Kendine Güvensizlik Nasıl Yenilir

Etrafınızdaki kişilere istemediğiniz bir konuda hayır diyemiyor, ilişkilerinizde sınır koyamıyor, sosyal ortamlarda bulunamıyor, kendinizi değersiz ve yetersiz hissediyorsanız özgüven eksikliğiniz olabilir.

Özgüven eksikliğinin önemli psikolojik sorunları tetikleyebildiğini aktaran Uzman Klinik Psikolog-Psikoterapist Nazan Topal Eren, özgüven eksikliği temelinin, çok küçük yaşlarda atılmaya başladığını söyledi.

Özgüven duygusunun zamanla zarar gördüğünü belirten Eren, “Çocukluktan beri bilinçli ya da bilinçsizce bazı davranışlar sergileriz ve her davranışımıza karşı çevremizdekilerden özellikle ailemiz tarafından geribildirimler alırız. Çevreden aldığımız tepkileri değerlendirir ve yaptığımız şeyin iyi ya da kötü olduğuna dair bir sonuca ulaşırız. Çocuk, bir davranış gösterdikten sonra çevresi tarafından takdir, sevgi ve saygı alıyorsa, kendisinin değerli ve yeterli olduğuna inanır. Bunun aksine çocuk, çevresinden sürekli eleştiri ve ceza alıyorsa kendisinin; kötü, beceriksiz ve yetersiz biri olduğuna dair bir inanç geliştirecektir. Böyle durumların ve davranışların birçok kez tekrarlanması yoluyla çocuk kendini değersiz, yetersiz görmeye başlayacaktır ve yanlış yapma, eleştirilme korkusu yaşayacaktır” dedi.

BU BELİRTİLER ÖZGÜVENİNİZİN EKSİK OLDUĞUNU GÖSTERİYOR

Depresyon, sosyal fobi gibi kaygı bozuklukları, madde bağımlılığı, yeme ve kişilik bozukluğu olan kişilerde özgüven eksikliğinin sık görüldüğünü dile getiren Eren, özgüven eksikliği belirtilerini şöyle sıraladı:

• Hayır diyememe, ilişkilerinde sınır koyamama, diğerleri tarafından kullanılma.
• Eleştirilere karşı hassas olma.
• Sosyal ortamdan kaçınma, başkalarının önünde sunum veya konuşma yapmaktan çekinme.
• Sürekli kıyaslama.
• Kendini değersiz, yetersiz ve başarısız olarak değerlendirme.
• Hızla umutsuzluğa kapılma.
• Diğer insanlar tarafından reddedileceğini önemsenmediğini düşünmek.
• Karar almakta zorlanmak.
• Düşük beklentilere sahip olma.
• Fiziksel görünüşünü beğenmeme, olumlu yanlarını görmezden gelme.
• Sevilmeme, suçluluk ve utanç hissi.
• Fikrini söyleyememe, söylerse onaylanmayacağına veya küçük düşeceğine inanma.
• Çok fazla başkalarına ihtiyaç duyma.
• Risk alamama.

BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI PSİKOTERAPİ İLE ÖZGÜVEN EKSİKLİĞİNİZİ YENEBİLİRSİNİZ

Özgüven eksikliğini gidermenin en etkili yolunun psikolojik destek ve psikoterapi olduğuna işaret eden Eren, “Özgüveninizi artırmak için uygulanan birçok farklı psikoterapi yöntemi bulunmaktadır. Örneğin: bilişsel davranışçı psikoterapi Kişinin bu gününü etkileyen algılarının geçmişte nasıl oluştuğunu araştırdıktan sonra kişinin kendini, diğer insanları ve dünyayı algılayış şekli yeniden inceleyerek kişinin olaylara daha akla uygun ölçülü bakması hedeflenir. Benlik kavramı yeniden yapılandırılır” ifadesini kullandı.

ÖZGÜVEN EKSİKLİĞİNDEN KURTULMAK İÇİN…

1- İlk önce kendinize merhamet gösterin: Kendinizi eleştirmekten, şikâyetçi olmaktan, mükemmel olma isteğinizden vazgeçin. 

2- Olumsuz iç konuşmanızı keşfedin ve daha olumlu düşüncelerle değiştirin: Örneğin: ‘Zaman zaman bir şeyleri başaramazsam bile değerli bir insanım’ veya ‘Başkalarından takdir almasam bile değerliyim’ düşüncesini artırın.

3- Olumlu yanlarınızı keşfedin: Hayatta başardığınız şeylerin listesini yapın.

4- Görünüşünüze giyiminize dikkat edin: Dik oturun.

5- Hobiler edinin: Sevdiğiniz ilgi duyduğunuz mutlaka bir şeyler vardır.

6- Sizin için önemli olan hedefler belirleyin: Amaçlarınıza ulaşmak için süreci küçük adımlara bölerek başlayın.

7- Kendinize iyi bir arkadaş olun: En yakın arkadaşınıza ve sevdiklerinize gösterdiğiniz anlayışı, saygıyı ve merhameti kendinize de gösterin. Unutmayın: Ait olduğunuz en değerli hazineniz kendinize duyduğunuz saygıdır.

İlişkilerin en büyük 3 düşmanı, şüphe, güvensizlik ve kaybetme korkusudur. Hepsi birbirini tetikler. Güvensizlik yaşamaya başladığınız an, kaybetme korkusu duymaya başlarsınız. Bunu duymaya başladığınızda da şüphe devreye girer. Sonra bir bakarsınız ki, kısır döngü içindesiniz. Çünkü kaybetmemek adına yaptığınız her şey, sizi bitişe doğru bir adım daha yaklaştırır. İşte bu olumsuz duygulardan kurtulmanın yolları

Güvensizlik, kişinin kendisine ya da başkasına güven duymama halidir. Bu durum ikili ilişkilerin bozulmasına, sosyal ilişkilerin sarsılmasına, kişinin içe kapanmasına, asosyal duruma gelmesine ve toplumda pasif bir karakter haline gelmesine neden olur. Güven eksikliği bir anlamda yetersizlik duygusudur. Yetersiz olduğunu düşünen kişiler, kendisinde olmadığını düşündüğü nitelikler yüzünden ilişkilerinde sorun yaşayabilir. Karşısındaki kişiye yoğun şekilde güvensizlik besleyen kişi, aslında özgüven eksikliği yaşamaktadır. Ama bunu kabul etmez. Sorumluluğu her zaman başkasına atar. Güvensizliği tetikleyen şeyin hep sevgilisinden kaynaklandığını düşünür. Örneğin şöyle bahaneler bulur:

* Benim istediğim şekilde davranmıyor.

* Bir yere gideceği zaman benden izin almıyor.

* Dikkat çekici giyinmeyi tercih ediyor.

* Başkalarıyla samimi oluyor.

* Benim sinirlenmem için her şeyi yapıyor.

* Akrabaları ya da arkadaşlarıyla benden daha fazla ilgileniyor.

Bu bahaneler arttıkça, güvensizliğin yarattığı şüphe duygusu da artacaktır. Öyle ya, bunları yapıyorsa, ortada şüphelenecek bir durum vardır. Şüphe, kişinin bir olaydan dolayı duyduğu güvensizlik ve emin olamama duygusu olarak yaşanır. Şüpheyi hayatının merkezine alan kişi, her olayı bu yönde değerlendirir. Şüphesini haklı çıkaracak unsurlara sarılır, hatta bu unsurları kendisi yaratır.

İlişkilerde şüpheyi tetikleyen en önemli unsurlardan biri de kaybetme korkusudur. Kaybetme korkusu, insanların sahip olduklarını kaybetmek istemedikleri zamanlarda yaşanan bir duygudur. İnsanların yaşadığı en büyük korkular arasında yer alır. Bu durum sahip oldukları mutluluğu kaybetmek, yalnız kalmak istememeleri ve sevdikleri kişiden ayrı kalmak istemediklerinden kaynaklanabilir. Bu duygu dozunda olduğu sürece, ilişkiye motive olmayı arttırır ve enerjik bir yapıya neden olur. Ancak bu duyguda aşırıya kaçıp, hayatı zindana çevirecek dereceye ulaştığında mutlaka destek alınarak düzeltilmesi gerekir.

Bu durumda bu korkular, rahatsızlık meydana getirecektir.

SEBEPLERİ NELER?

Sebepleri arasında en bilinen neden, anne ve baba tarafından yetiştirilme tarzıdır. Çocukluk yıllarında hayatın tehlikelerle dolu olduğu öğretilerek yetiştirilen kişiler, insanlara güven duymayı unutur. Sadece anne ve babaya bağımlılık gelişmiş olabilir. İleri yaşlarda yaşanan olaylarda, bu duyguların yerleşmesine etki edebilir. Kişilerde özgüven eksikliğinin olması, başkalarına bağımlı olarak yaşamalarına, dolayısıyla sevdikleri kişileri kaybetme korkusu hissetmelerine sebep olabilir.

Bu düşüncelerin sürekli olarak kişide olması, ruh halini etkileyerek, kalıcı bir hale sokuyor. Kaybetme korkusunu yaratan kişinin kendisidir. Bunu kabul ederek, bu duygudan korkmamak insanların en büyük yardımcısıdır. Bu korkuyu besleyen en önemli etkenler insanların yaşamı sadece bu dünyadan ibaret sanmaları ve birçok kişiden daha fazla olanağa ve güce sahip olmaktır.

Kaybetme korkusu ve güvensizlikle nasıl başa çıkılabilir?

Bunu çözebilmek için, kararlı olun.

*Karşınızdaki kişinin hayatına müdahale etmeyi, onu değiştirmeyi, kontrolü altına almayı bırakarak, kendinize önem vermeye başlamalısınız.

* Kendi sorunlarınıza odaklanın, kendi ihtiyaçlarınızı ön plana alın.

* Hayatınıza renk katmak için, hobiler edinin, kurslara gidin ya da neyi istiyorsanız onu yapın.

* Kaybetmekten korktuğunuz kişiyle sürekli olarak birlikte olmaktan kaçının.

* Varlığınızın başkasına bağlı olduğu düşüncelerinden sıyrılın.

* Bencil olmaya özen gösterin.

* Yalnız kalmaktan korkmamak için, benliğinizle iletişim kurarak, güçlü olmaya gayret edin.

* Kendinizi zavallı, korkak, kurtarıcı ve koruyucu olarak görmekten vazgeçin.

* Sevdiğiniz kişilere istemediklerinizi, beğenmediklerinizi, yapmaktan korktuklarınızı söylemekten çekinmeyin.

* Kendinizin bu dünyada tek olduğunu unutmayın ve kıymetinizi anlayın.