Beynin Fazla Çalışması Hastalığı

Alzheimer Hastalığı Nedir?

Alzheimer hastalığı, beynin küçülmesine (atrofi) ve beyin hücrelerinin ölmesine neden olan progresif bir nörolojik bozukluktur. Alzheimer hastalığı bir kişinin bağımsız olarak işlev görme yeteneğini etkileyen düşünme, davranışsal ve sosyal becerilerde sürekli bir düşüş olarak tanımlanabilen demansın en yaygın nedenidir.

Dünya çapında demanslı yaklaşık 50 milyon insanın %60 ila %70'inin Alzheimer hastalığına sahip olduğu tahmin edilmektedir.

Hastalığın erken belirtileri, son olayları veya konuşulanları unutmayı içerir. Hastalık ilerledikçe, Alzheimer hastalığı olan bir kişi ciddi hafıza bozukluğu geliştirecek ve günlük görevleri yerine getirme yeteneğini kaybedecektir.

İlaçlar semptomların ilerlemesini geçici olarak durdurabilir veya yavaşlatabilir. Bu tedaviler bazen Alzheimer hastalığı olan kişilerin işlevini en üst düzeye çıkarmasına ve bir süre bağımsızlığını korumasına yardımcı olabilir. Farklı programlar ve hizmetler, Alzheimer hastalığı olan kişileri ve bakıcılarını desteklemeye yardımcı olabilir.

Alzheimer hastalığını iyileştiren bir tedavi yoktur. Hastalığın ileri evrelerinde, dehidrasyon, yetersiz beslenme veya enfeksiyon gibi ciddi beyin fonksiyonu kaybından kaynaklanan komplikasyonlar ölümle sonuçlanır.

Alzheimer Neden Olur?

Alzheimer hastalığının kesin nedenleri tam olarak anlaşılamamıştır. Ancak temel düzeyde, beyin proteinleri normal şekilde işlev göremez, bu da beyin hücrelerinin (nöronların) çalışmasını bozar ve bir dizi toksik olayı tetikler. Nöronlar hasar görür, birbirleriyle bağlantılarını kaybederler ve sonunda nöronlar ölürler.

Bilim adamları, çoğu insan için Alzheimer hastalığının, zamanla beyni etkileyen genetik, yaşam tarzı ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklandığına inanmaktadır.

Vakaların %1'inden daha azında Alzheimer, bir kişinin hastalığı geliştirmesini neredeyse garanti eden spesifik genetik değişikliklerden kaynaklanır. Bu nadir olaylar genellikle hastalığın orta yaşta başlamasına neden olur.

Hasar en sık beynin hafızayı kontrol eden bölgesinde başlar, ancak süreç ilk semptomların ortaya çıkmasından yıllar önce başlar. Nöronların kaybı, beynin diğer bölgelerine yayılır. Hastalığın geç evresinde, beyin önemli ölçüde küçülmüştür.

Alzheimer Hastalığında Risk Faktörleri

Yaş

İleri yaş, Alzheimer hastalığı için bilinen en büyük risk faktörüdür. Alzheimer, normal yaşlanmanın bir parçası değildir, ancak yaşlandıkça Alzheimer hastalığına yakalanma olasılığı artar.

Aile öyküsü ve genetik

Birinci derece akrabanızda (ebeveyniniz veya kardeşiniz) Alzheimer varsa, Alzheimer geliştirme riskiniz biraz daha yüksektir. Aileler arasında Alzheimer'ın çoğu genetik mekanizması büyük ölçüde açıklanamamıştır ve genetik faktörler muhtemelen karmaşıktır.

Daha iyi anlaşılan bir genetik faktör, apolipoprotein E geninin (APOE) bir formudur. APOE e4 geninin bir varyasyonu, Alzheimer hastalığı riskini artırır. Nüfusun yaklaşık %25 ila %30'u bir APOE e4 aleli taşır, ancak bu gen varyasyonuna sahip herkes hastalığı geliştirmez.

Down Sendromu

Down sendromlu birçok insan Alzheimer hastalığı geliştirir. Bu muhtemelen kromozomun üç kopyasına ve ardından beta-amiloid oluşumuna yol açan protein için genin üç kopyasına sahip olmakla ilgilidir. Alzheimer'ın belirti ve semptomları, Down sendromlu kişilerde genel popülasyona göre 10 ila 20 yıl daha erken ortaya çıkma eğilimindedir.

Cinsiyet

Erkekler ve kadınlar arasında çok az risk farkı var gibi görünüyor, ancak genel olarak, genellikle erkeklerden daha uzun yaşadıkları için kadınlarda alzheimer vakaları daha fazla görülmektedir.

Kafa travması

Şiddetli kafa travması geçirmiş kişilerde Alzheimer hastalığı riski daha yüksektir. Birkaç büyük çalışma, travmatik beyin hasarı geçiren 50 yaş ve üstü kişilerde demans ve Alzheimer hastalığı riskinin arttığını bulmuştur. Daha şiddetli ve birden fazla tramvası olan kişilerde risk artar. Bazı çalışmalar, tramvadan sonraki ilk altı ay ila iki yıl içinde riskin en yüksek olabileceğini göstermektedir.

Hava kirliliği

Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar, hava kirliliği parçacıklarının sinir sisteminin dejenerasyonunu hızlandırabileceğini göstermiştir. Ve insan çalışmaları, hava kirliliğine maruz kalmanın - özellikle trafik egzozundan ve yanan odundan - daha büyük bunama riski ile ilişkili olduğunu buldu.

Aşırı alkol tüketimi

Çok miktarda alkol içmenin beyinde değişikliklere neden olduğu uzun zamandır bilinmektedir. Birkaç büyük çalışma ve inceleme, alkol kullanım bozukluklarının, özellikle erken başlangıçlı demans olmak üzere artan demans riski ile bağlantılı olduğunu bulmuştur.

Kötü uyku düzeni

Araştırmalar, uykuya dalma veya uyku süresinin az olması gibi kötü uyku düzenlerinin Alzheimer hastalığı riskinin artmasıyla ilişkili olduğunu göstermiştir.

Yaşam tarzı ve kalp sağlığı

Araştırmalar, kalp hastalığı ile ilişkili aynı risk faktörlerinin Alzheimer hastalığı riskini de artırabileceğini göstermiştir. Bu faktörler şunları içerir:

• Egzersiz eksikliği
• Obezite
• Sigara içmek veya pasif içicilik
• Yüksek tansiyon
• Yüksek kolesterol
• Tip 2 diyabet

Bu faktörlerin tümü müdahale edilebilen faktörlerdir. Bu nedenle, yaşam tarzı alışkanlıklarını değiştirmek bir dereceye kadar riskinizi azaltabilir. Örneğin, düzenli egzersiz ve meyve ve sebzeler açısından zengin, sağlıklı, az yağlı bir diyet, Alzheimer hastalığına yakalanma riskinin azalmasıyla ilişkilidir.

Alzheimer Önlenebilir Mi?

Alzheimer hastalığı önlenebilir bir durum değildir. Bununla birlikte, Alzheimer riskini azaltmak için bir dizi yaşam tarzı risk faktörü değiştirilebilir. Kanıtlar, diyet, egzersiz ve alışkanlıklardaki değişikliklerin - kardiyovasküler hastalık riskini azaltma adımları - Alzheimer hastalığı ve bunamaya neden olan diğer bozuklukları geliştirme riskinizi de azaltabileceğini göstermektedir. Alzheimer riskini azaltabilecek aynı zamanda kalp açısından da sağlıklı yaşam tarzı seçimleri şunları içerir:

• Düzenli egzersiz yapmak
• Akdeniz diyeti gibi taze ürünler, sağlıklı yağlar ve doymuş yağ oranı düşük yiyeceklerden oluşan bir diyet yapmak
• Yüksek tansiyon, diyabet ve yüksek kolesterolü yönetmek için tedavi yönergelerini takip etmek
• Sigara içiyorsanız sigarayı bırakmak için doktorunuzdan yardım istemek

Araştırmalar, yaşamın ilerleyen dönemlerinde korunan düşünme becerilerinin, sosyal etkinliklere katılmak, okumak, dans etmek, masa oyunları oynamak, sanat yaratmak, enstrüman çalmak ve zihinsel ve sosyal katılım gerektiren diğer faaliyetlerin alzheimer geliştirme riskini azalttığını göstermektedir.

Alzheimer Belirtileri Nelerdir?

Alzheimer hastalığının en önemli belirtisi hafıza kaybıdır. Erken belirtiler, son olayları veya konuşmaları hatırlamada zorluk içerir. Hastalık ilerledikçe hafıza bozuklukları kötüleşir ve diğer semptomlar gelişir.

İlk başta, Alzheimer hastalığı olan bir kişi, bir şeyleri hatırlamakta ve düşüncelerini organize etmekte zorluk çektiğinin farkında olabilir. Bir aile üyesi veya arkadaşın semptomların nasıl kötüleştiğini fark etmesi daha olası olabilir.

Alzheimer hastalığı ile ilişkili beyinde oluşan değişiklikler, aşağıdakilerle ilgili sorunların artmasına neden olur:

Hafıza

Herkes ara sıra hafıza problemleri yaşayabilir, ancak Alzheimer hastalığı ile ilişkili hafıza kaybı sürekli ilerler, kötüleşir, işte veya evde çalışma yeteneğini etkiler.

Alzheimer hastaları aşağıdaki problemleri yaşayabilir:

• İfadeleri ve soruları defalarca tekrarlamak
• Konuşmaları, randevuları veya planlanan etkinlikleri unutmak
• Eşyaları rutin olarak yanlış yere koymak, genellikle onları mantıksız yerlere koymak
• Tanıdık yerlerde kaybolmak
• Sonunda aile üyelerinin ve günlük nesnelerin adlarını unutun
• Nesneleri tanımlamak, düşünceleri ifade etmek veya sohbetlere katılmak için doğru kelimeleri bulmakta sorun yaşama

Düşünme ve akıl yürütme

Alzheimer hastalığı, özellikle sayılar gibi soyut kavramlar hakkında konsantre olma ve düşünme zorluğuna neden olur.

Aynı anda birden fazla iş yapmaları özellikle zordur ve finansmanı yönetmek ve faturaları zamanında ödemek hastalar için zor olabilir. Hastalığın ileri zamanlarında Alzheimer'lı bir kişi sayıları tanıyamayabilir.

Karar Verme Yeteneği

Alzheimer, günlük durumlarda makul kararlar ve yargılar verme yeteneğinde bir düşüşe neden olur. Örneğin, bir kişi sosyal etkileşimlerde yetersiz veya karakteristik olmayan seçimler yapabilir veya hava durumuna uygun olmayan giysiler giyebilir. Ocakta yanan yiyecekler gibi günlük sorunlara etkili bir şekilde yanıt vermeleri de daha zor olabilir.

Plan Yapma ve Önceden Rahat Yapabildiği İşleri Gerçekleştirme Yeteneği

Bir yemeği planlamak ve pişirmek ya da favori bir oyunu oynamak gibi sıralı adımlar gerektiren ve bir zamanlar rutin olan aktiviteler, hastalık ilerledikçe bir zorluk haline gelir. Sonunda, ilerlemiş Alzheimer'lı insanlar genellikle giyinme ve banyo yapma gibi temel görevleri nasıl yapacaklarını unuturlar.

Kişilik ve davranıştaki değişiklikler

Alzheimer hastalığında meydana gelen beyin değişiklikleri ruh hallerini ve davranışları etkileyebilir. Sorunlar aşağıdakileri içerebilir:

• Depresyon
• İlgisizlik
• Sosyal hayattan geri çekilme
• Ruh halinde ani değişiklikler
• Başkalarına güvensizlik
• Sinirlilik ve saldırganlık
• Uyku alışkanlıklarındaki değişiklikler
• Amaçsızca dolaşma
• Bir şeyin çalındığına inanmak gibi sanrılar

Ne zaman doktora görünmelisiniz?

Tedavi edilebilir durumlar da dahil olmak üzere bir dizi durum, hafıza kaybı veya diğer demans semptomlarına neden olabilir. Hafızanız veya diğer düşünme becerilerinizle ilgili endişeleriniz varsa, kapsamlı bir değerlendirme ve teşhis için doktorunuzla konuşun.

Bir aile üyesinde veya arkadaşınızda gözlemlediğiniz düşünme becerileri konusunda endişeleriniz varsa, endişeleriniz hakkında o kişi ile konuşun ve birlikte bir doktor randevusuna gitmeyi teklif edin.

Alzheimer Tanısı Nasıl Konur?

Alzheimer hastalığı tanısının önemli bir parçası, semptomlarınızı açıklayabilmenin yanı sıra yakın bir aile üyesinden veya arkadaşınızdan semptomlar ve bunların günlük yaşam üzerindeki etkileri hakkında bir bakış açısına sahip olmayı içerir. Ek olarak, Alzheimer hastalığı teşhisi, doktorunuzun hafıza ve düşünme becerilerini değerlendirmek için uyguladığı testlere dayanır.

Laboratuvar ve görüntüleme testleri diğer olası nedenleri ekarte edebilir veya doktorun bunama semptomlarına neden olan hastalığı daha iyi tanımlamasına yardımcı olabilir.

Ancak Alzheimer hastalığı ancak ölümden sonra, beynin mikroskobik incelemesi karakteristik plakları ve düğümleri ortaya çıkardığında kesin olarak teşhis edilir.

İlk muayenenizde doktorunuz hafızadaki veya diğer düşünme becerilerindeki değişiklikleri anlamak için muhtemelen aşağıdaki birkaç soruyu soracaktır. Doktorunuz şunları sorabilir:

• Ne tür hafıza ve zihinsel problemler yaşıyorsunuz? Onları ilk ne zaman fark ettiniz?
• Problemleriniz giderek daha mı kötüye gidiyorlar, yoksa bazen daha mı iyi, bazen daha mı kötü?
• Finans yönetimi veya alışveriş gibi belirli etkinlikleri zihinsel olarak çok zorlayıcı olduğu için yapmayı bıraktınız mı?
• Nasıl hissediyorsunuz? Her zamankinden daha depresif, daha üzgün veya daha endişeli hissediyor musunuz?
• Son zamanlarda bir sürüş rotasında veya genellikle size tanıdık gelen bir yerde kayboldunuz mu?
• Sürüşünüzle ilgili olağandışı endişelerini dile getiren oldu mu?
• İnsanlara veya olaylara tepki verme şeklinizde herhangi bir değişiklik fark ettiniz mi?
• Enerji seviyeniz eskisine göre nasıl?
• Hangi ilaçları alıyorsunuz? Herhangi bir vitamin veya takviye alıyor musunuz?
• Alkol kullanıyor musunuz? Kullanıyorsanız miktarı ne kadar?
• Herhangi bir titreme veya yürümede zorluk yaşadınız mı?
• Tıbbi randevularınızı veya ilaçlarınızı ne zaman alacağınızı hatırlamakta sorun yaşıyor musunuz?
• Yakın zamanda işitme ve görme testi yaptırdınız mı?
• Ailenizde başka kimse hafıza sorunu yaşadı mı? Alzheimer hastalığı veya bunama teşhisi konan biri var mı?
• Uyurken rüyalar sırasında yumruk savurma, bağırma, çığlık atma gibi hareketler yapıyor musunuz? Uyurken horluyor musunuz?

Testler

Alzheimer tanısı için muhtemelen aşağıdaki testler istenilecektir:

Fiziksel ve nörolojik muayene

Doktorunuz bir fizik muayene yapacak ve muhtemelen aşağıdakileri test ederek genel nörolojik sağlığı değerlendirecektir:

• Refleksler
• Kas tonusu ve gücü
• Sandalyeden kalkıp odanın içinde yürüyebilme
• Görme ve işitme duyusu
• Koordinasyon
• Denge

Laboratuvar testleri

Kan testleri, doktorunuzun tiroid bozukluğu veya vitamin eksiklikleri gibi hafıza kaybı ve kafa karışıklığının diğer olası nedenlerini ekarte etmesine yardımcı olabilir.

Ruhsal durum ve nöropsikolojik testler

Doktorunuz, hafıza ve diğer düşünme becerilerini değerlendirmek için size kısa bir zihinsel durum testi verebilir. Nöropsikolojik testlerin daha uzun biçimleri, benzer yaş ve eğitim düzeyindeki insanlarla karşılaştırıldığında zihinsel işlev hakkında ek ayrıntılar sağlayabilir. Bu testler bir teşhis koymaya yardımcı olabilir ve gelecekte semptomların ilerlemesini izlemek için bir başlangıç noktası olarak hizmet edebilir.

Beyin görüntülemesi

Beynin görüntülemesi artık esas olarak Alzheimer hastalığı dışındaki durumlarla ilgili – felç, travma veya tümör gibi – bilişsel değişikliğe neden olabilen gözle görülür anormallikleri saptamak için kullanılıyor. Şu anda başlıca tıp merkezlerinde veya klinik deneylerde kullanılan yeni görüntüleme uygulamaları, doktorların Alzheimer'ın neden olduğu belirli beyin değişikliklerini tespit etmesine olanak sağlayabilir.

Beyin yapılarının görüntülenmesi şunları içerir:

• Manyetik rezonans görüntüleme (MR). MR, beynin ayrıntılı görüntülerini üretmek için radyo dalgaları ve güçlü bir manyetik alan kullanır. Alzheimer hastalığı ile ilişkili beyin bölgelerinde beyin küçülmesi gösterebilse de, MR taramaları diğer koşulları da ekarte eder. Demansın değerlendirilmesi için genellikle bir BT taraması yerine MR tercih edilir.
• Bilgisayarlı tomografi (BT). Özel bir X-ışını teknolojisi olan BT taraması, beyninizin kesit görüntülerini üretir. Genellikle tümörleri, felçleri ve kafa yaralanmalarını dışlamak için kullanılır.

Pozitron emisyon tomografisi (PET) ile hastalık ilerleyişinin görüntülenmesi yapılabilmektedir. PET taraması sırasında, beyindeki belirli bir özelliği ortaya çıkarmak için kana düşük seviyeli bir radyoaktif izleyici enjekte edilir. 

Alzheimer Hastalığında Olası Komplikasyonlar

Alzheimer'ın neden olduğu hafıza ve dil kaybı, muhakeme bozukluğu ve diğer bilişsel değişiklikler, diğer sağlık durumlarının tedavisini zorlaştırabilir. Alzheimer hastalığı olan bir kişi şunları yapamayabilir:

• Acı çektiğini iletmek
• Başka bir hastalığın belirtilerini açıklamak
• Öngörülen bir tedavi planını takip etmek
• İlaç yan etkilerini açıklamak

Alzheimer hastalığı son aşamalarına doğru ilerledikçe beyindeki değişiklikler yutma, denge, bağırsak ve mesane kontrolü gibi fiziksel fonksiyonları etkilemeye başlar. Bu etkiler, aşağıdakiler gibi ek sağlık sorunlarına karşı savunmasızlığı artırabilir:

• Akciğerlere yiyecek veya sıvı solumak (aspirasyon)
• Grip, pnömoni ve diğer enfeksiyonlar
• Düşme
• Kırıklar
• Yatak yaraları
• Yetersiz beslenme veya dehidrasyon
• Kabızlık veya ishal
• Ağız yaraları veya diş çürümesi gibi diş problemleri

Alzheimer Tedavisi

İlaçlar

Mevcut Alzheimer ilaçları, hafıza semptomları ve diğer bilişsel değişikliklerin rahatlatılmasına bir süreliğine yardımcı olabilir. Bilişsel semptomları tedavi etmek için şu anda iki tür ilaç kullanılmaktadır:

• Kolinesteraz inhibitörleri. Bu ilaçlar, Alzheimer hastalığı tarafından beyinde tüketilen kimyasal bir molekülü koruyarak hücreden hücreye iletişim seviyelerini artırarak çalışır. Bunlar genellikle denenen ilk ilaçlardır ve çoğu insan semptomlarda mütevazı iyileşmeler görür. Kolinesteraz inhibitörleri ayrıca ajitasyon veya depresyon gibi nöropsikiyatrik semptomları iyileştirebilir. Bu ilaçların başlıca yan etkileri ishal, mide bulantısı, iştahsızlık ve uyku bozukluklarıdır. Bazı kalp rahatsızlıkları olan kişilerde ciddi yan etkiler arasında kardiyak aritmi sayılabilir.
• Memantin (Namenda). Bu ilaç başka bir beyin hücresi iletişim ağında çalışır ve orta ila şiddetli Alzheimer hastalığında semptomların ilerlemesini yavaşlatır. Bazen bir kolinesteraz inhibitörü ile birlikte kullanılır. Nispeten nadir görülen yan etkiler arasında baş dönmesi ve kafa karışıklığı bulunur.

Bazen Alzheimer hastalığı ile ilişkili davranışsal semptomların kontrolüne yardımcı olmak için antidepresanlar gibi başka ilaçlar da reçete edilebilir.

Güvenli ve destekleyici bir ortam yaratmak

Yaşam durumunu Alzheimer hastalığı olan bir kişinin ihtiyaçlarına göre uyarlamak, herhangi bir tedavi planının önemli bir parçasıdır. Alzheimer'lı biri için rutin alışkanlıkları oluşturmak ve güçlendirmek ve hafıza gerektiren görevleri en aza indirmek hayatı çok daha kolaylaştırabilir.

Bir kişinin kendini iyi hissetmesini ve işlevlerini sürdürme yeteneğini desteklemek için şu adımları atabilirsiniz:

• Anahtarları, cüzdanları, cep telefonlarını ve diğer değerli eşyaları her zaman evde aynı yerde saklayın, böylece kaybolmazlar.
• İlaçları güvenli bir yerde saklayın. Dozajları takip etmek için günlük bir kontrol listesi kullanın.
• Finansman için otomatik ödeme ve otomatik para yatırma işlemlerini düzenleyin.
• Bir bakıcının yerini takip edebilmesi için Alzheimer'lı kişinin konum özelliği olan bir cep telefonu taşımasını sağlayın. Önemli telefon numaralarını telefona kaydedin.
• Kapı ve pencerelere alarm sensörleri takın.
• Düzenli randevuların mümkün olduğunca aynı gün aynı saatte olduğundan emin olun.
• Günlük programları izlemek için evde bir takvim veya beyaz tahta kullanın. 
• Fazla mobilyaları, dağınıklığı kaldırın.
• Merdivenlere ve banyolara sağlam korkuluklar takın.
• Ayakkabı ve terliklerin rahat ve sağlam olduğundan emin olun.
• Evdeki ayna sayısını azaltın. Alzheimer hastaları aynalardaki görüntüleri kafa karıştırıcı veya korkutucu bulabilir.
• Alzheimer'lı kişinin kimlik taşıdığından veya tıbbi uyarı bileziği taktığından emin olun.
• Fotoğrafları ve diğer anlamlı nesneleri evin etrafında tutun.

Alternatif tıp

Çeşitli bitkisel ilaçlar, vitaminler ve diğer takviyeler, bilişsel sağlığı destekleyebilecek veya Alzheimer'ı önleyebilecek veya geciktirebilecek müstahzarlar olarak yaygın şekilde tanıtılmaktadır. Klinik deneyler, bu ek ilaçların etkisini tam olarak kanıtlayamamaktadır.

Son zamanlarda incelenen tedavilerden bazıları şunlardır:

• E Vitamini. E vitamini Alzheimer'ı önlemese de, hali hazırda hafif ila orta derecede hastalığı olan kişilerde hastalığın ilerlemesini geciktirmeye yardımcı olabilir. Bununla birlikte, çalışmalar net sonuçlar vermemektedir ve daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
• Omega-3 yağlı asitler. Balıklardaki veya takviyelerdeki Omega-3 yağ asitleri demans geliştirme riskini azaltabilir, ancak klinik çalışmalar Alzheimer hastalığı semptomlarının tedavisinde hiçbir faydalarını göstermemiştir.
• Kurkumin. Bu bitki zerdeçaldan üretilir ve beyindeki kimyasal süreçleri etkileyebilecek anti-inflamatuar ve antioksidan özelliklere sahiptir. Şimdiye kadar, klinik deneyler Alzheimer hastalığının tedavisi için hiçbir fayda bulamadı.
• Ginkgo. Ginkgo, çeşitli tıbbi özellikler içeren bir bitki özüdür. Ulusal Sağlık Enstitüleri tarafından finanse edilen büyük bir çalışma, Alzheimer hastalığını önlemede veya geciktirmede hiçbir etki bulamadı.
• Melatonin. Uykuyu düzenleyen bir hormonun bu takviyesi, bunama hastalarında uykuyu yönetmenin yararları sağlayıp sağlamadığını belirlemek için araştırılmaktadır. Ancak bazı araştırmalar, demansı olan bazı kişilerde melatoninin ruh halini kötüleştirebileceğini göstermiştir. Daha fazla araştırmaya ihtiyaç bulunmaktadır.

Yaşam tarzı ve alışkanlıklar

Sağlıklı yaşam tarzı seçimleri genel sağlığı iyileştirir ve bilişsel sağlığın korunmasında rol oynayabilir.

Egzersiz yapmak

Düzenli egzersiz, bir tedavi planının önemli bir parçasıdır. Günlük yürüyüş gibi aktiviteler, ruh halini iyileştirmeye ve eklem, kas ve kalp sağlığını korumaya yardımcı olabilir. Egzersiz aynı zamanda dinlendirici bir uykuyu teşvik edebilir ve kabızlığı önleyebilir.

Yürüme güçlüğü çeken Alzheimer hastaları, sabit bir bisiklet kullanabilir, elastik bantlarla gerilme egzersizleri veya sandalye egzersizlerine yapabilir. 

Beslenme

Alzheimer hastaları yemek yemeyi unutabilir, yemek hazırlamaya olan ilgilerini kaybedebilir veya sağlıklı bir besin kombinasyonunu yemeyebilir. Ayrıca yeterince sıvı içmeyi unutarak dehidrasyon ve kabızlık yaşayabilir.

Alzheimer hastalarına aşağıdaki beslenme seçeneklerini sunun:

• Sağlıklı seçenekler. Yemesi kolay, favori sağlıklı yiyecek seçeneklerini satın alın.
• Su ve diğer sağlıklı içecekler. Her gün birkaç bardak sıvı içmesini teşvik edin. Huzursuzluğu artırabilecek, uykuyu bozabilecek ve sık idrara çıkma ihtiyacını tetikleyebilecek kafeinli içeceklerden kaçının.
• Yüksek kalorili, sağlıklı shake ve smoothie'ler. Özellikle hasta için yemek yemek zorlaştığında, milkshake'leri protein tozları ile destekleyin veya favori malzemeleri içeren smoothie'ler yapın.

Sosyal hayat ve etkinlikler

Sosyal etkileşimler ve etkinlikler, korunan yetenek ve becerileri destekleyebilir. Anlamlı ve eğlenceli şeyler yapmak Alzheimer hastalığı olan bir kişinin genel iyiliği için önemlidir. Bunlar şunları içerebilir:

• Müzik dinlemek veya dans etmek
• Kitap okumak veya dinlemek
• Bahçecilik veya el sanatları
• Bakım merkezlerinde sosyal etkinlikler
• Çocuklar ile planlanmış etkinlikler

Alzheimer Hastalığı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi Hakkında Bizimle İletişime Geçin

Yaşam

Yetişkinlerin Yalnızca % 4'ünde Görülen 'Hızlı Beyin Sendromu'ndan Muzdarip misin?

Arabanın anahtarlarını nereye koyduğu sıklıkla hatırlayamıyorsun.

Yavaş hareket edilmesine kesinlikle tahammülün yok.

Genellikle sabırsızsın.

Konuşurken insanların laflarını ağızlarına tıkıyorsun.

Rutin işler senin kabusun.

Dikkat dağınıklığın yüzünden sürekli eleştiriliyorsun.

Zaman yönetimi senin için hep bir sorun.

Yanlış duraklarda iniyorsun.

Dürtüsellik, seni sonuçlarını hesaplayamadığın davranışlara itiyor.

Genellikle çabuk sinirleniyorsun.

Sürekli sıkılıyor ve şikayet ediyorsun.

O zaman sende de ‘hızlı beyin’ sendromu olabilir.

Yetişkinlerin %4’ünde var.

ADHD’si olan insanlar, sahip oldukları başarı potansiyellerinin altında kalıyor.

Kendilerini de çok eleştirdikleri için, özsevgileri başkalarından düşük oluyor.

Beyin ve düşünme yapıları farklı.

Aslında yüksek IQ’lular.

Özellikle kadınlarda daha çok görülüyor.

Demans; ilerleyici ve ölümcül bir hastalıktır. Hafızada bozukluk, günlük yaşam aktivitelerinde ilerleyici gerileme, çeşitli psikiyatrik semptomlar ve davranış bozukluklarıyla bilinir.

Demans tek bir hastalık değildir aksine birçok türü vardır. En sık gözlenen türü olan Alzheimer demansı bütün demansların yaklaşık %60 ila yüzde 80’inden sorumludur.

DEMANS NEDEN OLUŞUR?

Beyin, her biri farklı işlevlerden (örneğin hafıza, yargılama ve hareket) sorumlu olan birçok farklı bölgeye sahiptir. Belirli bir bölgedeki hücreler zarar gördüğünde, o bölge normal işlevlerini yerine getiremez.

Demans hastalığı, beyin hücrelerinin zarar görmesinden kaynaklanır. Bu hasar, beyin hücrelerinin birbirleriyle iletişim kurma yeteneklerini engeller. Beyin hücreleri normal şekilde iletişim kuramadığında, düşünme, davranış ve duygular etkilenebilir.

DEMANSIN TÜRLERİ NELERDİR?

Alzheimer Hastalığı: Alzheimer hastalığının tüm nedenleri henüz bilinmese de, ebeveynden çocuklara kalıtsal olarak geçebilin üç genin mutasyonuyla ilgili olduğu bilinmektedir. Alzheimer hastalığı olan hastalarda beyinlerinde beta amiloid plak denilen protein öbekleri ve tau proteinden oluşan lifli yapılar birikir. Bu öbeklerin sağlıklı nöronlara ve onları birbirine bağlayan liflere zarar verdiği düşünülmektedir.

Vasküler Demans: Bu ikinci en yaygın demans türü ise beyninize kan sağlayan damarların zarar görmesinden kaynaklanır. Vasküler demansın en yaygın semptomları problem çözme, yavaş düşünme, odaklanma ve organizasyon ile ilgili zorlukları içerir. Bunlar hafıza kaybından daha belirgin olma eğilimindedir.

Lewy Cisimciği Demansı: Lewy cisimleri, beyinde bulunan balon şeklinde anormal protein yığınlarıdır. Yaygın belirti ve semptomlar arasında; uykuda rüya görürken hareket etmek, var olmayan şeyleri görmek (görsel halüsinasyonlar), odak ve dikkat sorunları vardır.

Frontotemporal Demans: Bu hastalık genel olarak kişilik, davranış ve dil ile ilgili alanların yer aldığı beynin ön ve temporal loblarındaki sinir hücrelerinin parçalanması sonucu oluşan bir hastalık grubudur. Yaygın semptomlar davranış ve kişilik değişikliği, düşünme, yargılama, dil ve harekette bozulmadır.

Karışık demans: Demansı olan 80 yaş ve üstü beyinlerin otopsi çalışmaları, Alzheimer hastalığı, vasküler demans ve Lewy cisimciği demansı gibi birçok etmenin bir arada bulunabildiğini göstermektedir. Demansın karışık olmasının semptomları ve tedavileri nasıl etkilediğini belirlemeye yönelik çalışmalar devam etmektedir.

DEMANSIN EVRELERİ NELERDİR?

Unutkanlığın altından öncelikle ruhsal sıkıntılar ve hastalıklar (depresyon, anksiyete, uyum bozukluğu gibi) aranmalıdır. Bazı vitamin eksiklikleri (B12 ve folat) ve guatr bezi bozuklukları da unutkanlığa neden olabilir ve araştırılması gereklidir.

Demans hastaları genel olarak erken, orta ve ileri olmak üzere üç evreye ayrılır. Hastalar zaman içerisinde erken evreden ileri evreye ilerlerler. Evreler arası geçiş süreleri hastadan hastaya farklılık göstermekle birlikte ortalama yıldır.

Alzheimer hastalığında başlangıçta hafif bir unutkanlık vardır. Örneğin hasta randevularını, yemeğin altını, bakkaldan alacaklarını unutmaya başlamıştır. Alışveriş listesi, yapılacak işler listesi gibi listeler yapılmaya başlanır. Zamanla unutkanlık giderek artar ve hasta yeni olayları hiç kaydedemeye başlar. Örneğin beş dakika önce sorduğu soruyu tekrar tekrar sorabilir. Torunlarının isimlerini unutabilir. Koyduğu eşyaların yerini hatırlamaz.

DEMANS BELİRTİLERİ NELERDİR?

Erken Evre

Unutkanlık, kelime bulmada zorluk

Kişilik değişikliği

Hesaplamada zorluklar

Eşyaları kaybetme, yerini karıştırma

Soru veya cümlelerin tekrarı

Kişi, yer ve zaman kavramının karıştırılması

Orta Evre

Bellek kaybında artış

Uygunsuz kelime kullanma

Basit bakım yetenekleri kaybolur

Kişilik değişikliği, gece-gündüz ayırımının kaybı

Uzak akraba, arkadaş hatırlayamama

İletişim zorluğu

Aşırı sinirlilik, amaçsız gezinme, hayal görme

İleri Evre

Beslenmede yetersizlik

İdrar ve dışkı kaçırma

Hareket yeteneğinde kayıp-yatağa bağımlılık

Son dönemde tüm hareket, konuşma ve yeme fonksiyonlarının kaybı

VİDEO: DEMANS TARİHE KARIŞABİLİR Mİ? (ARŞİV)