Bebeklerin Burnunu Açma

BEBEKLERDE BURUN TIKANIKLIĞI 

Bebekler sümküremezler ve burunlarını temizleyemezler, burun kanalları erişkinler ve büyük çocuklara göre daha dardır. Bu sebeple bebeklerde en sık yaşanan sorunlardan biri burun tıkanıklığı ve buna bağlı olarak gelişen nefes alma güçlüğüdür. 

Bebeğin, meme ağzındayken nefes alışverişini burundan sağlaması gerekir. Burun tıkanınca öncelikle emmenin bozulması bu yüzdendir. Bebekler ilk aylarda burundan nefes alırlar, ağızlarından nefes alamadıkları için ister istemez uyku sorunları, huzursuzluk gibi sorunlarla karşılaşırlar. Uyku uyuyamadıkları için sık uyanırlar ve derin uykuya geçemedikleri için dinlenemezler, iştahları daha da kesilir. Burnu tıkalı bebeklerde ve çocuklarda boğaz ve alt solunum yolu enfeksiyonları daha sık görülür. 

Bebeklerin günlük burun temizliği nasıl yapılmalı? 

Sağlıklı bir bebekte rutin temizlik ihtiyacı yoktur. Banyo sırasında burun içerisine giren su burun içindeki birikintilerin yumuşayarak atılmasını sağlar. Banyo sonrası bu kirler yumuşak bir kâğıt mendil, tülbent veya burun aspiratörleri yardımıyla alınabilir.

Sağlıklı bebeklerde bu işlemler yeterlidir. Fakat bebek nefes alıp verirken burnundan ses geliyorsa, uykuya dalmakta zorlanıyorsa, uyurken sık sık uyanıyorsa, emerken bırakıyor ve ağlıyorsa burun temizliğinin yapılması gerekir. 

Burnu tıkalı bebeklerde, burun temizliği için eczanelerde bulunan okyanus suyu veya deniz suyu olarak bilinen, 5 ml’lik küçük plastik şişeler halindeki steril, tuz oranı vücut ile uyumlu sular veya daha yine eczanelerden alabileceğiniz ml’lik ”izotonik” isimli steril tuzlu su ve 5 ml’lik enjektörler kullanılmalıdır. İlk 6 ay bebeklerde burun temizliği için kesinlikle yüksek basınçlı spreyler, ilaç içeren spreyler ve evde hazırlanan tuzlu sular kullanılmamalıdır.

Burun temizlemek için önerilen 2 yöntem var.

1- burun deliğine okyanus suyu veya izotonik damlattıktan sonra aspiratörle çekmek.

2- burun deliğine okyanus suyu veya izotoniği tazyikli bir şekilde verdikten sonra bebeği ters çevirip (yüzü aşağıya bakacak şekilde) bir elinizle bebeği tutarken, diğer elinizle 1 dakika boyunca bebeğin sırtına hafif orta şiddetli vurarak, burun içine verilen suyun burun içindeki akıntı ve pislikle birlikte akmasını sağlamak. 

Ben annelere daha etkili bulduğum ikinci yöntemi öneriyorum. Her iki yöntemde, burnuna suyu damlatırken veya sıkarken suyun gözüne, kulağına kaçmasından sorun olmaz.

Bebekler özellikle ilk 3 aylık bebekler burun tıkanıklığı olduğunda mutlaka bir doktora başvurulmalıdır, ilk 3 aylık bebeklerde hastalıklar hızlı ilerleyebileceği için doktor bebeği günlük veya gün aşırı kontrollere çağırabilir. Doktorunuzun önerilerini uygulayın kontrole çağırdığı takdirde kontrollerinizi aksatmayın.

Bebeklerde Burun Tıkanıklığı Nasıl Geçer?

Burun tıkanıklığı büyük küçük her yaştaki kişiyi rahatsız edebilecek bir sorundur. Bebeklerde burun tıkanıklığı özellikle daha sancılı olabilir. Bu yüzden bebeklerde burun temizliği ebeveynler tarafından düzenli olarak yapılmalıdır. Çünkü burnu tıkalı bebek sağlıklı bir şekilde nefes alamaz, hatta beslenemeyebilir ve geceleri uyku uyuyamayabilir. Burun boşluğu, burun deliğinden boğazın arkasına hava geçişidir. Burun tıkanıklığı, bu hava geçişli alanın kısmen veya tamamen tıkanması anlamına gelir. Burun tıkanıklığı aslında bir belirtidir. Sebebi de mukus değil, burnu kaplayan zarın şişmesi sonucu oluşur.

