Sevengül Sönmez
Fakir Baykurt, Abidin Dino ile ’lerde Vedat Günyol araclyla tantn yazar 'Dost Yüzler'de.(1) Çiftehavuzlar’daki evin talnda oturup sohbet ederler, Vedat Günyol, Fakir Baykurt’un Yücel dergisi için yazd henüz baslmayan yazsn okur, Güzin Hanm enstitülü gençler hakknda düündüklerini paylar. Abidin Dino, o günlerde sergisini hazrlad Balaban’n resimlerini gösterir. Bu ilk buluma Fakir Baykurt’ta derin izler brakr ve 'Bir Uzun Yol' olur.
Fakir Baykurt’un Abidin Dino’ya hayranl ise onunla tanmadan önce balamtr. Ankara’ya gittiinde bir sergide “hiç kimselere benzemeyen resimlerini” görmü, çok beenmitir. Ayn günlerde Dino’nun yasaklanm oyunu 'Kel’i de bir solukta okumutur.
kinci kez yllar sonra Cumhurbakan Fahri Korutürk’ün kökte sanatçlar için verdii ylba partisinde karlarlar. Baykurt, Dino’nun o akam hayli üzgün olduunu söyler. Nedenini o akam örenmedii skntnn zamanla artacak siyasal basklarn habercisi olduunu sonradan fark edecektir.
Araya ülkeler, zamanlar girer ve bu kez ikisi de yurt dndadr. Fakir Baykurt arkadalaryla birlikte Paris’te ziyaretlerine gider. “Gençlik yllarn çoktan geride brakmt. Gene de delikanl gibi giyiniyordu” diye anmsayacaktr Dino’yu. Almanya’ya döndüünde resimlerine, yazlarna tüm yaptlarna hayran olduu Abidin Dino için bir sergi açmak isteiyle Essen’de neler yapabileceini aratrmaya balar.
8 Ocak ’de yazd mektupta Mays’ta Volkhochschule’de açlacak serginin müjdesini verir ve yapt plan anlatr.
“Güzin Hocanmla birlikte aramzda olacanz günleri, sizi skmayacak ve yormayacak ölçüde programlamak istiyoruz. Buralar biraz gezin, birkaç akam da yurttalarmzla söyleiye ayrlsn istiyoruz.
Serginin açlna raslayan günlerde yaymlanmak üzere ksa bir TV filmi hazrlatma giriimlerimiz var. Sras gelince size haber vereceiz. []
Aramzdaki ibölümünde, kataloa girecek portrenizi yazma görevini arkadalar bana verdiler. Seve seve yazdm, ama acaba size layk olan yapabildim mi? Bir bakn, baslnca hogörülmeyecek yanllar ve kusurlar varsa beni uyarn.”(2)
Fakir Baykurt kataloa yazd portreye “Çiçek Açan Ressam: Abidin Dino” adn verir ve unlar yazar: “Bir romanc olarak Abidin Dino üstüne neler söyleyebilirim? O yirminci yüzyl Türkiyesi’nin birçok bakmdan temsilini üstlenebilecek bir insan. Eli frça tuttuu kadar kalem tutar. Tiyatro, sinema, yazn, yontu, sanatn türlü dallarnda etkinlik gösterdi. Ama en bata ressam.”(3)
Kurtulu Sava, Uzun Yürüyü, kence, Atom Tehdidi resimleri 9 Mays Haziran arasnda Essen’de izleyenlerle buluur, açln ardndan yazd mektupta Fakir Baykurt, Abidin Dino’nun ve eserlerinin onlar nasl etkilediini içtenlikle anlatr:
“Bizleri Rur Havzas’nda epey uzun beklettikten sonra bir geldin, mucize gibi, inanlmas güç, tatl, sevgi dolu, cömert izler brakp döndün, inan, hâlâ içimdeki tokluu, çevremdeki boluu, ya da tam aksi, hâlâ kavrayabilmi deilim. [] Albümüne resim çizip imza attn herkes hep o mucize gibi saatleri konuluyor. ki kii senin için hemen doaçtan iirler yazd. Bunlar aldn okudun sanyorum. Dayanamadm, bir tane de ben yazdm. Ama azck daha piireyim diye gelecek mektuplardan birinde yollamay düünüyorum.”(4)
Mektubun devamnda serginin baka yerlere tanma ihtimalinden de söz eder. Dedii gibi de olur, 1 Temmuz Temmuz arasnda sergi bu kez de Gelsenkirschen Adliyesi’nde açlr.
Mektuplarn aras açlr, sene sonunda Baykurt serginin toplanmasna dair yaanan skntlar anlatt bir mektupta bahsettii iiri de gönderir. Baykurt’un hayranln ve sevgisini cömertçe sunduu uzun bir iirdir bu. Birlikte geçirdikleri günleri de msralara yedirmitir, msralardan oluan bir portre kaleme almtr.
“mza atarken resim yapyor
Alabildiine dikkatli
Resim yaparken imza atyor
Tarihe geçiyor çizgiler kâttan
Konulurken de öyle
Hiçbir sözcüü boa atmyor
Atlamyor. Hiçbir soruyu
Diyorsun aman kesmesin
Resim yapsn sürekli
Konusun sürekli
Bitmesin
[]
Konuuyor Abidin Dino ku öter gibi
Nâzm yola gider gibi
Güzin ders verir gibi
Fakir dinler gibi”(5)
Ksa bir süre sonra Fakir Baykurt sanatçlara destek olan, onlarn iirlerini, kitap kapaklarn resimleyen, kendisinin de ’ta Remzi Kitabevi’nden çkan 'Efkâr Tepesi' kitabnn kapan çizen Abidin Dino’dan iir kitab için resim ister.
“'Bir Uzun Yol' için ben de bavurup be desen istedim. Bir ay sonra tam 54 tane çizip yollad. Bir de mektup yazm: ‘Been beendiini!’ diyor. Dorulup kalkmak isteyen, ama sürekli engellenen bir halkn resimleridir çizdii.”(6) Kendisine yaplan bu iyilii nasl ödeyeceini bilemeyen Fakir Baykurt, Dino’nun eletirilerini de dikkate alr. Desenleri seçmenin ve sayfaya yerletirmenin zorluundan bahseder; ama kitabnn Abidin Dino’nun desenleriyle çkacak olmas onu çok mutlu etmitir.
“Çkacak kitabm için resim konusunu keke yazmasaydm diye düündüüm oldu, mektubu göndermitim. Cömert gönüllü satrlarnz okuyunca rahatladm, hem de çok sevindim. Nâzm’dan Gülten Akn’a kadar kimi arkadalarn kitaplarnda çizgilerinizi gördükçe içimi tatl bir gpta doldururdu. Ben de o mutlulardan olacam yaknda.”(7)
'Bir Uzun Yol' ’da Ortadou Yaynlar tarafndan yaymlanr. 17 Mays ’da yazd mektupta kitabn Türkiye’de eletirildiinden bahseder, eletirilere üzülmü olmakla birlikte Abidin Dino’nun destei ve “kol kanat gerii” moralini yükseltir. Bu mektupta kitab Türkiye’de kendi çevresine gönderdiini ama ulatrmak istedii baka kiiler olduunu yazar, bir kez daha yardm ister: “Kimlere istiyorsanz siz üstüne bir eyler yazp yollayverin; stanbul’a, Ferit’e [Edgü] de lütfen”(8)
9 Ekim ’da yazd ve arivde bulunan son mektupta da çizimleri paraya dönütürerek Abidin Dino’ya göndereceini, kapak resminden yaplan ayrbasmdan söz eder.(9)
’da yaymlanan 'Atedikenleri'nin de kapanda da bu çizimlerden biri yer almtr.
Fakir Baykurt, her zaman büyük bir hayranlk duyduu Abidin Dino’nun video söyleiler yapmasn; anlarn, tanklklarn kayt altna almasn çok istemitir. “Resimleri kadar güzel olan yazl anlatmyla bunu yapsa, bizler ve gelecek kuaklar, sürüp giden o uzun yürüyüte kukusuz daha güçlü oluruz.”(10)
’lerde stanbul’da Çiftehavuzlar’da balayan tanklk ’larda baka ülkelerde “dayanma”yla devam ederken bugün bize sanatç dostluklarnn deerini de hatrlatyor. 'Bir Uzun Yol' da bu dostluun ürünü olarak edebiyat tarihinde kendine özel bir yer ediniyor.
yılında Sosyal Sigortalar Kurumu'ndan emekli olan Baykurt, Madaralı Roman Ödülü'nün kuruluşuna yardımcı oldu. yılında İsveç’te öğretmen yetiştirme çalışmalarına katıldı ve Yayla romanı basıldı. Frankfurt Uluslararası Kitap Fuarı’na katıldı ve Almanya, Hollanda ve İsviçre’ye geziler yapıp göçmen işçilerle iletişim kurdu.
Sakarca () oyunu yılında Sakarca İstanbul Şehir Tiyatroları tarafından sahnelendi. Kara Ahmet Destanı ile Orhan Kemal Roman Ödülü'nü kazandı. 'de Kültür ve Turizm Bakanlığı'nda danışmanlık yapmaya başladı.[15]Anadolu Garajı ve Tırpan kitaplarını yayımladı.
’da Almanya, Duisburg’a gönderilerek ‘Yabancı Çocuk ve Bölgesel Çalışma Kurumu’nda eğitim uzmanı olarak çalıştı.[6] Rur Havzası’nda Türk işçi çocukları için başlatılan bir programda görev aldı. Tırpan, 'da tiyatroya uyarlandı; Devlet Tiyatrosu tarafından İzmir, Ankara ve Antalya’da oynandı.
Asıl adı Tahir olan yazar, çiftçi Elif ve Veli Baykurt'un altı çocuğundan biri olarak 'da Burdur'un Yeşilova ilçesine bağlı Akçaköy'de dünyaya geldi. Akçaköy İlkokulunda 'da öğrenime başlayan Baykurt, babasının 'de vefatı üzerine, dayısı Osman Erdoğuş'un yanına, Balıkesir'e taşındı. O dönem İkinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla dayısı askere alınan Baykurt, tekrar Akçaköy'e döndü.
"Fesleğen Kokulum" adlı ilk şiirini 'te "Türk'e Doğru" adlı dergide yayımlayan usta yazarın şiirleri, 'de Kaynak dergisinde okurla buluştu. Şair, bu yıllardan itibaren yokluk ve mücadeleyle geçen hayatı üzerine eserlerinde "Fakir Baykurt" adını kullanmaya başladı.
Fakir Baykurt, 'de ağır bir sıtma geçirdi. 'te ilkokul eğitimini bitirdi. Şiir yazmaya bu dönem başlayan yazar, 'de Isparta Gönen Köy Enstitüsünden köy öğretmeni olarak mezun oldu. Edebiyatla ilgilenmesi üzerine Köy Enstitüsüne kütüphane başkanı seçilen Baykurt, bu kütüphane vesilesiyle de kendini geliştirme fırsatı yakaladı.
Başarılı edebiyatçı, öğretmenlik serüvenine ilişkin yaptığı bir açıklamada şunları söylemişti:
"Öğretmenliğe 'de Isparta Gönen Köy Enstitüsü'nü bitirerek girdim. İlk atandığım Kavacık'ta üç yıl kaldım. Burası Yeşilova ilçesine bağlı, kendi doğduğum Akçaköy'e yakın bir dağ köyüydü. Kavacık'tan sonra sağlık nedeniyle Dereköy'e geçtim. Öğretmenlikte hiç gözden uzak tutmadığım ilke, yüklendiğim görevi mesleksel açık vermeden yapmaktı. ocak ayında bakanlık buyruğuna alındım. 27 Mayıs sonrası Milli Eğitim Bakanı Prof. Fehmi Yavuz’la konuşup ilköğretim müfettişi olarak göreve başladım."
Muzaffer Hanım ile 'de evlenen Baykurt'un, bu evlilikten oğlu Tonguç ve kızları Işık ile Sönmez dünyaya geldi.
Baykurt, 'te Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Edebiyat Bölümü'ne başladı. Aynı dönem, Gayret adlı dergide yazmaya başlayan Baykurt, bazı yazıları sebebiyle soruşturmaya tabi tutuldu.
Köy hayatını anlatan ilk romanı "Yılanların Öcü"nü 'te kaleme alan Baykurt'un bu romanı daha sonra tiyatro ve sinemaya uyarlandı.
Fakir Baykurt, 'te üniversiteden mezun oldu ve Sivas'ın Hafik ilçesine öğretmen olarak atandı. 'de Ankara Piyade Yedek Subay Ortaokulu'nda vatani görevini tamamlayan usta yazar, askerlikten sonra Artvin'in Şavşat ilçesinde öğretmenliğe devam etti.
Bir dönem Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan yazıları nedeniyle öğretmenlikten alınan yazar, Ankara Yapı İşleri Müdürlüğünde görevlendirildi, 27 Mayıs darbesinden sonra ise Ankara ilköğretim müfettişliğine getirildi.
Yazar, 'te ABD'ye giderek Indiana Bloomington Üniversitesinde ders araçları konusunda uzmanlık eğitimi gördü. Türkiye'ye dönmesinin ardından bir süre müfettişlik yapan Baykurt, Türkiye Öğretmenler Sendikasının (TÖS) kuruluşunda rol alarak, başkanlık görevini üstlendi.
Türkiye Öğretmenler Dernekleri Milli Federasyonunun (TÖDMF) genel başkanlığını da yapan Baykurt, 'da Milli Folklor Enstitüsüne uzman olarak atandı ve aynı yıl Kültür ve Turizm Bakanlığında danışmanlık yaptı. 'da Türkiye çapındaki ilk öğretmenler boykotuna katıldığı için bir kez daha açığa alınan yazar, 12 Mart 'deki darbeden sonra da uzun süre tutuklu kaldı.
Orta Doğu Teknik Üniversitesinde halkla ilişkiler ve yayın müdürlüğü görevlerinde de çalışan Fakir Baykurt, 'de İsveç'te öğretmen yetiştirme çalışmalarına katıldı.
Fakir Baykurt, 'dan sonra Almanya'nın Essen eyaletinin Duisburg şehrinde yaşamaya başladı. Duisburg'da Yabancı Çocuk ve Gençlerin Teşvik ve Bölgesel Çalışma Kurumunda eğitim uzmanlığı yapan usta yazar, 'da öğretmenliğe başladı, 'te Pestalozzi Okulundan emekli oldu.
Baykurt yurt dışında oluşan Türkiye Aydınlarıyla Dayanışma Girişimi'nin yönetiminde de görev aldı.
Usta kalem, toplumcu gerçekçi bir yaklaşımla kısa öyküler kaleme aldı. Yazıları Yeditepe, Yücel, Varlık, Fikirler, Kaynak, İmece, Yazın, Sanat Olayı, Cumhuriyet, Evrensel ve Yön adlı gazete ve dergilerde yayımlandı.
Diline doğal, yalın, şiirsel bir halk Türkçesi hakim olan Baykurt, 'te etkili olan köy edebiyatı hareketinin önde gelen temsilcisi olarak da gösterildi. Yazar, "Tırpan" ve "Kaplumbağa" adlı romanlarında imgesel öğelerden yararlandı.Fakir Baykurt, 11 Ekim 'da Almanya'nın Essen kentinde pankreas kanseri nedeniyle 70 yaşında hayatını kaybetti ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedildi.
Eserleri Bulgarca ve Rusça başta olmak üzere birçok dile çevrilen yazarın aldığı başlıca ödüller şöyle:
Yunus Nadi Roman Ödülü, TRT Sanat Ödülleri, Türk Dil Kurumu Roman Ödülü, Sait Faik Hikaye Armağanı, Orhan Kemal Roman Armağanı, Avni Dilligil Tiyatro Ödülü, Berlin Senatosu Çocuk Yazını Ödülü, Alman Endüstri Birliği (BDI) Yazın Ödülü, Sedat Simavi Roman Ödülü, Yaşam Radyo Ustalara Saygı Onur Ödülü, Pir Sultan Abdal Derneği Ödülü
Kaleme aldığı eserler ise şunlar:
- Roman: "Yılanların Öcü", "Irazcanın Dirliği", "Onuncu Köy", "Amerikan Sargısı", "Tırpan", "Köygöçüren", "Keklik", "Kara Ahmet Destanı", "Yayla", "Yüksek Fırınlar", "Koca Ren", "Yarım Ekmek" ve "Kaplumbağalar"
- Öykü: "Çilli", "Efendilik Savaşı", "Karın Ağrısı", "Cüce Muhammet", "Anadolu Garajı", "On Binlerce Kağnı "Can Parası", "İçerdeki Oğul", "Sınırdaki Ölü", "Gece Vardiyası", "Barış Çöreği", "Duirsbug Treni", "Bizim İnce Kızlar" ve "Dikenli Tel"
- Toplum ve Eğitim Yazıları: "Efkar Tepesi", "Şamaroğlanları", "Kerem ile Aslı", "Kale Kale", "Kaplumbağalar", "Topal Arkadaş", "Yandım Ali", "Sakarca", "Sarı Köpek", "Dünya Güzeli", "Saka Kuşları", "Bir Uzun Yol" ve "Dostluğa Akan Şiirler"
Anadolu Ajansı web sitesinde, AA Haber Akış Sistemi (HAS) üzerinden abonelere sunulan haberler, özetlenerek yayımlanmaktadır. Abonelik için lütfen iletişime geçiniz.çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası