Asker Böceği

asker böceği

Tarımda biyolojik mücadelenin bir nevi askerleri rolünde olan faydalı böceklerin kullanımıyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Entomoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Özkan, üreticilerin ürünlerine saldıran, onları tüketen canlıların zararlı böcekler, zararlı böceklerle beslenen böceklerin ise faydalı böcekler olarak adlandırıldığını söyledi.

Üretimde tarım ilacı yerine faydalı böceklerin kullanılmasının sağlayacağı avantajlardan bahseden Özkan, "Tarım ilaçları yerine bu faydalı böcekleri kullandığımızda tüketicinin sağlığını koruyacağız, hava, toprak ve su kirliliğini, biyolojik çeşitlilik kaybını önleyeceğiz. Arılar, kuşlar, hedef alınmayan canlılar zarar görmeyecek. Ayrıca ihraç ettiğimiz ürünler geri dönmeyecek." diye konuştu.

Doğal yaşamda zararlı böceklerin yüzde 98 oranında faydalı böcekler tarafından baskılandığını, geri kalan yüzde 2`lik kısım için tarım ilacı kullanıldığını belirten Özkan, şu değerlendirmede bulundu: "Her yıl ilaçlar için milyon doları yurt dışına veriyoruz fakat bunun Türkiye`ye bedeli 10 milyar doları buluyor. Bu miktar sağlık sektörüne gidiyor. Bu zararlı böceklere karşı ilaç kullandığımızda bu ilaçlı ürünler yurt dışına gittiği zaman geri dönüyor ve düşük fiyattan bunları satmak zorunda kalıyoruz. Türkiye bu anlamda biyolojik çeşitliliğini değerlendirebilir çünkü faydalı böcek varlığı konusunda dünyanın önde gelen ülkelerinden biri."

Prof. Dr. Özkan, Türkiye`nin pestisit yani böcek ilacı kullanımı nedeniyle her yıl iki gölet kadar suyu harcadığını belirterek, faydalı böceklerin üretim teknolojisini geliştirebilirse bu böcekleri dünyaya satma şansı olduğunun da altını çizdi.

Ziraat mühendisi ve girişimci İsmail Atay, yılında kurduğu böcek üretim tesisinde günde milyon faydalı böcek ürettiğini aktardı.

Faydalı böcekler nasıl üretiliyor?

Atay, faydalı böcek üretim süreci hakkında şu bilgileri paylaştı: "Faydalı böcek üretmek için ilk önce bir ham maddeye ihtiyacımız var. Ham maddemiz nedir? Ham maddemiz, undur, kepektir. Bunları belli oranlarda karıştırarak üzerinde konukçu böcek dediğimiz zararlı organizmayı üretiriz, kelebeği, un güvesini üretiriz. Un güvesinin yumurtalarını ve larvalarını faydalı böceğimizin avı olarak kullanır ya da parazitlenmesi için ona gerekli ham maddeyi sağlamış oluruz. Bu sayede faydalı böcekler üretilmiş olur. Yani burada üçlü bir ilişki var esasında. Besin üretmemiz gerekiyor, besin üzerinde konukçu böceği üretmemiz gerekiyor ve konukçu böceğin üzerinde de faydalı böceği üretiyoruz."

Tesiste 1 konukçu ve 4 faydalı böcek türü ürettiklerini kaydeden Atay, bu faydalı böceklerin hem geleneksel tarımda hem de organik tarımda ve iyi tarım uygulamalarında kullanılabileceğini ifade etti.

Atay, konuşmasını şöyle sürdürdü: "Chrysoperla carnea dediğimiz zar kanatlı böceğimiz, yaprak bitleri ile beslenir. Trichogramma dediğimiz dünyanın en küçük faydalı böceğini elmada, cevizde, domateste kısacası güve zararlılarıyla mücadelede kullanıyoruz. Onun dışında cryptolaemus montrouzieri dediğimiz bir gelin böceği türü var. Bu baş belası olan unlu bit zararının mücadelesinde kullanılıyor. Onun dışında orius laevigatus dediğimiz bir avcı böceğimiz var. Bu böcek de özellikle örtü altında beyaz sinek, trips ve kırmızı örümcek zararlılarıyla mücadelede kullanılıyor."

Atay, ürettikleri faydalı böcekleri Türkiye genelindeki 30 ilde, çiftçinin kullandığını, dansite yoğunluğundaki straforlarla böcekleri kargolayarak en geç 72 saat içinde üreticiye ulaştırdıklarını anlattı.

Teknolojik sırlar içermesi nedeniyle biyolojik mücadelenin Türkiye için yeni bir sistem olduğuna değinen Atay, biyolojik mücadele yapılan alanlarda pestisit uygulanan alanlara göre yaklaşık yüzde düzeyinde verim artışı tespit ettiklerini vurguladı.

"Bu yıl yüzde 90 başarı yakaladım"

Çiftçi Muharrem Canlı, 25 dönüm arazisinde organik tarım yaptığını, zararlılarla mücadelede faydalı böcekleri kullanarak yıl boyunca 45 çeşit ürün yetiştirdiğini söyledi.

Faydalı böcekleri "akıllı böcekler" olarak nitelendiren ve özellikle organik tarım yapan çiftçilere öneren Canlı, "Organik tarıma geçeli 10 yıl oldu. Üç yıldır bu akıllı böcekleri kullanıyoruz. Cevizde, elmada, üzümde, domateste kullanıyoruz. Ayaşlı olunca Ayaş domatesi yetiştiriyoruz, bunları da kullanıyoruz. Bu akıllı böcek uygulamasıyla bu yıl yüzde 90 başarı yakaladım." diye konuştu.

Nisan, mayıs aylarında faydalı böcekleri araziye yerleştirip yılda kez kullandığını ve böcekler sayesinde hiçbir şekilde tarım ilacına gerek kalmadığını dile getiren Canlı, sözlerini şöyle tamamladı: "Domateste tuta dediğimiz bir kelebek var. Bu gelir domatesin üzerine yumurtlar, domatesin içine girer, oradan kurt çıkar. Biz domatesin fazlasını salça falan yapardık, orada bu kurdu görürdük. Geçen yıl bunu hiç görmedim sayılır. Başarının daha fazla olduğunu oradan biliyorum. Bu akıllı böcekte su kaybımız da olmuyor. Bir yandan da Türkiye gittikçe kurağa gidiyor, su kıtlığı yaşıyoruz. Bu sene daha yağmurumuz, karımız yok. Çiftçi olarak bu korkumuz da var. Gelecek nesillere de bu toprakları korumamız lazım. Nereye kadar zehir? Dalın, doğanın dengesini bozuyor, insanın ve toprağın sağlığını bozuyor. Bir de bu akıllı böcek yerli üretimimiz. Yerli malı yurdun malı, kendi malımız."

Yükleniyor lütfen bekleyiniz

Dikey tarım yüksek su tasarrufu ve minimum karbon salımı sağlıyor

Yazı içeriğinde neler var?

Kara Asker Sineği &#; Hermetia illucens, Black Soldier Fly hakkında bilinmeyenler

Uzun süredir kaleme almadığımız Adli Entomoloji blog serüvenimiz içerisinde, çokça konuşulan bir tür olan Siyah Asker Sineği ( Kara Asker Sineği) olarak ifade edilen tür olan Hermetia illucens ile ilgili minik bir yazı derlemesini uygun gördüm.

Özellikle gelişmekte olan Dünya ülkeleri içerisinde çok fazla önem verilen geri dönüşüm, atık yönetimi, gıda ve besin zinciri optimizasyon uygulamaları ile birlikte, artık acı bir gerçeğimiz olan tükenen kaynaklarımızın bizi zorunlu kıldığı, muhteşem bir aleme; böceklere doğru yönelmeye başlıyoruz.

Böceklerin ekonomik olarak kullanılması fikir neye dayanıyor?

Böcekler yüksek adaptasyon gösteren, hızlı yaşam döngüsü ve ekstrem ortam koşullarına toleranslı bir canlı yaşam grubu olarak yeryüzündeki canlılığın başlangıcı ile birlikte hemen hemen kendini evrimsel olarak donatarak günümüze kadar baskın bir şekilde erişmişlerdir.

Organik atıkların geri dönüşümü ve böcekler

Böcek türlerinin çeşitliliği ve biyolojik olarak evrimsel adaptasyon yetenekleri, besin kaynakları olarak farklı organik substratlar üzerinde gelişme yetenekleri konusunda oldukça uzmanlaşmış grupları içerir. Evrimsel olarak edindikleri uzmanlık ile böcekleri organik geri dönüşüm sürecinde kullanabiliyor olmak, böceklerin kullanım alanlarını genişletmek fikri, milyonlarca ton substrat ve ikincil ürün elde etmemizi sağlayabilir. Bu organik substratlardan bazıları, tarım ve gıda işleme endüstrilerinden gelen gıda atıklarına benzerliği ile zaten bir çok ülkenin dikkatini çekmiş durumdadır.

Siyah Asker Sineği (Black Soldier Fly) ile ilgili sıkça sorulan sorular

Literatürde bu, böceklere dayalı “biyo-dönüşüm” olarak adlandırılır ve büyük miktarlarda gıda atığını değerli malzemelere dönüştürmek için ekonomik olarak uygun bir yöntemi temsil eder. Hayvanlar için yem (hayvan yemine ek olarak böcek biyokütlesi), ilkin kullanım için hedef olarak insanlar, ikincil endüstriyel bileşikler olarak (biyoyakıt, yağlayıcılar, farmasötikler, boyalar vb.) ve arta kalan gıda atıkları organik madde ve besin açısından zengin toprak ıslahı olarak kullanılabilir.

Sonuç olarak, böceğe dayalı biyo-dönüşümden sağlanan hizmetler, mali açıdan yönetilebilir, hem alan hem de enerji gereksinimleri açısından mütevazı, çevre dostu, gerçek pazar/ticari fırsatlarla ilişkili ve geleneksel besi hayvanlarına göre daha yüksek yem dönüşüm oranları sağlayan gıda israfını azaltmak için pazarlanabilir çözümler sunar.

Siyah asker Sineği - Kara Asker Sineği - Hermetia illucens. Black Soldier Fly.

Şu anda, gıda atıklarının böcek bazlı biyolojik dönüşümü için ticari olarak sadece birkaç böcek türü kullanılmaktadır ve kara asker sineği larvaları (Hermetia illucens L.) en yaygın kullanılan türlerdir ve çok çeşitli gıda kaynaklarına adapte edilmiş ve dolayısıyla çok çeşitli gıda atık malzemelerinin etkili biyolojik dönüşümünü sağlama yeteneğine sahip olan böceklerin muazzam çeşitliliği ile birlikte sunulan bir nimet niteliğindedir.

Siyah asker sineği ilkin kullanıma uygun mudur?

Çok sayıda mahsul çeşidinden ve bunların sonraki işlemlerden kaynaklanan yan ürünlerinden üretilen gıda atığı akışlarının çeşitliliği göz önüne alındığında, hem biyo-dönüşüm hem de böcek biyokütle üretimini en üst düzeye çıkarmak için optimize edilmiş gıda atıkları-böcek eşleştirme kombinasyonlarının araştırılması için geniş bir fırsat var gibi görünmektedir.

Böcekler ile gıda atıklarının biyolojik dönüşümü neden önemlidir?

Gıda atıklarının böceklere dayalı biyo-dönüşüm süreci, ekosistemlerdeki organik maddenin doğal olarak parçalanmasını yansıtır (Lim, Lee ve Wu, ).

Bu tür sistemlerde, doğal olarak oluşan böcekler, solucanlar, çok çeşitli diğer omurgasızlar, mantarlar ve bakteriler gıda atıklarını kolonize eder ve parçalar, besinleri kendi metabolik ve üreme ihtiyaçları için dönüştürür.

Kontrollü koşullar altında, ayrışma sürecinden sorumlu türler düzenlenebilir ve ortam koşulları, hizmeti gerçekleştiren belirli türler tarafından büyüme ve biyolojik dönüşüm lehine optimize edilebilir. Daha da önemlisi, biyo-dönüşüm sürecinde birden fazla adımda değer üretilebilir.

Örneğin, ilk atığın ortadan kaldırılması, gıda ve yem için böcek biokütlesinin satışından gelir elde edilmesi, fraksiyonlanmış ikincil ürünler ve kalan biyo-dönüştürülmüş atıkların toprak değişiklikleri için satışı gibi bir çok farklı adımda biyolojik süreç maliyetleri düşürmede ve ekonomik katkı sağlama yönünde standardize edilerek olumlu şekilde kullanılabilir.

Atık ve böcek ilişkilendirme döngüleri

En yaygın olarak kullanılan biyokonvertör türleri bazı durumlarda çok uygun olsa da, bir tür gıda atığı akışlarının muazzam çeşitliliğinden yeterince yararlanamaz.

Böceklerin çeşitliliği içinde, onları son derece uzmanlaşmış bir gıda atığının biyo-dönüştürücüleri olarak benzersiz bir şekilde uygun kılan belirli özelliklere sahip türler vardır.

Böcek türleri ve gıda atığı eşleştirmelerini optimize etmek için, atıkların işlenmesi için böceğin abiyotik etkileşimlerinin ve fonksiyonel özelliklerinin bir kombinasyonunu göz önünde bulundurmak gerekir.

Siyah asker sineği, Un kurdu, Cırcır Böcekleri

Örneğin, bitkisel gıda atıkları hem kara asker sineği larvalarına, hem de un kurdu larvalarına besleyicilik sağlayabilir ancak bu atıkların protein içeriği karasinek larvaları için çok düşüktür.

Bunun aksine, et içeren restoran ve mutfak atıkları, karasinek ve kara asker sineği larvaları için çok uygundur, ancak doğrudan havadan nem alabilen ve böylece daha kuru atıklarda optimum performans gösteren un kurtları için çok nemlidir.

Siyah asker sinek larvalarının sulu atıklara ve yüksek sıcaklıklara toleransı, birçok atık döngüsünden daha verimli yararlanmalarına izin verir.

Ancak hayvancılık uygulamaları aynı zamanda üreme için özel aydınlatma gerektirir, sinekler sıcaklık düşüşlerine ve ani ısı değişimlerine karşı dayanıksızdır ve bazı düşük besinli atıklarda (örnek: pancar küspesi) kötü bir yaşam ve üreme performansı gösterir.

Sineklerin bu abiyotik etkileşimleri ve fonksiyonel özelliklerinin kombinasyonu, gıda atıklarını kurutmak ve özel ekipman (ışıklar) kullanmak ticari operasyonlara maliyet kattığı için gerçek ekonomik dengelere dönüşür.

Bu nedenle, uygun atıktan böceğe ilişkilendirmeyi sağlamak, gıda atıklarının azaltılmasında ve böceklerin biyolojik dönüşüm sürecinde kullanılmasında önemli bir bileşendir.

Gıda tedarik zinciri ve gıda atık yönetiminde böcekler

Günümüzde, tüketicilerin ürünlerin çevresel profili hakkında her zamankinden daha fazla endişe duymasıyla, gıda atıklarının böceklere dayalı biyo-dönüşümleri ve uygulama olarak sürdürülebilir olması fikri, müşterilere hitap edebilecek pazarlanabilir bir varlık olarak nitelendirilmektedir.

Felsefi düzeyde değerlendirmek gerekirse, böceklere dayalı biyo-dönüşüm kavramı, “gıda atığı” kavramını tamamen yeniden düşünme kavramına dayanır. Genel kanı olarak atık kelimesi istenmeyen ve uzaklaştırılması gereken bir dış ürün olarak görülse de, aslında çöp değil, küresel ölçekte bakıldığında; istenmeyen bir yan ürün olarak tanımlanır.

Black Soldier Fly - Hermetia illucens

Böcek bazlı biyolojik dönüşüm kavramı, bir gıda üretim sisteminden gelen yan ürünlerin biyo-dönüşüm sistemlerinde girdi haline gelmesi anlamına gelir. Bu nedenle artık hor gördüğümüz çöp veya atık tanımlamalarından ziyade, kayıp kelimesi daha mantıklı bir tanımlama olacak ve bu kaybın mantıklı kullanılmaması gerçekten bir çok alanda ciddi bir kayıp olarak nitelendirilebilir.

Bu nedenle, böceklere dayalı biyo-dönüşüm ile çığır açan, doğal döngü içerisinde mucizevi bir uygulamadır. Kayıplarımızı katkıya dönüştürür ve ikincil ürün, hatta birincil ürün olarak kullanılabilir hale getirebilirsek, hem geri dönüşüm, hem sürdürülebilirlik, hem de ekonomik denge unsuru olarak böceklerden faydalanmak, muhteşem sonuçlar doğuracaktır.

Literatürde böceklerin yem olarak kullanılması

Çalışmalar, domuz, kümes hayvanları, tatlı su karidesleri ve bazı balık türleri gibi tek mideli hayvanlar için uygun olduklarını, ancak timsahlar, bazı kurbağalar veya geviş getiren hayvanlar (inekler) için uygun olmadığını göstermiştir.

İşleme tesislerinden elde edilen balık sakatatlarıyla beslenen larvalar ortalama %30 lipid içerir ve bunun %3’ü omega-3 yağ asitleriydi. Literatürdeki bir çok çalışma, hayvan yemi olarak işlenen kara asker sineği larvaları (ve diğer böcekler) için hammadde olarak kullanılan çok çeşitli gıda atıklarını listeler.

Yazı orijinali ve ileri okuma kaynakları için ziyaret edebilirsiniz:

Organik geri dönüşüm süreci ve böceklerin kullanımı

black soldier flygeri dönüşümhermetia illucenskara asker sineğiorganik atıksiyah asker sineği

Cenk Önsoy

Bilim Günlüğü ve Biyoloji Günlüğü projelerini yürüten, BSc ve MSc derecelerine sahip bir biyolog olarak sizlerle naçizane bilgilerimi paylaşıyorum.

nest...

149001 149002 149003 149004 149005