Hazırlayan ve Derleyen
funduszeue.info ÖZDEMİR
Tatvan Anadolu İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmeni
NOT: 1. Bu notlar öğreticilere yönelik hazırlandığından dolayı öğretici, örnekleri zenginleştirerek konuyu
sunmalıdır.
2. Eğitimci arkadaş aşağıdaki notları öğrenciye sırasıyla kavrattıktan sonra mutlaka ezberletmelidir.
3. Buna paralel olarak günde en az kelime (Türkçe’den Arapça’ya) ezberletmelidir.
4. Bu faaliyetler fazla uzamamakla beraber hemen bu kural ve kelimlerin metin içerisinde kullanımını
göstermelidir ki kısa zamanda ciddi bir sonuç alınabilsin. Ancak uyarılar dikkate alınmadığı zaman istenilen
sonuca ulaşılamayacağını peşinen belirtmiş olalım.
5. sayfalar arasındaki metinler İmam Hatip Liseleri 9.,,, Sınıf ders kitaplarının metin-
leridir. (Kitapların yazarları Emrullah İŞLER, Mehmet Hakkı SUÇİN, Erdinç DOĞRU, Selahattin DEMİRCİ)
İÇİNDEKİLER SAYFA
1-Zaman Açısından Fiiller………………………………………………………… 3
2-Çatı Bakımından Fiiller…………………………………………………………… 5
3-İsm-i Fail, İsm-i Mef’ul, İsm-i Fail Mübalağa Siğaları ……………. 6
4-Aksam-ı Seb’a……………………………………………………………………… 7
5-Mezid Fiiller………………………………………………………………………….. 8
6-İSm-i Zaman, İsm-i Mekân, İsm-i Alet……………………………………. 8
7-İsm-i Tasğir……………………………………………………………………………. 8
8-Harfi Cerler…………………………………………………………………………… 9
9-Zarflar………………………………………………………………………………….. 10
Zamirler……………………………………………………………………………….. 11
İsm-i İşaretler……………………………………………………………………… 11
İsm-i Mewsuller………………………………………………………………… . 11
İsim Tamlaması (İdafet)………………………………………………………. 12
Ma’rife ve Nekira, Ma’rifenin Çeşitleri………………………………… 12
Müzekkerlik ve Müenneslik, Müennesliğin Alametleri ………… 13
İ’rab Tablosu …………………………………………………………………….. 14
Cümle ve Çeşitleri ……………………………………………………………… 14
Fiil Cümlesi, Naibu’l-Fail ……………………………………………………… 14
Mef’ul Çeşitleri ……………………………………………………………………… 14
İsim Cümlesi ………………………………………………………………… …… 16
Haberin Çeşitleri ………………………………………………………………… 16
Haberin Öne Geçmesi ………………………………………………………… 17
إِنve Kardeşleri………………………………………………………………… 17
َ َ نve Kardeşleri …………………………………………………………………. 18
ْسَ َ Gibi İş Gören Edatlar …………………………………………………… 19
َ َ دVe Kardeşleri………………………………………………………………….. 19
Sıfat Tamlaması ………………………………………………………………….. 20
Sıra Sayıları …………………………………………………………………………. 20
Saatler ………………………………………………………………………………… 21
Sayma Sayıları ……………………………………………………………………… 21
Esma-i Hamse ………………………………………………………………………. 22
Soru Edatları ………………………………………………………………………… 22
Fiilleri Cezm Eden Şart Edatları ……………………………………………… 23
Mudari Fiili Nasb Eden Edatlar ……………………………………………… 24
Şartın Cevabının Başına ‘’FA’’ Gelmesi ……………………………………… 24
Ğeyr-i Munsarıf …………………………………………………………………….. 25
Mebni İsimler ……………………………………………………………………… 25
Mebni Fiiler ………………………………………………………………………… 26
Te’kid (Pekiştirme …………………………………………………………………. 26
Bedel …………………………………………………………………………………… 27
Hal ………………………………………………………………………………………. 27
Atf …………………………………………………………………… 28
Lazım Fill, Müteaddi Fiil………………………………………………………… 29
Sıfat-ı Müşebbehe ……………………………………………………………….. 30
İsm-i Maksur, İsm-i Menkus, İsm-i Memdud …………………………… 31
İsm-i Mensub ………………………………………………………………………… 31
İsm-i Tafdil ………………………………………………………………………….. 32
Ezber Kelimeler …………………………………………………………………. 33
Zıt Anlamlı Kelimeler…………………………………………………………… 49
3
ُرُون
َ َْ ان
ِ َُر َْ ُ ُر َْ ب ذر
ُرْ َن َْ ان
ِ َُر َْ ُ ُر َْ ؤث
ُرُون
َ َْ انِ َُر َْ ُ ُر َْ ذ ر ! طب
ُرْ َن َْ ان ِ َُر َْ ُِر َن َْ ؤث !ط
ُ ُر َْ ُ ُر َْ ُ ُر ْ َأ " س
ٌ ْ َ ٌ َِ َْ ُ ْ َر ٌد Yardım et
ا ُ ْ ُ رُوا ا ُ ْ َُرا
ْا ُ ْ ُر ذ ر ! طب
ا ُ ْ ُرْ َن ا ُ ْ َُرا
ا ُ ْ ُِري ؤث !ط
Emr-i Hazır: Orta harfin harekesi mudaride ötre ( ُ◌ ) ise emir fiilindeki
elifin harekesi de ötre olur, eğer üstün ( ◌
َ ) ya da esre ( ◌ِ ) olursa,
emir fiillindeki elifin harekesi esre olur.
ُو ٌل4*َ ُو ٌر:َ Çok kıskanç ٌُور9َط Çok temizleyici ٌ ُور1َ Çok cesur
ٌل4ِ *َ ٌ< ِ َ Çok iyi işiten & ٌم ِ َر Çok acıyan ٌم0ِ 3َ Çok bilen
ُو ٌل3 *َ ٌ ُ َ
وت Çok susan ٌ
رُوق *َ Çok ayırıcı
ٌل4> *ِ ِ* > ٌق Çok fasık > ٌم0 ِظ Çok zalim ِ >د ٌق Çok dürüst
ٌل4َ ُ* ُ َ@ ٌر Çok büyük ٌ ع1َ # ُ Çok cesur ٌم%َُ , Çok şişman
6ٌ 0َ 4َ ُ* 6ٌ َ ُ َو Çok uyuyan ٌُ َ َزة Çok kınayan ٌُھ َ َزة Çok alay eden
ٌل4َ +ْ ِ ٌْ َ ع, ِ Çok yayıp saçan ٌَف8 ْ ِ Çok müsrif, savurgan ِ ْ( َدا ٌم Çok atılgan
ٌل4ِ +ْ ِ ْ طِ ٌر4ِ Güzel kokuyla çok kokulanan ِ ْ طِ ٌق Çok güzel konuşan ٌِ ْ ِ ن Çok fakir
ٌل4َ +ْ ِ َ ٌم8 ْ ِ Çok söz söyleyen ٌِ ْ@ َ ن Çok açıklayan
ِ ٌل4*َ ٌ 0ِ َ
ك Kral, hükümdar
ٌل4ُ* ٌل9ُ1 Çok cahil ُ ﱠ ٌر Çok büyük
ٌل4َ +ْ ِ ْ َز ٌم1ِ Çok dolu
و ٌلD4*َ َ ﱡ ٌم Daima sabit ve kalıcı ٌُ ﱡ وس Çok kutsal
ُ َ ْ+ َ .ْ َ/) ْا
) , ُم ا+AKSAM-I SEB'A (
NOT: 1-Fiiller, kök harflerinin sayısı itibariyle sülasi (EِF8َ Fُ ) üç harfli ve rubai( Eِ3 @َ ر
ُ ) olmak üzere ikiye
ayrılır. sülasi ör: َوى# َ
َ – E َ َر- َ َ ت- َد1َ َو- َ*ر- أ َ َل- ب َ ََ
rubai ör: tek bir kalıbı vardır. ل َ 0َ ْ4*َ = دَ&ْ َرج
2- Fiiller, kök harfleri itibariyle ek harf alıp almamasına göre de ikiye ayrılır. Eğer fiiller ek harf almamışlarsa
onlara mücerred ( ) ُ َ )رد, eğer ek harf almışlarsa bunlara da mezidun fih ( 0 ِ ِ ) َ ِز ٌدfiiller denir.
