Gametofobi Tedavisi

Bir tür kaygı bozukluğu anlamına gelen fobi; kişinin belli bir duruma, olaya ya da nesneye karşı korku ve panik geliştirmesidir. Bu açıdan da açık alan korkusu, uçak korkusu, yükseklik korkusu gibi birçok farklı fobi çeşidi vardır. 

Fobi kelimesinin kökeni Yunanca “phobos” kelimesine dayanır. Phobos Yunancada korku anlamına gelir. Gerçek tehlikelere karşı doğal olarak oluşan korkular dışında gerçek bir tehdit olmadığı halde, mantık dışı oluşan korkular fobi olarak adlandırılır. 

Abartılı bir tehlike durumu hayal eden fobi sahibi kişi bu duruma fiziksel ve zihinsel tepkiler verir. Boğulma hissi, terleme, çarpıntı ya da ağız kuruluğu gibi fiziksel sıkıntılar ortaya çıkabilir. Panik ve dehşet hissi çok kuvvetli olduğundan fiziksel etkiler de bir o kadar güçlü olur. Duruma bağlı olarak karmaşık fobiler, özgül fobiler ve özel fobiler ortaya çıkabilir. Fobi kişinin özgürce yaşamasını engelleyebilir ve günlük etkinliklerini kısıtlayabilir. 

Fobilerin tanımlanması ve tedavi edilmesi psikiyatri biliminde ayrı bir yere sahiptir. Fobilerin türlerine göre yaşamsal etkileri ve tedavi yöntemleri de değişir. Fobi bir tür panik bozukluğu veya anksiyete bozukluğu olarak da ifade edilebilir. Ancak ankisiyete de ya da panik atakta korkun nedeni belli değildir. Belirsiz bir tehlike algısı nedeniyle panik yaşanır. Fobide ise korkunun kaynağı bellidir. Ayrıca korkuya neden olan uyaranla orantılı olmayacak şekilde şiddetli şiddetli korkular hissedilir ve yaşanır.

Fobi Ne Demek?

Fobi Yunanca korku anlamına gelen “phobos” kelimesinden türetilmiştir. Bu kelime korku anlamına gelse de fobi doğal korku kavramını ifade etmez. Güvenliği tehdit eden durumlarda ortaya çıkan korku, yaşamanın devamlılığı için gereklidir. Fobi ise korku ile aynı etkilerin ortaya çıktığı, panik ve dehşet duygularının yaşandığı kurgu korku durumudur. Yani kişi belli bir nesne ya da durumdan abartılı şekilde korkar, ancak bu nesne ya da durum aslında gerçek bir tehdit değildir. Korku insanın yaşamasını engelleyecek, hayatını kısıtlayacak noktalara geldiğinde fobik özellikler kazanmış olur.

Fobi Neden Olur?

Fobi nedenleri çeşitli kuramlarda farklı şekillerde çözümlenir. Freud, fobik nevrozun çözülmemiş ödipal çatışmaların bir sonucu olarak anksiyete histerisi olduğunu düşünür. Bu düşünceye göre seçilen fobi nesnesi ya da durum, asıl çatışmayı simgeler. Öğrenme kuramları ise çeşitli durumlarla karşılaşıldığında öğrenilen korkuların fobiye dönüştüğünü söylerler. Edimsel koşullanma kuramına göre ise aslında korkutucu olmayan bir şey korkutucu olan bir şey ile eşleştirildiğinde fobi ortaya çıkar. Bilişsel kuramlara göre ise fobiyi oluşturan etkenler durum ya da nesneye karşı oluşturulmuş kötü düşünce ve inançlardır.

Fobi Çeşitleri Nelerdir?

Fobiler korku duyulan nesne ve durumun niteliklerine göre sınıflandırılır. Karmaşık fobiler, özgül fobiler ve spesifik fobiler olmak üzere üç çeşit fobi vardır. Genellikle fobiler özgül ve karmaşık olmak üzere iki kategoride incelenir. Ancak spesifik yani özel fobiler de aslında ayrı incelenmesi gereken bir fobi türleridir.

1- Özgül Fobiler

Basit fobiler olarak da bilinen özgül fobiler, nesne ya da durumla sınırlı olan fobilerdir. Yükseklik, karanlık, şimşek, iğne, dişçi veya köpek gibi belli bir nesne ya da durumla sınırlı fobilere özgül fobiler denir. Burada kişinin tam olarak neden korktuğu bellidir.

2- Karmaşık Fobiler

Karmaşık fobilerde korku tek bir nesne ya da duruma bağlı olarak gelişmez. Sosyal fobi ya da açık alan fobisinde olduğu gibi karmaşık etkenlerin bir arada olduğu bir korku kaynağı söz konusudur.

3- Spesifik (Özel) Fobiler

Spesifik fobiler özgül fobilerin ayırt edici olanlarıdır. Ayırt edici bir nesne, durum ya da farklı bir korku kaynağı olabilir. 

En Yaygın Fobiler Hangileridir?

Fobi çok sık karşılaşılan psikolojik sorunlar arasında yer alır. Çok çeşitli korkular farklı fobi çeşitlerini doğurur. En yaygın fobiler kapalı alan korkusu, yükseklik korkusu, örümcek korkusu, kan korkusu, hayvan korkusu gibi fobilerdir.

Yükseklik Korkusu (Akrofobi)

Akrofobi, yüksek yerlerde bulunmaktan korkmaktır. Üst geçit kullanmak, asansöre binmek, terasa çıkmak gibi olağan durumlardaki yükseklik etkisi nedeniyle yükseklik korkusu olanlar bu tür eylemleri gerçekleştiremez. Akrofobisi olan kişiler yüksekte olduklarında titreme, terleme, kalp çarpıntısı gibi sorunlar yaşayabilirler.

Örümcek Korkusu (Araknofobi)

Araknofobi; örümcek görmek, örümcek kelimesini duymak gibi durumlarda panik ve dehşetle gelişen korkudur. Diğer özgül fobilerde olduğu gibi örümcek korkusu da kişinin kendi yarattığı, gerçekte tehdit olmayan örümcek karşısında paniğe kapılıp dehşete düştüğü bir durumdur.

Delikli El Fobisi (Tripofobi)

Yüzeylerde bulunan, yakın kümelenmiş deliklere karşı korku duymaktır. İğrenme, endişe ve korku ile gelişir. Örneğin, çileğin üzerinde yer alan delikli yüzey görünümü bu fobiye sahip kişilerde etki yapar.

Şimşek ve Fırtına Korkusu (Astrofobi)

Gök gürültüsünden, şimşekten ve fırtınadan korkma olarak tanımlanan Astrofobi, gökyüzü olaylarına karşı duyulan abartılı korkudur. Astrofobisi olan kişiler gök gürlediğinde çok abartılı panik tepkileri verebilirler.

Yalnız Kalma Korkusu (Otofobi)

Monofobi, izofobi veya erofobi gibi isimleri de olan yalnız kalma korkusu kişinin yalnız kalmaktan aşırı derecede korkmasıyla gelişir. Bu fobiye sahip kişiler iyi ve güvende olsalar da eğer yalnızlarsa kendilerini kötü ve korku içinde hissederler.

Kapalı Alan Korkusu (Klostrofobi)

Çok yaygın olan yaşanan klostrofobi; kişinin kapalı bir alanda kaldığında endişe, panik, korku duymasıdır. Asansörde kalmak, dar bir alanda kapalı kalmak gibi düşünceler bu fobiye sahip kişileri korkutur.

Kan Korkusu (Hematofobi)

Hematofobi; Kana karşı duyulan aşırı korkudur. Bu fobiye sahip kişiler kan gördüklerinde bayılabilir ya da çok büyük korku içinde olabilirler.

Su ve Boğulma Korkusu (Aquafobi)

Suya karşı duyulan aşırı korku Aquafobi hayatı olumsuz etkileyen fobilerin başında gelir. Bu fobiye sahip kişiler vapura binmek gibi gündelik basit şeyleri bile yapamaz. Suda boğulacaklarını düşünerek suya yaklaşamazlar.

Hayvan Korkusu (Zoofobi)

Zoofobi; Hayvanlardan aşırı derecede korkmaktır. Genellikle erken çocukluk döneminde ortaya çıksa da yetişkinliklerde de sıklıkla görülür. Tüm hayvanlara karşı abartılı bir korku ile gelişir.

Sosyal Fobi (Social Phobia)

Önemli bir halk sağlığı sorunu olan sosyal fobi çok yaygın görülür. Sosyal fobi, insanlarla ilgili korkuları kapsar. İnsanlarla bir araya gelmekten korkmak, insanlarla konuşmaktan korkmak gibi çok farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Sosyal fobi diğer psikolojik rahatsızlıklarla bağlantılı olarak da ortaya çıkabilir.

En Nadir Fobiler Hangileridir?

Çok yaygın olan fobilerin dışında çok nadir görülen fobiler de vardır. Bu fobiler çok az görülen fobilerdir.

En nadir fobiler;

• Panfobi - Her şeyden korkma
• Eufobi - İyi haber duymaktan korkma
• Hipnofobi - Uyumaktan korkma
• Ablutufobi - Banyo yapmaktan korkma
• Deipnofobi - Akşam yemeğinde konuşma korkusu
• Ortografobi - Yazım hatası yapmaktan korkma
• Venüstrafobi - Güzel kadınlardan korkmak
• Ergofobi - İşe gitme korkusu
• Nomofobi - Cep telefonunun olmaması korkusu

İlginç Fobiler Hangileridir?

Bilinen birçok fobi biraz da olsa size mantıklı geliyor olabilir. Ama bazı fobiler vardır ki çok ilginç gelebilir.

İlginç fobiler;

• Anatidaefobi - Ördek tarafından izlenme korkusu
• Agirofobi - Karşıdan karşıya geçme korkusu
• Aritmofobi - Sayılardan korkmak
• Gametofobi - Evlenme korkusu
• Geletofobi - Alay edilme korkusu
• Glofobi - Balonlardan korkmak
• Halitofobi - Kötü nefes korkusu
• Hippopotomonstrosesquippedaliofobi – Uzun kelimelerden korkma 
• Pogonofobi - Sakallardan ve sakallı kişilerden korkmak
• Ranidafobi - Kurbağalardan korkmak
• Ksantofobi - Sarı renkten korkmak
• Kronofobi - Zaman kavramından korkmak
• Teknofobi - Gelişmiş teknoloji korkusu
• Oikofobi – Evdeki ev aletlerinden korkmak

Fobi Belirtileri Nelerdir?

Korku kaynağı ile karşılaşılınca kaygı çok yüksek olur. Korku nesnesiyle karşılaşma anında nefes darlığı, kalp çarpıntısı veya terleme gibi fiziksel durumlar da yaşanabilir. Fobi belirtileri arasında korku duyulan nesnenin ya da durumun zihinde tekrar tekrar düşünülmesi de vardır. Genel olarak fobi belirtileri aşağıdaki şekilde sıralanabilir

Fobi belirtileri;

• Terleme
• Titreme
• Ağızda kuruluk
• Ellerde ayaklarda uyuşma
• Mide bulantısı
• Kalbin daha hızlı çarpması
• Nefes darlığı hissi
• Sıcak basması
• Boğuluyormuş hissi
• Göğüste ağrı
• Baş dönmesi 
• Baş ağrısı

Fobi Çeşitleri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Korku çeşitleri hakkında sıkça sorulan sorulara aşağıdan ulaşabilirsiniz.

En sık görülen fobi nedir?

Yükseklik korkusu en sık görülen özgül fobilerden birisidir.

En nadir görülen fobi nedir?

Fobofi yani korkunun kendisinden korkmak en nadir görülen fobi türüdür.

Fobi türleri nelerdir?

Karmaşık fobi, özgül fobi ve spesifik fobi türleri vardır.

Kaç çeşit fobi vardır?

Fobi çeşitleri çok fazladır. Literatüre geçmiş 400 farklı fobi çeşidi bulunur. Ancak her geçen gün yeni fobi türleri de ortaya çıkmaktadır. 

Kidolog. com; ebeveyn ve çocuk danışmanlık platformudur. Bebeğinizin ve çocuğunuzun gelişimi için birbirinden farklı uzmanlar ile tanışmak ister misiniz? Çocuğunuzun gelişiminde bir pusula olmak isteyen alanında uzman birçok danışman ile bedensel ve ruhsal zindeliği ortaya çıkarın. Doğum öncesinde ve sonrasında sizi yalnız bırakmayacak danışmanlara ulaşmak artık çok kolay.

Fobi nedir fobi çeşitleri nelerdir sorusunu sık sık merak ederiz. Bu yüzden bugünkü yazımızda fobi nedir fobi çeşitleri nelerdir başlıklarını ele alacağız. Normal şartlar altında korkmayacağımız durumlardan korktuğumuzu ifade eder. Spesifik bir durum ya da nesneye karşı gerçekleşen aşırı düzeydeki korku fobi olarak ifade edilir. Bu tür durumlarda genelde kaçınma ya da sakınma davranışı ortaya çıkar. Genelde bu tür durumlarda kişi korkusunun anlamsız olduğunu bilir. Ancak buna rağmen davranışına engel olamaz. Bu tür durumlarda kişi kaçtığında fobik davranış yavaşça söner. Kişide ise bu korku durumuna karşın baş etme mekanizması olarak “kaçma ve sakınma” davranışı kalıcı hale gelir. Bu tür durumlar kişinin sosyal yaşantısı ve iş hayatını da etkiler. Fobi nedir fobi çeşitleri nelerdir yazımıza devam edelim. İyi okumalar.

1. Fobi Kavramı Nedir
2. Fobi Çeşitleri Nelerdir
3. Sosyal Fobi Nedir
4. Agorafobi Nedir
5. Özgül Fobi Nedir
6. En Yaygın Fobiler

Fobi Kavramı Nedir

Fobi kavramı kişide korkuya neden olan uyaranın yoğun kaygı ve korku yaratmasıdır. Yaralanma, enjeksiyon, kan, doğal çevre, hayvan gibi çeşitli türleri vardır. Tanı sürecinde söz konusu korkunun en az 6 ay devam etmesi gerekir. Bu yüzden uzun süreli var olma şartı aranır. Özgül fobilerde üç temel özellik vardır.

1. Korku, spesifik bir uyarıcıya yöneliktir. Örneğin: böcek, kedi, kan, rüzgar gibi.
2. Bu uyarıcılarla karşılaşıldığında güçlü bir korku ortaya çıkar.
3. Söz konusu korku günlük hayatı etkiler.
4. Gündelik yaşam kalitesi düşer.

