Sarilik Ne Zaman Tehlikeli Olur

sarilik ne zaman tehlikeli olur

Sarılık Nedir?

Sarılık erişkinlerde kandaki sarılık seviyesi 2 mg/dl’i geçince, yeni doğan bebeklerde ise 6 mg/dl’i geçince gözle görülür şekilde belirgin olur. Yeni doğan bebeklerin belli bir kısmında sarılık olur.

Uzamış Sarılık Nedir?

Zamanında doğan bebeklerde günde; erken doğmuş ( gebelik haftası ve öncesinde) bebeklerde ise günde serum total bilirübin değeri 10 mg/dl üzerinde olan hiperbilirubinemi olması halinde uzamış sarılık varlığı kabul edilir.

Yenidoğanda Uzamış Sarılık

Bilirubin yüksekliği direkt ya da indirekt olabilir. Anne sütüyle beslenen bebeklerde % oranında sarılık uzar. Uzamış sarılığın en önemli nedeni anne sütüdür. Bu sebebi tespit etmek için diğer olası etkenler değerlendirilmelidir. Uzamış sarılık için direkt bilirubin seviyesinin yüksekliğinin ölçen tetkikler, tanı ve tedavi için oldukça önemlidir.

Direkt Sarılık Karaciğer Yetmezliğine Sebep Olabilir

Bebeklerde uzamış direkt bilirübin yüksekliği hepatit ve biliyer atrezi gibi karaciğer kaynaklı sebeplerle; beyaz renkli ve macun kıvamında kaka yapma, çay rengi idrar, dalak ve karaciğer büyümesi, karında sıvı birikmesi, ödem, varis kanaması ve son olarak beyin etkilenmesiyle ortaya çıkar.

Erken dönemde ilaçlarla desteklense de, son dönemde karaciğer yetmezliğinin tek tedavisi karaciğer naklidir. Bebeklerde karaciğer naklinin en sık sebebi safra yollarının gelişmemesine bağlı ortaya çıkan sarılıktır. İlk zamanlarda bebekler, sarılık, beyaz renkte ve macun kıvamında kaka dışında gayet sağlıklı görünür. Erken tanı konulup cerrahi girişim yapılmazsa en geç bir yılda safra birikimine bağlı siroz gelişir ve karaciğer yetmezliğine neden olur.

Uzamış Sarılık Nedenleri

Anne sütü sarılığı
Hemolitik hastalıklar
Hipotroidizm
Crigler Najjar sendromu
Pilor stenozu
Damar dışında kan birikimi
Safra birikimi ile ilgili hastalıklar
Sebebi bilinmeyen hepatit ve bu şikayetleri taklit eden haller
Viral hepatit ve enfeksiyonla ile alakalı farklı sebepler
Metabolik hastalıklar
Toksik ve ilaçlarla ilgili etkenler

Anne Sütü Sarılığı Nedir?

Uzamış sarılığın en sık nedeni, anne sütüdür. Doğumdan sonraki ilk hafta geç anne sütü sarılığı başlayarak ikinci haftasında en yüksek seviyelere gelir. Uzamış sarılık ne zaman geçer? Sorusunun cevabı ise sarılığın şiddetine göre haftada da veya hafta da kaybolmasıdır.

Uzamış Sarılık Belirtileri

Önce yüz, sonra da ayaklara doğru ilerleyerek tüm vücudun sararması,
Bebeğinin cildinde temas edilen yerin sararması,
Halsizlik, uyku hali ve bebeğin gözlerini açamaması gibi haller anne sütü sarılığının belirtileridir.

Bu belirtilerle doktora başvurulduğunda, bebekteki sarılığın neden kaynaklandığını, hangi evrede olduğunu ve ne şekilde seyrettiğini hekim tespit edecektir.

Uzamış Sarılık Nasıl Geçer?

Bebeklerde uzamış sarılık nasıl geçer? Sorusu sıkça merak edilen bir konudur. Uzamış sarılık tedavisi için öncelikle nedenin bulunması gerekir. Çoğunlukla bunun belirlenmesi mümkün olmaz. Sarılık ayrımında ilk adım hastalığın direkt mi indirekt mi olduğunun bulunmasıdır. Muayene sırasında herhangi bir etkeni düşündürecek belirti yoksa bazı testlerin yapılması önerilir.

1.aşama testler

Serum Total ve direkt bilirubin, serum
Kan grubu
Tam kan sayımı
Tam idrar tahlili ve idrar kültürü
Tiroit fonksiyon testleri
İdrarda redüktan madde tespiti

2.aşama testler

Karaciğer fonksiyon testleri
Ter testi
İdrarda ve kanda amino asit düzeyleri

Tedavi sonuca göre yapılmalıdır. Herhangi bir neden saptanamazsa, uzamış sarılığın sebebinin anne sütünden kaynaklı olduğu düşünülmelidir.

Yenidoğan Sarılığı Bebeğinizde Kalıcı Hasar Bırakmasın

Yenidoğan sarılığı, dünyaya yeni gelen bebeklerin % 60`ında görülen ve genellikle ilk haftalarda ortaya çıkan bir sağlık problemidir. Sarılık, sebebine bağlı olarak bebeğin doğduğu gün ya da yenidoğan döneminin herhangi bir gününde belirginleşebilir. Sık karşılaşılan bu hastalık, zamanında müdahale edilmediğinde bebekte kalıcı hasarlar bırakabildiği gibi, doğru teşhisle kısa sürede tedavi edilebilmektedir. Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü Uzmanları, "Yenidoğan bebeklerde sarılık ve tedavisi" hakkında bilgi verdi.

Sarılığın Tanısı Zamanında Konmalıdır

Zamanında ve sağlıklı doğan bebeklerin yaklaşık % 60`ı, erken doğan bebeklerin % 80`i yaşamının ilk günlerinde sararabilir. Yüz bölgesinden başlayan sarılık daha sonra karın, kol ve bacaklarda belirginleşmeye başlayabilir. Ancak sarılık tanısı koymak için sadece vücuttaki renk yeterli değildir; kanda bakılacak "bilirubin" değeri ile bebeklerin sarılık durumu kontrol edilir. Total bilirubin değerleri 5 mg/dl` nin üstüne çıkan her bebek sarılık tanısı alır. Bundan sonra sarılığın nedenlerini bulmak ve ona göre takip etmek önemlidir.

Yenidoğan Döneminde Görülen Sarılıkların Çoğu Fizyolojiktir

Anne karnında en hızlı büyüme sürecini tamamlamış olan bebek doğduktan sonra da gelişimine devam etmektedir. Bu gelişim sürecinde karaciğerin olgunlaşmasını tamamlamamış olması nedeni ile sarılığa neden olan bilirubinin vücuttan atılımı azalma gösterebilir. Bilirubin maddesinin üretimi de bebeklerde yüksektir. Bu nedenle artan bilirubin seviyesi yenidoğan sarılığının en önemli bulgusu olan cildin sararmasına neden olmaktadır. Olağan yenidoğan sarılığı (fizyolojik sarılık) yaşamın 2. gününden sonra başlayarak hafta sürebilmektedir. Genellikle tedavi gerektirmemektedir. Bebeğin sık aralıklar ile anne sütü alması bilirubinin vücuttan atılımını hızlandırır ve sarılığın erken düzelmesini sağlar.

Uzun Süren Sarılık Ciddi Sağlık Problemlerinin Habercisi Olabilir

Sarılığı olan her bebeğin ayrıntılı olarak değerlendirilmesi gerekir. Bebeklerde doğumdan sonraki 2. günden erken başlayan, hızla artan ve çok yüksek seviyeye çıkan sarılık gelişmesi durumunda fizyolojik olmayan bir sarılıktan şüphelenilmeli ve ileri tetkikler planlanmalıdır. Zamanında doğan bebeklerde 2 haftadan, erken doğan bebeklerde 3 haftadan uzun süren sarılıklar uzamış sarılık olarak adlandırılır. Bu durumda kan grubu uyuşmazlığı, bazı enzim eksiklikleri, idrar yolu enfeksiyonu, tiroid bezinin yetersiz çalışması, doğuştan metabolik hastalıklar araştırılmalıdır.

Anne Sütü Sarılık Tedavisi Sırasında Çok Önemlidir

Yetersiz anne sütü ile beslenme, sarılığı artıran nedenlerden biridir. Aynı zamanda sarılığı olan bebekler zor uyandırılabilir ve emmeye istekli olmayabilir. Bu durum sarılık seviyesinin daha da artmasına zemin hazırlar. Sık sık anne sütü ile beslenen bebeklerde sarılık düzeyinin daha çabuk düştüğü bilinmektedir. Bu bebeklerin sık aralıklar ile tartı kontrolleri yapılmalı ve doktoru tarafından zamanında alınacak tedbirler ile yetersiz beslenmesi önlenmelidir.

Fototerapi Tedavisi İle Beyinde Meydana Gelebilecek Hasarların Önüne Geçilebilir

Sarılık düzeyi belirli seviyenin üzerine çıktığında ve uygun tedavi edilmediğinde beyin dokusu üzerinde kalıcı hasara ve uzun dönemde nörolojik bozukluklara neden olabilir. Bunu önlemek için, bilirubin düzeyi yükseldiğinde "fototerapi" denen ışık tedavisi vakit geçirilmeden doktor gözetiminde başlanmalıdır. Bebek, bu tedavi sırasında hastanede en az 6- 8 saat belirli bir dalga boyunda ışık veren elektrikli cihazın altına yatırılır. Bu uygulama sırasında anne bebeğini doktorun önerdiği şekilde aralıklarla emzirmeye devam edebilir. Fototerapi tedavisi yenidoğan sarılığı için oldukça etkili bir yöntemdir. Nadiren de olsa; bu yöntemin kullanımının sonuç vermediği hastalarda kan değişimi işlemi yapılması gerekebilmektedir.

Bebeğiniz Bu Süreci Doktor Kontrolünde Atlatmalıdır

Yenidoğan sarılığı, sık görülmesi ve birçok bebekte kendiliğinden düzelmesine rağmen bu durum her bebek için geçerli değildir. Hangi bebeğin sarılık düzeyinin tehlikeli boyutlara ulaşabileceğini önceden tahmin etmek de her zaman mümkün olmayabilir. Bu nedenle yenidoğan her bebeğin düzenli doktor takibinin yapılması çok önemlidir. Böylece, tedavi edilmediğinde kalıcı problemlere neden olabilecek yenidoğan sarılığı kolaylıkla önlenmiş olur. Anne ve babalar yenidoğan dönemindeki bebeklerinin cildindeki ve göz aklarındaki renk değişikliğine dikkat etmelidir. Bebekte cilt renginin sarardığını fark edildiğinde, vakit geçirilmeden sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Bebeklerde Sarılık

Sarılık, yenidoğan bebeklerde sık karşılaşılan bir sağlık sorunudur. Bazı faktörler yenidoğanda sarılık görülme ihtimalini artırır. Annenin gebelik yaşı ne kadar küçükse bebeklerde sarılık görülme oranı o kadar artar. Siyah olmak, Doğu Asyalı olmak, bebeğin erken doğması sarılık hastalığı görülmesi için risk faktörleridir. Kardeşinde sarılık öyküsü olan bebeklerde de sarılık daha fazla görülür.

Sarılık Neden Olur?

Fizyolojik Sarılık: Psikolojik sarılık türüne göre daha sık görülür. Genelde sarılık değeri; belli değerin üzerine çıkmaz. Oluşma nedenleri arasında şunları sıralanabilir:

Yenidoğan bebeklerde alyuvar ömrünün erişkine göre daha kısa olması.
Bilirubin maddesini karaciğerden bağlayarak uzaklaştıran enzimin aktivasyonunun yeterli olmaması.
Bağırsak bakteri sayısının azlığı.
Bağırsak hareketlerinin ve dışkılamanın yetersiz olması.

Patolojik Sarılık: Daha nadir görülür. Tedavi edilmezse, yenidoğan bebek için ciddi sorunlar oluşturur.

Yenidoğan Sarılığı ve Patolojik Sarılık Arasındaki Fark Nedir?

Genellikle fizyolojik sarılık olarak adlandırılan ve sık görülen yenidoğan sarılığı, doğumdan gün sonra başlar. Patolojik sarılık olan daha nadir görülen çeşidi ise doğumdan hemen sonra ortaya çıkar. Zamanında doğan bebeklerin yüzde 60’ı, erken doğan bebeklerin yüzde 80’i sarılık olur. Öncelikle "biluribin" denilen sarılık pigmentinin deride birikmesi sonucu sarı bir cilt görünümü mevcut olur. Yenidoğan bebeklerde sarılık belirtileri arasında sarılık değerlerinin yükselmesine bağlı olarak; bebeğin meme emmesinde azalma, uykudan zor uyanma, ateş, tiz sesle ağlama, kasılma, hızlı nefes alma gibi bulgulara kadar değişen geniş bir belirti yelpazesi bulunur.

“Bebeğin sarılık olduğunu nasıl anlarız?” diye düşündüğünüzde yenidoğan bebeğin sarılık olduğu öncelikle gün ışığında bakılan göz aklarından ve cildinden anlayabilirsiniz. Çünkü bebeğin normalde beyaz olan göz akları, sarılık değerleri yükseldikçe sarı renk almaya başlar. Göz beyazında sarılık için bebeğinizin göz aklarına dikkatli bakın. Sarılık başlangıcında önce bebeğin yüzünde ve gövdesinin üst kısmında sarı renk ortaya çıkar. Sarılık değerleri yükselmeye başladığında kollar ve bacaklarda da görülmeye başlar.

Yenidoğan sarılığı genelde aile ve hekim uyumu içinde takip edildiğinde bebekler için tehlikeli değildir. Bebekler için tehlikeli olan sarılıklar ilk günden itibaren hızla yükselen ve patolojik sarılık olarak adlandırılan sarılık tipleridir. Bu tip sarılıklarda en önemli sorun beynin belirli bölgelerine bilirubin pigmentinin yerleşmesi sonucu gelişen ağır nörolojik hasarlanmadır.

Patolojik Sarılık Belirtileri Nelerdir?

Patolojik sarılık belirtileri şöyle sıralanabilir:

İlk gün başlaması
Derinin kirli yeşil renk olması
İdrarın çay rengi olması
Dışkı renginin camcı macunu renginde olması.
Kanda alyuvarların aşırı parçalanması sonucu oluşan derin kansızlık bulguları
Kusma
Annesi emzirmeye çalışsa da annenin memesini emmeme
Kilo kaybı
Hızlı nefes alma veya nefes durması

Anne ve Bebek Arasında Kan Uyuşmazlığı Olduğunda da Sarılık Görülür mü?

Anne ve bebek arasında kan uyuşmazlığı durumunda iki tip sarılık görülür.

AB0 Uyuşmazlığı: İlki annenin kan grubu Sıfır (0), bebeğin A veya B olduğu durumlarda gelişen AB0 uygunsuzluğu olarak tanımlanan tiptir. Daha sık görülmesine rağmen daha hafif seyirlidir.

RH Uyuşmazlığı: Anne kan grubu Rh (-), bebek Rh (+) olduğu durumlarda gelişen ve Rh uygunsuzluğu olarak tanımlanan sarılık çeşididir. Hafif formdan ağır forma kadar değişen klinik bulgularla seyreder.

Sarılık Tedavisi Nasıldır?

“Sarılık nasıl geçer?” sorusuna verilecek en yaygın cevap ışık tedavisidir. Öncelikle fototerapi denilen ışık tedavisi yapılır. Işık tedavisi ile deri ve derialtı dokulara yerleşmiş olan bilirubin pigmentleri vücuttan uzaklaştırılır. Işık tedavisi sarılık değerine göre yoğun veya standart olarak yapılır. Genellikle 24 saatlik tedavi yeterli olur. Sarılık değerleri yaş ve ağırlığının durumuna göre risk teşkil etmeyen düzeylere inince ışık tedavisi sonlandırılır. Işık tedavisinden sonra yine sarılık kontrollerine devam edilir. İzlemlerde yaş ve ağırlığına göre yükselme gösterirse ışık tedavisi tekrarlanır. Kan uyuşmazlığı olan vakalarda ışık tedavisine ilave olarak ilaç tedavisi yapılabilir. Işık tedavisi ile düzelmeyen ve ilaç tedavisine cevap vermeyen sarılık olan bebek için kan değişimi yapılarak bilirubin değerleri düşürülür.

Yenidoğan Bebeklerde Sarılık Kendiliğinden Geçer mi?

Fizyolojik sarılık denilen tip, büyük oranda tedavi edilmeden zaman içinde sarılık değerleri azalarak kendiliğinden geçebilir. Ancak bebeğin yaşına, kilosuna bağlı olarak daha önceden belirlenmiş değerlerin üzerinde seyreden sarılık değerlerinin mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Belli durumlarda ilaç kullanmak gerekebilir. Fototerapi (ışık tedavisi) ile düzelmeyen ve kan uyuşmazlığı olan bebeklerde; immunglobülin denilen serumlar kullanılır. Nadiren uzamış sarılık olgularında fenobarbital denilen ilaçlar da kullanılabilir.

Anne Sütüyle Beslenen Bebeklerde Sarılık Riski Yüksek midir?

Anne sütüyle beslenen bebeklerde erken başlangıçlı ve geç başlangıçlı olmak üzere anne sütü sarılığı görülebilir. Erken başlangıçlı olan tip, mama ile beslenen bebeklere göre kat fazla oranda görülür. Ancak bu bilirubin değerleri nadiren 15 mg/dl geçer ve fototerapi ile düzelirler. Anne sütünün geç gelmesi, dışkılamanın gecikmesi gibi nedenlerle oluşur. Sık emzirme ve anneye emzirme eğitiminin verilmesi ile geçer. Geç başlangıçlı olan tip 'inci günlerde oluşan; nedeni kesin olarak bilinmemekle beraber anne sütündeki bazı maddelere bağlı olarak oluştuğu düşünülen çeşididir. Peki bu sarılık ne zaman geçer? hafta sürebilir. Çoğunlukla tedavi gerektirmez. Gerekirse ışık tedavisi yapılır. Anne sütüne devam edilir. Tanı ve tedavi amaçlı anne sütü kesinlikle kesilmez.

*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.

RANDEVU AL

Hayatın ilk bir ayında en sık karşılaşılan sorunlardan birisi yenidoğan sarılığıdır. Sağlıklı, zamanında doğmuş bebeklerin % 60’ında, erken doğan bebeklerin % 80’inde sarılık görülür. Sık görülen bu fizyolojik sarılık dışında yenidoğanda çok çeşitli nedenlere bağlı olarak sarılık gelişebilir.

Anne karnındaki bebeğin alyuvarları farklıdır. Bu alyuvarların içerdikleri hemoglobin çeşidi, fetal hemoglobindir(HbF). Yenidoğan bebeğin, anne kanındaki alyuvarlardan farklı alyuvarlara ihtiyacı vardır. Onun için doğar doğmaz bebeğin kanındaki alyuvarlar hızla yıkılmaya başlar ve yerine yeni hemoglobin (HbA) içeren alyuvarlar yapılır. Ancak, yıkılan alyuvarlardan bol miktarda sarılık maddesi(bilirubin) üretilir. Normalde bilirubin karaciğerde işlenerek vücuttan atılacak hale getirilir. Bilirubinin safra ile bağırsağa atılan bu şekline direkt bilirubin denir. Ancak fazla üretilen bilirubin bebeğin karaciğer kapasitesini aşar, bebeğin kanında ve dokularında birikmeye başlar. Sarı renkte pigmentlere sahip olan bilirubin, bebeğin cildini, dokularını sarı renge boyar ve yenidoğan sarılığına yol açar.

Yeni doğmuş bir bebeğin kanında bulunması gereken bilirubin miktarı mg/dl kadardır. Bu miktar 5 mg/dl’yi aştığında sarılık fark edilir ve ilk olarak göz akları sararmaya başlar. Kanda bulunan bilirubin düzeyi ile vücuttaki dağılımı arasında iyi bir uyum vardır. Bilirubin mg/dl olduğunda sarılık baş ile boyun arasında görülür. mg/dl olduğunda gövdenin üst kısımlarında, mg/dl olduğunda gövdenin alt kısımlarında, mg/dl’de kol ve bacaklarda da sarılık gözlenir. El ve ayaklara kadar inen sarılıkta bilirübin değeri 20 mg/dl civarındadır. Bu değerlere de klinik ölçümler sonucu ulaşılır. Bu yüzden çocuk doktorunuz şüpheli gördüğü durumlarda bebeğinize kan testi yapılmasını isteyecek ve kanındaki bilirubin düzeyini ölçecektir.

Sarılık, genellikle doğumdan gün sonra görülüp, gün içinde kaybolur ve sarılığın kaybolması en son göz aklarında olur. Prematüre bebeklerde sarılık daha sık ve şiddetli görülür ve günde belli olur.

Sarılıkta, hangi bebeklerin tedavi edilmesi gerektiğine karar vermek büyük önem taşır. İlk gözlem, vücut renginin sararmasıdır. Bu sararma baştan ayağa doğru yayılır. Deriye parmakla bastığımızda ortaya çıkan renk, sarılığın şiddeti hakkında daha iyi fikir verir. Bu muayenenin sağlıklı olabilmesi için mutlaka gün ışığında veya beyaz ışık altında olması gerekir. Doğumdan sonra ilk 24 saat içinde taburcu edilen bebekler mutlaka 48 saatten sonra görülmeli ve sarılık açısından değerlendirilmelidir.

Fizyolojik sarılık:

Anne karnındaki bebekte oluşan sarılık maddesi (bilirubin), plasenta yoluyla anneye geçerek anne karaciğerinde işlenir. Dolayısıyla, bebek bu bilirubinden zarar görmez. Bebek doğduğunda kanındaki bilirubin düzeyi % mg civarındadır. Doğumdan sonra yavaş yavaş yükselmeye başlar. Geçici olan bu yükselmeye fizyolojik sarılık denir ve iki evrede incelenir.

Sağlıklı, zamanında doğmuş bir bebekte birinci evrede kan bilirubin düzeyi günlerde % mg düzeylerinde bir pik yapar. Daha sonraki ikinci evrede hızlı bir düşüşü takiben bilirubin yavaş yavaş azalmaya devam eder ve birkaç hafta içinde normale döner. Fizyolojik sarılık, bebek karaciğerinin bilirubini tutma ve bilirubini değiştirme sürecindeki enzim eksikliğinden kaynaklanır.

Yenidoğan bebekte bilirubin yapım hızı artmıştır. Hergün kilogram başına 10 mg bilirubin üretilir. Bu değer, erişkinlerinkinden iki kat fazladır.

Çocuk doktorunuz tarafından da yakından takip edilecek olan bu sarılık, çoğu zaman özel bir tedaviye gerek kalmadan bir hafta ya da on gün içinde geçebilir.

Prematüre bebeklerde bu dönemdeki bilirubin düzeyi % mg’a kadar ulaşabilir. Prematürelerde, fizyolojik sarılığın ikinci evresi de daha uzundur ve hafta sürebilir.

42 haftanın üzerinde doğanların hemen hepsinde, zamanında normal doğanların ise yaklaşık yarısında, fizyolojik sarılık görülmez veya çok hafif geçer.

Anneleri şeker hastası olan çocuklarda sarılık daha sık görülür ve daha yüksek seyreder.

Fizyolojik sarılığın bir çok bebekte görülüp, tedaviye gerek kalmadan geçmesi sık karşılaşılan bir durum olsa da, mutlaka doktor takibi altında bu dönemin geçirilmesi gerekir. Çünkü yüksek seyreden sarılığın tanı ve tedavisinde geç kalınırsa kern ikterus denilen bir hastalık görülebilir. Bilirubin beyinde birikir, bazal ganglion denilen bir bölgeyi etkiler. Beyin hasarına yol açar. Bebek; günde gevşeklik, tiz sesli ve güçsüz ağlama, yavaş refleksler, zayıf ve isteksiz emme, kusma, ateş, havale gibi belirtiler gösterir. Ve ne yazık ki bu bebeklerin %50’si ölür. Bu yüzden bebeğinizde sarılık belirtisi varsa, olayı ciddiye alınız, nasılsa geçer demeyiniz ve mutlaka çocuk doktorunuza danışınız. Doktorunuz bebeğinizde, bilirubin düzeyinin yükselip yükselmediği kontrol eder. Sarılığın fizyolojik mi yoksa patolojik mi olduğunu araştırır. Gerekli tetkikleri yapar. Fizyolojik sarılık olmasına rağmen kan bilirubini fazla yükselirse bebeğin hastanede tedavi edilmesi gerekir. Tedavide geç kalmamak önemlidir.
Patolojik sarılık:

İlk 24 saat içinde sarılık görülmesi
Hasta bir yenidoğanda sarılık görülmesi
Total serum bilirubin düzeyinin günde 5 mg/dl’den fazla artması
Zamanında doğan bir bebekte bilirubin düzeyinin 13 mg/dl, anne sütü alıyorsa 15 mg/dl den yüksek olması
Klinik sarılığın zamanında doğanlarda 14 günden, erken doğanlarda 21 günden uzun sürmesi
Direkt bilirubin düzeyinin 1, mg/dl’yi aşması
Dışkının renksiz ve idrarın koyu renkte olması

durumlarında patolojik sarılıktan söz edilir ve her zaman ileri inceleme ve uygun tedavi gerektirir.
Anne sütü sarılığı:
Anne sütü ile beslenen bebeklerin bir kısmında fizyolojik sarılığın normalde azalması gerektiği günlerde artan bilirubin düzeyleri saptanır. Anne sütü alanların %’unda sarılık 2 haftadan uzun sürer. Patolojik sarılığa yol açabilecek herhangi bir neden saptanmaz. Sarılık nadir olarak 3 aya kadar sürebilir. Bebeklerde herhangi bir hastalık belirtisine rastlanmaz. Kilo alımı normaldir. Aile sarılığın iki, üç ay kadar uzayabileceğini bilmeli ve psikolojik olarak rahatlamalıdır. Anne sütü alan yenidoğanların bazılarında yüksek bilirubin düzeyleri yaşamın ilk gününde (erken anne sütü sarılığı), bazılarında ise 4. günden sonra belirgin olur (geç anne sütü sarılığı). Bilirubin mg/dl düzeyinde devam ediyorsa, fototerapiye karşın düzeyde düşme olmuyorsa anne sütü 24 saat (en fazla 48 saat) kesilebilir ve bunu izleyerek bilirubinin hızla düştüğü gözlenir. Daha sonra anne sütü tekrar verilir, bu ara dönem içinde süt sağılmalıdır. Tekrar anne sütü verildiğinde sarılık artmaz. Ancak daha düşük bilirubin düzeylerinde anne sütüne kesinlikle ara verilmemelidir. Anne sütü ile beslenme son derece önemlidir ve kesildikten sonra tekrar başlandığında bebek beslenme güçlüğü yaşayabilir.

Fototerapi (ışın tedavisi)

İlk kez yılında bahçede gezmeye çıkarılan sarılıklı bebeklerin renginin güneş ışığıyla açıldığının tesadüfen gözlenmesi fototerapinin temelini oluşturmuştur. O günden beri fototerapi sarılık tedavisinde en yaygın şekilde kullanılan tedavi yöntemidir.

Hafif fizyolojik sarılıklarda tedaviye gerek duyulmaz. Ancak 15 mg/dl’yi geçen ve düşmeyen sarılıklarda, en sık uygulanan tedavi ultraviyole ışınlarının kullanıldığı fototerapidir. Etkili bir yöntemdir. Işığın etkisiyle bilirubin, suda eriyen ve vücuttan kolayca atılabilen bir hale gelir. Bebeğin deri yüzeyi çok geniş olduğu için, ışık tedavisinin etkisi daha belirgindir.

Tedavi sırasında bebek tamamen çıplak bırakılır. Gözleri ışıktan zarar görmesin diye kapatılır. Bu işlem sırasında bebeğin derisinden sıvı kaybı olacağından dışarıdan ek sıvı verilir. Fototerapi sırasında besinlerin bağırsaklardan geçiş süresi kısaldığından bebeğin dışkılama sayısı da artabilir. Beslenmesi bebek odasında yapılır. Bu tedavi sırasında anne sütünün kesilmemesi gerekir. Anne her an bebeğinin yanında bulunup emziremiyorsa, sütünü sağarak bebeğini beslemeye devam etmesi önerilir. Sarılığın tedavisinde amaç, beyinde oluşabilecek problemleri ortadan kaldırmaktır. Bilirübin düzeylerini belirlenen sınırların altında tutmak için öncelikle bebeğin yeterli sıvı ve kalori alması sağlanmalıdır. Fototerapi ile, zamanında doğan veya erken doğan tüm bebeklerin tedavisi yapılabilir.

Yaş fototerapi sınırı (bilirubin düzeyi)

2. gün ( saat) % 12 mg

3. gün ( saat) % 15 mg

3. günden sonra % 17 mg

Kan değişimi:

Kandaki bilirubin düzeyi aşırı yükselirse bebeğin beynine yerleşerek, motor ve zeka geriliğine neden olur. Sarılıklı bebeklerde kan değişimine karar verilirken kan bilirubin düzeyine bakılır. Eğer kandaki bilirubin düzeyi %mg üzerine çıkarsa, bebeğin beyninin zarar görmemesi için kan değişimi yapılır. Çocuk doktorunuz, kan değişimine karar verirken, bebeğin doğum haftasına, bebeğin düşük doğum ağırlığında olup olmamasına, bebekte başka bir hastalık olup olmadığına bakarak karar verir.

Kan değişimi aileler arasında fazla göz korkutucu görünmektedir. Ancak hayat kurtarıcı bir işlemdir ve sanıldığı kadar riskli değildir.

nest...

108316 108317 108318 108319 108320