3- Fiiller, içinde ilet harfi ( ) ا و ىbulunup bulunmamasına göre ikiye ayrılır.
A-)Sahih fiiller: içinde illet harfi bulunmayan fiillere denir. Üçe ayrılır.
1-Salim fiiller: İçinde illet harfi, hemze ve şedde bulunmayan fiillerdir.
2-Mehmuz filler: İçinde hemze bulunan fiillere denir.
3-Muda’af fiiller: ikinci harfi şeddeli olan fillerdir.
B-)Muallel(Mu’tel)fiiller: içinde illet harfi bulunan fiillere denir. Dörde ayrılır.
1-Misal fiiller: İlk harfi وve يolan fillerdir.
2-Ecvef fiiller: İkinci harfi illetli olan fiillerdir.
3-Nakıs fiiller: Son harfi illetli olan fiillerdir.
4-Lefif filler: içinde iki illet harfi bulunan fiillerdir. İkiye ayrılır.
a-Lefif-i Makrun: İkinci ve üçüncü harfi illetli olan fillerdir.
b-Lefif-i Mefruk: Birinci ve üçüncü harfi illetli olan fiillerdir.
ُ َ ْ+ َ .ْ َ/ْ َا
) , ُم ا+
3 BAB
ٌل4َ +ْ ُ ٌل4ِ +ْ ُ ْل4ِ *ْ َأ ٌل4َ *ْ ِإ ُل4ِ +ْ ُ َل4َ *ْ َأ
3+1
ٌل3َ +َ ُ ِ ٌل3 +َ ُ ِ ْل3 *َ ٌل4َ *ِ /6ٌ 0َ 3َ +َ ُ ِ ُل3 +َ ُ َل3َ *َ
ٌل4+َ َ ُ ٌل4> +َ َ ُ ْل4+َ َ ٌل4D +َ َ ُل4+َ َ َ َل4+َ َ
ٌل3َ +َ َ ُ ِ ٌل3 +َ َ ُ ْل3َ +َ َ ٌل3ُ +َ َ ُل3َ +َ َ َ َل3َ +َ َ
5 BAB
ٌل4َ َ +ْ ُ ٌل4ِ َ +ْ ُ ْل4ِ َ *ْ ِا ٌل4َ ِ *ْ ِا ُل4ِ َ +ْ َ َل4َ َ *ْ ِا
3+2
ٌل4ِ +َ ْ ُ ْل4ِ +َ ْ ِا ٌل4َ +ِ ْ ِا ُل4ِ +َ ْ َ َل4َ +َ ْ ِا
لJ 4َ +ْ ُ ل4َ *ْ ِا ٌل8َِ 4*ْ ِا لD 4َ +ْ َ ل4َ *ْ ِا
ٌل4َ +ْ َ ْ ُ ٌل4ِ +ْ َ ْ ُ ْل4ِ +ْ َ ْ ِا ٌل4َ +ْ ِ ْ ِا ُل4ِ +ْ َ ْ َ َل4َ +ْ َ ْ ِا
ٌل3َ ْو4َ +ْ ُ ِ ٌل3 ْو4َ +ْ ُ ِ ْل3 ْو4َ *ْ ِا ٌل4َ 4ِ *ْ ِا ِ ُل3 ْو4َ +ْ َ َل3َ ْو4َ *ْ ِا
4 BAB
3+3
لJ 4َ +ْ ُ ِ ْل4َ *ْ ِا ٌل8َ 4ِ *ْ ِا لD 4َ +ْ َ ل4َ *ْ َا
و ٌل4َ +ْ ُ و> ٌل4َ +ْ ُ و> ْل4َ *ْ ِا ً ِوا4*ْ ِا و> ُل4َ +ْ َ و َل4َ *ْ ِا
İSM-İ ZAMAN, İSM-İ MEKAN, İSM-İ ALET ِ ,َ > َ َ ِن َو ْا,ْ ز َ ِن َوا,ا
) َ ُء+ْ َا
a)İsm-i zaman ve ism-i mekân: Bir fiil işlendiği zamanı veya yeri gösterirler. Sülasi mücerred fiilde iki vezin-
de alınırlar.
1- ٌ َ ْ َ ل- Daha çok kök ikinci harfin mudaride fetha
( َ◌ ) veya ötre ( ُ◌ ) ile harekeli olan fiilerin zaman ve yer isimleri bu vezindedir.
oyun oynanılan yer ٌب4َ 0ْ َ ُب4َ 0ْ َ , ٌل%َ َ ْد ُل%ُ َ ْد
NOTNakıs fiilerin zaman ve yer isimleri ٌ َ ْ َ لveznindedir.
" أ: I3َ َْ ر I3َ َر َ ْ َوى اَ َوى I َ َْ ر I َ َر
ْ
2 ٌ َ ِ ل- Mudaride kök ikinci harfi esre ( ◌ ِ ) ile harekeli fiilerin zaman ve yer ismi bu vezinde gelir.
ٌس0ِ ْ1 َ ُس0ِ ْ1 َ
NOTMisal fiillerin zaman ve yer isimleri َ ْ ِ لvezninde gelir. ٌ< ِ,َ ْو <َ ,
َ َو
KURALBir şeyin çok olduğu veya bir işin çok yapıldığı yeri gösteren ismi mekanın sonuna bir ةeklenir
böyle isme رة,م ا+ اdenir. 6ٌ َ َ ْد َر سَ َد َر
KURALMezid fiilerin zaman ve yer isimleri ise bu fiillerin ismul mefulleri ile aynı vezindedir.
I+َ #ْ َ ْ ُ ْ َا I+َ #ْ َ ْ ِا ، ُ ,اَ ْ ُ َ َو َ ,َ َو
b)İsm-i alet: Fiilden türeyen ve ait olduğu fiilin kendisiyle işlendiği alete delalet eden isim yapısı-
dır. Müteaddi, sülasi fiillerden türerler. Alet isimleri şu kalıplardadır:
VEZİN ÖRNEK
ِ ْ َ ٌل َ َل Ölçtü, tarttı ِ َْل Ölçek
)َ َ *َ Açtı َ ح+ْ ِ Anahtar
ٌل4َ +ْ ِ َز َل:َ Eğirdi َزلLِْ İğ
َ َ@ َر Yükseltti ِ ْ َ@ر Minber
İSM-İ TASĞİR,
İsm-i Tasğir: ilk harfi zamme, ikinci harfi fetha yapılarak ve ikinci harften sonra sakin bir ( ) يharfi ilave edi-
lerek küçültülür. Bu işleme tasgir yani küçültme denilir.
Örnek: ل ٌ 1ُ ( َرAdam) ْ ٌل1َُ ( رAdamcık), َ@ ٌل1َ (Dağ) ُ َ@ ْ ٌل1 (Dağcık)
İsmi tasgir (küçültme) üç kalıpta gelmektedir.
a) ْ ٌل4َ ُ* : Bu kalıp üç harfli isimler içindir.
Örnek: ل ٌ @َ 1َ (Dağ) َ@ ْ ٌل1ُ (Dağcık), ٌم0'َ (Kalem) ْ ٌم0َ ُ' (Kalemcik)
b) ٌل4ِ 4َ ُ* : Bu kalıp dört harfli isimler içindir.
Örnek: ٌد1 ِ ْ َ (Cami) ٌد1ِ ْ َ ُ (Küçücük cami, camicik)
c) ٌل4ِ ْ 4َ ُ* : Bu kalıp beş harfli isimler içindir.
Örnek: ح ٌ @َ ْ ِ (Lamba)-- )ٌ @ِْ َ ُ (Küçücük lamba, lambacık)
Tasgir aşağıdaki gayeleri ifade eder:
1) Azaltma
2) Küçümseme
3) Yaklaştırma
4) Şefkat ve sevgi
İsm-i tasğirin başka kalıpları da vardır. Ancak burada en çok kullanılan bu üç kalıpla yetineceğiz.
HARFİ CERLER ر,روف ا6
İsimlerin önüne gelip, kendilerinden sonra gelen ismin son harekesini kesra (esreli) okuturlar, yani
mecrur yaparlar. Harf oldukları için kendi başlarına bir anlam ifade etmezler, ancak isme dâhil olduklarında
manaya katkıda bulunurlar. Harf-i cerler arapçada çok büyük önemi haizdir hem çok kullanılmakta hem de
birçok fiil bu harfler ile derece zıt manalara gelmektedir. O yüzden bu harfi cerler çok iyi ezberlenmeli-
dir. Bu harfi cerler toplam 20 tanedir. İngilizce bilenler bunları in, on, at, since, for, as, from vs. şeklinde
düşünürse daha kolay kavrayacaktır. Okunuş ve yazılışları tüm harf-i cerler aşağıdadır.
:( م *(طNرّ ا1 )%Dروف ا6 ّر و,روف ا6
Allah’a inandım ِ) ِ ت
E ُ َْآ بِ 1
Bütün günahlardan tövbe ettim ب ٍ ْ ْت ِنْ ُ >ل ّذ ُ @ُ ِْن 2
Allah Teala’ya tövbe ettim Iَ 4َ َ Q ِ F,َ ْت ِا ُ @ُ F,َ إ 3
Haramdan men edildim ت َ< ِن ْا َ& َر ِام ُ +ْ +ِ ُ َْ<ن 4
Her günahkar üzerine tövbe etmek vaciptir ٍ ِ ُ >ل ُْذF"َ <َ 6ُ @َ بُ ا ْو1ِ َ
ب F"َ <َ 5
Ben Allah Teala’nın/Teala için kulcağızıyım Iَ 4َ َ E ِ ) ِ َ@ ْ ٌد3ُ َ َا ِل 6
İtaat eden cennettedir 6ِ 1َ ْاHِ <ُ ِاَ ْ ُط Hِ 7
O’nun benzeri gibi hiçbir şey yoktur (Şura 42/11) ْ ٌءE#َ 0ِ ِ" ْ ِ َ ْس َ َ َك 8
Ölüme kadar Allah Teala’ya ibadet ederim ِ ْا َ ْوF ) 6َ Iَ 4َ َ Q
ت َ ْ ُ@ ُد3َا F ) 6َ 9
Nice okuyucular vardır ki Kur’an onlara lanet eder ُ ا ْ(ُرْ آنSُ ُ 4َ 0ْ َ ب َ ٍل ) ُر ُر )ب 10
Buluğ gününden itibaren namaz farz olur ةُ ُ ْ ُذ َ ْو ِم8َ بُ ا1ِ َ
ُ ُ ْ ُذ 14
ِ 0@ُ ْا
وغ
Âlim hariç, insanlar helak oldu ِِم4َ ْاK َ 6َ ُك ا س َ 0َ َھ َ 6َ
K 15
İlmiyle amel edenler hariç, âlimler helak oldu ِِل4َ ْاLَ !َ ُون َ ِ 4َ ك ْا َ 0َ َھ
Lَ !َ 16
Sِ ِ 0ِْ 4@ِ
İhlâslılar hariç, amel edenler helak oldu ون َ<دَا َ ُ 0 ِ 4َ ك ْا َ 0َ َھ
َ< َدا 17
ِصِ 0%ُْ ْا
Ey Allah’ın rahmeti, sen olmasaydın elbette insanlar َك0َ 9َ َ Qِ 6َ َ ْ& ْو َ' َك َ َر,َ
helak olurdu 'َ ْو,َ 18
ُا س
Niçin/neden isyan ettin? (Keymihe = keymâ (elif’ten
bedel he gelmiş)
ْت َ َ 3َ 0 َ ْ َ َ ْ َم 19
ZARFLAR
Zarflar; fiilin meydana geldiği zamanı ve mekânı belirten, “Ne zaman” ve “nerede” sorularının cevabı olan
kelimelerdir. Kendinden sonra gelen ismi, cer harfleri gibi mecrûr (esreli) yapar.
Zarflar; zaman zarfı ve mekân zarfı olmak üzere iki kısımdır:
Bazı Önemli Mekân Zarfları
أ َ َم Önünde ِ @َ ْ أ َ َم ا
ب Kapının önünde
ف َ 0ْ %َ Arkasında ب ِ @َ ْ ف ا َ 0ْ %َ Kapının arkasında
ََ* ْوق Üstünde, üzerinde >َ* ْوقَ ا رف Rafın üzerinde
ت َ ْ& َ Altında ب ِ @َ ْ ت ا َ ْ& َ Kapının altında
َ ِر َج% Dışında 6ِ َ ِ َ ِر َج ا ْ َ د% Şehrin dışında
َل%ِ َدا İçinde 6ِ َ ِ َل ا ْ َ د%ِ َدا Şehrin içinde
َ@ َْن Arasında ب َوا * َِذ ِة ِ @َ ْ َ@ َْن ا Kapı ve pencerenin arasında
ِ ْ َد3 Yanında ب ِ @َ ْ ِ ْ دَ ا3 Kapının yanında
َو َ َط Ortasına, ortasında ِر ِع# َو َ َط ا Caddenin ortasına
َ& ْو َل Etrafında, çevresinde 6ِ @َ ْ4 َ ْ َ& ْو َل ا Kâbe’nin etrafında
<َ َ Birlikte, beraber س ِ َ َ< ا İnsanlarla beraber
Bazı Önemli Zaman Zarfları
َ' ْ@ َل Önce ٌْر9#َ Ay
ْ َد4@َ Sonra 6ٌ َ َ - َ ٌم3 Yıl
َ ْ ٌل Gece ٌْ ر1*َ fecr
6ٌ 3َ َ Saat َ ْو ٌم Gün
ٌأ ُ ْ @ُوع Hafta َ @ َ ٌح Sabah
َنYْ َا Şimdi 6ٌ 0َ ْ َ Bir gece
َطواَ َل Boyunca ْس ِ َأ Dün
َ َءFْ َأ Esnasında ٌر9ْ ظ ُ Öğle
َ ٌر9 َ Gündüz ْ ٌر3َ İkindi
6ٌ (َ 'ِ َد Dakika َ َ ٌء Akşam
11
) ,َ) ا
ZAMİRLER ( َ ُِر%
MUNFASIL ZAMİRLER
ٌ ْ َ ٌ َِ َْ ُ ْ َر ٌد O
ُھ ْم َ ُھ ھ َُو بذر
ھُن َ ُھ Eَِ ھ ؤث
أَ ْ ُ ْم َ ُ ْ َأ ت َ ْ َأ ذ ر ! طب
أَ ْ ُن َ ُ ْ َأ تِ ْ َأ ؤث !ط
َُ &ْ ن َُ &ْ ن َ َأ " س
MUTTASIL ZAMİRLER
ٌ ْ َ ٌ َِ َْ ُ ْ َر ٌد Ona,onun,onu
ُھ ْم َ ُھ ُه بذر
ھُن َ ُھ َھ ؤث
ُ ْم َ ُ كَ ذ ر ! طب
ُ ن َ ُ ِك ؤث !ط
َ َ ِي " س
İSM-İ İŞARETLER
YAKIN İSM-İ İŞARETLER
ٌ ْ َ ٌ َِ َْ ُ ْ َر ٌد Bu
ِء َ َُھؤ ِ َھ َذ
ان َھ َذا ذر
ِء َ َُھؤ َھ َ ِن َھ ِذ ِه ؤث
UZAK İSM-İ İŞARETLER
ٌ ْ َ ٌ َِ َْ ُ ْ َر ٌد Şu
َ Tِ َ أُو
ك َ ُ ِ َذ كَ ِ َذ ذر
كَ Tِ َ أُو َ ُ 0ِْ كَ 0ِْ ؤث
İSM-İ MEWSULLER
İsm-i mewsuller genellikle kendinden önceki ile kendinden sonraki arasında bağ kuran bağlaçlardır. Ken-
dinden sonrakiler öncekinin açıklaması niteliğindedir.
ٌ ْ َ ٌ َِ َْ ُ ْ َر ٌد Öyleki
اَ ِذ َن ِ اَ َذ
ان اَ ذِي ذر
Eِ َوا0 َا/Eِ 8 َا/EِT8 َا َ ِن0 َا Eِ َا ؤث
Örnek:
Dini yalanlayanı gördün mü? اَ َراَ ْ تَ ا ِذي ُ َ ذبُ ِ@ >د ِن
İbadetlerinden gafil olanlar-Gösteriş yapanlar َ ْم َ ھ9ِ ِ 8َ َ ْن3َ ا ِذ َن ُھ ْم
ُون اَ ِذ َن
ُھ ْم ُ َراؤُ َن
Namazlarında huşu içerisinde olan mü’minler kesinlikle kurtuluşa E*ِ ون * اَ ِذ َن ُھ ْمَ ُ ِ َ) ا ْ ُ ْؤ0َ *ْ ََ' ْد أ
ermişlerdir.
َ 4ُ ِ# %َ ْم9ِ ِ 8َ َ
ون
Babası imam olan kız öğrenci geldi. اَ ُ@و َھ إِ َ ٌمEِ ا6ُ @َ ِ ت ا ط ِ َء1َ
12
Kurallar;
1-Mudaf olan kelime الtakısı ve tenvin( ◌
ٍ ً , ٌ◌ ) almaz. Cümle içindeki yerine göre ( َ◌) , ( ◌ِ ) , ( ُ◌ )
harekelerini alabilir.
2-Mudafun ileyh olan kelime ise mecrur olmak zorundadır. Ma’rife veya nekira olabilir.
- ِف َ ْ َ بُ ا- ب
ِ ِ ُم ا ط0َ 'َ - ِف ُ دَ ر> سُ ا- 6ٍ َ > َد ْ* َ ُر ُ َدر- َ ِكِ َ ْو ِم ا >د ِ ِن- Q
ِ 6َ Lَ @ْ ِ
( رة, ر وا,)ا
MA’RİFE VE NEKİRA
İsim ve sıfatların belirli olduğunu göstermek üzere başlarına ( )الtakısı getirilir. Bu takıya belirlilik takısı
denir.
-Başında belirlilik takısı bulunmayan sonu tenvinli olup belirsiz bir varlığı gösteren ( ٌِ َ ب ) gibi bu tür keli-
melere nekira (ٌِ َرة َ ) denir.
-Nekira olan bir kelimenin başına belirlilik takısı getirilerek ma’rife ( 6ٌ *َ ْ ِر4 َ ) yapılır. Bilinen bir varlığı gös-
terip sonundaki tenvin düşer ve bir hareke kalır.
ٌم0َ 'َ – ت
ٌ ْ @َ : ٌَ ِ َرة ُ ْ @َ ْ َ ا: 6ٌ *َ ْ ِر4 َ
ُم0َ (َ ْ َ ا- ت
Arapça'da 28 harfin 14 tanesi şemsi diğer 14 tanesi kameri harftir.
Şemsi harfler: ت ث د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ل ن
-şemsi harflerde el takısından sonra gelen bir kelime bu 14 harften biriyle başlarsa el ()الtakısının lam ()ل
harfi okunmaz. Lamdan sonraki harf şeddeli okunur. ٌر1ِ َ ُر1ِ َا
Kameri harfler: Sُ َ (ِ 3 ْ %َ ك َو
َ ف َ 1&َ ^ِ @ْ َا
El ( )الtakısından sonra kelime bu harflerden biriyle başlarsa lam harfi okunur.
ٌَ@ ب ُ اَ ْ َ@ ب, ٌاَب ُاَ ْ َب
13
Sema-i Müennes: Bunların müennes olduğunu gösteren herhangi bir alamet yoktur. Sözlükten, duyarak
veya ezberleyerek bulunur bilinir.
Örnek: ُرو ٌح - ٌ ْن3َ - ٌ ْ س#َ ٌس+ْ َ
-
ء+/ إ<راب اİ’RAB TABLOSU
ِ
اﻝﻤؤﻨث ِ ﺠﻤﻊُ اﻝﻤذ
ِ ُﺠﻤﻊ ﻜر
اﻝﺘﻜﺴﻴر ُﺠﻤﻊ ﺘﺜﻨﻴﺔ ﻤﻔرد
اﻝﺴﺎﻝم
ُ اﻝﺴﺎﻝم
ُ
◌ُ ات
ُ .َ .. ون
َ .ُ .. ِ .َ ..
ان ◌ُ ﻤرﻓوع
◌َ ِ .َ ..
ات ﻴن َ◌ ْﻴ ِن
َ .ِ .. ◌َ ﻤﻨﺼوب
◌ِ ِ .َ ..
ات ﻴن َ◌ ْﻴ ِن ◌ِ
َ .ِ .. ﻤﺠرور
ﺎ ُءاَ ْﻷَ ِطﺒ ﺎت
ُ ر َﺴ اَْﻝ ُﻤ َد ون
َ ر ُﺴاَْﻝ ُﻤ َد ِ ر َﺴ اَْﻝ ُﻤ َد
ﺎن ر ُساَْﻝ ُﻤ َد
ﺎء ِ ِ رﺴ اَْﻝﻤ َد ِ ر َﺴ ْﻴ ِن اَْﻝ ُﻤ َد اﻷﻤﺜﻠﺔ
َ اَ ْﻷَطﺒ ﺎت َ ُ ﻴن
َ رﺴاَْﻝ ُﻤ َد ر َساَْﻝ ُﻤ َد
ِ َطﺒ
ﺎء ِ اَ ْﻷ ِ رﺴ اَْﻝﻤ َد
ﺎت ﻴن ِ ر َﺴ ْﻴ ِن اَْﻝ ُﻤ َد ِ راَْﻝ ُﻤ َد
َ ُ َ رﺴاَْﻝ ُﻤ َد س
CÜMLE
Cümle: İki veya daha fazla kelimeden oluşmuş tam mana veren söz dizisine cümle denir.
Arapçada isim cümlesi ve fiil cümlesi olmak üzere iki türlü cümle vardır.
A-FİİL CÜMLESİ (ﻴ ُﺔ ِ)اَ ْﻝ ُﺠ ْﻤﻠَ ُﺔ ا ْﻝ ِﻔ ْﻌﻠ
0ِ ْ4+ِ ْ ا6ُ 0َ ْ 1ُ ْ َ )اdenir.
Fiil ile başlayan cümlelere fiil cümlesi (6ُ
Fiil ( ل4* ),fail ( ل3 * ) ve mef’ul ( ول4+ ) olmak üzere 3 öğesi vardır. Fiil müzekkerlik konusunda faile
tabi olur, ancak! Aynı zamanda fiil her zaman müfrettir.
Madi fiil fetha üzere mebnidir, mudaride ise merfu olur.
KURALLAR:
Fail kural itibarı ile her zaman merfudur. Mef’ul ise mensuptur.
ٌ ْ َ ٌ َِ َْ ُ ْ َر ٌد
َ6َ َ >ون ا رَ ُ >ب ا ْ ُ َدرَ ََ 6َ َ َ >ب ا ْ ُ َدر> َ ِن ا رَ ََ 6َ َ َ >ب ا ْ ُ َدر> سُ ا رَ ََ ذر
6َ َ َ >ت ا ر ُ َ >ت ا ُ َد ر ْ @َ َ َ 6َ َ َ >ت ا ُ َد ر> َ َ ِن ا ر ْ @َ َ َ 6َ َ َ > ا ر6ُ َ >ت ا ُ َد ر ْ @َ َ َ ؤث
Fail cem li ğayri akil olursa fiil müfred ve müennes olarak gelir ط ُو ُر D تا ْ َ َ
NOT:Fiil cümlesinin iki temel öğesi; fiil ve faildir.
Fail gizli veya açık gelebilir.
Bu fiilin faili gizlidir. َر َج = ُھو%َ
MEF’UL ÇEŞİTLERİ
1-Mef’ulü mutlak: Fiilin lafzından alınan mansub bir isimdir. Yani fiilin mastarından getirilir. Mefulu mut-
lak;
a)Fiili pekiştirmek,
b)Çeşidini belirtmek,
c)Sayısını belirtmek için fiilden sonra zikredilir.
Örneğin;
َ َ& ْ ًداQ ( اَ&ْ َ ُدAllah’a güzelce hamd ederim.)(Pekiştirme)
15
.ور ِة
َ 5 +,ا ) ِ ُذ ِ< ْ َد0ْ > ( َ ِ(فُ اÖğrenci, tahtanın önünde duruyor.)
Dikkat edilirse, bu örnekte de durma işinin nerede yapıldığı bildiriliyor. Burada yapılan durma eylemi belirli
bir mekan olan tahtanın önünde yapılmıştır.
Mekan zarfı, sınırları belli bir yer olduğu zaman “fi” zikredilir.
Örneğin;
.ب ِ َ "ْ َ ,ْ اHِ ْو َ ُدUب ْاَ 4ِ َ (Çocuklar oyun sahasında oynadı)
Bu örnekte de fiilin hangi mekanda yapıldığı sınırlandırılarak bildirilmiştir. Yani çocuklar tamı tamına oyun
sahasında oynamıştır başka bir yerde değil.
. ِ ِد+ْ َ ,ْ اHِ ت ُ ْ 0 َ (Camide namaz kıldım.)
Bu son örneğimize dikkat ettiğimizde, namaz kılma işinin belirli sınırlandırılmış bir mekânda yani camide
yapıldığı vurgulanmaktadır.
Kısacası mefulu fihler; yer ve zaman bildiren isimlerdir.
4-Mef’ulü ma’ah: (< ) beraber manasındaki “vav” dan dan sonra gelen ve fiilin, kendisiyle beraber geldiği
şeye delalet eden mansub bir isimdir. Yani burada “ ”وharfi cümlede bir eylemin birlikte yapıldığı manasını
vermektedir. Burada bu “ ”وharfine “vav-ı maiyye” (beraberlik vavı) denilir.
Örneğin; َ َ ل َ ,ْ ت َوا
ُ ْ( ِ رDağ boyunca yürüdüm= Dağla birlikte yürüdüm)
. ِر9ْ ) , اQَ ِ طK
َ ٌل َو0ِ %َ I#َ َ (Halil nehir kıyısı boyunca yürüdü. =Halil nehirle beraber yürüdü.)
.ش ِ ْK ) ,وب اَ َر ُ َ& ٌد َو ُ ُر, َ &َ (Muhammed, güneşin batışıyla geldi= Muhammed, güneşin batışıyla bir-
likte geldi.)
Yukarıdaki örnekleri incelediğimizde şu sonuç ortaya çıkmaktadır:
Cümlelerde bulunan “ ”وharfi beraberlik anlamı katmıştır.
5-Mef’ulun bih: Failin işlediği işten etkilenen isme mefulun bih denir. Fiil, mefulun bih'ten önce doğrudan
doğruya, kendisi gelmişse, yani, fiille meful arasında cer harfi yoksa, böyle mefule sarih mefulun bih denir:
ً "َ .َ ْت
ُ َ َر#ْ ِاBir kalem satın aldım.
ِ َ َب, َ' َر ْأ َ اKitabı okuduk.
cümlelerindeki ً 0َ 'َ ve ب َ َ ِ اisimleri, sarih mefullerdir.
Bazı fiiller de, mefullerine, ancak cer harfi ile tesir ederler. Böyle, önünde cer harfi bulunan mefulun bih'e
de gayri sarih mefulun bih denir:
16
ٌ ْ َ ٌ َِ َْ
ُ ْ َر ٌد
ون
َ طُ ِ# َ ُون
َ >اَ ْ ُ دَر ْ َا ٌ ِ# َ ُُ دَر> س
ِ َط ِن# َ ُ َدر> َ ِن
ط ْ َا ذر
ٌ ط
ت ُ ِ# َ ت
ُ َ َ >اَ ْ ُ دَر ْ َا 6ِ َط# َ 6ُ َ >ُ دَر
ِ َط َ ِن# َ ُ دَر> َ َ ِن ْ َا ؤث
Ancak mübteda cem liğeyri akil ise haber genelde müfred ve müennes olarak gelir. .ٌ َدة+ِ ُ ُاَ ْ ُ ُب
HABERİN ÇEŞİTLERİ
Haber üç kısımdır: Müfred haber, cümle haber (isim veya fiil cümlesi) ve şibhi cümle haber(yani harf-i
cer+isim, zarf+isim) olmak üzere üç haber çeşidi var.
=> Şibh cümle(cümleye benzeyen)=>Carr ve mecrur (Esre yapan=E* ve Esre yapılan= 6ِ @َ (ِ &َ ْ َ) ا
=>Şibh cümle(Fiile benzeyen) => Zarf (burada ل َ @ْ 'َ zarf edatıdır)
İsim haber cümlesinin, kendisini mübtedaya bağlayan bir zamiri kapsaması gerekir:
Örneğin: (6ٌ +َ ِ َ َ ظ9ُ ُ @ِ َ8 َ ان
ِ ِ َذ0ْ > َ = اİki öğrenci elibiseleri temiz olandır.)
HABERİN ÇEŞİTLERİNİN ŞEMA İLE GÖSTERİLMESİ
CİNSİNİ OLUMSUZ KILAN (Ait olduğu tüm grubla ilgili olumsuzluk bildiren ) “LA”
Cinsini nefyeden (olumsuz yapan) ( ) “la”, ( ) أِنgibi iş yapar. Yani mübtedayı nasb eder, mübteda onun
ismi kabul edilir. Haberi de ref eder, habere de onun haberi denir.
Özetle, ' ismini nasb (fethalı) haberini de ref (örteli) yapar.
Mudaf veya mudafa benzer olduğu zaman ismini nasb eder. Müfred (tek kelime) olduğu zaman, ne ile
mansub oluyorsa onun üzerine mebnidir.
Örneğin; ٌ َ* ِ ٍد َ &ْ @ُوبEِ* ً ِ3 َ َ (Fesada koşan hiçbir kimse sevilmez.)
18
ُ َ
ٌمTِ َم َدا0ْ ظ
(Hiçbir zulüm daimi değildir.) gibi.
Bunun, ' nın, amel etmesi (iş görmesi) için,
1) isminin nekra olması
2) Kendisine bitişik olması (yan yana olması) araya başka kelime girmemiş olması
3) Başına bir harfi cer gelmemesi gerekir.
• Dikkat edilirse bu edatla yani ﻻile başlayan cümlelere “hiç, hiçbir” anlamı verilerek giriş yapılmak-
tadır.
Örnekler:
أَ ٍم6ِ Fَ َ8Fَ ا َ ِء ُ ْ ُذEِ* ب َ &َ َ َ (Üç günden beri havada hiç bulut yok.)
َ ك ا ْ ِ َ بُ َ َر
Sِ *ِ ْب َ ِ َذ،( ا مElif lam, mim. O, kendisinde hiçbir şüphe olmayan kitaptır.)
نYَ َ ْا ( َِط ِر ا6ِ َ َ&طEِ* ( َ ُ َ*ِر َنŞu anda, tren garında hiçbir yolcu bulunmamaktadır. )
KANE VE KARDEŞLERİ
Kane ve arkadaşları nakıs(eksik) fiillerdendir. Nakıs (eksik) fiil; yalnız faili ile bir oluş bir iş bildirmeyen ve
başka bir kelimeye ihtiyaç duyan fiillerdir. Bu fiiller çoğu zaman yardımcı fiil olarak kullanılır. Örneğin;
َ َ ِ َ َن اَ&ْ َ ُد َ ْ( َرأ ُ ْا
ٍل0ِ 'َ ب َ' ْ@ َل (Ahmed, az önce kitap okuyordu.)
Kane ve arkadaşları isim cümlesinde geldiğinde durum şu şekilde olur: Kane ve arkadaşları ismini ref habe-
rini nasb eder. Bu ne demek? Bu şu demek: Yani kane ve arkadaşlarından sonra gelen isim (mübteda)
merfu (örteli) olur. Peki haberi ne oldu? Yani ikinci isim? Haberini de nasb (fethalı) yapar.
Şunu da söyleyelim: Mübteda kane ve arkadaşlarının ismi, haber de kane ve arkadaşlarının haberidir.
Kane’nin grubu oldukça kalabalıktır. 13 tane var.
1) ( َ َنidi, vardı, oldu)
2) )َ @َ ْ ( أsabahladı, oldu)
3) E&َ ْ,( أkuşluk vakti oldu, oldu)
4) E َ ْ َ( أakşamladı)
5) ْس َ َ (değildir, olmadı, yoktur)
6) ( َ َرoldu, dönüştü,)
7) ( َظلgün boyunca oldu, devamlı)
8) ت َ @َ (gece boyunca oldu)
9) ( َ دَ ا َمdevam ettiği sürece)
10) ( َ َزا َلhala, devam ediyor)
11) ( َ َ@ ِر َحhala, devam ediyor)
12) bَِ *َ َ (hala, devam ediyor)
13) ك+َ ْ ( َ ِاhala, devam ediyor)
ÖRNEKLER:
1) ُورً ا9#ْ َ ً ِ 3َ ( َ َن اَ&ْ َ ُدAhmet meşhur bir alim idi)
2) رً ا1ِ َ JEِ03َ )َ @َ ْ َ( اAli tüccar oldu)
3) َ@ ِر ًداDو1َ ْ ْس ا َ َ (Hava soğuk değildir)
4) ً&> ُم َ* ِر04َُ ْ اEَ ْ َ( اÖğretmen mutlu bir şekilde akşamladı)
5) 6ً &َ 1ِ َ ُدَ ة9ِ َ ْ1ُ ْ َت ا
ْ 0( َظÇalışkan kız devamlı başarılıdır)
Kane ve arkadaşları tek başlarına pek bir şey ifade etmez. Bunlara eksik(nakıs) denmesinin sebebi, bir fail
meful almamaları, eksik kalmaları, bunun yerine isim ve haber almalarıdır. Yani bu fiiller tam bir fonksiyon
içinde değildirler.
19
• Bu fiillerden دام َ َ
, ْس َ َزا
nin muzari ve emir fiil çekimleri yoktur. ل َ nin ise emir fiil çekimi yok-
tur. Yani bu fiiller camid (çekimsiz, türetilemez) dir.
• İsimleri müfred de gelse, tesniye de gelse, cemi de gelse, fiiller daima müfreddir.
• Nakıs fiillerin (kane ve arkadaşlarının) isimleri müzekkerse fiilleri de müzekker, müennesse fiilleri de
müennes gelir.
LEYSE GİBİ İŞ GÖREN EDATLAR
Olumsuzluk ifade eden “ ِْان َ َ
– َ – َ – َ ” َتgibi edatlar, ْس (değildir) gibi iş görürler.
Bu edatlar, isimlerini ref (ötre) haberlerini nasb ederler. Fakat bu edatlar bazı şartlarla şu şekillerde iş gö-
rürler:
a) َْ – اِن edatlarının iş görebilmesi için, isimlerinin haberlerinden önce gelmesi ve olumsuzluklarının
( اِﻻancak) edatı ile bozulmaması gerekir.
Örneğin ًﻤ ٌﺪ ﻗَﺎﺋِﻤﺎ َ( َﻣﺎ ُﳏMuhammed ayakta değildir.)
b) nın iş görebilmesi için, yukarıda sayılan iki şarta ilaveten, “la” nın isminin ve haberinin nekre ol-
ması gerekir.
َ ٌ ْر%َ َ (İyilik zayi olmaz=boşa gitmez)
Örneğin; ً3 ,ُ
c) َ َتnin iş görebilmesi için isim ve haberinin zaman zarflarından olması ve bunlardan birisinin haz-
fedilmesi gerekir.
Örneğin; 6ٍ َ ت )اَ ْ ِ& ْنُ ( ِ& َْن َ دَ ا
َ َ (Zaman) pişmanlık zamanı değildir.
KADE VE KARDEŞLERİ
1- Mukarebe (Yaklaşma) Fiilleri: Bu fiiller, haberin meydana gelmesinin yakın olduğunu bildirir.
َد : Neredeyse
ك َ #َ اَ ْو: Az kalsın, üzere
ب َ َ َر: Neredeyse
2- Reca (Ümit ifade eden): Bu fiillerin haberin meydana gelmesinin beklendiğini bildirir. Bunlar:
َ ْو َق0َ %ِْ ا: İnşallah, umulur ki
E َ 3َ : Umulur ki
َ& َرى: Umulur ki
3- Şuru’ fiilleri: Bu fiiller haberin yapılmaya başlandığını bildirir.
َل4َ 1َ : Başladı َذ%َ َ ا: Başladı اَ ْ' َ@ َل: Başladı َق0ِ 3َ : Başladı
َق+ِ َط: Başladı َ #َ ْ َ أ: Başladı َر َع#َ : Başladı َھب: Başladı ' َ َم:Başladı
• Kade ve benzerleri (Mukarebe-Reca- Şuru fiilleri) nakıs fiillerdendir. Bu fiillerin haberleri her za-
man muzari bir fiille başlamalıdır. Oysa Kane ya da İnne ve benzerlerinde haber: isim cümlesi, fiil cümlesi,
mazi fiille başlayan fiil cümlesi, muzari bir fiille başlayan isim cümlesi, müfred, şibih cümle olabilir.
• Mukarebe( yaklaşma) fiilleri; bir isim cümlesinin başına gelerek, ismini ref, haberi olan muzari fiili
ise, cümle olduğu için mahallen nasb eden nakıs fiillerdir. Yaklaşma anlamı kazandırırlar.
• Mukarebe fiillerinden َ َ رَ بgünümüz Arapçasında kullanılmamaktadır.
• َ َ دve ك
َ #َ اَ ْوfiillerinin hem mazi hem de muzari şekilleri kullanılabilir. Oysa Reca ve ve Şuru fiillerinin
sadece mazi şekilleri kullanılabilir.
• Kade ve benzerlerinin cümledeki anlamına göre, müfred, müsenna, cem’, müzekker müennes, gaip-
muhatap şekilleri yapılabilir.
• Mukarebe (yaklaşma) bildiren fiillerin haberi konumundaki muzari fiillerin başına, muzari fiili nasb
eden bir اَ ْنgetirilebilir.
• Şuru (başlama) fiillerinin haberi konumundaki muzari fiillerin başına kesinlikle ْ أَنedatı getirilmez.
20
َ ُ >اَ ْ ُ دَ ر
َ ُد9ِ َ ْ1 ُ ون0 ون ا طو
.ون ِ َد9ِ َ ْ1 ُ ن8 اَ ْ ُ دَ ر> َ ِن ا طو
.ان ٌد9ِ َ ْ1 ُ اَ ْ ُ دَ ر> سُ ا طو ل
Uzun erkek öğretmenler çalışkan- Uzun iki erkek öğretmen çalış- Uzun erkek öğretmen
dırlar. kandır. çalışkandır.
ُ َ >اَ ْ ُ دَ ر
ٌ َد9ِ َ ْ1 ُ ت8 ت ا طو
.ات . َد َ ِن9ِ َ ْ1 ُ ن0 اَ ْ ُ دَ ر> َ َ ِن ا طو .ٌدَ ة9ِ َ ْ1 ُ 60 ا طو6ُ َ >اَ ْ ُ دَ ر
Uzun bayan öğretmenler çalışkan- Uzun iki bayan öğretmen çalış- Uzun bayan öğretmen
dırlar. kandır. çalışkandır.
SIRA SAYILARI
ث ُ ﻨُﻤ َؤ ﻜ ُر ُﻤ َذ
Iَ ا ْ ُو6ُ @َ ِ اَ ط ا ْ َو ُل ُِب اَ ط
6ُ َ ِ F ا6ُ @َ ِ اَ ط Eِ F ا ُِب اَ ط
6ُ Fَِ F ا6ُ @َ ِ اَ ط ِثُ Fا ُِب اَ ط
6ُ 4َ @ ا ر ِا6ُ @َ ِ اَ ط <ُ @ا ر ِا ُِب اَ ط
6ُ َ ِ %َ ْ ا6ُ @َ ِ اَ ط ُ ِس%َ ْ ا ُِب اَ ط
6ُ َ ا ِد6ُ @َ ِ اَ ط ُا دِس ُِب اَ ط
6ُ 4َ @ِ ا6ُ @َ ِ اَ ط ُ<@ِ ا ُِب اَ ط
6ُ َ ِ F ا6ُ @َ ِ اَ ط ُ ِنF ا ُِب اَ ط
6ُ َ4 ِ ا6ُ @َ ِ اَ ط ُ< ِ ا ُِب اَ ط
ُِ رَ ة# َ4ْ ا6ُ @َ ِ اَ ط ُِ ر# َ4ْ ا ُِب اَ ط
َر َة#ْ 3َ 6َ َ ا ْ َ& ِد6ُ @َ ِ اَ ط َر#َ 3َ ِي َ ا ْ َ& د ُِب اَ ط
َر َة#ْ 3َ 6َ َ ِ F ا6ُ @َ ِ اَ ط َر#َ 3َ Eَِ F ا ُِب اَ ط
21
SAATLER
saat 10 ُِ َرة# 4َ ْ ا6ُ 3َ َا ؟6ُ 3َ َ ِم ا
saat 10'a 10 daki- ُِ َرة# 4َ ْ ا6ُ 3َ َا saat 10'u 10 daki- ُِ َرة# 4َ ْ ا6ُ 3َ َا
؟6ُ 3َ َ ِم اka geçiyor ؟6ُ 3َ َ ِم ا
ka var َِقT 'َ َ َر د#ْ 3َ ِا َقTِ 'َ َرُ د#ْ 3َ َو
saat 10'a çeyrek ُِ رَ ة# َ4ْ ا6ُ َ3 َا saat 10'u çeyrek ُِ رَ ة# َ4ْ ا6ُ َ3 َا
؟6ُ َ3 َ ِم ا ؟6ُ َ3 َ ِم ا
var 4ً @ْ ُِا ر geçiyor <ُ @ْ Dَوا ر
saat 10'a 20 var ُِ َرة# 4َ ْ ا6ُ 3َ َا saat 10'u 20 geçi- ُِ َرة# 4َ ْ ا6ُ 3َ َا
؟6ُ 3َ َ ِم ا ؟6ُ 3َ َ ِم ا
Fً ُ0Fُ ِا yor ث ُ ُ0FD َوا
saat 10 buçuk ُِ َرة# 4َ ْ ا6ُ 3َ َا
؟6ُ 3َ َ ِم ا
َُوا > ْ ف
SAYMA SAYILARI
Önce madud ( ) دودsonra aded ( )<ددgelir, madud müzekker ise aded de müzekker madud müennes
ise aded de müennes olur.
Önce aded sonra madud gelir, aded ile madud arasında idafet ilişkisi vardır yani aded mudaf olur
madud ise mudafun ileyh olur ve mecrur funduszeue.infoıca madud cem olarak gelir. Madud müzekker ise aded
müennes, madud müennes ise aded müzekker olur.
Önce aded sonra madud gelir, madud müzekker ise aded de müzekker, madud müennes ise aded
de müennes olur.
NOT 11 ile 19 arasında geçen sayılar fetha üzere mebnidir. Ancak 12 sayısının ikisi hariç.
NOT 11 ile 99 sayıları arasında gelen madud müfred ve mansup olarak gelir.
Önce aded sonra madud funduszeue.info müzekker olursa adedin birler basamağı müennes olur,
madud müennes olursa adedin birler basamağı müzekker olur.
Önce aded gelir sonra madud funduszeue.info müfred ve mansup olur.
VE SONRASI: Önce aded sonra madud funduszeue.info müfred ve mudafun ileyh olur.
'den 'ye Kadar olan sayılar arasında 'deki kural geçfunduszeue.info müzekker ise aded de
müzekker, madud müennes ise aded de müennes olur.
