&#;lmas&#; g&#;&#;&#;s kafesindeki kemiklerden birinde meydana gelen bir &#;atlak veya k&#;r&#;kt&#;r. Kaburga kemiklerini birbirine ba&#;layan kal&#;n dokuda (k&#;k&#;rdak) meydana gelen bir k&#;r&#;k da, herhangi bir kemik k&#;r&#;lmas&#; olmasa da kaburga k&#;r&#;lmas&#; olarak g&#;r&#;lebilir.

Kaburga k&#;r&#;lmalar&#;n&#;n en s&#;k rastlan&#;lan nedeni genellikle trafik kazas&#; veya d&#;&#;me sonucunda g&#;&#;&#;s kafesinin darbe almas&#;d&#;r. Sert &#;ks&#;r&#;k de kaburgay&#; k&#;rabilir. E&#;er osteoporoz veya kanser gibi kemiklerinizi zay&#;flatan bir hastal&#;&#;&#;n&#;z varsa, b&#;yle bir &#;ey olabilir.

Bir kaburga yaralanmas&#;ndan sonra doktora g&#;r&#;nmek gerekir. Kaburga kemiklerini k&#;racak kadar sert bir darbe ayn&#; zamanda ci&#;erlerinize, kemik ili&#;inize, kan damarlar&#;n&#;za ve v&#;cudunuzun di&#;er par&#;alar&#;na zarar verebilir.

Belirtileri

K&#;r&#;k kaburga &#;unlara neden olabilir:

• Nefes al&#;rken a&#;r&#;
• G&#;&#;&#;s kafesinizden itildi&#;iniz zaman k&#;r&#;&#;&#;n etraf&#;nda a&#;r&#;

A&#;r&#;dan veya yelken g&#;&#;&#;sten dolay&#; normal bir &#;ekilde nefes alamazsan&#;z, &#;unlar&#; ya&#;ayabilirsiniz: 

• Nefes yetersizli&#;i
• Endi&#;eli, yorgun ve korkulu hissetme
• Ba&#; a&#;r&#;s&#;
• Ba&#; d&#;nmesi veya yorgunluk ve uykulu olma hali

Sebepleri

Kaburgalar&#;n&#;z&#;n iki ana i&#;levi vard&#;r:

• G&#;&#;s&#;n&#;zdeki organlar&#; korur.
• Nefes almak i&#;in kulland&#;&#;&#;n&#;z kaslar daral&#;p geni&#;lerken g&#;&#;s&#;n&#;zdeki alan&#;n bo&#; kalmas&#;n&#; sa&#;lar. Bu sayede ci&#;erlerinizde hava dolmas&#;na yetecek kadar alan olu&#;ur.

Nefes almak i&#;in kullan&#;lan kaslar kaburgalara y&#;klenir, bu y&#;zden kaburgan&#;z k&#;r&#;k oldu&#;unda nefes alma a&#;r&#;l&#; olabilir.

Yelken g&#;&#;&#;s &#;&#; veya daha fazla kaburga kemi&#;i k&#;r&#;ld&#;&#;&#;nda ortaya &#;&#;kan ciddi bir sorundur. E&#;er yelken g&#;&#;&#;s sorununuz varsa, nefes ald&#;&#;&#;n&#;z zaman k&#;r&#;lm&#;&#; yer, nefes i&#;in gerekli alan&#; koruyamaz. Bu durum hava almak i&#;in a&#;&#;lan ci&#;erleriniz i&#;in daha az alan anlam&#;na gelir. Ayr&#;ca kaslar&#;n&#;z&#;n daha iyi &#;al&#;&#;mas&#;n&#; engeller ve nefes almak da daha zor olur.

Teşhisi

Doktorunuz size yaralanma hakk&#;nda sorular soracak ve fiziksel inceleme yapacakt&#;r. Doktor &#;unlar&#; yapabilir:

• A&#;r&#;yan yeri bulmak i&#;in g&#;&#;&#;s kafesinizi itmek
• Nefes al&#;&#;veri&#;inizi kontrol etmek ve havan&#;n normal bir &#;ekilde girip &#;&#;kt&#;&#;&#;n&#; anlamak i&#;in ci&#;erlerinizi dinlemek
• Kalbinizi dinlemek
• Ba&#;&#;n&#;z&#;, boynunuzu, omurgan&#;z&#; ba&#;ka yaralanma olup olmad&#;&#;&#;n&#; anlamak i&#;in kontrol etmek

Doktor sizin belirtilerinizden emin de&#;ilse, bir r&#;ntgene veya ba&#;ka bir taramaya ihtiyac&#;n&#;z olabilir. Fakat kaburga k&#;r&#;klar&#; her zaman r&#;ntgende &#;&#;kmaz. Bu y&#;zden r&#;ntgen filminizde k&#;r&#;k g&#;r&#;nmese bile kaburga k&#;r&#;&#;&#;n&#;z varm&#;&#; gibi tedavi g&#;rebilirsiniz.

Tedavisi

E&#;er doktorunuz kaburga kemi&#;indeki k&#;r&#;lmayla birlikte bir i&#; yaralanma oldu&#;unu d&#;&#;&#;n&#;rse, hastanede tedavi edilebilir veya g&#;zlem alt&#;na al&#;nabilirsiniz. A&#;r&#;n&#;z&#; dindirmek i&#;in size g&#;&#;l&#; yat&#;&#;t&#;r&#;c&#;lar verilebilir.

Bir&#;ok k&#;r&#;k kaburga kemi&#;i evde tedavi edilir ve zaman i&#;inde kendili&#;inden iyile&#;ir. Ev tedavisi iyile&#;irken ya&#;ayaca&#;&#;n&#;z a&#;r&#;lar&#;n dindirilmesinde yard&#;mc&#; olur. A&#;r&#; kesiciler kendinizi daha iyi hissetmenize neden olur ve daha derin nefes alman&#;za izin verir.

Bir k&#;r&#;k kaburga kemi&#;ini iyile&#;mesi en az 6 hafta s&#;rer. K&#;r&#;k iyile&#;irken a&#;r&#;n&#;n dinmesine yard&#;m etmek i&#;in:

• Yaral&#; alana buz koyun.
• Daha fazla dinlenin.
• Aspirin veya ibuprofen gibi a&#;r&#; dindirici ila&#;lar al&#;n. E&#;er re&#;etesiz ila&#;lar yeterli olmazsa doktorunuz daha etkili bir a&#;r&#; kesici verebilir.

&#;yile&#;me s&#;ras&#;nda en az&#;ndan saatte bir kez &#;ks&#;rmek ve derin bir nefes almak faydal&#;d&#;r. Bunlar ci&#;er dokusunun k&#;smi &#;&#;k&#;&#;&#;n&#; veya zat&#;rre olu&#;umunu engeller. 

E&#;er kaburga kemi&#;iniz k&#;r&#;lm&#;&#;sa ve boynunuzda veya s&#;rt&#;n&#;zda bir yaralanma yoksa k&#;r&#;&#;&#;n &#;zerine yatmak iyi fikir olabilir. Bu, size garip gelse de, daha derin nefes alman&#;za yard&#;mc&#; olur.

Ge&#;mi&#;te kaburgan&#;n zedelenmi&#; k&#;sm&#; bir bantla veya bezle s&#;k&#;ca sar&#;l&#;rd&#;. Fakat a&#;r&#;n&#;z&#; azaltsa bile bunu yapmamal&#;s&#;n&#;z. Sarg&#; sizin derin nefes alman&#;z&#; engelleyebilir ve ci&#;erlerinizin baz&#; k&#;s&#;mlar&#;n&#;n &#;&#;kmesine neden olarak zat&#;rre riskinizi art&#;r&#;r.

Diğer kemik kırıklarının aksine kırık kaburgalar, alçı veya atel ile tedavi edilemez. Bu kırıklar genellikle ameliyat olmadan tedavi edilirken ameliyata bazı durumlarda gerek duyulur. Kırık tedavisi genelde gövdeye sıkıca sarılan kırılmış kaburgaların kaynaması beklenerek yapılıyorken uzmanlar, bu sıkı sarım işleminin kaburga kırık tedavisine çok yardımcı olmadığını keşfetmişlerdir. Ayrıca, bunun derin nefes almayı zorlaştırdığını, diğer solunum sistemi komplikasyonlarının artmasına sebep olduğunu ve zatürree riskini yükselttiğini bildirmişlerdir.
Günümüzde, kırık kaburga tedavisi tipik olarak dinlenme, ağrı yönetimi ve solunum egzersizlerinin bir kombinasyonuna odaklanmaktadır. Cerrahi müdahale endikasyonları, birden fazla yerde kırılmış üç veya daha fazla bitişik kaburga gibi göğüs kanadı kırılmalarında veya solunum problemlerine neden olan birden fazla kaburga kırığı içerdiğinde söz konusu olur.

Kaburganız Kırıldığında Hangi Aktivitelere Devam Edebilirsiniz?

Bir veya birkaç kaburganızı kırdıysanız yapabileceğiniz en iyi şeylerden biri dinlenmektir. Bu sadece ağrıların bir kısmını azaltmayacak, aynı zamanda vücudunuzun iyileşme sürecini yönlendirmesine yardımcı olacaktır. Yine de, genel sağlığınız çin bir miktar fiziksel aktiviteye ihtiyacınız vardır. İyileşme sürecinde oldukça erken kalkıp yürüyebilirsiniz, ancak doktorunuz size izin verene kadar beklemek en iyisidir.
Yürüyecek duruma geldiğinizde yapabileceğiniz düşük performanslı aktivitelerden bazıları şunlardır:
•Cinsel aktivite
•Hafif ev işleri
•Basit işler
•Ağır kaldırmayı veya fiziksel eforu gerektirmediği sürece çalışma

Kaçınılması Gereken Durumlar

Kaburganızın iyileşme sürecinde korunmanız gereken durumlardan bazıları şunlardır;
•10 kilodan fazla ağırlık kaldırmak
•Kaburganıza temas edecek sporları yapmak
•Egzersizi ve çekmeleri de içeren, itme, çekme veya gerdirme gerektiren herhangi bir aktivite yapmak
•Koşma, ata binme veya ATV sürme gibi yüksek etkili etkinliklere girmek
•Golf oynamak. Golf her ne kadar nazikçe bir sallanma hareketi ile yapılsa bile, eğer kırılmış bir kaburga varsa, acı verici bir ağrıya neden olabilir

Acıyı Kontrol Altında Nasıl Tutabilirim?

Kırık kaburgaların ana semptomu devam eden ağrıdır, bu nedenle ağrı ve rahatsızlığın kontrol altına alınması daha iyi bir iyileşme için şarttır. Bir miktar bile olsa ağrınızı azaltmak, normal nefes almanıza ve çok fazla rahatsızlık vermeden öksürmenize izin verebilir.

Doğal Yollarla Tedavi

•İlk ağrıyı geçtikten sonra, kullandığınız reçeteli ilaçlarınızı, eczanelerde satılan reçetesiz bitkisel bazlı ilaçlarla, değiştirmek isteyebilirsiniz.
•Ayrıca, ekstra bir rahatlama için günde üç kez bir seferde 20 dakika boyunca bölgeye kapalı bir buz torbası da tutabilirsiniz.
Üç haftadan uzun süredir devam eden veya daha da kötüleşen ağrıyı doktorunuza bildirmelisiniz.

Derin Nefes Almanın Önemi?

Büyük ve derin nefes almak göğüs kafeniz tarafından korunan akciğerlerinizin genişlemesine neden olur. Genellikle bu bir problem değildir. Ama eğer kırılmış bir kaburga varsa, derin bir nefes almak acı verici olabilir. Sadece sığ nefes almak zatürree ve diğer solunum yolu hastalıklarına yakalanma riskinizi artırabilir. Bu yüzden, muhtemelen iyileşirken yapacağınız nefes egzersizleriyle eve gönderileceksiniz.
Bir solunum terapisti ile birlikte çalışmanız bile önerilebilir. Terapinizin bir kısmı, soluduğunuz havanın hacmini ölçen bir cihaz olan bir spirometre kullanımını içerebilir. Bu size derin bir nefes almanın nasıl bir his vereceği konusunda daha iyi bir fikir verecektir. Ağrıya yardımcı olmak için solunum egzersizlerinize başlamadan hemen önce ağrı kesici ilaçlarınızı almalısınız. Bir yastığı hafifçe ama sıkıca göğsünüze yaslamak ağrıyı azaltabilirken sadece yavaş, sabit şekilde derin nefesler almaya çalışmalısınız.

Nefes Alıştırmaları

Kaburganızın iyileşme sürecinde yapacağınız derin nefes alıştırmaları sizi solunum yolu hastalıkları ve zatürre riskinden korur. İşte size yardımcı olacak egzersiz alıştırması: Yapacağınız egzersize üç saniye derin nefesle başlamalı ve üç saniye bitiminde birkaç &#;öksürük&#; ya da hafif bir öksürükle kısa nefes almalısınız. Ardından ki üç saniyede daha rahat nefes alıp vermelisiniz. Bu egzersizi birkaç kez tekrarlamanız tedavi de etkili olacaktır.

İyileşme Süreci Ne Kadar Sürer?

Her bir kaburga yaralanması ve iyileşme süresi benzersizdir, ancak genel olarak kırık kaburgaların iyileşmesi yaklaşık altı hafta alır. Kırılma hafif şiddette ise bu, zaman çerçevesi daha kısa olabilir. Ciğerleriniz gibi iç organlarınız da yaralanırsa tam bir iyileşme daha uzun sürebilir. Bu özellikle hasarı onarmak için ameliyat gerektiğinde geçerlidir.

Hangi Durumlarda Doktorunuza Görünmelisiniz?

Nadiren kaburga yaralanmaları ciğerlerinize zarar verebilir. Genellikle, ilk muayeneniz sırasında herhangi bir akciğer hasarı varsa teşhis edilir. Ancak bazen, akciğer yaralanmaları hemen fark edilemeyebilir. Şayet aşağıda belirtilen durumlardan biri ya da birkaçına sahipseniz acilen doktorunuz başvurmanız tavsiye edilir.
•Nefes almakta zorluk yaşadığınızda
•Yoğun bir şekilde balgamlı öksürük varsa ya da balgam koyulaştığında
•Kan tükürüldüğünde
•Dudaklarda morarma olduğunda
• °C veya daha yüksek ateşte
Kırık kaburga vakalarının çoğu cerrahi olmadan geçer. Ancak bu iyileşme sürecinde ciğerlerinizin iyi şekilde çalışması ve vücudun bol miktarda dinlenmesi gerekir. Yaşanılan kaburga kırıklıklarında genellikle uygun şartlar sağlandığında bir veya iki ay içinde normal etkinliklerin çoğuna geri dönüş sağlanabilir.

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu