Enerjinin aktarılma yollarından biri ısıdır. Isının yayılma yollarından biri de iletimdir. Isı iletim hızı ya da enerji iletim hızı bir maddede birim zamanda aktarılan ısı miktarıdır. Birimi J/s yani W olarak belirtilir, güç ile aynı birimdedir.
Isı iletim hızı maddenin türüne, kesit alanına, ısının iletildiği uçlar arasındaki sıcaklık farkına ve maddenin kalınlığına bağlıdır.
Çıplak ayakla betona basma üşütür hasta olursun! Ama halıya basabilirsin. Özellikle soğuk havalarda aynı odada çıplak ayakla betona ve halıya bastığımızda, betonun daha soğuk olduğunu hissederiz. Aslında uzun süredir aynı odada oldukları için beton ve halı ısıl dengededir yani aynı sıcaklıktadır. Beton da halı da ayağımızdan daha soğuktur. Sıcaklığı daha yüksek olan ayağımızın altından sıcaklığı daha düşük olan betona ve halıya ısı iletilir. Peki bize neden beton daha soğuk gelir? Çünkü beton ısıyı halıya göre çok daha hızlı iletir, yani ısı iletkenliği halınınkinden daha yüksektir. Betona değen ayağımızın sıcaklığı halıya değene göre daha hızlı düşer.
Bir başka örnek de yemek yaparken metal ya da tahta kaşık kullanmaktır. Eğer metal kaşık kullanırsanız eliniz yanar. Çünkü metal kaşık ısıyı hızlı iletir, elinizin sıcaklığını çabuk yükseltir. Ama tahta kaşık kullanırsanız yanmaz. Çünkü tahtanın ısı iletim katsayısı metalinkinden düşüktür, ısıyı daha yavaş iletir.
Isı iletkenliği ya da ısıl iletkenlik bir maddenin ısıyı ne kadar iyi iletebildiğini gösteren bir özelliktir. Maddenin ayırt edici bir özelliğidir. Isı iletim katsayısı da denir, k simgesiyle gösterilir. Birimi W/mKdir.
Kıyaslamak için aşağıdaki tabloda çeşitli maddelerin ısı iletkenliğini gösteren ısı iletim katsayıları veriliyor. Tablodaki değerler 25 °Cde ölçülmüştür.
Madde türü | Isı iletkenliği (W / mK) |
---|---|
Alüminyum | |
Argon | 0, |
Bakır | |
Beton | 0,7 |
Cam | 1,05 |
Demir | 80 |
Elmas | |
Gümüş | |
Hava | 0, |
Koyun yünü | 0, |
Tuğla | 0,6 |
Metallerin ısı iletim hızlarının yüksekliğine dikkat edin. Kalorifer petekleri, sobalar ve tencereler ısıyı hızlı ilettikleri için metallerden yapılır.
Isıyı yavaş iletmesi istenen durumlarda ısı yalıtkanı olan yani ısı iletim katsayısı düşük olan malzemeler kullanılır. Örneğin, pencere camları çift cam olarak tasarlanır ve iki cam katmanının arasına hava ya da ısı iletkenliği daha da düşük olan bir gaz konulur. Benzer şekilde termoslarda da termosun sıvı konulan iç haznesiyle dışı arasında hava bulunur, havanın ısı iletkenliği düşük olduğu için sıvının sıcaklığı uzun süre korunur.
Çatılarda izocam, binaların dışlarında mantolama ve köpük kullanılmasının da nedeni ısı yalıtımını sağlamak için ısı iletkenliği düşük olan bu malzemelerle ısının kaçtığı bölgeleri kaplamaktır.
Soğuk bölgelerde pencereler neden küçük yapılır? Çünkü pencerenin kesit alanı büyüdükçe ısı iletim hızı artar. Benzer şekilde soğuk bir duvara avcunuzun tamamıyla dokunursanız, bir parmağınızın ucuyla dokunmanıza göre eliniz daha çabuk soğur. Isı iletim hızı kesit alanla doğru orantılıdır, kesit alan arttıkça artar.
Hava çok soğuk olduğu zaman mı yoksa ılık olduğu zaman mı bir pencerenin iç tarafından dış tarafına ısı daha çabuk akar? Elbette çok soğuk olduğu zaman. Ilık bir metal çay kaşığı mı yoksa çok sıcak olan mı elinizi daha çabuk yakar? Elbette çok sıcak olan. Bu örneklerde görüldüğü gibi ısı iletim hızı bir maddenin iki ucu arasındaki sıcaklık farkına bağlıdır. Sıcaklık farkı arttıkça ısı iletim hızı artar.
Kışın neden kalın giysiler giyeriz? Kutup hayvanlarının derileri neden kalındır ve derilerinin altında kalın bir yağ tabakası vardır? Bir ucu ateşin üstündeki demir bir maşayı, ortasından mı yoksa uzak ucundan mı tutarsak elimiz daha hızlı yanar? Bu örneklerin hepsi ısı iletim hızının maddenin kalınlığıyla ters orantılı olduğunu gösteriyor. Kalın olan bir maddenin ısı iletim hızı yavaştır.
Yukarıdaki resimdeki dikdörtgenler prizması şeklindeki bir bloğun üzerinde gösterilen değişkenlere göre ısı iletim hızının matematiksel modeli şöyledir:
\frac{Q}{\Delta t} = k\frac{A\Delta T}{d}\Delta T = T_2 - T_1Katı maddedeki enerji iletim hızını etkileyen değişkenleri analiz eder.
Katsayıların kaynağı
thumb_up_alt1
Origine, aspetto, carattere e prezzo del Siberian Husky
thumb_up_alt0
Il Natale è l’occasione che unisce le famiglie. ma possiamo raddoppiare l’amore e il divertimento se troviamo un modo per includere i nostri amici pelosi nei festeggiamenti. Ecco alcuni suggerimenti…
thumb_up_alt0
Una simpatica raccolta di immagini dal web per festeggiare Halloween insieme ai vostri quattro zampe
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası