9 Sınıf Kimya 3 Ünite Özet

Kimya 9 Konu Özeti 1. Ünite: Kimya Bilimi 1. 1. Simyadan Kimyaya

Ortaöğretim / Lise 9. Sınıf Kimya 1. ÜNİTE KİMYA BİLİMİ 1. BÖLÜM: SİMYADAN KİMYAYA Konu Özeti

9. SINIF ÜNİTE, KONU, KAZANIM VE AÇIKLAMALARI
KİMYA BİLİMİ

Anahtar kavramlar: bileşik, bilim insanı, element, formül, kimya, laboratuvarda güvenlik,
madde, sembol, simya

Simyadan Kimyaya

Kimyanın bilim olma sürecini açıklar.

a. Simya ile kimya bilimi arasındaki fark vurgulanır.

b. Kimya biliminin gelişim süreci ele alınırken Mezopotamya, Çin, Hint, Mısır,
Yunan, Orta Asya ve İslâm uygarlıklarının kimya bilimine yaptığı katkılara ilişkin
okuma parçası verilir.

c. Simyadan kimyaya geçiş sürecine katkı sağlayan bilim insanlarından bazılarının
(Empedokles, Democritus, Aristo, Câbir bin Hayyan, Ebubekir er-Razi, Robert Boyle, Antoine Lavoisier) kimya bilimine ilişkin çalışmaları kısaca tanıtılır.

KİMYANIN BİLİM OLMA SÜRECİ

İnsanoğlu içinde bulunduğu evreni sürekli sorgulamış ve araştırmıştır. Bu nedenle birçok bilim dalı gelişmiştir. Kimya da bunlardan birisidir. Kimya ile uğraşan bilim insanları maddelerin temel yapılarını, birleşimlerini, dönüşümlerini, çözümleme, birleşim ve üretim
yöntemlerini incelemektedirler.

Atomların dünyasına girdiğinizde baş döndürücü bir ahenk ve düzen görürsünüz. Acaba
bu ahenk ve düzen nasıl sağlanmıştır?

Nasıl oluyor da bu kadar büyük ve çok renkli evren bir bütün halinde küçücük atomlardan hatta atom altı parçacıklardan oluşturuluyor ve mükemmel bir uyum halinde idare ediliyor?
Simya, kimyanın bilim olmadan önceki hâli olarak da kabul edilir.

Simyacıları, araştırma yapmaya yönelten iki önemli uğraş;
• Değersiz madenleri altına çevirmek,
• Ölümsüzlük iksirini bulmaktır.

Bu uğraşlara simya (alşimi), bu işle uğraşanlara simyacı (alşimist) denir.

Simya,

Sınama yanılmaya dayalı olduğu,

Teorik temelleri olmadığı ve

Sistematik bilgi birikimi sağlamadığı için bilim olarak kabul edilmez.

Simya; astronomi, astroloji, mitoloji, felsefe, tıp, din vb. birçok alandan pratik laboratuvar uygulamalarına kadar olan geniş bir aralığı kapsamaktadır.

Simyacılar kimyada kullanılan;

• fırınlar,
• damıtma düzenekleri,
• su banyosu,
• kroze,
• el kantarı,
• su terazisi,
• imbik gibi araç gereçleri geliştirmişlerdir.

Ayrıca;

1. Damıtma,
2. Süzme,
3. Kristallendirme,
4. Mayalama,
5. Özütleme,
6. Çözme gibi laboratuvar tekniklerini kullanmışlardır.

Simyacıların keşfettikleri maddelerden bazıları;

1. Mürekkep,
2. Cam,
3. Barut,
4. Seramik,
5. Alaşım,
6. Esans olarak bilinen kimyasallar,
7. Altın,
8. Gümüş,
9. Cıva elementleri,
10. Nitrik asit (kezzap),
11. Sülfürik asit (zaç yağı) gibi bileşiklerdir.

Simyacıların sonraki dönemde uğraşları daha çok hastalıkların tedavisi için ilaç hazırlamaya yöneliktir.

Kimyanın bilim olma sürecine birçok simyacı katkı sağlamıştır.

Kimya biliminin doğuşu, MÖ yıllarına kadar dayanmaktadır.

Evrendeki olayları ve varlıkları sistematik bir biçimde, deneye ve gözleme dayalı yöntemler kullanarak inceleyen kişiye bilim insanı denir.

Simyacıların kimyaya en önemli katkısı, yanma olayının açıklanmasında görülür. Yanma
olayını açıklamak için bilimsel kuramlar birbiriyle ilişkilendirilmeye çalışılarak neden sonuç ilişkileri üzerinde durulmuştur.

Başta Lavoisier (Lavoizi) olmak üzere birçok bilim insanı yanma olayı, hava ve gazlarla
ilgili sistemli çalışmış, deneyler yapmışlardır.

Özellikle yüzyılın sonlarına doğru;

• Deneylerin sistematik bir şekilde yapılması,
• Terazinin yaygın olarak kullanılması,
• Deneyde kullanılan maddeler arasında nicel ilişkilerin kurulması,
• Teorilerin doğrudan deney sonuçları ile ilişkilendirilerek test edilmesi modern kimyanın başlangıcı olarak düşünülebilir.

Kimya biliminin gelişim sürecine;

• Mezopotamya,
• Çin,
• Hint,
• Yunan,
• Orta Asya ve
• İslam uygarlıklarının yaptığı katkılar unutulmamalıdır.

KİMYA BİLİMİNE KATKI SAĞLAYAN BİLİM İNSANLARI

Empedokles

Yunan filozofu Empedokles (Empedokıls) MÖ ’larda doğmuş ve bütün nesnelerin;

1. Su,
2. Hava,
3. Toprak ve
4. Ateş olmak üzere dört temel maddeden oluştuğunu ileri
   sürmüştür.

Sevgi ve nefret gibi kavramları madde ile özdeşleştirerek maddenin itme ve çekme kuvvetleri sayesinde bir arada bulunduğuna inanmıştır.

Bu inancını “Doğa Üzerine” adlı eserinde;

‘‘Gâh sevgiyle toplanır, bir olur bütün şeyler,
Gâh da ayrılırlar yine tek tek nefretin kiniyle” şeklinde dile getirmiştir.

Empedokles, deneye dayalı bazı araştırmalar da yapmıştır. Su saati kullanarak havanın maddi varlığa sahip olduğunu gözlemlemiş aynı zamanda ışık ve görme olayını açıklamaya çalışmıştır.

Democritus

Democritus (Demokritos) MÖ ’larda doğmuştur. Atom fikrini ortaya atan ilk simyacıdır. Democritus her şeyin atomlardan ve boşluktan oluştuğunu öne sürmüştür.

Maddelerin bölünemeyen en küçük parçacığına Yunanca bölünemeyen anlamına gelen atomos (atom) adını vermiştir.

Democritus maddelerin birbirinden farklı olmasının nedenini,

• Atomların şekillerinin farklı olması veya
• Aynı şekildeki atomlardan oluşmuş olsalar bile bu atomların düzenlenmelerinin farklı olmasına bağlamıştır.

Aristo (Aristoteles)

Aristo (Görsel ) MÖ ’te doğmuştur. Fizik, kimya, astronomi, mantık, siyaset ve biyoloji alanlarında çalışmalar yapmış Yunan filozoftur.

Aristo’ya göre evren dört temel elementten oluşur.

Bu elementler;

1. Toprak,
2. Ateş,
3. Hava ve
4. Sudur.

Aristo bu elementlerin farklı oranda birleşmeleriyle farklı özellikte maddelerin meydana geldiğini ileri sürer.

Bu elementlerin sıcak, soğuk, kuru ve ıslak olmak üzere dört özelliği vardır. Soğuk ve ıslak suyu (sıvı), soğuk ve kuru toprağı (katı), ıslak ve sıcak havayı (gaz), kuru ve sıcak ateşi (yanıcı) oluşturur.

Câbir bin Hayyan

Câbir bin Hayyan; fizik, kimya, eczacılık, astronomi, mühendislik gibi alanlarda çalışmalar yapmıştır.

İslam dünyasında kimya biliminin temelini atan Câbir bin Hayyan atomun parçalanabileceğine olan inancını şu şekilde dile getirmiştir:

‘‘Maddenin en küçük parçası olan atomda yoğun bir enerji vardır. Yunan bilginlerinin söylediği gibi bunun parçalanamayacağı söylenemez. Atom da parçalanabilir.’’

Sitrik asit, asetik asit, tartarik asit, arsenik tozunu keşfettiği düşünülen Câbir bin Hayyan nitrik asit, hidrojen klorür, sülfürik asit, kral suyunu elde etmiştir.

Câbir bin Hayyan damıtmada kullanılan imbiği geliştirmiş “baz” kavramıyla kimyanın
gelişmesine katkıda bulunmuştur.

Ebû Bekir er-Râzî

Ebû Bekir er-Râzî İranlı hekim, bilim insanı ve filozoftur. Kroze, fırın gibi laboratuvar araç gereçlerini geliştirmiştir.

Kostik sodayı, gliserini keşfetmiş, alkolü antiseptik olarak tıpta kullanmış, karıncalardan damıtma yolu ile formik asidi elde etmiştir.

Ebû Bekir er-Râzî simyada kullanılan maddeleri;

• Bedenler (metaller),
• Ruhlar (kükürt, arsenik, cıva, nişadır),
• Taşlar (pirit, mağnezya),
• Vitrioller (metal sülfatları),
• Borakslar (boraks, soda),
• Tuzlar (kaya tuzu, potasa, güherçile) olarak sınıflandırmıştır.

Maddenin atomlar ve boşluktan oluştuğu görüşüne dayanarak uzayda atomlar ne kadar sıkışık kümelenirlerse oluşturdukları maddenin de o kadar yoğun olacağını hava, su ve toprak örnekleriyle ortaya koymuştur.

Robert Boyle

Robert Boyle’un (Rabırt Boyl) kimya ve fizik alanında birçok eseri bulunmaktadır. Bu eserlerinin en ünlüsü “Kuşkucu Kimyager” adlı kitabıdır.

Boyle; havanın fiziksel özellikleri ile ilgilenmiş, havanın sıkıştılabilir bir nesne olduğunu ve yanma olayındaki rolünü belirtmiştir.

Boyle ve Hooke, vakum pompası geliştirmiş bu vakum pompasını kullanarak bir gazın hacmi ve basıncı arasındaki ilişkinin belirlenmesine katkıda bulunmuştur. Bu ilişki Boyle Yasası olarak bilinir.

Boyle elementi, kendinden daha basit maddelere ayrılamayan saf madde olarak tanımlamıştır.

İlk kez kimyasal bileşiklerle karışımlar arasında ayrım yapmış; kimyasal birleşmede maddenin özelliklerinin tamamıyla değiştiğini, karışımlarda ise böyle değişimlerin
olmadığını söylemiştir.

Antoine Lavoisier

Modern kimyanın öncüsü olan Antoine Lavoisier (Antuon Lövaziye) yüzyılda yaşayan Fransız bilim insanıdır.

Antoine Lavoisier yaptığı deneyde, bir miktar kalay metalini içi hava dolu bir cam balona koyup ağzını kapatarak tartmıştır. Cam balonun ağzını açmadan ısıttığında balonda beyaz bir toz oluştuğunu gözlemlemiştir.

Bu cam balonu tekrar tarttığında başlangıçtaki ağırlığın değişmediğini görmüştür.

Deneylerinde teraziyi kullanarak Kütlenin Korunumu Kanunu’nu bulmuştur.

Lavoisier, oksijenin havada bulunan ve yanmaya neden olan bir gaz olduğunu ve yanan
madde ile birleşerek oksitleri oluşturduğunu bulmuştur.

ÖNEMLİ NOT:

Burada bir noktanın altını çizmekte fayda vardır: Bilim insanları doğaya konan bir kanunu veya elementi kendileri yapmıyor.

Tam tersi doğaya konan bu kanunları, elementleri, bileşenleri vs. keşfediyor.

Yani olan bir şeyi ortaya çıkarıyor diğer insanların bilmeleri ve anlamalarını sağlıyor.

Zaman zaman da buldukları bu kanunlara kendi adlarını takıyorlar veya başkaları o kanunu bulanın adıyla anıyorlar. “Boyle Yasası”nda olduğu gibi.

Aslında doğaya bu kanunları kim koymuştur?

Hangi amaçla, hangi hikmete binaen öyle yapmıştır?

Bunu yaparken hangi maddeleri kullanmıştır?

İşte bilim insanlarının peşinden koştuğu ve bulmaya çalıştığı hakikatler bunlardır.

Bunların cevabını verebildiğimiz zaman hakikati de bulabiliriz.

 9.Sınıf Kimya Bilimi Ders Notu

 9.Sınıf Kimya Atom Modelleri Ders Notu

 9. Sınıf Kimya Ders Notları

 9.Sınıf Kimya Türler Arası Etkileşimler Ders Notları

 9.Sınıf Kimya Kimyasal Türler Arası Etkileşimler Ders Notları Ve Çalışma Soruları

 9.Sınıf Kimya Ders Notları Ve Çalışma Soruları

 9.Sınıf Kimya Atom Molekül Ve İyonlar Ders Notları

 9.Sınıf Kimya Atom Altı Parçacıklar Ders Notları Ve Çalışma Soruları

 9.Sınıf Kimya Simyadan Kimyaya Ders Notları Ve Çalışma Soruları

 9.Sınıf Kimya Kimyanın Bilim Olma Süreci Ders Notları

 9.Sınıf Kimya Periyodik Cetvelin Tarihçesi Konu Anlatımı

 9.Sınıf Kimya Kimya Bilimi Konu Anlatımı-Test Soruları Ve Cevapları

 9.Sınıf Kimya 2. Ünite Konu Anlatımı Ve Çalışma Soruları

 9.Sınıf Kimya Maddenin Halleri Sıvılar Ders Notları-Test Soruları Ve Cevapları

 9.Sınıf Kimya Maddenin Halleri Katılar Ders Notları-Test Soruları Ve Cevapları

 9.Sınıf Kimya Maddenin Halleri Hal Değişimi Ders Notları-Test Soruları Ve Cevapları

 9.Sınıf Kimya Maddenin Halleri Ders Notları-Test Soruları Ve Cevapları

 9.Sınıf Kimya 3.Ünite Kimyasal Türler Arası Etkileşimler Ders Notları-Çalışma Soruları-Test Soruları Ve Cevapları

 9.Sınıf Kimya 3.Ünite Kimyasal Türler Arası Etkileşimler Ders Notları-Test Soruları Ve Cevapları

 9.Sınıf Kimya 3.Ünite Kimyasal Türler Arası Etkileşimler Ders Notları-Test Soruları Ve Cevapları

 9.Sınıf Kimya 3.Ünite Kimyasal Türler Arası Etkileşimler Ders Notları-Test Soruları Ve Cevapları

 9.Sınıf Kimya 3.Ünite Kimyasal Türler Arası Etkileşimler Ders Notları-Test Soruları Ve Cevapları

 9.Sınıf Kimya Bileşikler Ders Notları-Etkinlikler-Test Soruları Ve Cevapları

 9.Sınıf Kimya Atom Ve Periyodik Sistem Konu Anlatımı

 9.Sınıf Kimya Atom Modelleri Konu Anlatımı

 9.Sınıf Kimya Kimyasal Türler Arası Etkileşim Konu Anlatımı

 9.Sınıf Kimya Kimyasal Türler Arası Etkileşim Konu Anlatımı

 9.Sınıf Kimya Kimyasal Türler Arası Etkileşim Konu Anlatımı

 9.Sınıf Kimya Güçlü Etkileşimler-Metalik Bağ Konu Anlatımı

 9.Sınıf Kimya Güçlü Etkileşimler Konu Anlatımı

 9.Sınıf Kimya Bileşikler Yapboz

 9.Sınıf Kimya Bileşik Adlandırma Etkinliği Ve Cevapları

 9.Sınıf Kimya Bileşik Adlandırma Etkinliği

 9.Sınıf Kimya 2. Ünite Konu Anlatımı

 9.Sınıf Kimya Ders Notları-Çalışma Soruları-Test Soruları Ve Cevapları

 9.Sınıf Kimya Kimyasal Türler Ve Kimyasal Türler Arası Etkileşimlerin Sınıflandırılması Konu Anlatımı

 9.Sınıf Kimya 2. Ünite Konu Anlatımı

 9.Sınıf Kimya Güçlü Etkileşimler 3-Kovalent Bağ Konu Anlatımı Test Soruları Ve Cevapları

 9. Sınıf Kimya İyonik Bileşiklerin Sistematik Adlandırılması Konu Anlatımı

 Kimya Uygulamalarında İş Sağlığı Ve Güvenliği Konu Anlatımı

 9.Sınıf Kimya Dersi Simyadan Kimyaya Konu Özeti

 9.Sınıf Kimya 5.Ünite Doğa Ve Kimya Konu Özeti

 9.Sınıf Kimya 4. Ünite 2. Bölüm Maddenin Halleri Konu Özeti

 9.Sınıf Kimya 1.Ünite 1.Bölüm Konu Özeti

 Simyadan Kimyaya Kimya Tarihi Ders Notu

 Kimya-Türler Arası Etkileşim Özet

 Atom Ve Yapısı Ders Notu

 Atom Altı Tanecikler Ders Notu

 Simyadan Kimyaya Özet

 Kimyasal Türler Arası Etkileşimler Ders Notu

Dalton Atom Modeli
&#; Maddenin en küçük yapıtaşı atomdur.
&#; Atom parçalanamaz.
&#; Atom içi dolu bir küre şeklindedir.
&#; Bir elementin tüm atomları aynıdır.
&#; Farklı element atomları her yönüyle farklı özelliktedir.
&#; Kimyasal tepkimelerde atomlar yeniden düzenlenir.
&#; Bir bileşiği oluşturan atomların kütleleri arasında tam sayılarla ifade edilen belirli bir oran vardır.

Dalton atom modelinin yetersizliği
&#; Atom boşluklu bir yapıya sahip olup içi dolu bir küre şeklinde değildir.
&#; Fladyoaktif tepkimelerle atom parçalanabilir.
&#; Bir elementin tüm atomları özdeş değildir. Nötron sayıları farklı olan izotop atomlar vardır.
&#; Farklı elementlerin atomları her yönüyle farklı özellik göstermez. İzobar atomlar aynı kütleye sahip farklı atomlardır.

Thomson Atom Modeli
&#; Üzümlü kek modeli olarak bilinir.
&#; Atomda (+) ve (-) yüklü tanecikler bulunur. Bu taneciklerin sayıları birbirine eşittir yani atom nötrdür.
&#; Atom (+) yüklü bir küre şeklindedir. (-) yüklü tanecikler bu küreye homojen olarak dağılmıştır.
&#; Atom yarıçapı yaklaşık 10&#;8 cm&#;dir.

Thomson atom modelinin yetersizliği
&#; Nötronlardan bahsetmemiştir.
&#; &#;Elektronlar (+) yüklü küreye homojen olarak dağılmıştır.&#; ifadesi yanlıştır. Elektronlar çekirdekten belirli uzaklıktaki orbital denilen bölgelerde bulunur.
&#; Atom (+) yüklü bir küre şeklinde değil boşluklu yapıdadır.

Rutherford Atom Modeli (çekirdekli Model)
&#; (+) yüklü protonlar çekirdek denilen çok küçük bir hacimde toplanmıştır.
&#; Elektronlar çekirdek çevresindeki boşlukta hareket eder.
&#; Atom boşluklu bir yapıya sahiptir.
&#; Çekirdeğin hacmi atom hacmi yanında çok küçüktür.
&#; Protonların kütlesi atom kütlesinin yaklaşık yarısı kadardır.
&#; Atomdaki (+) ve (-) yüklü taneciklerin sayısı birbirine eşittir.

Rutherford atom modelinin yetersizliği
&#; Elektronların hareketini açıklayamamıştır.
&#; Çekirdekte protonun kütlesine yakın yüksüz taneciklerinin bulunması gerektiğini öngörse de ispatlayamamıştır.
&#; Nötronların varlığı ilk olarak yılında Chadwick tarafından deneysel olarak kanıtlanmıştır.

Bohr Atom Modeli (Yörüngeli Model)
&#; Elektronlar çekirdek çevresinde dairesel yörüngelerde hareket eder.
&#; Elektronların bulunduğu bu dairesel yörüngelere &#;temel enerji düzeyleri&#; denir.
&#; Temel enerji düzeyleri n = 1, 2 ,3 4&#; tamsayılarla ya da K, L, M, N&#; gibi büyük harflerle gösterilir.
&#; Elektronun en düşük enerjili konumda bulunmasına temel hal denir.
&#; Atoma enerji verilerek elektronun daha yüksek enerjili yörüngelere çıkarıldığı duruma uyarılmış hal denir.
&#; Uyarılmış atom kararsızdır. Temel hale dönerken ışıma yapan

Bohr atom modelinin yetersizliği
&#; Bohr, tek elektronlu atom ve iyonların spektrumlarını incelemiş ancak çok elektronlu atomların yapısını açıklayamamıştır.
&#; Elektronların dairesel yörüngelerde bulunduğu ifadesi modern atom teorisine göre yanlıştır.

Modern Atom Teorisi ( ve sonrası)
&#; Atom, proton, nötron ve elektron taneciklerinden oluşur.
&#; Protonlar (+) yüklü, nötronlar yüksüz, elektronlar ise (-) yüklü taneciklerdir.
&#; Proton ve nötronlar atomun çekirdeğinde, elektronlar ise çekirdekten belirli uzaklıktaki orbitallerde bulunur.
&#; Elektron hem kendi etrafında, hem de çekirdek çevresinde dönme hareketi yapar.
&#; Elektron çekirdekten uzaklaştıkça potansiyel enerjisi artar, kinetik enerjisi azalır.
&#; Bir elementin tüm atomlarındaki proton sayısı birbirine eşittir. Nötron sayısı farklı olabilir.
&#; Nötr atomda elektron sayısı proton sayısına eşittir.
&#; Atomun kütlesinin büyük bir kısmı Çekirdekte toplanmıştır. Elektronların kütlesi çekirdeğin kütlesi yanında ihmal edilir.
&#; Atomun yarıçapı çekirdeğin merkezinden elektronun bulunduğu son enerji düzeyine kadar olan uzaklıktır.
&#; Çekirdeğin hacmi atom hacmi yanında ihmal edilir.
&#; (+) yüklü çekirdek ile (-) yüklü elektronlar arasında elektrostatik bir çekim vardır. Bu çekim elektronun dönmesinden kaynaklanan merkez kaç kuvveti ile dengelenir.
&#; Modern atom modelinin öncüleri De Broglie, Heisenberg ve Schrödinger&#;dir.