Mühendishane I Berri Hümayun Kpss

Yeni tarih ders kitaplarında Mühendishane-i Bahri Hümayun (Deniz Mühendishanesi) ile Mühendishane-i Berri Hümayun’u (Kara Mühendishanesi) kuran padişahlar ve kuruluş tarihleri yönünden çelişkili ifadeler vardır.

Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi ders kitabında Mühendishane-i Bahri Hümayun’un I. Abdülhamid tarafından açıldığı şu şekilde belirtilmektedir:

“I. Abdülhamid Dönemi’nde ise deniz mühendishanesi açılarak yenileşme çalışmaları devam ettirilmiştir.”[1]

Tarih 11ders kitabında ise bu okulun III. Mustafa’nın açtığı vurgulanmaktadır:

“III. Mustafa, Osmanlı Devleti’nin Çeşme Bozgunu’nda kaybettiği deniz gücünü tekrar kazanılabilmesi için deniz subayı ve mühendisleri yetiştirmek amacıyla ‘Mühendishane-i Bahri-i Hümâyun’ adındaki askerî okulu İstanbul Kasımpaşa’da açtı ().

Osmanlı Devleti, kara ordusuna subay ve teknik elemanlar yetiştirmek üzere III. Selim Dönemi’nde İstanbul Hasköy’de Mühendishane-i Berri-i Hümâyun adında bir okul açtı ().”[2]

Geçen yılın Tarih 11ders kitabında ise Mühendishane-i Berr-i Hümayun’u da III. Mustafa’nın açtığı şu şekilde belirtilmişti:

“III. Mustafa Dönemi’nde ordunun subay ihtiyacının karşılanması için ’te Deniz Mühendislik Okulu (Mühendishane-i Bahr-i Hümayun) ve ’te Kara Mühendislik Okulu (Mühendishane-i Berr-i Hümayun) açıldı.”[3]

Fakat aynı kitabın başka bir yerinde ’te Mühendishane-i Berr-i Hümayun’un değil Mühendishane-i Bahri Hümayun’un açıldığı, Mühendishane-i Bahri Hümayun’un I. Abdülhamit, Mühendishane-i Berri-i Hümayun’un ise III. Selim tarafından açıldığı belirtilerek yukarıdaki cümlelerle çelişilmektedir:

“I. Abdülhamit Dönemi’nde ’te donanmanın subay ihtiyacını karşılamak üzere Mühendishane-i Bahri Hümayun hizmete girdi. III. Selim Dönemi’nde, ’te devletin subay ihtiyacını karşılamak üzere ‘Mühendishane-i Berri-i Hümayun’ (Kara Mühendishanesi) kurulmuştur.”[4]

Yine kitabın başka bir yerinde Osmanlı’da modern resim sanatına dair ilk gelişmelerin Mühendishane-i Bahri Hümayun () ve Mühendishane-i Berri Hümayun () gibi asker ressamların yetiştiği okulların açılmasıyla görüldüğü belirtilerek Mühendishane-i Bahri Hümayun’un açılış tarihi olarak belirtilmiştir.[5]

İslam Kültür ve Medeniyeti dersi kitabında da Mühendishane-i Bahri Hümayun’un açılış tarihi olarak göstertilmiştir.:

“Günümüzdeki İstanbul Teknik Üniversitesi ve Deniz Harp Okulu’nun temelleri olan Mühendishane-i Bahr-i Hümayun, Osmanlı Devleti’nde ’te batılı tarzda kurulan ilk mekteptir.”[6]

Hem farklı kitaplarda hem aynı kitap içinde bu okulların açılışını farklı padişah ve tarihlere dayandırılması; MEB’in kitaplar arasında eşgüdüm sağlamadığını gösteriyor. Sadece MEB değil birçok kaynakta durum budur.

Çeşme önlerinde Rus donanmasının ’te Osmanlı donanmasını yok etmesi üzerine “Tersane Hendesehanesi” adını taşıyan bir okul; yılında III. Mustafa zamanında Mühendishane-i Bahri Hümayun adıyla kurulmuştur. Çoğunlukla gemi kaptanlarının eğitim gördüğü okulda geometri ve seyir dersleri gösterilmiştir. yılında, tersanedeki hendesehanenin dar olması ve ihtiyacı karşılamaması nedeniyle, tersane sahasında birkaç odalık yeni bir mühendishane binası yaptırılmıştır. Okul, Mühendishane-i Bahri-i Hümayun adı ile 22 Ekim 'te yeni binasında faaliyete başlamıştır.[7]

Mühendishane-i Bahri-i Hümayun’un temeli Hendesehane’dir. Sadece bina ve yerin darlığından dolayı genişleterek yeni adla eğitime devam etmiştir.

Mühendishane-i Berri Hümayun (Kara Mühendishanesi) ise, yılında topçu ve istihkam subayı yetiştirmek üzere açılmıştır.[8]

[1] Demirhan Yılmaz, Hakan Duran, İdris Köse, Ortaöğretim Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 DersKitabı, MEB Devlet Kitapları, Ankara, , s

[2] Ali Laçin, Bedrihan Önal, Bülent Demir, Erdal Erdem, Mikail Kaplan, Murat Arıca, Salih Gündoğdu, Veli Aydemir, Yahya Karakaya, Yusuf Çakmak, Ortaöğretim Tarih 11 Ders Kitabı, MEB Devlet Kitapları, Ankara, , s

[3] Akın Sever, Dursun Sağdış, Hasan Özkaya, Mehmet Köseoğlu, Tayyibe Çolak, Yasemin Okur, Ortaöğretim Tarih 11 Ders Kitabı, MEB Devlet Kitapları, Ankara, , s

[4] Age, s

[5] Age, s

[6] Enver Çakmak, Nurullah Abalı, Vahdettin Işık, Şeref Akbaba, Mahmut Aytekin, M. Cüneyt Ancın, İslam Kültür ve Medeniyeti, MEB Devlet Kitapları, 4. Baskı, Ankara, , s

[7] Erişim tarihi , funduszeue.info

[8] Erişim tarihi , funduszeue.info

Mustafa Solak

funduszeue.info