Manipülasyon, yönlendirme anlamına geliyor. Seçmek, eklemek, çıkartmak gibi şekillerle çeşitli bilgileri değiştirmek anlamlarına geliyor. Aynı zamanda varlıkları açıklayıcı ve yararlı bir biçimde kullanma işi olarak da özetleyebiliriz. Peki manipülasyon hangi anlamlara gelir?
Manipülasyonu psikolojik ve ekonomik olarak iki farklı anlamlarla açıklayabiliriz. Manipülasyon psikolojik olarak ne anlama gelir peki? Psikolojik manipülasyon, insanları kendi bilgileri dışında veya istemedikleri, dilemedikleri halde etkileme, etki altında bırakma veya farklı alanlara yönlendirme anlamlarına geliyor. Bu yönlendirme ya da etki altında bırakma durumu da kişilerin davranışlarında ya da davranış biçimlerinde çeşitli değişikliklere ya da farklılıklara sebep olmakta. Manipüle edilmiş bir kişinin bir konu hakkındaki kanaatinde ciddi bir değişiklik ve farklılık meydana gelebiliyor.
Manipülasyon finans terimi olarak da kullanılıyor. Peki finansal manipülasyon ne anlama geliyor? Finansal manipülasyon, insanları kandırarak bir menkul kıymeti almaya, satmaya ya sevk etmeye yönelik davranışları tanımlıyor. Menkul kıymet piyasalarında arz ve talebin karşı karşıya gelerek fiyatları belirlemesine olan işleyişin kasıtlı olarak, bilerek engellenme durumudur. Finans terimi olarak kullanılan manipülasyonla spekülasyon terimli sıklıkla karıştırılmaktadır. Manipülasyon ile spekülasyon aynı anlamlara gelmemektedir. Sermaye Piyasası Kurulu yani SPK mevzuatına göre manipülasyon yapmak suçtur, ancak spekülasyon yapmak serbesttir.
Manipülasyon, nesneleri elle kullanma veya yönetme demektir. Ancak manipülasyonun mecazi anlamı çok daha farklıdır. Türkçe’de daha çok mecazi ve olumsuz anlamda kullanılan manipülasyon, yarar sağlamak amacıyla başkalarını çeşitli yollarla aldatarak veya gerçeği çarpıtarak etkileme, yönlendirme, kullanma, kontrol etme ve yönetme anlamına gelir.
Manipüle kelimesi (hileli) kontrol, yönetim anlamına gelir ve manipülasyon, manipüle etmek veya manipüle edilmek biçimlerinde kullanılır.
Manipüle etmek çeşitli teknikler yardımıyla bireyleri veya nesneleri yönlendirerek veya etkileyerek istediğini elde etmek demektir.
Manipülatif, manipülasyon içeren demektir. Manipülatif davranış veya söz, manipülasyon içeren davranış veya söz anlamına gelir.
Manipülasyon yapan kişilere manipülatör denir. Finansal piyasalarda ise manipülasyon yapan bireyler veya gruplara manipülatör denir.
Bireylerin davranış ve algılarını değiştirmek amacıyla taciz ve hile içeren yöntemler uygulayarak onların zayıflıklarını kullanmak suretiyle manipülatif davranışlar sergilemek veya sözler sarfetmektir.
Borsada ve diğer finansal piyasalarda yapılan manipülasyondur. İşlem bazlı veya bilgi bazlı olarak yapılabilen finansal manipülasyon, finansal piyasadaki yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla bir varlığın veya menkul kıymetin arz ve talebini etkilemek veya kontrol etmek için kasıtlı olarak asılsız haber veya söylenti çıkarmak, yalan veya yanlış bilgi vermek, hileli alım/satım işlemleri yapmak suretiyle piyasada yapay fiyat hareketleri yaratarak veya yatırımcıları bir menkul kıymeti satın almaya veya satmaya teşvik ederek gerçek varlık fiyatının oluşmasını engellemek olarak tanımlanabilir.
Örneğin borsada bir hisse senedinin arzını veya talebini etkileyerek fiyatını yükseltmek veya düşürmek için hisse senedinin ait olduğu şirketle ilgili gerçek dışı veya yanıltıcı bilgiler yaymak, bir hisse senedine olan taleple ilgili gerçek dışı veya aldatıcı yorumlar yapmak manipülasyona girer. Hemen hemen bütün ülkelerde finansal piyasalarda manipülasyon yapmak suçtur. SPK mevzuatına göre manipülasyon suçu işleyenlere 2 ile 5 yıl arasında hapis cezası verilir.
İşlem bazlı manipülasyon, SPK kanununda “sermaye piyasası araçlarının alım ve satımını yapmak, emir vermek, emir iptal etmek, emir değiştirmek veya hesap hareketlerini gerçekleştirmek” olarak tanımlanır. Alım satım işlemleri sırasında emirlerin değiştirilmesi iptal edilmesi gibi fiziksel müdahaleler yapılarak piyasada fiyat oluşum sürecini etkileme girişimleri işlem bazlı manipülasyona girer. İşlem bazlı manipülasyon yöntemleri:
Borsada manipülasyon işlem gören menkul kıymetlerle ilgili yalan, asılsız ve ,tuzak haberler yayarak veya söylentiler çıkartarak habersiz yatırımıcıları söz konusu menkul kıymetleri almaya ve satmaya teşvik etmek ve bu yolla fiyatların suni olarak istenilen yönde hareket etmesi sağlanarak yapılır. Borsa İstanbul gibi derinliği az olan düşük volümlü piyasalarda manipülasyon yapılması çok daha kolaydır.
Borsalarda sıklıkla kullanılan manipülasyon cümleleri; “Dolar 10 TL’ye yükselecek”, “X hisse sendine yabancılar yüklü alım emri girdi”, “X bankası iflas etti”
Spekülasyonun kelimesi yeterli bilgi ve veriye sahip olmadan bir soruyu yanıtlamaya çalışmak anlamına gelir. Ticaret hayatında ise bir ürün veya varlığın fiyatının gelecekteki hareketlerinden kar sağlamak için yapılan riskli girişim veya yatırımlara spekülasyon denir. Spekülasyon yasal olmasına karşın riskli bir kazanç sağlama yöntemidir.
Spekülatif kesin bilgiden çok tahmin ve beklentiye dayalı demektir. Spekülatif yatırım ileride kar sağlayacağına inanılan yatırım anlamına gelir.
Spekülasyon yaparak kar elde eden kişiye spekülatör denir. Fiyat hareketlerini tahmin etmeye çalışarak ve risk alarak kar elde etmeyi hedefleyen bireyler veya kuruluşlar bu kategoriye girer. Varlık fiyatlarının tesadüfi olarak belirlendiğini anlatan “Randon Walk” teorisine göre finans piyasalarında spekülatörlerin olması son derece normal hatta gereklidir. Ancak türbülanslı dönemlerde yapılan spekülatif yatırımlar varlık fiyatlarının balonlaşmasına neden olarak finansal piyasaların çökmesine yol açacak kadar ciddi sonuçlar doğurabilir. Böyle zamanlarda spekülatörlerin sadece kendileri değil piyasadaki diğer yatırımcılar ve genel olarak ekonomi zarar görür.
Borsada spekülasyon, bir hisse senedinin spot fiyatında meydana gelebilecek değişimlerden hisse senedinin değerini oluşturan şirketin finansal yapısı veya büyüme potansiyeline bakarak değil yüksek risk barındıran finansal işlemler yaparak kar sağlamaktır.
Ünlü İngiliz ekonomist J.M. Keynes, “İstihdam, Faiz ve Paranın Genel Teorisi” (‘The General Theory of Employment, Interest and Money’,) adlı kitabında finansal piyasalarda yatırımcıların temel analize dayalı ve spekülasyona dayalı yatırım yaptıklarını belirtiyor. Keynes, borsada spekülasyonu “ piyasanın psikolojisini tahmin etmek” olarak tanımlıyor
Borsalarda işlem göre hisse sentleri, menkul kıymet veya emtia gibi varlıkların gelecekteki fiyat hareketlerini tahmin ederek yatırım yapan kişilerdir.
Döviz manipülasyonu, yatırımcıların döviz piyasasındaki yatırım kararlarını kasıtlı olarak etkilemek amacıyla kaldıraçlı işlemler kanalıyla çok yüksek miktarlarda alım veya satım emirleri girerek bir para biriminin fiyatının diğerleri karşısında hızlı ve ani olarak dalgalanmasını, hızla yükselmesini veya düşmesini sağlamaktır.
İnsanların düşüncelerini ve kararlarını etkilemek üzere gerçeği bükerek oluşturulan veya üretilen haberlerdir. Yatırımcıların kararlarını etkileyerek suni fiyat hareketleri yaratmaya yönelik haberler bu kategoriye girer.
Sıklıkla karıştırılan Spekülasyon ve Manipülasyon birbirinden tamamen farklı iki kavramdır.
Manipülasyonun motivasyonu, kişinin kendisine ya da başkalarına hizmet etmesi amaçlı olabilir. Antisosyal manipülasyon ise kişinin kendi yararına, diğerlerini umursamama pahasına hizmet eder.[8]
Duygusal manipülasyonun yordayıcıları üzerine yapılan araştırmalar, duygusal manipülasyonun arkasındaki mekanizmaların cinsiyete göre farklılık gösterdiğini göstermektedir:
"Erkekler için; yüksek düzeyde duygusal zekâ, sosyal bilgi işleme, dolaylı saldırganlık ve kendi yararına hizmet eden bilişsel çarpıtmalar gibi özellikler duygusal manipülasyonu önemli ölçüde öngördü".[9]
"Kadınlar için; daha genç olmak, yüksek duygusal zekâ seviyeleri, dolaylı saldırganlık, birincil psikopatik özellikler ve daha düşük sosyal farkındalık seviyeleri gibi özellikler duygusal manipülasyonu önemli ölçüde öngördü. Ancak, kadınlar için duygusal zekâ bir baskılayıcı olarak hareket etti".[9]
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası