Kaman Cevizi Faydaları

Kaman Ceviz Kültür ve Sanat Festivali’nde konuşan Kaman Belediye Başkanı Erhan Talu, “Dikili ceviz fidesi 30 bin civarındaydı. Şuan ise bine yakın ceviz fidemiz var. Bundan on yıl önce yıllık ceviz üretimi 25 ton civarındaydı. Şuan yıllık ceviz üretimi ton civarında” dedi.

Kaman Belediyesi tarafından geleneksel olarak yapılan bu yılda Ekim tarihleri arasında 27’ncısı düzenlenen  “Kaman Ceviz Ve Sanat Festivali”  Kırşehirlilerin yoğun katılımıyla gerçekleşti. Ankara’da yaşayan Kırşehirlilerin de katılımına öncülük eden Kırşehirli Dernekler Federasyonu ve Kırşehirliler Vakfı Yönetimi festivalde tam kadro yerini aldı.

SİYASETTEN BÜROKRASİYE YOĞUN KATILIM

Kaman Ceviz Kültür ve Sanat Festivali’ne Kırşehir Valisi İbrahim Akın ve eşi Saliha Akın, CHP Kırşehir Milletvekili Metin İlhan, Kaman Kaymakamı Murat Girgin, Kaman Belediye Başkanı Erhan Talu, T.C. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir, Kırşehir Eski Milletvekili Mikail Arslan, Kırşehir Eski Belediye Başkanı Halim Çakır, Kırşehirli Dernekler Federasyonu yönetim kurulu üyeleri, Kırşehirliler Vakfı Yönetimi, üst düzey bürokrat ve iş adamlarının yanı sıra çok sayıda davetli katıldı.

Atatürk Anıtına çelenk sunumu ve mehteran takımı eşliğinde başlayan kortej yürüyüşü festival alanında saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunması ile start aldı.  Kaman Ceviz Kültür ve Sanat Festivali’nde festivalde konuşan Kırşehir Valisi İbrahim Akın Kaman Cevizinin Kırşehir ve Kaman’ın tanıtımında büyük önem taşıdığını söyledi.

KAMAN CEVİZ YETİŞTİRİCİLİĞİNE OLDUKÇA ELVERİŞLİ

Tadı ve sağlığa yararı nedeniyle en çok tüketilen besin maddelerinden biri olan cevizin daha çok tüketilmesi gerektiğini söyleyen Kırşehir Valisi İbrahim Akın yaptığı konuşmada “Kaman Cevizi sağlığa yararının yanı sıra maddi anlamda da üreticilere büyük kazanç sağlamaktadır. Cevizin iç piyasada çabuk tüketilmesi de son dönemde cevizin önemini arttırmıştır. Toprak yapısı ve iklimi ile ceviz yetiştiriciliğine elverişli olan Kaman’da Ceviz Eylem Planı dâhilinde birçok fidan toprakla buluşmuş, yeni ceviz bahçeleri oluşturulmuş,  çiftçimiz bilgilendirilerek üretim için teşvik edilmiştir. Uzun zamandır elde ettiği bilgi ve deneyimi bilimsel verilerle birleştirerek çalışmalarını sürdüren Kaman ilçemiz hem ceviz fidesi üretiminde hem de farklı ceviz çeşitleri üretiminde öncü olmaya devam edecektir.” dedi.

KAMAN CEVİZİ ÜNÜNÜ DÜNYA’YA SALMIŞTIR

Düzenlenen Kaman Ceviz Kültür ve Sanat Festivali’nde Vali İbrahim Akın’dan sonra konuşma yapan CHP Kırşehir Milletvekili Metin İlhan’da bir konuşma yaptı. İlhan konuşmasında, “ Kaman Cevizinin kalitesini ve sağlığa olan faydalarını biliyoruz. Kaman Cevizi sadece Kaman için değil tüm Kırşehir tanıtımı için önemlidir. Bizler de Kaman Cevizinin tanıtımı ve korunması için elimizden geleni yapacağız. Dünya çapında ünü olan, Kaman Cevizinin sezonunun açılışını Kaman Ceviz Festivali ile gerçekleştirdik. Bu festival ile çiftçimizin sezonunun verimli bir şekilde geçmesini diliyorum”dedi.

KAMANIN MARKASI CEVİZİDİR

Milletvekili İlhan’ın konuşmalarının ardından konuşma yapan Kaman Kaymakamı Murat Girgin, “Kaman ilçemiz bu güne kadar verdiği 36 şehit ile terör acısını en yakından hisseden kadim bir ilçemizdir. Buradan tüm ülkemize baş sağlığı diliyor, terörü lanetliyorum. Bugün Ceviz Kenti Kaman’da ceviz festivalimizin 27’ncisini kutluyoruz. Orta Anadolu’nun beşiğinde yer alan bu güzel şehrimiz birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Sadece cevizi değil aynı zamanda da kültürel tarihi için de önemli bir merkez halindedir. Türkiye’nin herhangi bir köşesinde ‘Kaman’ derseniz birisine, o size hemen ‘ceviz’ diyecektir. Cevizi dillere destan olmuştur bu şehrin ve artık ceviz markasıdır Yeşil Kaman’ımızın. Kaman’ın turizm ve tarım potansiyelini artırmak, ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtımını yapabilmek amacıyla ilki yılında düzenlenen ve bu yıl da sini düzenlediğimiz Kaman Ceviz, Kültür ve Sanat Festivali ile Kaman’ın ulusal ve uluslararası platformda tanıtılmasını amaçlamaktayız.  Her yıl daha geniş katılımlarla gerçekleşen Festivalimiz sayesinde Kaman önemli bir turizm girdisine sahip olmaktadır. Ancak daha da önemlisi bu tür etkinlikler ile Kamanlı hemşerilerimiz kısa bir sürede olsa bir araya gelerek birlik ve beraberliğin hazzını yaşıyorlar. Hem memleket hem de eş dost hasreti gideriyorlar. Festivalimiz dostluğa kardeşliğe, kültüre, ekonomik ve toplumsal gelişmeye önemli katkı sağlamaktadır. 

Kaman’ımızın daha çok gelişmesi, tarihi ve coğrafi tanıtımının yapılmasının yanı sıra sosyal ve ekonomik yaşama sağladığı önemli katkılar nedeniyle tertiplenen bu festivalin Kaman’ımıza, Kırşehir’imize ve ülkemize hayırlı olmasını temenni ediyorum” konuştu.

CEVİZ ÜRETİMİNİ 10 YILDA 10 KAT ARTTI

Kaman Ceviz Kültür ve Sanat Festivali’nde konuşma yapan Kaman Belediye Başkanı Erhan Talu, “ Sözlerime öncelikle geçtiğimiz günlerde Batman’da şehit düşen 8 kahramanımıza Allah’tan rahmet, ailelerine ve Türk milletine başsağlığı diliyorum. Belediye Başkanlığın görevinde 9 yılı geride bıraktık. Bu sürede elimizden geldiğince ilçemizin gelişmesi ve güzelleşmesi için mücadele ettik. Taahhüt ettiğimiz projelerimizi ilçemizin ve şehrimizin hizmetine sunduk. Kaman Belediye Binası ve Güneş enerjisi santralinin açılışını gerçekleştirdik.  Biz göreve geldiğimizde dikili ceviz fidesi 30 bin civarındaydı. Şuan ise bine yakın ceviz fidemiz var. Bundan on yıl önce yıllık ceviz üretimi 25 ton civarındaydı. Şuan yıllık ceviz üretimi ton civarında. Ceviz üretimini 10 yılda 10 kat artmasına vesile olduk.  On yıldır yaptığımız çalışmalar ile ceviz bahçelerimiz hızla çoğalmakta, cevizimizde kalite ve ürün hasadında gözle görülür bir şekilde artış olmaktadır. Kaman cevizi için markalaşmaya önem veriyoruz. Ceviz kalitesi konusunda ülkemizdeki ceviz türlerinin hiçbirisini Kaman cevizine rakip olarak görmüyoruz. Dışarıdan ilçemize gelerek ceviz bahçesi kurmak isteyenlere gerek arazi satın almada gerekse bahçe kurmada her türlü imkanı sunuyoruz. Kaman’ın geleceğinin Kaman cevizi ile kurtarılacağına inanmaktayız. Buradan Kaman cevizi için ömrünü adamış gelişmesinde en büyük emeğin sahibi rahmetli Lokman Avşar’ıda da rahmet ve minnetle anıyor, ceviz festivalimizin bugüne kadar kutlanmasında emeği geçen geçen Belediye Başkanlarımıza  ve tüm ceviz sevdalılarına şükranlarımı sunuyorum” dedi.

KIRŞEHİRLİ DERNEKLER FEDRASYONUNDAN YOĞUN KATILIM

Kaman Ceviz Kültür ve Sanat Festivali’ne Kırşehirli Dernekler Federasyonu üyeleri yoğun katılım sağladı.  İki otobüs ile Ankara’dan Kaman’a düzenlenen festivale katılım sağlayan Kırşehirli Dernekler Federasyonu yönetim kurulu ve üyeleri keyifli dakikalar geçirdi. Düzenlenen festival ile ilgili kısa bir konuşma yapan Kırşehirli Dernekler Federasyonu Kadın Kolları Başkanı Nermin Hendek, “ Kaman Belediyesi ev sahipliğinde düzenlenen böylesine güzel ve anlamlı etkinlikte bir arada olmak bizim için çok önemli. Bu festivale sadece Ankara’da yaşayan Kırşehirliler katılmadı. Ben görüyorum ki Sivas’tan, Çorum’dan, Eskişehir’den ve birçok ilden vatandaşlarımız katıldı. Bizim amacımız federasyon birlik ve beraberliklerimizi sağlam temellere oturtturmak. Bunu başardığımızı da düşünüyoruz. Federasyon olarak biz böyle kültür ve sanat gezileri düzenliyoruz. Düzenlediğimiz bütün etkinliklerde bizi yalnız bırakmadığınız için sizlere teşekkür ederim. Gayet güzel ve eğlenceli geçen Kaman Ceviz Kültür ve Sanat Festivali’nde bizleri çok güzel misafir eden Kaman Belediyesine ’de çok teşekkür ediyorum.” dedi.

ÖDÜLLER SAHİPLERİNİ BULDU

Düzenlenen festival kapsamında Yılın En İyi Ceviz Bahçesi ve Yılın Cevizli Baklava Ustaları ödülleri aldı. Yılın En İyi Ceviz Bahçesi ödüllerini 1. Ramazan Erbişim, 2. Muzaffer Aktürk, 3. Hanım Çakır; Yılın Cevizli Baklava Ustaları 1. Fadime Kaya 2. Fadime Aslan 3. Semiha Aygün ödüle hak kazanan isimler oldu. Ödül töreninin ardından inşası tamamlanan Kaman Belediye Binası ve Güneş enerjisi santralinin açılışını gerçekleştirildi.

Gerçekleştirilen açılış sonrasında  Kırşehir Valisi İbrahim Akın, Kaman Kaymakamı Murat Girgin ve Kaman Belediye Başkanı Erhan Talu ve protokol üyeleri daha sonra festival alanında stant açan esnafı ziyaret ederek hayırlı kazançlar dilediler. 

Festival kapsamında, Kaman Kalehöyük Arkeoloji Müzesi’nde davetlilere Müze ve Japon bahçesi ile ilgili konferans düzenlendi. 

KEYİFLİ DAKİKALAR YAŞANDI

2 gün boyunca devam eden ve keyifli dakikalara ev sahipliği yapan Kaman Ceviz Kültür ve Sanat Festivali Gülşen Kutlu, Ali Kınık, Veli Erdem Karakülah, Yusuf Güney ve mahalli sanatçılarının konserlerinin ardından mahalli sanatçılar eşliğinde eğlenceli dakikalar yaşandı. Dolu dolu geçen festivalde Kaman Davul Zurna Ekibi de gösteriler gerçekleştirdi.

Kaman Belediyesi tarafından geleneksel olarak yapılan bu yılda Ekim tarihleri arasında 27’ncısı düzenlenen  "Kaman Ceviz Ve Sanat Festifali" Merkezi Ankara'da bulunan Kırşehir İli ve İlçeleri Kültür Dayanışma Derneği (KIR- DER) yönetimin tam kadro katılımıyla Kaman Cumhuriyet meydanında yoğun bir katılım ile yapıldı.

CEVİZ

Ceviz botanikte, Juglandaceae (Cevizgiller) familyası ve Juglans cinsinde yer alır. Juglans cinsine giren 22 tür bulunmaktadır. Juglans regia dünya’da yetiştirilmekte olan ceviz türlerinin en önemlisi ve üstün meyve kalitesine sahip olan türüdür. “Anadolu cevizi”, “İran cevizi” ve “İngiliz cevizi” olarak da adlandırılmaktadır.

Ceviz, ceviz ağacının sert bir kabuğa sahip olan meyvesinin adıdır. Meyve yeşil kabuk, sert kabuk ve iç cevizden oluşmaktadır. Kabuk kalınlığına göre, kağıt kabuklu cevizler olarak adlandırılan çok ince kabuklu cevizlerin yanı sıra, çetin ceviz olarak adlandırılan çok kalın ve sert kabuklu ceviz çeşitleri de bulunmaktadır.

Ceviz hasatı elle ve mekanik yolla yapılmaktadır. Ülkemizde cevizler genellikle elle hasat edilmekte, ceviz üretiminde söz sahibi ülkelerde ise mekanik yol tercih edilmektedir. Türkiye’de ceviz hasadı genellikle Eylül ayı ortalarından Ekim sonlarına kadar devam etmektedir.

Ceviz meyvesinde de diğer meyvelerde olduğu gibi hasat zamanının doğru tahmin edilmesi önem taşımaktadır. Yeşil kabuğun sert kabuktan ayrıldığı dönem, yeşil kabuğun olgunlaştığı zaman olarak kabul edilir. Genellikle iç ceviz, yeşil kabuğa göre daha erken olgunlaşır. Hasat, yeşil kabuğun olgunlaşma zamanında yapılırsa önemi kalite kayıpları meydana gelebilmektedir. Bu nedenle hasatın, iç ceviz kalitesinin en yüksek olduğu olgunlaşma zamanında yapılması gerekmektedir. Hasat zamanı ceviz çeşidi, yaşı ve iklim koşullarına bağlı olarak farklılıklar gösterebilmektedir. Chadler ve Serr gibi ceviz çeşitlerinin iç rengi açık renklidir. Serin iklimin olduğu bölgelerde iç cevizin ve yeşil kabuğun olgunlaşması aynı döneme denk gelmekte, yüksek nem yeşil kabuğun çatlamasını hızlandırmaktadır cevizde kalite kayıplarının önlenmesi için meyvelerin toplanma, yeşil kabuklarından ayrılması ve kurutma işlemlerinin mümkün olduğu kadar hızlı yapılması gerekmektedir.

Dünya ceviz üretiminde ülkemiz Çin, ABD ve İran’dan sonra 4. sırada yer almaktadır. Ceviz, iklim koşullarının uygun olmasından dolayı ülkemizin tüm bölgelerinde doğal olarak yetişebilmekte ve Şebin, Niksar, Kemah, Göynük, Adilcevaz, Bitlis, Hekimhan, Kahramanmaraş Bahri (Koz), Ermenek, Kaman cevizi olarak bilinen çok sayıda tipleri bulunmaktadır. Uzun ömürlü bir bitki olması ve aşılama zorunluluğu olmadan meyve üretebilmesi, ülkemizde cevizi yaygın olarak yetiştirilen bir meyve haline getirmiştir. Kişi başı ceviz tüketimi son yıllarda hızla artış göstererek kg’a kadar yükselmiştir.

Ceviz ağacının kabuğu, meyvenin kabuğu ve yaprakları mobilyacılık, ilaç ve kozmetik sanayinde, halı ve tekstil endüstrisinde kullanılmaktadır. Cevizin içi, lezzet ve tadı iyileştirmek, dokuyu ve görünüşü zenginleştirmek amacıyla çoğu gıdanın üretiminde kullanılmaktadır. Taze ya da kurutularak tüketilmekte veya tek başına ya da farklı sert kabuklu meyveler ile birlikte şeker veya şurup ile karıştırılarak reçel, pestil, bastık ve ezme olarak bilinen geleneksel ürünlerin üretiminde kullanılmaktadır. Ceviz ayrıca meze, salata ve tatlı yapımında kullanılmaktadır. Cevizin yeşil dış kabuğu, geleneksel bir ürün olan ve antioksidan içeriği yüksek olan ceviz likörü yapımında da kullanılmaktadır.

Ceviz, % oranında protein, % oranında yağ, % oranında kül, ve % oranında da karbonhidrat içermektedir. Ceviz, içermiş olduğu yüksek miktarda yağ, protein, B1, B2, B6 vitaminleri, A, E, C vitamini ve fosfor, demir, çinko, potasyum, bakır, magnezyum gibi minerallerden dolayı besin değeri açısından oldukça değerli bir meyvedir. Lif içeriği ile de sindirim sistemine faydalı bir etki göstermektedir. Ceviz yağının en önemli özelliği doymamış yağ asitlerince zengin olmasıdır. Ceviz yağı %59 oranında omega-6, %13 oranında omega-3 yağ asidi içermektedir. Ceviz badem, fındık, fıstık gibi sert kabuklu meyvelere oranla çoklu doymamış yağ asitlerini özellikle de omega-3 yağ asidini en yüksek oranda içeren meyvedir.

Ceviz sahip olduğu doymamış yağ asitleri ile vücutta LDL kolesterolünü düşürmekte, kalp-damar hastalıklarını önlemekte, A, D, E ve K vitaminlerinin emilimini artırmakta, beyin sağlığı ve gelişimine fayda sağlamakta, içermiş olduğu ve yüksek oranda meyvenin dışını saran ince kahverengi kabukta bulunan polifenoller sayesinde antioksidan etki göstererek kalp ve damarlarımızı korumakta, kansere yakalanma riskini azaltmakta ve bağışıklık sistemimizi güçlendirmektedir. Ceviz, beyin sağlığı için çok faydalı olan gümüş iyonlarını içeren tek besin kaynağıdır. İçermiş olduğu melatonin ile uyku sorununa da çözüm olmaktadır. Günde adet ceviz tüketilmesi tüm bu faydalardan yararlanmanızı sağlayacaktır. Ceviz yaprağı ve kabuğu da ceviz içi gibi sağlık üzerinde olumlu etkiler göstermekte, çok eski zamanlardan günümüze kadar çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır.

Yüksek yağ içeriğine sahip olması ve yağın bozulmasına engel olmak açısından kabuklu ya da kabuksuz cevizler uygun şartlarda depolanmalı, düşük sıcaklıklarda ve kuru ortamlarda saklanmalıdır. Ceviz, buzdolabında 3 aya kadar, dondurucuda ise 1 yıl saklanabilir.

REFERANSLAR

1. Yigit, Y., Ay, E. (). Fonksiyonel Gıda Özelliğiyle Ceviz ve Kaman Cevizi, Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 1(2):
2. Yigit, D. Yigit, N., Aktaş, E., Özgen, U. (). Ceviz (Juglans Regıa L.)’in Antimikrobiyal Aktivitesi, Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Dergisi, 39 ():
3. Yarılgaç, T., Yılmaz, K. (). Çal (Denizli) Yöresinden Selekte Edilmiş Bazı Ceviz Genotiplerinin Fiziksel ve Biyokimyasal Özellikleri, Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi./Anadolu
4. Koçtürk, B. Ö., Gürhan, R. (). Değişik Ceviz Çeşitlerinin Farklı Nem Değerlerindeki Bazı Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi, Tarım Bilimleri Dergisi , 13 (1)
5. Ünal, H. (). Ceviz Yetiştiriciliğinde Hasat Ve Hasat Sonrası Mekanizasyon Uygulamaları, Bahçe Ceviz 34 (1):
6. Gümüşhanede Yetişen Cevizlerde (Juglans regia) ICP–MS ile Gümüş Tayini Ali Gündoğdua , Alaaddin Vural, III. Eser Analiz Çalistayi (EsAn), Mayis , Gaziosmanpasa Üniversitesi, Tokat
7. Bayazit, S., Tefek, H., Çalışkan,O. Türkiye’de Ceviz (Juglans regia L.) Araştırmaları, Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 11 (1), , ISSN , Derleme.
8. Ceviz Yetiştiriciliği (). Türkiye Cumhuriyeti Samsun Valiliği İl Tarım Müdürlüğü funduszeue.info, (E.T).
9. Kapluhan, E. (). Ziraat Coğrafyası Açısından Bir İnceleme: Kaman İlçesinde (Kırşehir) Ceviz Üretim Faaliyetleri, , Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 32, İstanbul

Bu içerik, Yaşar Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü Öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Eylem Ezgi Fadıloğlu tarafından derlenmiştir.