Boğaz Taşı Nasıl Geçer

Bazı kişilerde yoğun olarak ağız kokusu meydana gelebilir. Bu ağız kokusu genelde diş ya da diş eti problemleri olarak kabul edilse de aslında bademcik taşı adı verilen bir hastalıktan dolayı da meydana gelebilir. Ağız kokusunun yanı sıra boğaz kısmının arka tarafında görülen beyaz noktalar da bademcik taşına işaret edebilir. Nadir olarak meydana gelen bademcik taşı ciddi sağlık sorunlarına yol açmasa da tedavisi aksatılmaması gereken bir durumdur. İşte bademcik taşı ve tedavisi hakkında bilinmesi gereken tüm detaylar.

Bademcik Taşı Nedir?

Bademcikler boğazda bulunur ve insan vücuduna ağız yoluyla girebilecek mikropları engellemeyi sağlar. Bunun yanı sıra bademcik yapı olarak ölü hücre ve mukus alıntılarının birikebileceği delikli bir yapıya sahiptir. Bu deliklerde biriken kalıntılar ise zaman içerisinde bademcik taşı adı verilen sert bir yapının oluşmasına yol açar. Bademcik taşlarının boyutları değişiklik gösterebilirken bazı kişilerde ağrıya sebep olur bazı kişiler de ise ağrısız meydana gelir. Eğer kişilerde bademcik iltihaplanması sık yaşanıyorsa bademcik taşı görülme olasılığı da yüksektir. Bademcik taşı boğazda sarı ya da beyaz tanecik şeklinde kendini göstermektedir.

Bademcik Taşı Neden Olur?

Bademciğin delikli yapısı zaman içerisinde ölü hücre ve mukus alıntılarını biriktirir. Zamanla bu deliklerde biriken kalıntılar ve mukuslar da bademcik taşının meydana gelmesine sebep olur.

Bademcik Taşı Belirtileri

• Bademcik taşı oluşan kişinin ağzında metalik bir tat meydana gelir.
• Sık sık öksürük nöbetleri yaşanabilir.
• Ağızda kötü koku oluşur.
• Boğaz ağrısı meydana gelir.
• Yutkunmada zorluk yaşanır.

Bademcik Taşı Tedavisi

Bademcik taşlarının nasıl çıkarılacağı kişilerin merak ettiği konuların arasında yer alır. Bu yüzden bademcik taşı nasıl geçer? sorusu en sık sorulan sorulardan biridir. Bademcik taşı çok küçük olduğu için çoğu zaman herhangi bir tedaviye de ihtiyaç duymaz. Ancak bademcik taşının ağız ve diş sağlığı üzerinde olumsuz etkileri olabilir. Özellikle biriken mukus ve kalıntılar yoğun bir ağız kokusuna yol açabileceği için kişilerin ağzı ve diş bakımını aksatmamaları çok önemli bir yere sahiptir. Tedavi gerektiren durumlarda ise 3 farklı yöntem kullanılır:

• Küretaj yöntemi ile anestezi uygulanmadan bademcik taşları çıkarılır.
• Lazer tedavisinde ise lokal bir anestezi uygulanır. bademciklerde meydana gelen cepler lazer ile eritilir.
• Bademcik ameliyatı da bademcik taşı tedavi yöntemlerinden biridir. Burada bademcik ameliyatı tamamen alınarak soruna çözüm bulunabilir.

Bademcik Taşı Evde Nasıl Tedavi Edilir?

Bademcik taşı sorunu yaşayan kişilerin sorduğu sorulardan biri de bademcik taşı nasıl temizlenir? ve Bademcik taşı evde nasıl tedavi edilir? olarak karşımıza çıkar. Öncelikle bademcik taşı her zaman tedavi gerektirmez. Bu yüzden kişiler ağız ve diş sağlığına özen göstererek bademcik taşının yan etkilerini ortadan kaldırabilir. Evde bademcik taşını temizlemek isteyen kişiler yumuşak pamuk uçlu çubuklar ile bademciklerdeki taşı temizleyebilir ancak burada boğaza baskı yapılmamasına çok dikkat edilmelidir. Bademcik taşının evde temizlenmesinde tuzlu su gargarası da önemli bir yere sahiptir. Tuzlu su gargarası hem bademcik taşının temizlenmesine ve ağız kokusuna iyi gelir hem de yeni bademcik taşlarının oluşmasında da önleyici bir rol oynamaktadır. Eğer evde kullanılan bu yöntemler fayda sağlamazsa kişiler doktora görünmelidir.

Halk arasında bademcik taşı olarak bilinen, tıpta tonsillolith ya da magma adını verdiğimiz durum ciddi hastalıklar gurubunda olmamasına karşın, sıkıntı verici bir durumdur. Ağız kokusu ya da yutkunma sırasında sık sık batma şikayetleri yaşayanlarda bademcik taşına sıklıkla rastlıyoruz. Bazı hastalar ise boğazlarında beyaz bir kitle gördüklerinde, bunun bir tümör olması endişesi ile telaş içinde başvuruyorlar. Hastalarımızın çoğunluğunu, daha çok kötü nefes kokusu nedeniyle çevrelerinde zor durumlara düşen gençler oluşturuyor.

Bademcik taşının oluşması, bademciklerin gözeneklerini dolduran ölü dokular, salgı ve yemek kalıntılarının birikmesi nedeniyle oluyor. İçeriğinde Kalsiyum ve Magnezyum bulunabilir. Adeta çürük yumurta gibi koku olmasının nedeni ise bademcik taşlarını kaplayan bakterilerdir. Boğaza bakıldığında beyaz, sarı veya gri renkte görülebilen bu birikintiler bazen bir pirinç tanesi büyüklüğünde olabiliyor. Ancak bulunduğu gözenekte derinleştiğinde boyutları fındık büyüklüğüne dahi ulaşabiliyor. Bademcik gözeneği içerisinde derin yerleşimli ya da katlantılar arasında gizli olanları ise görünmez olabiliyor. Geçmişlerinde tekrarlayan iltihaplar geçirmiş olanların bademciklerinin yapısı bozulmuş, gözenekleri artmış ya da derinleşmiş olanlarda bu durumu biraz daha sık gördüğümüzü söyleyebiliriz. Benzerliği nedeniyle bazı hastalardaki görüntü bademcik iltihabı ile karıştırılabildiği için, defalarca antibiyotik tedavileri kullanılmış olabiliyor. Bazen de bademcik taşının yol açtığı iltihaplanmalarla da karşılaşabiliyoruz.

Bademcik taşlarının önlenme çabaları bazı hastalarda faydalı olabilir. Örneğin gıdalar iyi çiğnenerek yutulabilir, bol sıvı alınabilir ve çeşitli sıvılarla gargara yapılabilir. Ağız hijyenine mutlaka özen gösterilmelidir. Süt ürünlerini fazlaca tüketenler beslenme tarzlarını bir süre değiştirebilirler. Bu şekilde fayda gören hastaları klinikte gözlemleyebiliyoruz. Burun tıkanıklığı olanlar ağız solunumu yaptıkları için bu durumda da boğazda kuruma ve bademcik taşlarının oluşumunda artma gözlemleyebiliyoruz. Aynı şekilde geniz akıntısı da olumsuz bir etken olabiliyor. Bu hastalarda burun tıkanıklığının ve geniz akıntısının nedeninin bulunması ve tedavi edilmesi belirli bir oranda fayda sağlayabiliyor.

Hastaların bazıları ağız içerisinden bademciklerine bastırarak-sıkıştırarak bu birikintileri kendileri çıkartabiliyor. Ancak bu işlem kontrolsüz yapıldığında, bademciklerin hassas yapısı nedeniyle bademcik kanamalarına da yol açabileceği bilinmelidir. Bu yüzden zorlamadan ve mutlaka yapılacaksa kibarca yapılmalı. Bunun için KBB hekimleri olarak bizlere düzenli olarak başvuran hastalarımız vardır. Bizler küret dediğimiz bir araçla zedelemeden bu taşları temizleyebiliyoruz. Ancak bademcik taşları nedeniyle yaşanan sıkıntılar hastanın tahammül sınırlarını aştığında ve önlemlerle de bu durum giderilemiyorsa, kullanabileceğimiz başka tedavi yöntemleri de mevcut. Örneğin bademcik gözeneklerini traşlamak (cryptolysis) veya Thermal Welding yöntemiyle bademciklerin tamamını almak (tonsillektomi), zorunlu kaldığımız durumlarda başvurabildiğimiz, kalıcı sonuç getiren ameliyat teknikleridir.

Op. Dr. Atilla Şengör

Bademcik taşları ağız kokusu, boğazda batma ve takılma hissi gibi rahatsız edici belirtileriyle hastaları mutsuz eden bir koşuldur.  Bazen de bademcik taşlarının mikroplanmasıyla tekrarlayan bademcik ve boğaz infeksiyonları da sıkıntı verici olabilir. Tıpta tonsillolit ya da magma adını verdiğimiz bademcik taşı bademciklerin gözenekleri arasında beyaz ya da gri renkli odaklar halinde farkedilir. Gıda kalıntıları ve salgıların birikimi sonucu küçük bir pirinç tanesi büyüklüğünde de olabilir, bademcik dokusunun içerisine doğru büyüyerek bir fındık büyüklüğüne dahi erişebilir. Haliyle büyüdüğü zaman sadece nefes kokusu değil, takılma ve ağrı hissi gibi belirtiler de yapabilir. Bademciklerindeki bu beyazlanmaların bir boğaz infeksiyonu zannedilmesi nedeniyle pek çok hasta defalarca antibiyotik kullanmıştır. Oysa bademcik taşında antibiyotik kullanılması, çürümeyi geciktirdiği için sadece ağız kokusunu geçici olarak azaltabilir. Yani burada antibiyotik çözüm değildir, sadece gerçekten bir doktor tarafından teşhis edilen boğaz iltihabı olduğu dönemlerde kullanılmalıdır.

Bademcik taşı olan hastaların çoğu gözeneklerdeki birikintileri sıkıştırma yoluyla çıkartarak temizlemeyi öğrenirler. Ancak öğürme refleksi nedeniyle bunu yapamayanlar zaman zaman bir KBB uzmanına başvurarak, bu uygulamayı boğazı hafifçe uyuşturan spreyler eşliğinde doktorlarına yaptırırlar. Bademcik yapısı zedelenmeye ve kanamaya müsait olduğu için bu uygulama çok dikkatlice yapılmalıdır. Büyük magmaların çıkartılması çok zor olabilir.

Bademcik taşlarının oluşmasını azaltabilecek bazı uygulamalar yapılabilir:

1. Yiyecekler iyice çiğnendikten sonra yutulmalı,
2. Gıdalar bir yudum su ile yutulabilir ve genel olarak bol bol su içilmeli,
3. Ağız hijyenine önem verilmelidir; çeşitli ağız gargaraları kullanılabilir,
4. Bir süre gıda olarak süt ürünleri alınmasına ara verilmesi denenebilir.
5. Ağız kurumasında payı olan burun tıkanıklığı tedavi edilmelidir,
6. Geniz akıntısı varsa tedavi edilmelidir.

Bademcik taşı olan hastalarda burun tıkanıklığının ve geniz akıntısının nedeninin bulunması ve tedavi edilmesi belirli bir oranda fayda sağlayabiliyor. Bu uygulamalardan fayda görmeyen hastalarda, bademcik taşları yol açtığı belirtilerle çok sıkıntı veriyorsa, bazı girişimsel yöntemlerle tedavi yapılabilir. Bademciklerin gözeneklerini düzleştirmek (cryptolysis) veya kansız yöntem olarak bilinen Thermal Welding ile bademcikleri almak, mecburi durumlarda kesin çözüm için başvurulabilen uygulamalardır.

Bademcik Taşı (Tonsillolit)

Bademciklerin üstü yapı olarak yarıklar şeklindedir. Bu yarıkların içinde çeşitli partiküller birikir ve zaman içinde sertleşerek bademcik taşına (magma) dönüşebilir. Bu partiküller genelde yemek ya da ölü hücre artıklarıdır. Bademcik taşları ağızda kötü kokunun yanı sıra boğazda batma hissi ve ağrıya neden olabilir. Gri, sarı, beyaz renkte, peynirimsi bir görünüme sahiptirler. Boyutları değişken olabilir, çok büyüdüklerinde bademcik tümörüyle karıştırılabilirler.

Bademcik Taşı (Tonsillolit) Neden Olur?

• Çeşitli enfeksiyonlar (boğaz, diş gibi)
• Yiyecek artıkları
• Bakterilerin metabolizma artıkları
• Kalsiyum ya da magnezyum tuzlarının çökmesi
• Bademciklerin normale oranla büyük olması

Bademcik Taşının (Tonsillolit) Belirtileri Nelerdir?

En sık rastlanan belirti ağız kokusudur. Bunun dışında bazen görülebilen belirtiler şunlardır:

• Boğazda, kulak arkasında ağrı
• Batma hissi
• Öksürük
• Yiyecekleri ya da tükürüğü yutmada güçlük

Bademcik Taşının (Tonsillolit) Tedavisi

Hastanın çok şikayeti yoksa basit yöntemlerle taşları kendisi temizleyebilir. Ilık tuzlu suyla yapılan gargara genellikle yeterli olmaktadır. Yine dil ucu ya da kulak çubuğu yardımıyla taşlar yerinden çıkartılabilir. Gazlı içecekler yutulmadan önce bir süre ağızda bekletilebilir.

Eğer belirtiler hastaya rahatsızlık veriyorsa, taş çok büyükse özel müdahale gerekir. Bu durumda küretaj, bademcik gözeneklerini traşlamak (kriptolizis) ya da bademcik ameliyatı (tonsillektomi) gibi yöntemler uygulanabilir.

Küretaj yönteminde taşlar kürete edilerek, dokuya zarar vermeden çıkarılır. Gerekirse lokal anestezi yapılabilir.

Kriptolizis işlemi, lazer yardımı ile bademciklerin yüzeyindeki boşlukların düzleştirilerek aralara bir daha partikül girmesinin engellenmesi esasına dayanır. Genellikle lokal anestezi uygulanır.

Bademcik Taşının (Tonsillolit) Oluşmasını Önlemek İçin Neler Yapılabilir?

• Bol bol su içilmelidir.
• Ağız ve diş hijyenine önem verilmelidir.
• Bademcik taşları tekrarlıyorsa bir süre süt ürünlerinin tüketimi azaltılmalıdır.
• Ilık tuzlu suyla sık sık gargara yapılmalıdır.
• Altta yatan sebep enfeksiyonsa tedavi edilmelidir.
• Yiyecekler iyice çiğnendikten sonra yutulmalıdır.