Özel Okullar En Fazla Ne Kadar Zam Yapabilir

Mevzuata göre özel okullarda zam oranı yıllık ÜFE ve TÜFE'nin ortalamasına, artı eksi 5 eklenmesiyle belirleniyor. Bu oran geçen yıl sınırlandırılıp, yüzde 36,7 olarak belirlenmişti. Bu sene ise Millî Eğitim Bakanlığı, özel okul ücretlerine zammı yüzde 65 ile sınırladı. Özel okulların, kreşlerin, anaokulları velileri hem eğitim hem de yemek ücretlerine yapılan yüksek zamlardan mustarip.

Konuya ilişkin açıklama yapan Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Mahmut Şahin, mal ve hizmet satışlarının sözleşmeyle olduğunu belirterek buna özel okulların da dahil olduğunu söyledi. “Özel okul, özel ilköğretim okulu, lise, üniversite, kreş ve ana okulları bir sözleşme üzerine başlar” hatırlatması yapan Şahin, “Bu sözleşmede yazan şartlar iki taraf tarafından da yerine getirilecektir yerine getirilmez ise karşı tarafın feshetme hakkı vardır. Bir okul Eylül’de açılır Haziran’a kadar devam eder. Yani dönem ortası dediğimiz Ocak’ta, Şubat’ta, Mart’ta Aralık’ta gelecek zamlar sözleşmeye aykırıdır. Bir eğitim kurumunun sözleşmesine aykırı davranması tüketiciye feshetme hakkını verir. Fakat tüketici feshetmek istemeyip sözleşmedeki şartlara da göre devam etmek isteyebilir ki böyle bir durum söz konusu Türkiye’de” ifadelerini kullandı.

‘ZAMLAR, TÜKETİCİNİN ALEYHİNE DÜZENLENİR İSE GEÇERSİZDİR’

Şu anda birçok kurumdan gelen şikâyetin olduğunu ve pandemi döneminden bu yana okulların sözünde durmayıp sözleşmeye sadık kalmadıklarını dile getiren Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Şahin, “Bir sözleşme imzalıyorlar ve o sözleşmeye sadık kalmıyorlar. Kanunen de tüketici sözleşmeye sadık kalmayabilir. Tüketicinin aleyhine düzenlenir ise geçersizdir. Fakat satıcı bir sözleşme imzalamış ise lehine olsun aleyhine olsun buna uymak zorundadır öyle bir mükellefiyet var. Tüketici kanununda çok açık burada bir öğrenci velisi tüketici konumundadır. sayılı kanun her ne kadar özel okulların, kreşlerin, anaokullarının bu kanunu yok saymasına rağmen bir kanun var ortada. O kanun diyor ki; 4. maddesinin 2. bendinde dönem içerisindeki zamlar tüketiciye yansıtılamaz. Dönem içerisinde bir değişiklik yapılamaz. Kanunda çok açık ve nettir. Dönem içerisinde tüketicinin aleyhine bir değişiklik yapılamaz. Bu kadar net, eğer eğitim veriyorlarsa öğretim veriyorlarsa bunları çok iyi anlamaları lazım” şeklinde konuştu.

‘OKUL BİTTİKTEN SONRA HAKEM HEYETİNE BAŞVURUP O PARANIN İADESİNİ İSTEYECEK’

Tüketici aleyhine değişiklik yapılamayacağı hususuna dikkat çeken Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Şahin, “Velev ki yapıldı ve yapılıyor da şimdi veli çocuğunu okuldan alıp başka bir okula götüremez değil mi? Böylede bir sıkıntı var bunu da çok iyi biliyorlar eğitimli arkadaşlar o eğitim, öğretim verenler çok iyi bildikleri için velinin gidemeyeceğini bu şartı koşuyorlar. Veli bağrına taş basacak bu parayı ödeyecek okuldan almak istemiyor ise okul bittikten sonra hakem heyetine başvurup o paranın iadesini isteyecek. Çok net bu kararda çok net bir şekilde çıkar bu akılarında olsun velilerin” diye konuştu.

Özel okul velileri, hem eğitim hem de yemek ücretlerine yapılan yüksek zamlara tepki gösteriyor. Özel okul ücretlerine öğretim yılı için yapılacak zam oranı yüzde 65 olarak açıklanmıştı. Ancak okulların bir bölümü kademe atlanan sınıflara çok yüksek oranda zam yaptı. Bu oranlar da çoğu okulda resmi olarak açıklanmadı ancak tek tek çağrılan velilere önümüzdeki yılın eğitim ücretleri bildirilmeye başlandı. Özel okul ücretlerine getirilen yüzde 65’lik zam oranının sadece ara sınıfları kapsaması, 1., 5. ve 9. sınıf ücretlerinin serbest bırakılması nedeniyle bu sınıfların velileri ne yapacaklarını bilemez durumda. Çünkü bazı okullarda bu kademelerde yüzde ’ye varan zam yapıldı. 

YEMEK ÜCRETLERİ DE UÇTU 

Kızı Anadolu’daki bir özel okulun anasınıfında okuyan bir veli, “Geçen yıl servis, yemek, kırtasiye hariç eğitim ücreti ana sınıfında 20 bindi. 1. sınıf için ‘ bin lira arası olacak’ dendi. Buna yemek, kırtasiye, forma masrafları da eklenince bini geçecek. Bu durumda çocuğumuzu eğitiminden çok memnun olduğumuz bu okuldan alıp devlet okuluna vermek zorundayız” dedi. 

Özel okullar, ara sınıflarda istedikleri zammı yapamayınca kademeler arası geçiş sınıflarının yanı sıra yemek ücretlerini de çok artırdı. Özel okullarda yemeğin zorunlu olmadığını bildiklerine dikkat çeken bir veli, “Fahiş fiyatlara varan yemek ücreti dayatmasıyla da karşı karşıyayız. Çocuk dışlanmasın, kendini kötü hissetmesin diye yemeğin zorunlu olmadığında ısrar edemiyoruz, yönetime karşı gelemiyoruz”diye konuştu.  Bir okul kurucusu da “Zam oranının her okul için aynı olması da sorunlu. Okul bin liraysa bin lira oluyor, 50 bin liraysa 85 bin lira oluyor.  Adaletsiz bir durum var. Öğretmen ücretleri arasındaki makas da  sürekli açılıyor. Eskiden özel okul öğretmeni devletteki öğretmenlerden daha çok alırdı şimdi çok daha düşük. Okullar öğretmen maaşını artırmak için geçiş sınıflarına, yemeğe yüksek zam yapıyor. Batan özel okul da çok. Devletin bize değil ama özel okul velisine teşvik vermesi lazım yoksa orta sınıf çocuğunu özel okuldan almak zorunda kalacak” dedi.  

VELİLER NE YAPSIN? 

Veli, çocuğunun öğrenim gördüğü okuldaki yemek fiyatının çok yüksek olduğunu düşünüyorsa Tüketici Hakem Heyeti’ne ve CİMER’e dilekçe ile başvurarak, “Bu okulda yemek hizmeti fahiş fiyatta sunuluyor, inceleme yapmanızı istiyorum” diyebilir.

Ya da bir özel okulda birinci sınıfın eğitim ücreti bin lira, ikinci sınıfın ücreti bin liraysa yine iki kuruma da başvurarak  “Bu iki sınıf arasındaki fark nedir de ikisinin ücreti bu kadar farklı?” diye inceleme isteyebilir. 

‘GENEL GİDER’ DİYE 10 BİN TL DAHA!

Özel okulda çocuğu olan bir veli yaşadıklarını anlatıyor: 

“Kızım ara sınıfta olduğu için eğitim ücreti zammı yüzde 65 sınırını geçmedi ancak geçen yıl 11 bin TL olan yemek ücreti bu yıl 32 bin TL’ye çıktı. Bunun yanı sıra bizden ‘genel gider’ adı altında ve hiçbir açıklama yapılmaksızın 10 bin  TL de ‘ek’  ücret istediler. Böylece geçen sene her şey dahil ödediğimiz toplam 46 bin TL ücret bir anda 95 bin TL’ye çıktı. Yani asıl zam oranı yüzde ’ü geçti. Eğitim veren okullar bir ticarethane değil. Devletten de bu fırsatçılığa ‘dur’ demesini bekliyoruz.”

özel okul zam oranı belirlendi. Buna göre özel okul zam oranı yüzde 65 oldu. Peki özel okulla daha önce sözleşme yapan ve daha fazla ücret ödeyen veliler ne yapacak? Paralarını geri alabilecek mi? Avukat Kerem Olcayto ile Avukat Selin Erkaymaz cevapladı.

PARALARINI GERİ ALABİLECEKLER Mİ?

Avukat Kerem Olcayto funduszeue.info'ye yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “Bu tarz kapsamlar tüketici mahkemelerinin konusudur. Sözleşmeyi daha yüksek yapan veliler tüketici mahkemelerinde arabuluculuk şartı var. Önce okullarla iletişime geçebilirler. Anlaşamadıkları taktirde hukuki yola gidip bu paranın tazminini isteyebilirler. Temel sebep şudur. Burada bir yeknesak uygulaması yapılmasını istiyorlar. Serbest koşullar belirlenmesin, veliler bunun altında kalmasın diye standart bir oran olacağı için bunun öncesine dair başvuruların tüketici arabuluculuklarına başvurulabilir. Anlaşamam durumunda dava yoluyla bu paraların tazmini istenebilir.

Yeknesak uygulamanın amacı şudur piyasada bir sabit fiyat belirlensin. Kolejlerin de sabit bir politikası olsun. Bu tarz durumlarda 1 sene öncesinden anlaşma almak için birçok kişi anlaşma imzalıyor. Şu an bir sonraki için kayıt dönemi, bir sonraki yıl indirim almak için sözleşme imzalayanlar zararı tazmin etmek isteyeceklerdir.

ESKİ ANLAŞMALAR NE OLACAK?

Büyük bir güruh oluşacak. Öncesinde olanlar da yüzde 65’e sabitlenecektir. Eski anlaşmalar geçersiz olacak veya yığılmadan kaynaklı, olursa burada arabuluculuk kapsamında çözülebilir.

Bununla ilgili bir sürü veli daha yüksek ödediklerini düşürebilmek için bir hak arayışına girecektir. Burada talebe göre kanun revize edilir. Burada Bakanlık daha önce sözleşme imzalayanlarla ilgili bir açıklık getirmek zorundadır.

Bu şekli ile muğlaktır. Öncesinde sözleşme imzalayanlar için bir soru işareti, hak kaybı olacaktır. Düzenlemenin detayına bunları eklemeleri lazım.

Geçen sene özel okul ücretlerinde zam yüzde 36’ydı bu sene yüzde 65 seviyesinde belirlendi. Yüzde 65 belirlenmesinin sebebi yılı enflasyonunun düşük olacağı öngörüsünden kaynaklıdır. Ön kayıtlarda istenen fahiş fiyatlar devletçe belirlenmediği ve yasal olmadığı için geçerliliği yok artık yasal sınırlama getirildiği için ücret iadesi isteyebilirler. Önceden yasal değildi, şimdi yasallaştığı için ücret iadesi talep edebilirler.”

SÖZLEŞMENİN BAĞLAYICILIĞI ORTADAN KALKAR MI?

Avukat Selin Erkaymaz ise funduszeue.info'ye yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: "Her halükarda sözleşmenin taraflar için kural bağlayıcıdır. Ancak bir tarafın fakirleşmesine diğer tarafın zenginleşmesine sebebiyet verebiliyorsa taraflar istisnai olarak ifa imkansızlığı yoluna gidebilirler bu yol her zaman açıktır. Sözleşmenin bağlayıcılığı ortadan kalkıyor.

Sözleşmenin bağlayıcılığı tüketici açısından ortadan kalkıyor. Okulların zenginleşmesini sağlarken tüketicinin fakirleşmesine sebebiyet veren bir sözleşme bağlayıcılığı yitirir. Sözleşmenin dengesi bozulduğu noktada burada okul eğitimi için müracaat eden tüketici bunun iyileştirilmesini talep edebilir.”