Karakterleri göz önüne alınarak gametlerin birleştirilmesi işlemine çaprazlama denir.
Bir karakter bakımından farklı olan iki homozigot bireyler çaprazlandığında ortaya çıkan döllerin atalarından baskın olanının fenotipini gösterdiği görülmüştür. Bu çaprazlama sonucu oluşan döller heterezigottur ve hepsi bir baskın bir çekinik gen taşırlar. Bu bireylere monohibrit denir. Bu bireyler arasındaki çaprazlamaya ise monohibrit çaprazlama denir.
Çaprazlanan ebeveynlere parenatal (atasal) döl denir ve P harfiyle gösterilir. Çaprazlama sonucu oluşan yavrulara F1 (filial/oğul) dölü denir. F1 dölünün kendi arasında çaprazlanmasıyla oluşan kuşağa F2 dölü denir. Mendel, tüm özellikleri taşıyan ilk üç kuşağı (P, F1 ve F2 ) izlemiş ve tüm sonuçları kayıt altına almıştır
Monohibrit çaprazlama sonuçlarına göre 3/4 ‘ü baskın, ¼’ü çekinik fenotipte F2 dölleri elde edilir. Monohibrit çaprazlamada fenotip oranı , genotip oranı şeklindedir. Genotip çeşidi 3 ve fenotip çeşidi 2’dir.
Bireyin kendi genotipindeki bir bireyle çaprazlanmasına kendileştirme denir. F1 bireylerinin kendileştirilmesi ile F2 dölü elde edilir.
Özellik Adı | Monohibrit Çaprazlama |
---|---|
Fenotip Çeşidi | 2 |
Fenotip Oranı | |
Genotip Çeşidi | 3 |
Genotip Oranı |
Punnett karesi yöntemi, genetik çaprazlama sonuçlarını tahmin etmede kullanılan bir diyagram yöntemidir. Punnett karesinde erkek bireyin gametleri yatay, dişi bireyin gametleri dikey sütunlara yazılarak diyagram doldurulur.
İki bakımından melez olan iki dölün çaprazlanmasına dihibrit çaprazlama denir. Dihibrit çaprazlama iki adımda gerçekleştirilir.
📚 Birinci adım için bir önceki konudaki alellerin gametlere ayrılması başlığını okuyabilirsiniz.
Özellik Adı | Dihibrit Çaprazlama |
---|---|
Fenotip Çeşidi | 4 |
Fenotip Oranı | |
Genotip Çeşidi | 9 |
Genotip Oranı | () X () |
🚀 Mendel genetiğinde heterozigot karakter sayısı (n) biliniyorsa F1 dölünün kendileştirilmesiyle meydana gelecek F2 dölünün genotip ve fenotip çeşidi sayısı şu şekilde bulunabilir:
Baskın fenotipteki birey homozigot veya heterozigot genotipte olabilir. Bunu anlamak için yapılan işleme kontrol çaprazlaması denir. Islah çalışmalarında seçilen canlıların genotipinin öğrenilmesi amacıyla yapılan uygulamalarda kontrol çaprazlaması önem arz etmektedir. Kontrol çaprazlamasına baskın fenotipteki birey ve çekinik fenotipteki birey arasında çaprazlama yapılır. Aşağıdaki resimde kontrol çaprazlamasının bir örneğini görebilirsiniz.
🚀 Kontrol çaprazlamasının sonucuna göre baskın özellik gösteren bireyin genotipi belirlenir.
Saf döl olma özelliğine sahip durumda olan sarı ve düz tohumlu olan bezelyeler ile (YYRR), saf döl yeşil buruşuk durumda olan bezelyelerin (yyrr) çaprazlanması ile birlikte heterozigot yapıya sahiop durumda olan (YyRr) dihibrit F1 döl elde edilmiş olmaktadır.
Daha sonraki süreçte Mendel dihibrit durumda olan F1 dölünü tekrar kendi arasında çaprazlama işlemini gerçekleştirmiştir. Dolayısıyla (kendileştirme çaprazlaması) (YyRr x YyRr) şeklindeki F2 dölünü elde etme olanağına sahip olmuştur. F2 dölünde olan bireylerin fenotiplerini belirlemiş ve sonrasında da bu bireylerin toplamdaki oranlarının hesaplama işlemini de yapmıştır.
Gerçekleştirilen dihibrit çaprazlamaların bir sonucu olarak ise F2 dölünde genotip ve fenotip oranları şu şekilde olmaktadır;
Genotip oranları;
1/16 YYRR
2/16 YYRr
2/16 YyRR
4/16 YyRr
1/16 YYrr
2/16 Yyrr
1/16 yyRR
2/16 yyRr
1/16 yyrr
Fenotip oranı ise;
9/16 Sarı-düzgün şekle sahiptir.
3/16 Sarı-buruşuk şekle sahiptir.
3/16 yeşil-düzgün şekle sahiptir.
1/16 yeşil- buruşık şekle sahiptir.
Buna göre yapılan Dihibrit çaprazlama neticesinde meydana gelen F2 döllerinde yerini alan bireylerin fenotipinin ayrışım oranı şeklinde olmaktadır.
Bu doğrultuda dihibrit çaprazlamaya en iyi örnek olarak bezelyelerdeki çiçek rengi ve tohum şekli karakterleri verilebilir. Bezelyelerdeki çiçek rengi karakterine ait beyaz çiçek aleli m, mor çiçek aleli M,; tohum şekli karakterinde ise yuvarlak tohum aleli D, buruşuk olan tohum aleli ise d ile gösterilebilir.
İki karakterin kalıtımını incelemek amacıyla yapılan çaprazlama çalışmalarına dihibrit çaprazlama denir.
a) İki karakter bakımından farklı iki arı dölün çaprazlanması:
Mendel iki karakter bakımından farklı bezelye bitkileriyle çaprazlamalar yaptı. Örneğin arı döl düzgün sarı tohumlu bitkilerle arı döl buruşuk yeşil
tohumlu bitkileri çaprazladığında, F1 dölünde hep düzgün sarı tohumlular elde etti. Böylece düzgünlük ve sarılık karakterlerinin dominant olduğunu
bir kez daha doğruladı.
b) F1 dölü bireylerin kendi kendine tozlaşmaya bırakılması (kendileştirme):
Mendel F1 deki bireyleri kendi kendilerine tozlaşmaya bırakarak F2 dölünü elde etti. F2 dölündeki bezelyeler şekil ve renklerine göre dörde ayrılıyordu:
Tablo incelendiğinde görüleceği gibi dihibrit çaprazlamada,
F2 dölünde fenotip oranı,
Mendel, bu bulgulara dayanarak ana babada bir arada bulunan farklı karakterlerin birbirinden bağımsız olarak döle geçebildiklerini düşünmeye
başlamıştır.
Mendel bu bulguları aşağıdaki gibi açıkladı:Farklı karakterle ilgili birimler (genler) gamet oluşumu sırasında birbirlerinden bağımsız olarak ayrılır. Bu kurala Bağımsız Dağılım Kuralı denir. Bu kural Mendel’in II. Yasası olarak bilinir.
Örnek:Kahverengi göz rengi, mavi göz rengine ve esmer ten rengi, beyaz ten rengine dominanttır. Kahverengi gözlü – beyaz tenli anne ile mavi gözlü – esmer tenli babadan meydana gelecek F1 ve F2 döllerinin ayrışım oranları nasıl olmalıdır?
Çözüm:
Kahverengi göz: A
Mavi göz: a
Esmer ten: B
Beyaz ten: b
Açıklama : Sorularda F1 ve F2 soruldu¤unda, F2 dölünü kolaybulabilmek için F1 dölünün bir çeşit çıkması gerekir. Bunun için başlangıçta verilen dominant karakterler homozigot alınır.
F2 dölünü bulabilmek için F1 dölü kendi genotipinde bireyle çaprazlanır.
Açıklama: Toplam genotip say›s› bulunurken dişi bireyin gamet çeşiti ile erkek bireyin gamet çeşiti çarpılır.
AçIklama :Pratik kural; her karakter kendi arasında çaprazlanır.
a) Farklı genotip sayısı ne olmalıdır?
Açıklama:Pratik yol olarak 3n formülü kullanılabilir. Fakat karşılıklı olarak heterozigot karakterler aynı olmalıdır.
b) Farklı fenotip sayısı ne olmalıdır?
Açıklama : Farklı fenotip çeşitini bulmak için 2n formülü kullanılır.
Örnek :Aa Bb Cc Dd x Aa bb Cc DD genotipli iki bireyin çaprazlanması sonucunda;
a) AbCD fenotipli birey meydana gelme ihtimali nedir?
b) Heterozigot genotopli birey meydana gelme ihtimali nedir?
c) Farklı fenotip sayısı nedir?
d) Farklı genotip sayısı nedir?
Çözüm:Her karakter kendi arasında çaprazlanır.
a) AbCD fenotipli birey meydana gelme ihtimali;
b) Heterozigot genotopli birey meydana gelme ihtimali;
c) Farklı fenotip sayısı;
Farklı fenotip çeşiti = 2 . 2 . 2 . 1 = 8
d) Farklı genotip sayısı;
Farklı genotip çeşiti = 3 . 2 . 3 . 2 = 36
Örnek:Aa Bb genotipli iki birey çaprazlanıyor. Çaprazlama sonucunda fenotip oranı 3 : 1 olduğuna göre bu durum nasıl açıklanabilir?
Çözüm: Bağlı genler ve genler arası krossing – over olmaması ile açıklanabilir.
Örnek: Aa Bb genotipli birey, aa bb genotipli bireyle çaprazlanıyor. Çaprazlama sonucunda fenotip oranı 1 : 1 olduğuna göre, bu durum nasıl açıklanabilir?
Çözüm: Bağlı genler ve genler arasında krossing – over olmaması ile açıklanabilir.
Örnek:Aa Bb genotipli birey ile aa bb genotipli birey çaprazlanıyor, fenotip oranı 1 : 1 : 1 : 1 şeklinde ortaya çıkması nasıl açıklanabilir? (A ile B ve a ile b bağlı genlerdir.)
Çözüm: Bağlı genler arasında krossing – over eşit ihtimalle olursa
admin
189043 189044 189045 189046 189047
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası