Ishal Neden Olur Belirtileri

Bağırsak hareketlerinde artış, dışkı miktarında artış, günlük dışkı sayısında artış ve dışkı kıvamının yumuşak olması, sulu gibi bir görüntüye sahip olması ishal sorununu tanımlar. İshal ile birlikte vücutta halsizlik başlar. Su miktarı normal orana göre giderek düşer. Bu durum bebeklerde ve çocuklarda çok sık görülür. Susuzluk; dışkılama yapmakta zorlanma, gözyaşında azalma, ağız ve dudak kuruluğu, uyku isteği gibi etkenlerle kendini gösterir. İshal gibi durumlarda sıvı dengesi çok önemlidir. Sıvı kaybının önüne geçmek için bu süreçte bol bol sıvı tüketilmelidir. İshalin çeşitlerime göre sıvı dengesi sağlanabilir. Bebeklerde ve yetişkinlerde ishal çeşitleri nelerdir? Su gibi, köpüklü ve zehirli ishal için çözüm önerileri.

YETİŞKİNLERDE İSHAL ÇEŞİTLERİ

İshal her insanın her yaş grubunda başına gelebileceği bir durumdur. Dışkılama ile ilgili bir durum olduğu için beslenmeye dikkat etmek önemlidir. Yetişkinlerde ishalin sebepleri genelde tüketilen besinlerden dolayıdır. Yazın havaların ısınmasıyla bozulan yiyecekler, dengesiz beslenme gibi durumlar örnek verilebilir. Bunların dışında enfeksiyonlar, alerjiler, bağırsak sorunları ishale yol açar. Yetişkinlerde ishal çeşitlerine örnek verecek olursak:

• Gıda zehirlenmesine bağlı ishaller
• Gıda alerjileri ile başlayan ishal
• Mide gribi ile oluşan ishal
• Huzursuz bağırsak sendromu ishali
• Bakteriyel bağırsak enfeksiyonundan sonra ishal
• Ülseratif kolit ve ishal
• Laktoz intoleransı ve ishal

BEBEKLERDE İSHAL ÇEŞİTLERİ

Bebeklerde ishal çok sık görülür. Anne sütü ile beslenmeyen bebeklerde, ek gıdaya geçen bebeklerde ve hastalıkların etken olduğu durumlarda bebeklerde ishal görülür. Yenidoğan bebeklerde günde dışkılama normal olarak değerlendirilir. Sulu ya da katı olması koşullara göre de normal sayılabilmektedir. 1 yaşına kadarda bebeklerde dışkılama sayısı 'e kadar düşer. Bunun dışında oluşan yumuşak kıvamlı dışkılama ishali ortaya çıkarır. En sık rastlanan nedeni de enfeksiyonlardır. Kirli su, yemeklerin veya mamaların hijyenik ortamda hazırlanmaması, biberonların ve emziklerin yeterince temizlenmemesi gibi durumlar bebeklerde ishale yok açar. Bebeklerde ishal çeşitleri şu şekildedir:

• İnce bağırsağa yerleşen enfeksiyonlara bağlı ishaller
• Üst solunum yolu enfeksiyonları nedeniyle ishaller
• Gıda zehirlenmeleri kaynaklı ishal
• Viral enfeksiyonlardan sonra oluşan ishaller
• Gastroenterit
• Rota virüs ishalleri

GEÇMEYEN İSHALİN SEBEPLERİ NELERDİR?

Geçmeyen ishallere kronik ishal adı verilir. Bu ishal türü için genelde hafta geçmeyen ishaller için tanı konulur. Uzun süren ishallerin altında yatan ciddi bir hastalık olabilir. Çölyak hastalığı, kolon hastalığı örnek verilebilir. Geçmeyen ishal yorumları ve şikâyetlerinde çoğunlukla; susuzluk, halsizlik, karın ağrıları, baş ağrıları gibi belirtiler gözlemlenmiştir. Kronik ishal tedavi süreci mutlaka doktor kontrolünde olmalıdır. Gerekli tahliller yaptırılarak hastalığın nedeni araştırılmalıdır. Dışkı tahlili ile bakteri ve parazit gibi durumlar araştırılır. Kan testi ve açlık testi de uygulanabilir. Ayrıca bağırsaklar için genel bir araştırma yapılmalıdır. Uzun süreli ishal nedenleri ne olursa olsun sıvı tüketimi unutulmamalı, bol bol su içilmelidir.

SÜREKLİ İSHAL OLMAK NE ANLAMA GELİR?

Besinlere bağlı ishallerde, ishalin geçme süresi 3 ya da 4 gündür. Bu süre içerisinde gerekli önemler alınarak ishal tedavi edilir. Dışkılama normal haline döner. Orta derece ishalde ise huzursuzluk ve halsizlik görülse de susuzluk daha çok hissedilir. İshalin geçme süresi ise en fazla 7 gündür. İleri düzey ishal yani kronik ishalde durum ciddiye alınmalıdır. Kronik ishallerin geçmesi için belirli süre yoktur. En az hafta ishal görülür.

Sürekli ishal olan bir insan en çok yediği ve içtiği şeyleri gözden geçirmelidir. Yeşil sebze, süt ve süt ürünleri, kavun ve karpuz, meyve suları ishale neden olacağı için tüketimine dikkat edilmelidir. Sürekli ishal olan insanlarda bağırsak sorunları daha çok görülür. Bağırsak tetkikleri doktor kontrolleri altında yapılarak tedavi sürecine gidilebilir.

SU GİBİ İSHAL, KÖPÜKLÜ İSHAL, ZEHİRLİ İSHAL

İshalin çeşitlerine bakıldığına en belirgin üç farklı tür karşımıza çıkıyor. Bunlar zehirli ishal, köpüklü ishal ve su gibi ishal. Her türünde oluşum etkeni farklıdır.

1. Zehirli ishal: Bu tür çocuklarda görülür. Rota virüsü zehirli ishale neden olur. Tedavisi rota virüsü aşısı ile mümkündür.
2. Su gibi ishal: Daha çok fazla su tüketimi, gıda zehirlenmesi, bozulmuş yiyecekler, antibiyotik kullanımı bu duruma yol açar.
3. Köpüklü ishal: Bu ishale neden olan yiyecekler ve bazı hastalıklardır. Yağ ve mukoza oluşumu etken olur. Kolon hastalığı belirtilerinde de görülür.

İshal Yenidoğan bir bebekten tutunda çok daha ileri yaşta olan kişilerin dahi sıklıkla karşılaştığı polifaktöriyel kaynaklı bir semptomdur. Çoğu zaman önemsemediğimiz ancak belli bir sürenin dışında devam etmesi halinde risk taşımasından dolayı merak edilen bir konudur ishal. Peki ishal neden olur? İshal belirtileri nelerdir? İshal nedenleri nelerdir? İshal tedavisi nasıl olmalıdır ve ne iyi gelir? Konu ile ilgili merak edilen detayları araştırdık.

İshal Nedir Ve Neden Olur?

İshal, amel ya da bir diğer adı ile diyare, dışkının sık olarak sulu veya yumuşak çıkması durumudur. İshal kesinlikle bir hastalık olarak kabul edilmemekte ve polifaktöriyel kaynaklı bir belirti olarak kabul edilmektedir. İshal sindirim ve boşaltım yolunda oluşan problemler sonucunda ortaya çıkar.

İshal Belirtileri Nelerdir?

Her mevsimde ortaya çıkan ancak yazın yiyeceklerin daha çabuk bozulması, tatil yerlerinde hijyen eksikliği ve beslenme alışkanlıklarının değişmesi nedeniyle ishal daha sık görülür. Bu durumlardan kaynaklı olarak ortaya çıkan ishal belirtileri ise aşağıda listelenmiştir.

• Sulu dışkı yapma
• Dışkılama sıklığının artması
• Dışkı miktarının artması
• Sümüksü ve/veya kanla karışık dışkı
• Kusma
• Karın ağrısı
• Huzursuzluk

İshal Nedenleri Nelerdir

İshal her insanın her yaş grubunda yaşayabileceği bir durumdur. Dışkılama ile ilgili bir durum olduğu için beslenmeye dikkat etmek oldukça önemlidir. Yetişkinlerde ishalin nedenleri genellikle tüketilen besinlerden kaynaklanır. Yazın ise havaların ısınmasıyla çabuk bozulan yiyecekler, düzensiz beslenme gibi durumlar örnek verilebilir. Bunların dışında enfeksiyonlar, alerjiler, bağırsak sorunları ishale sebep olabilir. Sürekli devam eden ishalde altta yatan daha ciddi nedenler olabilir, bunlar;

• Gıda zehirlenmesine bağlı ishaller
• Gıda alerjileri ile başlayan ishal
• Mide gribi ile oluşan ishal
• Huzursuz bağırsak sendromu ishali
• Bakteriyel bağırsak enfeksiyonundan sonra ishal
• Ülseratif kolit ve ishal
• Laktoz intoleransı ve ishal
• Bağırsak enfeksiyonları kaynaklı virüsler, bakteriler, parazitler ve diğer mikroplar sebep olabilir
• Bebeklerde diş çıkarma
• Gereğinden fazla meyve veya hazır meyve suyu özellikle elma ve üzüm suyu tüketimi ve diğer ishal yapıcı yağlı gıdaların tüketimi
• Antibiyotik tedavisi
• Üst/alt solunum yolu enfeksiyonları
• Doğuştan metabolik hastalıklar

İshal Tedavisi Nasıl Olmalıdır Ve Ne İyi Gelir?

Sebepleri farklı olsa da ani başlangıçlı ishallerde tedavi yaklaşımları genellikle aynıdır. İshal olan bebek ise kesinlikle doktor onayı olmadan antibiyotik veya herhangi bir diğer ilaçlar verilmemelidir. Bebeklerde ishal özellikle kusma ile birlikte sergilendiği için büyük sıvı kayıplarına yol açması sebebi ile 5 ile 7 gün içinde düzelebilecek olan bağırsak enfeksiyonu yeterli su verilmemesi halinde ölümcül olabilmektedir. İshali başlayınca emmesi ve beslenmesi kesilen bunun yanında sıvı da verilmeyen çocuklar günde 8 ya da daha fazla sulu ishal yapan, günde ikiden fazla kusması olan çocuklar ve 12 aydan küçük bebekler susuz kalmalarından dolayı risk altında olan çocuklardır. Susuz kalmalarını önlemek için bol sıvı verin. İshal olan bebekte hem sıvı ihtiyacının hem de kalori alımının sağlanması oldukça önemlidir. Yağsız yapılan çorba, pirinç suyu ile ve su ile inceltilmiş sütle hazırlanmış muhallebi, ayran, elma suyu gibi sıvılar bebeğin susuzluğunu önlemek ve kalori ihtiyacını karşılamak için verilebilir. Altı aylıktan küçük ve henüz ek gıda alımına başlamamış olan bebeklerde emzirme sıklaştırılmalıdır. Bebek aldığı takdirde aralıklı kaynatılmış ılık su verilmesi de önerilebilir. Yetişkinlerde de bol sıvı tüketimi önerilmektedir. Yetişkinlerde uzun süren ishallerde asıl altta yatan sebebi tespit edip sebebe göre ilaç ve beslenme diyeti tedavisi uygulanabilir.

İshale Ne İyi Gelir?

• Şekerli meyve suları
• Şekerli çay
• Kola, gazoz, maden suyu
• Kahve
• Yeşil çayların bazıları
• Müshil
• İdrar arttırıcı içecekler
• Patates haşlama
• Yoğurt ve nişasta karışımı
• ml su

İshalin oluşma nedenleri iki çeşit üzerinden gösterilir. Akut ve Kronik. Akut ishal, durum bir ila iki gün sürdüğünde oluşur. Viral veya bakteriyel bir enfeksiyon sonucu ishal yaşayabilirsiniz. Bazen yiyecek zehirlenmesine bağlı olabilir. Gelişmekte olan bir ülkede tatil yaparken bakterilere veya parazitlere maruz kaldıktan sonra ishal olduğunda, gezgin ishali olarak bilinen bir durum söz konusudur. Akut ishal oldukça yaygındır. Kronik ishal, en az dört hafta süren ishale karşılık gelir. Çölyak hastalığı veya Crohn hastalığı gibi bağırsak hastalığının veya rahatsızlığının sonucudur.

İshal neden olur?

Bir takım koşullar veya koşulların bir sonucu olarak ishal meydana gelmektedir. İshal neden olur sorusuna madde madde şu şekilde cevap verilmektedir:

• Bir gıda alerjisi
• Bir ilacın istenmeyen reaksiyonu
• Bir viral enfeksiyon
• Bakteri enfeksiyonu
• Bağırsak hastalığı
• Paraziter bir enfeksiyon
• Safra kesesi veya karın ameliyatı

Mayo Kliniğine göre, Rotavirüs çocukluk çağı ishalinin ortak bir nedenidir. Salmonella veya Escherichia coli kaynaklı bakteriyel enfeksiyonlar diğerleri arasında da yaygındır. Rotavirüs enfeksiyonu genellikle virüse maruz kaldıktan sonraki iki gün içinde başlar. İlk belirtiler bir ateş ve kusma, bunu takiben gün sulu ishale neden olur. Enfeksiyon da karın ağrısına neden olabilir. Kronik ishal, irritabl bağırsak sendromu veya inflamatuar bağırsak hastalığı gibi daha ciddi bir durumun semptomu olabilir. Sık ve şiddetli ishal bir bağırsak hastalığının veya fonksiyonel bir bağırsak hastalığının bir işareti olabilir.

İshal nasıl geçer?

İshal tedavisi genellikle kaybedilen sıvıların yerini almasını gerektirir. Bu, basitçe, spor içecekleri gibi daha fazla su veya elektrolit ikame içecekleri içmeniz gerektiğidir. Daha ciddi vakalarda, intravenöz tedavi yoluyla sıvı alabilirsiniz. Vücudunuzda bakteri enfeksiyonu varsa, doktorunuz antibiyotik reçete edebilir.

• Yemek ve yemek hazırlama bölgelerini daha sık yıkayarak gıda zehirlenmesinden kaynaklanan ishalden kaçınabilirsiniz.
• Yemek hazırlandıktan sonra bekletilmeden servis yapılması ve yenilmesi.
• Yemek bittikten sonra dışarda bekletilmemesi ve buzdolabına konulması
• Dondurulmuş gıdaları daima bir buzdolabında çözünmesi.

İshal Nedir?

Yaygın bir sorun olan ishal, normalden daha sık tuvalete gitmeyi gerektiren sulu ve gevşek dışkılama düzenidir. Bulantı, kusma, karın ağrısı veya kilo kaybı gibi semptomların eşlik ettiği ishal, genellikle kısa sürelidir. Eğer uzun sürerse bu çoğunlukla başka bir problemin olduğu anlamına gelir. Örneğin huzursuz bağırsak sendromu (IBS) veya kronik enfeksiyon, çölyak hastalığı veya inflamatuar bağırsak hastalığı (IBD) dahil daha ciddi rahatsızlıkların belirtisi olabilir.

İshalin Belirtileri Nelerdir ve Neden Olur?

İshalle beraber karın krampları, ağrı, şişkinlik dışında mide bulantısı, kusma, dışkıda kan, dışkıda mukus, kilo kaybı ve ateş gibi daha ciddi belirtiler de görülebilir. İshaliniz iyileşme göstermeden iki günden fazla devam ediyorsa, karında ve rektumda şiddetli bir ağrınız varsa, ateşiniz derecelerde seyrediyorsa hastaneye gidip muayene olmanız tavsiye edilmektedir.

Peki, ishale neden olan durumlar nelerdir?

• Virüsler: Norwalk virüsü (norovirüs olarak da bilinir), enterik adenovirüsler, astrovirüs, sitomegalovirüs ve viral hepatit virüsleri ishale neden olan virüsler arasında bulunur. yılında ortaya çıkan COVID hastalığına neden olan virüs de mide bulantısı, kusma ve ishal gibi gastrointestinal semptomlarla ilişkilendirilmiştir.
• Bakteriler ve parazitler: Patojenik bakterilere, yiyecek veya su yoluyla bulaşan parazitlere maruz kalmak ishale yol açmaktadır. İshale neden olan bir bakteri türü de Clostridioides difficiledir. Bu ishal türü ise bir antibiyotik tedavisi sonrasında veya hastanede yatış sırasında ortaya çıkabilir.
• İlaçlar: Antibiyotik gibi birçok ilaç da ishale neden olabilir. Antibiyotikler, kötü bakterileri öldürerek enfeksiyonları hafifletirken bir yandan da iyi bakterileri öldürebilirler. Bu durum da bağırsaklardaki doğal bakteri dengesini bozarak ishale yol açar. Kanser önleyici ilaçlar ve magnezyumlu antasitler ishale neden olan diğer ilaçlardır.
• Laktoz intoleransı: Süt ve diğer süt ürünlerinde bulunan laktozu sindirmekte zorlanan kişiler de ishale sıkça yakalanabilir. Yaşlandıkça laktozu sindirmeye yardımcı olan enzim seviyeleri düştüğünden dolayı laktoz intoleransı yaşla birlikte artmaktadır.
• Fruktoz: Meyvelerde ve balda doğal olarak bulunan bir şeker olan fruktoz, bazen belirli içeceklere de tatlandırıcı olarak eklenir. Laktoz gibi fruktozu da sindirmekte zorlanan kişilerde ishal meydana gelebilir.
• Yapay tatlandırıcılar: Suni tatlandırıcılar olarak bilinen sorbitol, eritritol ve mannitol sakızda ve diğer şekersiz ürünlerde bulunan emilemeyen şekerlerdir. Bu şekerler bazı sağlıklı insanlarda ishale neden olabilir.
• Ameliyat: Bazen bazı ameliyatlar da ishale neden olabilir. Bunlar kısmi bağırsak veya safra kesesi alma ameliyatlarıdır.

Bu bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız.

 

Beden sağlığınıza önem verin, LifeClub ile sağlıklı bir yaşam sürün. Şimdi indirin!

Bu içerik kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmış olup LifeClub Sağlık Hizmetleri Medikal Direktörlüğü tarafından kontrol edilmiştir.

Size özel atanacak LifeClub Hekimi'niz rehberliğinde bütünsel sağlık yönetimini güvenle deneyimleyebilir, daha iyi sağlıklı bir yaşam için LifeClub Wellness modülümüzle kişiye özel tasarlanacak online spor, diyet programlarını takip edebilir, ilgi alanlarınız doğrultusunda tüm içeriklere ulaşabilir ya da LifeClub Platform'da sağlıklı yaşama dair aradığınız hizmet ve ürünleri bulabilirsiniz. ŞimdiLifeClub Dünyası'na adım atın!