Fobi kavramı ilk olarak psikanalitik teorisyenlerce ortaya konmuştur. Bu yaklaşım kapsamında fobiler derin problemlerin bir simgesi olarak ifade edilir. Bazı fobilerin ise genetik faktörlerle aktarıldığı da ifade edilir. Bu yüzden gelişim sürecinde hem öğrenme hem de genler rol oynar. Yani bir kişi bu tür korkuyu ailesinden ödünç almış ya da çevresinden öğrenmiş olur. Yaşanan olumsuz durumlar sonucunda da fobiler ortaya çıkar. Örneğin; bir köpeğin saldırısına uğrayan kişi bir süre sonra köpek fobisi geliştirir.

Fobi Çeşitleri Nelerdir

Fobi çeşitleri farklı farklı durumlarla kendisini gösterir. Bu çeşitleri hayvan, kan, iğne , yaralanma, doğal çevre gibi başlıklarla ele alırız. Bu yazımızda en çok karşılaştığımı fobi çeşitlerine değinmeye çalışacağız. Diğer taraftan sosyal fobi, agorafobi gibi diğer çeşitleri de ifade etmeye çalışacağız. Ancak unutmamalıyız ki pek çok farklı korku çeşidi vardır. Örneğin gök gürültüsünden korkma, delikli eşyalardan korkma, yıkanmaktan korkma vs. gibi…

Sosyal Fobi Nedir

Sosyal fobi kişinin sosyal ortamlarda kendisini küçük görmesidir. Bu tür durumlarda mahçıp olacağını düşünür. Diğer yandan yaptığı hareketlerle rezil olacağı kaygısını taşır. Buradaki en önemli duygu başkaları tarafından yargılanmaktır. Bu yüzden kaygısıyla baş etmek oldukça zr olur. Diğer fobi türlerinde de olduğu gibi sosyal fobisi olan kişi de bulunduğu ortamdan kaçmaya çalışır. Genel olarak bir anksiyete bozukluğu olarak ele alınır. İlk olarak 1966 yılında Marks ve Gelder tarafından tanımlanmıştır. Kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülür. 10 ve 30 yaş arasında ortaya çıkar. Ancak genel olarak daha erken yaşlarda ortaya çıktığı ifade edilir.

Fobi Nedir Fobi Çeşitleri Nelerdir yazımıza devam edelim.

Sosyal fobide genetik, çevresel koşullar ve kişilik özellikleri rol oynar. Bu yüzden karmaşık bir etkileşim söz konusudur. Tedavi sürecinde hem psikoterapi hem de farmakoterapi kullanılır.

Agorafobi Nedir

Agorafobi en temel tanımıyla kişinin yardım almasının zor olacağı durumlardan ve alanlardan kaçmasıdır. İlk kez 1871 yılında tanımlanmıştır. Pazar yeri korkusu olarak da bilinir. Önceden panik bozukluk içerisinde yer alırdı. Ancak son zamanlarda ayrı bir ruhsal tanı olarak karşımıza çıkar. Yapılan çalışmalarda panik atak ile birlikte ortaya çıktığı ifade edilir. Bu yüzden ayırıcı kısmında bazen problemler yaşanır. Tedavi süreci için mutlaka destek alınması gerekir.

Diğer fobilerde olduğu gibi agorafobide de öğrenme ve koşullanma söz konusudur. Kişini gözünde korkutucu olmayan bir uyaranın korkutucu hale gelmesiyle fobi ortaya çıkar. Normalde bu kişi doğumunda bu tür yerlere girmekten korkmuyordu. Zaman içerisinde öğrenilen durumlar sonucunda fobi durumu ortaya çıktı. Bu yüzden kişinin başa çıkma becerileri ve öğrenme durumunu ele almamız gerekir. Genellikle bilişsel çarpıtmalar terapi sürecinde olumlu düşüncelerle yer değiştirir. Ancak diğer yandan genetik ve nörobiyolojik etmenler de söz konusudur.

• Toplu taşıma araçlarını kullanma
• Açık yerde bulunma
• Kapalı yerde bulunma
• Sıra bekleme
• Kalabalık yerde bulunma
• Tek başına evin dışında olma durumlarında yoğun kaygı yaşar.

Özgül Fobi Nedir

Özgül fobi terimi bir nesneye ya da duruma karşı inatçı korkuyu ifade eder. Yani sosyal fobi ve agorafobi dışındaki durumları ifade eder. Kişi tarafından yaşadığı kaygı mantıksızdır ancak buna engel olamaz. Sürekli ve yoğun korku durumu olarak da tanımlayabiliriz.

Seligman ; evrimsel olarak bu korkunun genler aracılığıyla aktarıldığını ifade eder. Bu ise bir çeşit öğrenme sürecini de içine alır. Fare, yılan gibi hayvanlardan korkmanın sebebinin altında evrimsel nedenlerin yattığı görüşü oldukça fazladır. Özgül fobi durumu Türkiye’de kadınlarda daha çok görülür. Ancak erkeklerde de oldukça fazla rastlanır. Erkeklerden cesur olma ve korkmamaya yönelik kültüre beklentiler erkeklerin korkusunu ifade etmesini engellemektedir. Bu yüzden oran düşük çıkar. Freud ; savunma mekanizmaları sonucunda fobik davranışın ortaya çıktığını ifade eder. Diğer yandan ise bazı genetik faktörlerin de fobilerin ortaya çıkmasında etkin olduğu ifade edilir.

Fobi Nedir Fobi Çeşitleri Nelerdir yazımıza devam edelim.

En Yaygın Fobiler

• Akrofobi: Yüksek yerlerden korkma
• Amofobi: Sivri cisim korkusu
• anemofobi: fırtına korkusu
• astrafobi: şimşek korkusu
• belonefobi: iğnelerden korkma
• dentofobi: dişçiden korkma
• erotofobi: cinsellik korkusu
• febrifobi: yüksek ateşten korkma
• gametofobi: evlenmekten korkma
• hipnofobi: uyumaktan korkma
• homiklofobi: sisten korkma
• kanserofobi: kanser olmaktan korkma
• lailofobi: konuşmaktan korkma
• siderofobi: yıldızlardan korkma
• ornitofobi: kuşlardan korkma
• nelofobi: camdan korkma
• mastigofobi: cezalandırılmaktan korkma

gibi çeşitli fobi türleri mevcuttur.

Var olan fobi durumlarına yönelik terapi desteği almak korku ve kaygılarınızla yüzleşmenize yardımcı olacaktır. Ununtmayın, var olan her fobi çeşidinin bir tedavisi mümkündür. Terapi süreci 8 ya da 10 oturum devam eder. Ancak sizin getirmiş olduğunuz kaygı durumuna yönelik terapi süreci bazen daha uzun da sürer.

Fobi davranışlarına yönelik terapi desteği için Işıl Yağmur Tüfekçi ‘nin profilini ziyaret edebilir ve anında online terapiye başlayabilirsiniz.

Çevremizden gelen tehlikelere karşı ortaya çıkan duygusal tepkimize korku adı verilmektedir. Bir korkunun kişinin hayatına etki etmeye başlaması ise fobi olarak tanımlanabilir. Fobiler günlük yaşamı olumsuz olarak etkiler. Özünde bir anksiyete bozukluğudur ve tedavi edilmesi gerekir. Fobi sahibi insanlara fobik denmektedir.

Fobi Nedir?

Bütün canlılar tehlikede olduğunu algıladığı zaman korkmaya başlar. Kimisi bu korkuyu saldırganlaşarak, kimisi de kaçarak gösterir. Bu kurtulma çabası hali korku olarak tanımlanabilir. Korkular, tehlikelere karşı canlıları önceden uyaran bir yapıdır. Fakat, kişi tehlikeli olarak algıladığı şeyden kaçamıyor, kaçabildiği halde kendisini rahatlamış hissedemiyorsa, bahsi geçen korku fobiye dönüşmüş demektir. Rahatlayamamanın devam etmesiyle anksiyete ortaya çıkar. Anksiyete insanların günlük yaşamını ele geçiren bir problemdir. Kendi kendisine işleyen bir yapıya sahiptir. Fobiler, kendiliğinden çalışan bir yapıdır ve kişi tedavi görmedikçe bu yapıya engel olamaz. Fobiler her zaman bir duruma ya da varlığa bağlı değildir.

Fobiler, ne yazık ki toplumumuzda bir hastalık olarak değerlendirilmemektedir. Sanki kişinin bir özelliği, karakteri ya da huyu gibi algılanır ve hastaya bu şekilde bir yaklaşım gösterilir. Bu yanlış algı nedeniyle hastalar da kendilerinde bir hastalık olduğunun çoğu zaman farkında olamaz. Bu da fobik insanların tedavi için başvuru sayılarının çok az seviyelerde olmasına neden olmaktadır. Araştırmalar, kadınların erkeklere oranla daha fazla fobi sahibi olduğunu ortaya koymaktadır.

Fobi Belirtileri

Fobik insanlar, korktukları bir durumla, olayla ya da varlıkla karşılaşmalarıyla birlikte, genel olarak anksiyete belirtileri göstermeye başlarlar. Fobi belirtileri ile panik atak belirtileri çoğu yönden benzerlik gösterir. İleri seviyelerde fobilere sahip olan insanlarda kalp durması ve ölüm gibi sonuçlarla bile karşılaşılabilmektedir. Genel olarak fobi belirtileri şunlardan oluşur:

• Şoka girme
• Çarpıntı
• Yüzde kaşınma, yanma
• Yüz kızarması
• Sinir krizi
• Titreme
• Bunalım
• Soğuk terleme
• Bayılma
• Bulanık görme
• Tansiyon düşmesi
• Nefes darlığı
• Bilinç kaybı
• Ağız kuruması
• Mide bulanması
• Yutkunma problemleri

Fobiler Hakkında Net Gerçekler

• Fobi, basit bir korkuya göre çok daha ciddi bir durumdur.
• İnsanlar fobilerini her ne kadar anlamsız buluyor olsalar da, tetikleyici ortaya çıktığı zaman bu korkuyu yenemezler.
• Terleme, göğüs ağrısı ve karıncalanma en belirgin belirtileri arasındadır.
• Tedavisinde, ilaçlar ve davranışsal terapilerden faydalanılır.

En Yaygın Fobiler Listesi

Bilim insanları için fobiler hakkında araştırmalar yapmak oldukça güç bir süreç. Zira fobik insanlar, içinde bulundukları olumsuz durum için bir tedavi arayışına girmemekteler. Hal böyle olunca da, fobik vaka sayıları büyük oranlarda bilinememekte. Yine de 1998 yılında İngiliz Psikiyatri Dergisi tarafından yapılan geniş kapsamlı bir anket ile, en yaygın görülen fobi çeşitleri belirlenmiştir. 8 bin kişinin katıldığı anket ile belirlenen en yaygın fobiler listesi şu şekildedir:

• Akrofobi: Yükseklik korkusu
• Aerofobi: Uçma korkusu
• Araknofobi: Örümcek korkusu
• Astrafobi: Gök gürültüsü ve şimşek korkusu
• Otofobi: Yalnız kalma korkusu
• Klostrofobi: Sınırlı alan ve kalabalık korkusu
• Hemofobi: Kan korkusu
• Hidrofobi: Su korkusu
• Ofidiofobi: Yılan korkusu
• Zoofobi: Hayvan korkusu

İlginç Fobiler

Fobiler kendi içlerinde çok sayıda türe ayrılırlar. Değişik fobiler her ne kadar az sayıda insanda görülse de, bilimsel olarak kanıtlanmış korkulardır. Garip fobiler genel olarak şunlardan oluşmaktadır:

• Tripofobi: Üzerinde delik bulunan varlıklardan korku duymak olarak tanımlanabilir. İlginç olduğu kadar, sık sık da görülen bir fobidir.
• Ksilofobi: Ağaçlardan ve hatta ağaç yapımı cisimlerden duyulan korkuyu anlatan fobidir.
• Cherofobi: Mutlu olmaktan korkma fobisidir. Bu insanlar, güzel duygular hissetmekten ve mutluluk verici davranışlar sergilemekten dahi korkarlar.
• Haptofobi: Dokunma korkusu olarak tanımlanabilir. Bu fobiye sahip insanlar bir şeye dokundukları zaman yanma duygusu hissetme gibi belirtiler gösterirler.
• Ablütofobi: Sıklıkla küçük çocuklarda görülür. Yıkanma korkusu olarak tanımlanabilir.
• Pediofobi: Oyuncak bebek korkusu. Pediofobi hastaları robotlardan ve mağaza mankenlerinden de korkarlar.
• Filemafobi: İnsanları öpmekten ya da öpülmekten duyulan korkudur.
• Eisoptrofobi: Ayna ya da yansıma korkusu olarak tanımlanabilir. Bu hastalık hem kendilerini gördüklerinde hem de başka insanları gördüklerinde kendisini gösterebilir.
• Hipnofobi: Uyku korkusu olarak tanımlanabilen bu fobi, sıklıkla çok rüya gören ve düzensiz bir yaşam süren insanlarda görülmektedir.
• Gefirofobi: Köprü korkusu olarak tanımlanabilir. Bu korku, insanların köprülerden geçmelerine engel olur.
• Helyofobi: Günlük yaşamı inanılmaz derecede etkileyen bu fobi, güneşten ve parlak ışıklardan korku duyma şeklinde kendisini gösterir. Mutlaka tedavi edilmesi gerekir.
• Tripanofobi: Bu fobi, iğne ve aşıdan duyulan korkuyu tanımlar. Genellikle küçük yaşlardaki çocuklarda görülen bu hastalık, eğer aşılamazsa ilerleyen yaşlarda büyük problemler doğurabilir.
• Takofobi: Hız korkusudur. Herhangi bir araç içerisinde hızlı gidilmesinden aşırı seviyelerde korku duyarlarr.
• Transfobi: Homofobik insanlarda özel olarak görülebilen bu fobi, sadece eşcinsel insanlardan değil, özel olarak transeksüel insanlardan ayrıca korkulmasıdır.
• Pentherafobi: Kaynana fobisi. İlk bakışta yüz gülümsetici bulunan bu fobi, özünde insanların aile büyüklerinin hayatlarına fazla karışması korkusudur.
• Politikofobi: Siyasetçilerden ve devlet büyüklerinden korkma olarak tanımlanabilir.
• Fobofobi. Fobi fobisi olarak tanımlanabilir. Bu insanlarda genellikle bir ya da birden fazla fobi bulunur. Bu yüzden yeni bilgiler edinmekten, tecrübeler yaşamaktan korkarlar.
• Paraskavedekatriafobi: Bu insanlar 13. Cuma korkusu yaşarlar. Her ayın 13. gününde ve cuma günlerinde korkular yaşarlar.
• Peladofobi: Küçük yaşlarda kel bir insan gördükten sonra ortaya çıkabilen ve çocukluk döneminde görülen bu hastalık, ilk zamanlarından kellerden, ilerleyen yaşlarda da kel kalmaktan korkma şeklindedir.
• Manyofobi: Delirme korkusu. Bu hastalık, çevresinde psikolojik problemler yaşayan ve bu insanların düştükleri durumları gören insanlarda oluşabilir.
• Atelofobi: Kusursuz olamama korkusu olarak tanımlanabilir.
• Arakibutirofobi: Kuşkusuz, en ilginç fobiler arasında üst sıralarda yer alacak bir fobidir. Hastalar fıstık ezmesi yerken, fıstık ezmesinin damağına yapışmasından korku duyarlar.
• Asimetrifobi: Simetrik olmayan cisimlerden ya da durumlardan rahatsız olma olarak kendisini gösterir.
• Kimofobi: Genişliği, uzunluğu ve büyüklüğü fark etmeksizin, hastalar dalgalardan korkarlar.
• Apifobi: Arı korkusu. Sıklıkla çocukluk döneminde kendisini ya da çevresinden birisini arı sokan insanlarda görülmektedir.
• Koumpounophobia: Günlük yaşamı zorlayan bu fobi, insanların düğmelerden korkması olarak tanımlanabilir. Bu da giyinme konusunda ciddi problemler yaşamalarına sebebiyet verir.
• Kronofobi: Zamandan korkma olarak tanımlanabilir. Hem kavram olarak zamandan hem de zamanın sürekli ilerleyişinden duyulan korku, sonu gelmeyen bir fobiye neden olur.
• Roller Coaster Fobisi: Bu fobiye sahip insanlar Roller Coaster’a binmekte büyük zorluk yaşarlar. Bindikleri zaman da çaresiz bir şekilde çok sayıda fobi belirtisi gösterirler.
• Androfobi: Erkeklerden korkma olarak tanımlanabilir. Gençlik döneminde abi, baba, dede, öğretmen gibi otoriter figürlerden kötü muamele gören insanlarda zaman içerisinde oluşmaktadır.
• Tetrafobi: Her ne kadar gülünç olsa da, bu fobiye sahip insanlar, 4 rakamından korkarlar. Bu korku genellikle Doğu Asya ülkelerinde görülmektedir. Doğu Asya ülkelerinden bazılarında, asansörlerde 4. kat butonunun olmamasının nedenidir.
• Teknofobi: Adından da tahmin edilebileceği üzere teknoloji fobisidir. Özellikle son yıllarda yapay zeka gibi teknolojilerde atılan adımlar sonucunda, bu fobiye sahip kişiler çok daha zor anlar yaşamaya başlamışlardır.
• Venüstrafobi: Güzel kadın fobisi olarak tanımlanabilir. Genellikle özgüvensiz insanlarda görülen bu korku, insanların güzel kadınlar karşısında çaresiz hissetmelerine ve korkmalarına neden olur.
• Tafefobi: Mezar korkusudur. Genellikle diri diri gömülmekten korkan insanlarda bu fobinin görüldüğü tespit edilmiştir. Bayılmaktan ya da uyuyakalmaktan korkan bu insanlar, öldü sanılıp gömülmekten korkarlar.
• Triskaidekafobi: 13 sayısından duyulan korkudur. Batı ülkelerinde görülür. Bizim kültürümüzde bulunmayan bu korku, 13 sayısının uğursuz olduğuna inanılmasından kaynaklanmaktadır.
• Aritmofobi: Çocukluk döneminde ortaya çıkan ve ilerleyen yıllarda da artarak devam eden bu hastalık, matematikten korkmak olarak tanımlanabilir.
• Nomofobi: Telefonsuz kalma korkusudur. Bu insanlar telefonsuz kaldıkları zaman gerginlik, tedirginlik ve korkuyla dolup taşarlar. Daha detaylı bilgi için, nomofobi yazımızı okuyabilirsiniz.
• Seksofobi: Cinsellik korkusu olarak tanımlanabilir. Bu hastalığa sahip insanlar hem cinsel deneyimlerden hem de cinsel organlardan korkarlar. Gençlik ya da çocukluk döneminde istismara uğrama, aileden alınan yanlış eğitim ve toplumsal ön yargılar, bu korkunun oluşmasında etkendir.
• Gametofobi: Evlilik fobisi. Evlenmekten korkan bu hastalar, bulundukları ortamlarda odak olan kişi olmak ve ön planda olmaktan da korkarlar. Kendilerine gösterilen ilginin sonun evliliğe çıkacağını düşünerek yaşarlar.
• Jinofobi: Kadınlardan korkmak olarak tanımlanabilir. Anne, abla ve öğretmen gibi otoriter figürlerle kötü anıları bulunan insanlarda görülür.
• Globofobi: Balon korkusudur. Bu insanlar balonların patlamasından aşırı korkarlar. Genellikle içerisinde balon olan ortamlara girmemeye çalışırlar.
• Halitofobi: Kötü nefes kokusu korkusudur.
• Obesofobi: Şişmanlık korkusu olarak tanımlanabilir. Şişmanlamaktan duyulan korku, fobileşecek seviyeye kadar gelmiştir.
• Pogonofobi: Sakal korkusudur. Sakallı bir insanla yaşanan kötü deneyime bağlı olarak gelişebilir.
• Ksantofobi: Oldukça ilginç fobilerden birisi olan ksantofobi, sarı renk korkusu olarak tanımlanabilir.
• Ranidafobi: Kurbağa fobisidir. Küçükken bir kurbağa ile temasa giren çocuklarda geliştiği görülmüştür.
• Agirofobi: Karşıdan karşıya geçme fobisi olarak tanımlanabilir.
• Geletofobi: İnsanların kendisiyle alay etmesinden ve kendisine gülmesinden korkan insanlarda geletofobi olabilir. Bu hastalığa sahip insanlar, bulundukları ortamlarda atılan her kahkahayı kendi üzerine alınırlar.
• Anatidaefobi: Bu hastalığa sahip insanların geçmişte yaşadıkları korkunç bir ördek deneyimi vardır. Çocukluğunda ördek saldırısına uğrayan insanlarda görülebilir.
• Hippopotomonstrosesquippedaliophobia: Uzun kelime fobisi olarak tanımlanabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Avicenna Hastanesi Psikiyatri Bölümü Doktorları

İlişki ,bağlı olma ya da evlenme gibi yakınlaşmalara karşı oluşmuş bir fobi örneğidir. Toplumda son dönemde sıkça görülmesine rağmen insanlar böyle bir fobinin varlığı hakkında yeterli bilgiye sahip değiller.
Geçmişte sonu kötü biten bir ilişki, boşanma ile biten bir ailede büyümüş olmak, travmatik ilişkiler yaşamak, evlilik çatışmalarının çözülemeyeceğine olan inanç, kişinin çevresinde gördüğü zorlu ilişkiler gibi sebepler bireyi evlilik fobisine doğru götürebilir.
Evlilik fobisi diğer bir adıyla bağlılık korkusu kişinin geçmişteki travmalarıyla iç içe gelir.
Evlilik korkusu ‘’gamofobi‘’ Yunanca kökenli olan bu kelime; “evlilik” anlamına gelen “gamos” ve “korku” anlamına gelen “phobos” sözcüklerinin birleşiminden türetilmiştir.

Evlilik beraberinde birçok sorumluluğu getirir. Aile kuruyor olmak, sadık kalmak, bir kişiye tamamıyla bağlı olma düşüncesi bazı bireyleri aşırı tedirgin edebilir.
Evlilik tarihinin yaklaşması ile ya da bu konunun dile getirilmesiyle beraber gamofobisi olan kişide;
Aşırı kalp çarpıntısı,
Aşırı heyecan,
Mide bulantısı kusma hissiyatı,
Yüzde kızarıklık,
Sinirlilik,
Korku,
Panik,
Nefes darlığı,
Baş dönmesi,
Bulanık görme,
Ağız kuruluğu,
Ellerde titreme gibi psikolojik ve psikiyatrik rahatsızlıklar görülebilir.
Bağlılık düşüncesi sizi dehşetle doldurabilir ve sağlıklı ilişkilerinizden dahi uzaklaşmak isteyebilirsiniz. Partnerinizin mutlu ve sağlıklı giden ilişkinizde bir sonraki adımı evlilik olarak atmak istemesi ilişki içirisinde sizi depresyona sokabilir.
Hayatınızın değişimini önemsemek bununla ilgili kaygı duymak elbette olması gereken olumlu bir özelliktir. Ancak bu değişim süreci bu kadar büyük etkenlerle ilerliyorsa anksiyeteye genetik bir yatkınlık dahi olabilir. Bu fobinin sizde varlığı farkettiğinizde değişim süreci için ilk adımı atmış olursunuz. Partnerinize ve kendinize olan dürüstlüğünüz ile doğru yolda ilk atarak bu konuda bir ruh sağlığı uzmanından destek alabilirsiniz.
Dilerseniz online terapi ile veya yüz yüze terapiler ile tüm bu ruhsal problemler hakkında konuşabiliriz.
Ertelemeyin..
Unutmayın ki hayatta en değerli şey sizsiniz!
Gökkuşağındaki her renk güzel ve özeldir.Tıpkı bizler gibi..
Hepimiz ayrı renkleri temsil etmiyor muyuz aslında? Hepimizin kendine özgü doğası ve karakteri var, tüm bu farklılıklarımız bizi zenginleştiren bir durum değil midir? Gökkuşağı tek renk olsaydı böyle etkileyici gelir miydi gözümüze?
Bandırma Gökkuşağı Psikiyatri&Psikoterapi merkezinde tüm bunlar üzerine şifa odaklı terapiler yapmak dileğiyle.
Uzm.Dr.Tufan Güneş