Bebeklerde Burun Tıkanıklığı Öksürük Yapar mı?

Soluduğumuz havanın içerisinde çeşitli maddeler vardır. Bunlar; toz, başkalarının öksürük ve hapşırık mikropları, farklı mikroplar ve kimyasallar, vb. Burun bir filtre görevi görür. Burnumuza bir şey girdiğinde, bağışıklık sistemimiz uyarılır ve vücudumuz histamin salgılanması gerektiğine kadar verir. Bu salgı da buruna kan akışının artmasına ve burun dokularının şişmesine sebep olur. Böyle de burun tıkanıklığı olur. Bu şişkinlik burnun temizlemek amacıyla mukus üretmesi sonucunu doğurur. Bebekler öncelikle burundan nefes alıp verdikleri için buru tıkanıklığı olduğunda nefes zorluğu yaşanır. Bu da yenidoğan bebeklerde fark edilir. Beslenme sorunuyla birlikte bebeklerde burun tıkanıklığında horlama, sesli nefes alma-verme, ağızdan solunum ve kronik burun akıntısı görülür. Burun tıkanıklığına eşlik eden bir öksürük üst solunum yolları enfeksiyonları ve alerji durumlarında ortaya çıkar. İşitme ve konuşma gecikmesi gibi durumlar tekrarlayan kulak enfeksiyonlarıyla ilişkilendirebilir.

Bebeklerde Burun Tıkanıklığı Neden Olur?

Yenidoğan bebeklerde burun tıkanıklığı yaygın görülebilir. Bunun en büyük nedeni yenidoğan bebeklerin burnunda rahimden kalan sıvı vardır. Bu da bebeğin burnunun tıkalı olduğunu hissettirir. Bu tıkanıklık genellikle doğumdan birkaç gün sonra kendiliğinden geçer. Bu tıkanıklıktan dolayı yenidoğan bebekler hapşırabilir.

Bebeklerde burun tıkanıklığı nedenlerinden biri de farklı hava solunduğunda burun içindeki dokuların şişmesi veya mukus üretildiğinde meydana gelir. Burun tıkanıklığı olan bebekler nefes sorunu yaşadığından ağızdan nefes alırlar. Bu da doğru beslenmelerinin önünde engeldir. Bu burun tıkanıklığı ciddi solunum sorunlarına neden olmaz ve genellikle bir müdahale gerektirmeden kendiliğinden evde geçer.

Bebeklerde geçmeyen burun tıkanıklığı kuru hava kaynaklı olabilir. Hassas burun astarına sahip bebeklerde aşırı kuru hava, burun tıkanıklığı yaratabilir. Hatta burun içindeki kan damaları çatlayıp kanayabilir. Bu yüzden bebeğinizin burnunda kan gördüğünüzde hemen telaşa kapılmayın. Bunun aşırı kuru havanın bir sonucu olabileceğini aklınıza getirin. Bu nedenle soğuk kış aylarında kalorifer, klima gibi iklimlendirme cihazları havayı aşırı kurutup inatçı bir buruk tıkanıklığına neden olabilir.

Soğuk algınlığı gibi viral enfeksiyonlar bebeklerde de burun tıkanıklığının yaygın sebeplerinden biridir.

Kemik daralması, burun boşluğunun tam gelişmemiş olması veya gözyaşı kanalı kisti gibi nedenlerde de bebeklerde burun tıkanıklığı görülebilir.

Özellikle ilk yaşlara kadar olan zamanda bebekler burun tıkanıklığı nedenleri şöyle sıralanabilir:

Kuru Hava: Bebeğin durumu iyidir, hırıltılı bir nefes duyulur ama bu göğüsten değil, burundan kaynaklanır. Burun akıntısı ise görülmez.

Tahriş Ediciler: Bebeğin durumunun iyi olduğu ama gürültülü bir nefes alma, şeffaf bir burun akıntısı ve hapşırma hali vardır.

Alerjiler: Saman nezlesi olarak bildiğimiz mevsimsel alerjik rinit, burun, sinüs, boğaz ve gözleri de etkileyen polenler alerjik burun tıkanıklığının nedenlerindendir. Aylarca görülebilir. Burun akıntısı, hapşırık, kuru öksürük, hırıltı, döküntü, gözlerde kaşıntı gibi semptomlar gelişir. Alerjen süt gibi bir besinse kusma, gaz sancısı, ishal gibi sorunlar da ortaya çıkabilir. 

Enfeksiyonlar: Soğuk algınlığı veya grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarının halsizlik, ateş, öksürük, sesli bir solunum, boğaz ağrısı, baş ağrısı, eklem ve kas ağrıları, beslenme güçlüğü görülür. Burun akıntısı önce şeffaftır, sonra sararır ve kalınlaşır, ardından yeşile dönebilir. Bu belirtiler 2 hafta sürebilir. 

Genişlemiş Adenoidler: Bademcikler ve geniz eti gibi sorunlar da bebeklerde burun tıkanıklığına neden olur. Bu durumda burundan nefes alma ve konuşma zorlaşır, solunumda gürültü, uyurken horlama, hatta uyku apnesi yaşanabilir.

Yabancı Cisim: Bebekler ve küçük çocuklar için özellikle tehlikeli olan minik cisimler burun tıkanmasına yol açar. Bu bazen bir bakliyat tanesi, bazen bir kuru yemiş, bazen de bilye, düğme, çakıl taşı, oyuncak ve pil gibi nesneler olabilir. Bu durum çok ciddi ve tehlikeli olabilir. Zira boğulma yaşanabilir. Gürültülü solunum, kokulu yeşil veya sarı renkli bir burun akıntısı, burun kanaması, burun şişmesi görülürken genellikle bir burun deliği tıkanır.

Burun Spreyleri veya Damlalarının Fazla Kullanımı: 6 yaştan önce önerilmeyen dekonjestan burun spreylerinin bağımlılık yapmasının yanı sıra burun tıkanıklığını ilerletmesi gibi sorunlara yol açabilir. Bu ve benzeri spreylerin kullanımında dikkatli olunmalıdır.

Bebeklerde Burun Tıkanıklığını Tetikleyen Faktörler

Bebeklerde burun tıkanıklığının kuru hava gibi tetikleyici bir faktör olarak kabul edilebilir. Bunun yanı sıra sigara, kimyasal duman, polen, küf sporları, parfüm ve toz gibi diğer faktörler de bebeklerde burun tıkanıklığını tetikleyebilir.

Bebeğinizin burnunun sık sık tıkandığını düşünüyorsanız bunun alerjik olabileceğini düşünün. Küf, hayvan kılı, böcek ısırığı veya akar (ev tozu) gibi tetikleyicilerle alerjik rinit yaz veya ilkbaharla sınırlı kalmayıp her mevsim görülebilir. Bazen alerjik burun tıkanıklığı süt, diğer alerjen besinler veya ilaçlara karşı da gelişebilir.

Aşırı kuru hava ve enfeksiyon gibi nedenleri elediğinizde akla alerjik burun tıkanıklığı gelebilir. Alerjik rinit burun tıkanıklığının nedenlerindendir. Çünkü parfüm ve sigara dumanı gibi etmenler bazı bebekler için özellikle alerjik olabilir. Bu noktada “Alerjik burun tıkanıklığı nasıl geçer?” diye sorabilirsiniz.

Bebeklerde Burun Tıkanıklığına Ne İyi Gelir?

Bebeklerde burun tıkanıklığı açma uygulamalarından önce bebeğinizin burun tıkanıklığının neyden kaynaklandığını belirlemeye çalışın. Örneğin bebeğinizin burnu aşırı kuru hava sebebiyle tıkandıysa ortamı nemlendirme yoluna gidin. Bebeğinizin yattığı odaya buharlaştırıcı makine koyun ve bu makineyi düzenli olarak temizleyin. Çünkü sağlıklı su buharı burun içini nemlendirmeye ve mukusun gevşemesine yardımcı olur.

“Bebeklerde burun tıkanıklığına ne iyi gelir?” sorusuna verilebilecek başka ipuçları da vardır. Bunlardan biri de tuzlu sudur. Bebek burun temizleme eczaneden alabileceğiniz tuzlu su ile de yapılabilir. “Bebeğimin burnu tıkalı, evde ne yapabilirim?” sorusuna en yaygın verilen cevap tuzlu su ile temizliktir. Bunun için bebeğinizi sırt üstü yatırın. Omuzlarının alt kısmına yuvarladığınız bir havlu veya bir örtü koyun. Burun deliklerine damla tuzlu su sıkın. Damlaların burnunun içine daha kolay girmesi için burnuna çok hafif bir baskı uygulayın. Bebeğinizin saniye bekleyip burnunu boşaltın. Burnun boşalmasına yardımcı olması için bebeğinizi yan çevirin ve akan mukusu bir mendil ile tutun. Bu esnada bu mukusu öksürebilir veya hapşırabilir.

Burun temizleme esnasında mukusu çekmek için bir aparat kullanabilirsiniz. Burun tıkanıklığı açma için pamuklu çubuk gibi ürünleri buruna sokmayın.

Burun aspiratörü ya da burun emme ampulleri burun açıcı olarak yardımcı aparatlardır. Burun aspiratörü bir tüp şeklindedir. Siz bu tüple nefes alıp bebeğinizin mukusunu dışarı çıkarabilirsiniz. Bu işlemi yaparken bebeğinizi önce sağa eğik olarak sırt üstü yatırın ve damla damlatın, daha sonra sol tarafınıza yatırıp diğer tarafa damlatın ve mukusu çekin. Mukus filtrede birikir ve tüpten geçmez. Korkmayın. Bunu iki burun deliğinden de uygulayın. Kalan mukusun ve salgının tamamen akması için bebeğinizi yattığı yerden kaldırın. Burun deliklerini nazikçe temizleyin. Burun aspiratörünü kullanmadan önce mutlaka ılık suyla yıkayıp kurulayın. 

Emme ampulü kullanırken de nazik olun ve ampulü tamamen dibe kadar sokmayın. Ampulün havasını sıkıştırın. Burun deliğine emme ampulünü yerleştirin. Ampul bir vakum görevi görerek mukusu çıkarabilir. Emme ampulleri burun tıkanıklığı temizlemede daha az fayda sağlayabilir. Ampulü de aspiratör gibi kullanmadan önce ve kullandıktan sonra suyla yıkayın.

Burnu Tıkalı Olan Bebek Nasıl Yatırılmalı?

Hava nemlendirici ve tuzlu su, burun tıkanıklığına çözüm için ilk akla gelen yöntemlerdir. Ancak bebeğinizin yatış pozisyonu da buruk tıkanıklığını gidermede yardımcı olabilir. “Burnu tıkalı bebek nasıl yatırılmalı?” sorusuna ise bir havlu yardımıyla denebilir. Dik bir pozisyonda olması burnunun kolay akması için en iyi pozisyon olarak kabul edilir.

Hangi Durumlarda Doktora Gidilmelidir?

Bir yaşındaki bebeğinizin burun tıkanıklığı nedeniyle endişe duymanız olağandır. Bunun üzerine “1 yaşındaki bebeklerde burun tıkanıklığı nasıl giderilir?” sorusu sorabilir ve bu nedenle reçetesiz satılan her ilacı alıp denemek isteyebilirsiniz. Ancak basit bir tıkanıklığın kendiliğinden geçeceğini bilin. Alacağınız ilaçlar bebeğinizin doğal iyileşme sürecini uzatıp durumu daha kötüleştirebilir. Burun tıkanıklığına neden olan sorun enfeksiyon gibi bir hastalıktan kaynaklanıyorsa doktora gidilmelidir ve onun yazdığı ilaçlar kullanılmalıdır. 

Bebeklerde burun tıkanıklığı ve hırıltı durumunda mutlaka doktora gidilmelidir. Özellikle aşağıdaki belirtiler görülürse vakit kaybetmeden bebeğinizi doktora götürün:

• Ateş
• Döküntü
• Burun tıkanıklığının yanı sıra gözlerde, burnun yan tarafında, allın ve yanaklarda şişlik
• İki haftadan uzun süren burun tıkanıklığı
• Nefes almada zorluk
• Beslenmede zorluk
• Huysuzluk ve ağlama