Vücut Kırgınlığı Ağrı Kesici

Mevsimsel Grip, Soğuk Algınlığı ve Covid

SARS Cov virüsü yaşamımıza girmeden önce; ateş, boğaz ağrısı, baş ağrısı, kas eklem ağrıları, vücutta kırıklık, öksürük yakınmaları ile başvuran hastalara, sadece  muayene ederek grip tanısı koymak, gerekirse ağrı kesici, vitamin desteği ve istirahat önerilerinde bulunmak, polikliniklerimizde sonbahar ve kış aylarında en sık karşılaştığımız durumlardan biriydi. Hatta pek çok hasta için grip yakınmaları başladığında bu önerileri uygulamak için hekime başvurmak bile gerekmeyebiliyordu. Yine, burun akıntısı, hafif halsizlik, yorgunlukla giden ancak yüksek ateşin, ağrıların olmadığı soğuk algınlığı (nezle) durumunda sıcak içecekler, yeterli beslenme ve istirahat, önerdiğimiz tek tedavi yöntemiydi.  Covid 19 Hastalığı, grip ve soğuk algınlığı yakınmaları olan hastaya  farklı bir bakış açısıyla yaklaşma gerekliliği yarattı. SARS Cov, pek çok farklı şikayet ve bulguyla karşımıza çıkabildiği için sadece solunum yolu hastalıkları açısından değil başka hastalıkların da ayırıcı tanısı arasında yerini aldı. Örneğin ishal, bulantı kusma, basit bir besin zehirlenmesi ya da diğer enfeksiyöz etkenler nedeniyle olabilecekken aynı zamanda Covid hastalığına ait bulgular arasındadır.

Ne Yapmalı ?

Maske kullanımı, el temizliği, kalabalık ortamlardan uzak durma, zorunlu olarak bulunulan ortak alanlarda sosyal mesafe kurallarına uyma, ortak tuvaletlerin kullanımında hijyen kurallarına maksimum dikkat bizi gerek gripten gerekse Covid 19 hastalığından koruyacaktır. Özellikle maske kullanılmayan ortak yemek alanlarının, hastalığın yayılmasındaki yeri akıldan çıkarılmamalıdır.

Kış aylarına güçlü bir bağışıklıkla girmek temel amacımız olmalıdır. Bilindiği üzre virüslerin neden olduğu hastalıkların tedavisinde antibiyotiklerin yeri yoktur.  İlaç tedavileri bazı virüs hastalıkları dışında sınırlıdır. Grip aşısı özellikle risk grubundaki hastalar için gripten korunma,  grip ve Covid 19 hastalığına aynı anda yakalanma olasılığının yaratacağı ağır sonuçlar açısından çok önemlidir.  Elbette sağlıklı beslenme, öğünlerimizin mevsim sebze ve meyvelerini içermesi güçlü bir bağışılık sisteminin vazgeçilmezidir. Yeterince sıvı tüketmek, bitki çaylarına yönelmek, koşullarımızın elverdiği ölçüde egzersiz yapmak günlük alışkanlıklarımız arasına girmelidir.

Burun akıntısı, hafif halsizlik gibi yakınmalarla sınırlı olan soğuk algınlığı (nezle)  genellikle gün içersinde kendiliğinden geriler, ağrı ve ateş beklenmez. Grip durumunda, ateş, boğaz ağrısı, baş ağrısı, kas eklem ağrıları ve geniz akıntısı nedeni ile ya da kuru öksürük şeklinde öksürüğe rastlanabilir. Daha yoğun istirahat ihtiyacı, ağrı kesici, ateş düşürücü kullanımı gerekebilir. Bağışıklık sistemi sağlıklı bireylerde grip gelişmesi durumunda hastalığın akciğerleri etkilemesi, balgam çıkarma, nefes darlığı beklenmez. Covid 19 hastalığındaysa öksürük, balgam, nefes darlığı gibi akciğerleri ilgilendiren yakınmalar kısa sürede tabloya eşlik edebilir.  Özellikle yakın zamanda Covid hastası ile temas söz konusu olduğunda hastaneye başvuruda gecikilmemelidir. Ateş, öksürük,baş ağrısı, kas eklem ağrıları gibi ortak bulgular dışında, ciltte, gözlerde kızarıklık, tat, koku alma duyusunda kayıp, ishal gibi ek yakınmalar Covid 19 hastalığını akla getirmelidir. Tanımız grip ya da Covid 19 hastalığı olsun, yakınmalar başladığı andan itibaren izolasyon ve birarada olduğumuz kişilere bulaşın önlenmesi hastalık yükünü hepimiz için azaltacaktır.

Genellikle kış aylarında yakalandığımız soğuk algınlığı ve grip, birbirine karıştırılabiliyor. Oysa ikisi birbirinden çok farklı. Dolayısıyla ikisini de yakından tanımak ve tabii ki hasta olmamak için önlem almak şart. Alınacak en büyük önlem ise öncelikli olarak bağışıklık sistemini güçlendirmek. Bunun için de iyi beslenmek, bol bol uyumak ve spor yapmak çok önemli.

Havaların bir soğuyup bir ılıklaşmasıyla pek çoğumuzda burun akıntısı, hapşırık, baş ağrısı, kırgınlık da kendini iyiden iyiye göstermeye başladı. Eğer sizde de bu belirtiler varsa, hemen ‘grip oluyorum’ diye düşünmeyin. Çünkü bunlar soğuk algınlığı belirtileri. Grip ise çok daha ağır seyreden bir rahatsızlık. İki hastalık arasındaki farkları ve hangi durumda ne yapılması gerektiğini yazımızda bulabilirsiniz.

Nezle ve gripten aynı şeymiş gibi bahsediyoruz ama bu ikisi aslında çok farklı iki rahatsızlık değil mi?
Evet, soğuk algınlığı ve nezle aynı şey ama grip bunlardan çok farklı bir hastalık. Soğuk algınlığı ve grip virüsü tamamen farklı virüsler. Biz soğuk algınlığına grip diyoruz; oysa grip çok ağır geçebilir, çok ciddi ölümcül vakalar yaşanabilir ama soğuk algınlığı bu kadar ağır bir tabloda seyretmez. Yani virüsler ve klinik semptomlar ikisinde oldukça farklı.

İş yerinde bir arkadaşımız hasta olduğunda bizim ne gibi tedbirler almamız gerekiyor?
Genelde damlacık, temas ve hava yoluyla geçiyor. Örneğin, iş yerinde nezle olan bir arkadaşınız ile aynı ortamı paylaştığınızda, eğer sizin de bağışıklık sisteminiz güçsüzse, soğuk algınlığını alma ihtimaliniz yüksek. En önemli korunma yolu ise elleri yıkamak. İş yerinde sık sık elleri yıkamak, kişiyi gripten de nezleden de koruyan en önemli faktör. Çünkü hasta olan kişi elini burnuna götürüp sonra bir kağıdı, kalemi tutarsa ve diğer kişi de gelip o kağıtla ya da kalemle temas ederse hastalık bulaşabiliyor. Musluk açma-kapama vanalarına dokunmak ya da elektrik prizlerini açıp kapamakla bile hastalık yayılabiliyor. Bu nedenle, iş yerlerinde ve toplu alanlarda basit antiseptik solüsyonlar kullanılabilir. Bunları çantanızda da taşıyabilirsiniz. Ağır bir grip seyrediyorsa, maske takılabilir. Bu maskeler eczanelerde satılıyor. Evde hasta olan biri varsa yine bu detaylara dikkat etmek gerekiyor.

Soğuk algınlığı başladıysa, parasetamol içeren basit ağrı kesiciler işe yarayabiliyor, tabii bir doktora danışmak şartıyla. Bu hastalarda antibiyotiğin yeri yok. Fakat grip virüsünde komplikasyona yol açmasın diye, doktor antibiyotiğe başlayabilir. Soğuk algınlığı tedavisi genellikle semptomatik, yani şikayet gidericidir. Genellikle basit bir ağrı kesici, boğaz spreyi, bir de boğaz pastili öneriyoruz. Burnunuz tıkalıysa bir burun spreyi, öksürük varsa şurup verebiliyoruz. En iyi tedavi ise, istirahat. Birkaç gün istirahat etmek, elinden sıvıyı düşürmemek, beslenme ve uyku düzenine dikkat etmek gerekiyor. gün içinde hastalığın bu şekilde hafiflemesini bekliyoruz. Hafiflemediyse ve burunda akıntı devam ediyorsa, burun iltihabı ya da sinüzit söz konusu olabiliyor. Doktor gerek görürse o zaman antibiyotiğe başlayabiliyor. Soğuk algınlığı geçmemiş, öksürük ve balgam varsa o zaman ya bronşit ya larenjit dediğimiz gırtlak iltihabı söz konusu olabilir. Bu durumda doktor kontrolünde yine antibiyotiğe ihtiyaç duyulabiliyor.

Bu iki hastalığın klinik tablosunu birbirinden nasıl ayırabiliriz?
Soğuk algınlığında; hafif bir boğaz ağrısı, gözlerde sulanma, burun tıkanıklığı, geniz akıntısı, hapşırma, aksırma, şakaklarda biraz ağrı, hafif bir kırgınlık hali vardır ama ayakta atlatılabilir. Ancak yüksek ateş, öksürük nöbetleri, çok ciddi eklem ağrıları, kas ağrıları, halsizlik varsa, biz bunu grip olarak değerlendiririz. Öksürük daha çok gripte görülür ama soğuk algınlığında da olabiliyor. En iyi tanı tabii ki muayene ile konulabilir. İki viral hastalık da bulaşıcıdır.

Soğuk algınlığı, soğuk havalarda mı ortaya çıkıyor?
Viral hastalıkların virüsleri, ortaya çıkmak için genellikle soğuk havaları ve havanın hızlı değiştiği zamanları tercih ediyorlar. Genelde ilkbahar, sonbahar ve kış hastalığıdır; yaz mevsiminde çok sık rastlanmaz. Ancak kişinin bağışıklık sistemi güçlüyse, ‘Soğuğa çıktım, hasta oldum’ diye bir durum olmaz. Soğuk hasta etmiyor aslında. Soğukta virüs var ama sizin bağışıklık sisteminiz zayıfsa, hasta oluyorsunuz. Yoksa her soğuk havada dışarı çıkan hasta olsaydı, dünyada kimse kalmazdı.

Öyleyse, kış aylarında özellikle nelere dikkat etmeliyiz?
Eşiniz bile soğuk algınlığı alsa, eğer bağışıklık sisteminiz güçlüyse size bir şey olmaz, hastalık geçmez. Dolayısıyla bağışıklık sistemini güçlendirmek şart. Bunun için, her şeyden önce kendinize iyi bakmanız gerekiyor. Beslenme en önemli şey. Bol sıvı alımı çok önemli. Daha çok C vitamini, daha az karbonhidrat, bol meyve ve sebzeyi hayatımıza taşımamız gerekiyor. Bitki çayları içilebilir; özellikle de ekinezya. İkinci önemli şey ise uyku. Çünkü düzenli uyku, geceleri kişinin bağışıklık sistemini yeniliyor. Böylece bağışıklığı sağlayan hücrelerde yenilenme oluyor. Uykusuz kalan insanların bağışıklıkları çok zayıf olduğundan, soğuk algınlığı virüsü önce onları buluyor. Bir de egzersiz yapılmasını öneriyoruz. Sadece hasta olduğunuz dönemde değil, her zaman! Tüm bunları hastalık sırasında önerdiğimiz gibi, hepsi hastalıktan korunmak amacıyla da uygulanabilir.

Gribi tehlikeli boyuta taşıyan ne oluyor?
Grip virüsleri, ölümcül vakalara yol açabiliyor. Ölüm nedeni ise genellikle, akciğer enfeksiyonları oluyor. Erişkin hastalarda altında onkolojik, tümöral bir durum ve bağışıklık sistemini zayıflatan başka bir durum yoksa genellikle ölümcül seyretmiyor. Ama diyabeti, yüksek tansiyonu, kalp hastalığı olan yaşın üzerindeki hastalarda grip virüsü çok ciddi sıkıntılara yol açabiliyor.

Grip aşısını kimlere tavsiye ediyorsunuz? Aşının koruma oranı nedir?
Özellikle, 60 yaş üzerine ve pediatrik yaş grubuna aşıyı mutlaka tavsiye ediyoruz. Hele de sistemik tansiyon, şeker, akciğer hastalıkları söz konusuysa. Bazı erişkin yaş grubunda da önerdiğimiz oluyor. Örneğin, sağlık çalışanları, kalabalık yerlerde sürekli hasta insanlarla bir arada olanlar hangi yaşta olursa olsun aşı olmalı. Yine tümöral bir hastalığınız varsa, şiddetli alerjik akciğer enfeksiyonu geçiriyorsanız, astım ya da bronşitiniz varsa, genç olmanıza rağmen yüksek tansiyon ve diyabet sorunu yaşıyorsanız grip aşısını öneriyoruz. Eylülden kasım ayı sonuna kadar aşılanma mevsimidir. Fakat aşıda bile korunma yüzde yüz olamıyor. Grip virüsü kendini yenileyen bir virüs. Biz geçmiş yılın virüsüne karşı aşı yaptırıyoruz; ama o virüs bir sonraki yıl kendini yeniliyor. Korunma oranı ise yüzde diyebiliriz.

Grip aşısı olanlar kısa bir süre sonra gribe yakalandıklarını söylüyorlar. Bu normal mi?
Evet, virüsü vücudunuza alınca, hafif bir kırıklık hali yaşanabiliyor.

Grip ya da soğuk algınlığının tetiklediği rahatsızlıklar oluyor mu?
Grip virüslerinde en korktuğumuz şey akciğer enfeksiyonları. Bu enfeksiyonlar ölümcül olabiliyor. Çünkü pnömani, yani zatürreye çevirebiliyor. Ya da sinüzite yol açabiliyor. Buna bağlı olarak grip virüsü menenjit, beyin apsesi, beyincik apsesine kadar gidebiliyor. Soğuk algınlığı ise biraz aşağı inerse larinks dediğimiz boğaz enfeksiyonuna, biraz daha aşağı inerse bronşite çevirebiliyor. Fakat yukarı çıkarsa basit bir sinüzite çeviriyor. Kalp hastalarında kalp şikayetlerini arttırabiliyor. Kas ağrısı ve ciddi eklem hastalıklarını da tetikleyebiliyor.

Neden bazı insanlar daha sık ve daha çabuk hasta oluyor?
Bunun bağışıklık sistemi ile çok ilgisi var. Bazen soğuk algınlığını arttıran durumlar da olabiliyor tabii. Örneğin, burunda ciddi kemik eğriliği, deviasyonu olan, burundan rahat nefes alamayan, kilolu insanlarda daha sık görülebiliyor. Gizli reflü de, boğazda yanma ve farenjit hissini arttıran bir şikayet. Hiç hasta olmayan insanların ise bağışıklık sistemi genellikle daha güçlü oluyor.

Bağışıklık sistemini güçlendiren ilaçlar da var değil mi?
Bağışıklık sistemini güçlendirici ilaçlar var; ancak bunları riskli gruplara veriliyor. Son yıllarda bitki mayaları kullanılıyor, vitamin depoları verebiliyor. Bunlar kişiyi daha çok virüslere karşı koruyor,çok sık soğuk algınlığına yakalanan hastalara, antioksidan denilen selenyum, magnezyum, vitamin içeren ilaçlar da öneriliyor.

Grip belirtileri nelerdir?
Ateş (38 °C ve üzeri) yükselir ve titreme görülür, bunlara baş ve karın ağrısı eşlik etmektedir. Kuru bir öksürük görülür. Bunların dışında, eklem ve boğaz ağrıları, iştahsızlık, burun akıntısı, hapşırma, baş dönmesi de grip hastalığında görülebilir.

Grip evreleri nelerdir?
Şikayetler genellikle 7 gün sürer, ilk gün içerisinde şiddetlenir ve sonrasında düzelme başlar, ancak iyileşme süresi 1- 2 haftaya kadar da uzayabilir. Belirtiler hastanın günlük işlerini etkileyecek düzeye ulaşabilir. Halsizlik grip geçtikten sonra bile birkaç hafta devam edebilir.

Grip en çok kimleri etkilemektedir?
Hastalık bebeklik döneminden yaşlılığa kadar tüm yaş grubunu etkilemekte ve görülebilmektedir. Bununla birlikte risk grubunda yer alan kişilerde hastalık diğer kişilere göre daha ağır seyredebilmektedir.

Risk grupları:
- 65 yaş ve üzeri ve 2 yaş altı kişiler,
- 6 ay- 18 yaş arasında olup uzun süre aspirin kullanması gerekenler,
- Şeker hastalığı dahil herhangi bir metabolik hastalığı olanlar,
- Astım dahil kronik solunum yolu hastalığı olanlar,
- Kronik böbrek hastalığı olanlar,
- Kronik kalp ve damar sistemi hastalığı olanlar,
- Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler (kronik kan hastalığı olanlar, kanser hastaları, immunsupresif ilaç kullananlar, hiv/aids hastaları),
- Huzurevi, bakımevi vb. ortamlarda yaşayanlar,
- Aşırı kilolu olanlar,
- Gebeler.

Hamilelikte grip nasıl tedavi edilmelidir?
Gebelerde grip ağır seyredebilir ve ölümcül olabilir, hastalık şüphesi olan kişiler hekime başvurmalıdır.  Gebelerin hasta olması durumunda bol sıvı tüketmeleri, istirahat etmeleri, iyi beslenmeleri ve şikâyetlerin artması durumunda acilen hekime başvurmaları önerilmektedir. Gebelerde hekimin uygun bulması durumunda antiviral ilaç kullanılmasında sakınca yoktur.

Grip aşısı yan etkileri nelerdir?
Grip aşısı sonrası % oranında aşı yerinde ağrı, kızarıklık, şişlik oluşabilir. Tüm vücudu etkileyen yan etkiler ise son derece nadirdir (%1’in altında) ve ateş, halsizlik, kas ağrısı gibi yan etkiler (eğer görülürse) aşıdan saat sonra başlamakta ve gün içinde kendiliğinden geçmektedir. Her biyolojik üründe olduğu gibi grip aşısı uygulanmasından sonra da alerjik reaksiyon görülebilir.