'den 'a kadar olan bu sayılar arasındaki sayılar'deki kurala tabidirler yani madud müzekker
ise bu sayıların birler basamağı müennes, madud müennes ise bu sayıların birler basamağı müzekker olur.
SAYILAR
ؤث ذر
ٌ َوا ِ& َدة6ٌ @َ ِ َط َط ِبٌ َوا ِ& ٌد
َ َ ِنFِْ َط ِ َ@ َ ِن ا َ ِنFِْ َط ِ َ@ ِن ا
ٍ @َ ِ ث َط
ت ُ 8َ Fَ ب
ٍ 8ط ُ 6ُ Fَ 8َ Fَ
ٍ @َ ِ اَرْ َ@<ُ َط
ت بٍ 8ط ُ 6ُ 4َ @َ ْاَر
ت ٍ @َ ِ ْ سُ َط%َ بٍ 8ط ُ 6ُ َ ْ %َ
تٍ @َ ِ ت َط D ِ بٍ 8ط ُ 6ُ ِ
تٍ @َ ِ َ ْ@ ُ< َط ب ٍ 8ط ُ 6ُ 4َ @ْ َ
ت ٍ @َ ِ َطEُ ِ َ Fَ ب
ٍ 8ط ُ 6ُ َ ِ َ Fَ
ت ٍ @َ ِ ِ ْ ُ< َط ب ٍ 8ط ُ 6ُ 4َ ْ ِ
تٍ @َ ِ رُ َط#ْ 3َ ب ٍ 8ط ُ ُ َرة#َ 3َ
6ً @َ ِ َر َة َط#ْ 3َ ِا&ْ دَي @ً ِ َر َط#َ 3َ اَ َ& َد
6ً @َ ِ َر َة َط#ْ 3َ ْE َ َ Fِْ ا- َ َ Fِْ ا @ً ِ َر َط#َ 3َ ْE َ Fِْ ا- َ Fِْ ا
6ً @َ ِ َر َة َط#ْ 3َ ث َ 8َ Fَ @ً ِ َر َط#َ 3َ 6َ Fَ 8َ Fَ
6ً @َ ِ َر َة َط#ْ 3َ <َ @َ ْاَر @ً ِ َر َط#َ 3َ 6َ 4َ @َ ْاَر
22
Bu örnekte, kardeş kelimesi mansup durumundadır=mef’uldur. Bu yüzden i’rabı elif ile olmuştur. Ve Mu-
hammed kelimesinin mudafıdır ve müfreddir.
• Esmai hamsenin (beş isim) harf ile i’rab edilmesi anlatılırken iki şartımız vardı: Bunlardan ikincisi
şuydu: Ya-i mütekellim dışında herhangi bir zamir veya isme mudaf olmak. Burada istisna bir durum vardır.
ذوsadece isme mudaf olabilir, zamir önünde mudaf konumunda bulunamaz. Örnek: ( ُذو ا ْ َ ِلMal sahibi=
Burada görüldüğü gibi damire değil isme bitişti)
• Günümüz Arapçasında ﻓَ ٌﻢsözcüğünün irabı esmai hamse dışında normal kelimeler gibi hareke ile de
yapılmaktadır. Örnek: Sِ ِ *َ Sُ َ *َ Sُ ُ *َ
• Esmai hamse’den (beş isim) ذوdışında kalan diğer dört isim, cümlede tesniye olarak kullanıldıkla-
rında klasik tesniye i’rabı ile i’rablanırlar. Ancak bu durumda َ* ٌمdışında kalan اَبٌ اَ ٌخ َ& ٌم sözcüklerinin
sonlarına okumada kolaylık olması için daha önce çıkarılmış ve kelimenin aslından olan “waw” harfleri ye-
niden ilave edilir.
Örnek: ْن ِ اَ َ@ َو- ان
ِ اَبٌ < اَ َ@ َو
• Her zaman bir isme mudaf olan Esmai Hamseden ذوnün tesniye formatı ise ( ْ َذ َوي- ) َذ َواcemi for-
matı ise ( َذ ِوي- ) َذوُ وolarak kullanılabilir.
SORU EDATLARI
Soru edatları şunlardır: ھل, )ء( ھ زةBu iki edat harftir.
Bunların olumlu cevabı; م4 ile, olumsuz cevabı ise iledir.
Olumsuz sorunun olumlu cevabı I0@ (evet) ile; olumsuz cevabı ise م4 (hayır) iledir.
ْ( َ نkim?) (akıllı varlıklar için kullanılan soru edatı)
َ (ne?) ( akılsız varlıklar için kullanılan soru edatı)
( اَ ْ َنnerede?) I َ َ (ne zaman?)
َ
َ( ْ فnasıl?) ( َ ْمkaç, ne kadar?)
D( اَيhangisi?)
Bu soru edatları ile belirli bir şey hakkında soru sorulur. Bunların cevabı ise, sorulan şeyi sınırlandırmak ve
belirtmekle olur.
NOT: D اَيdışındaki soru edatları mebnidir. D اَيise mu’rabtır.
MUDARİ FİİLLERİ CEZMEDEN EDATLAR
(15) ﻜﻠﻤﺎت ﺘﺠزم اﻝﻔﻌل اﻝﻤﻀﺎرع
:(4) دا6 واL ( زمA BİR KELİMEYİ CEZMEDENLER
(O Allah) doğurmadı ve doğrulmadı م ُو َ ْد,َ ِْد َو0 َ ْم,َ ْم,َ 1
Henüz ömrüm fayda vermedi ِْري3ُ ْ<+َ ْ َ ) ,َ ) ,َ 2
Salih amel yapsın ً
ً&ِ َ 8 َ 3َ ِْ َ ْ َ ل, َ
ْ ِر/ َ' ُم ْا3
Günah işleme ْ
ِْ ' ذ ِبH9ْ ) , اHِ 'َ 4
ُ َ
:(11) ر ًط و زا ًءK َ نU +َ ُ ( زم " نB İKİ KELİMEYİ CEZMEDENLER
Eğer tövbe edersen günahların bağışlanır َ @ُ رْ ُذ ُو+َ Lُْ ْإِنْ َ ُب
ك ْ إِن1
Her ne yaparsan ondan sorulursun Sُ ْ ِ ُلTَ ْ ُ ْل4َ +ْ َ َ 9ْ َ َ 9ْ َ 2
Hayır, olarak ne yaparsan, Allah Teâlâ yanında onu bulursun ِQ ِ ْ د3 ُ ْده1ِ َ ٍْر%َ ْ ْل ِن4َ +ْ َ َ
َ 3
Iَ 4َ َ
Kim salih amel yaparsa o kurtulan olur ً 1ِ َ ْ َ ِ&ً َ ُ ن8ًَ َ3 ْ َ ْل4 َ َْن ْ َن4
24
Nerede olursan ol ölüm sana yetişir تُ اَ ْنَ َ ُ نْ ُدْ ِر ْ َك ْا َ ْو َأَ ْن 5
Ne zaman haset edersen helak olursun ِْك09ْ َ َ &ْ ُْدF َ َ Fَ َ 6
Nerede günah işlersen işle Allah Teala seni bilir Iَ 4َ َ ُ Q ْ َك0َ ْ4 َ ْ ُ ْذ ِبF ) َا F ) َأ 7
Hangi alim kibirlenirse Allah Teala ona gazaplanır Iَ َ4 َ ُ Q Sُ ْ,Lِ @ْ ُ َْ ٍِم َ َ َ @ر3 5اَى 5أي 8
Her nerede yaparsan, amelin (fiilin) yazılır ُ َك0 ْ4ِ* ْ ْل ُ ْ َ ب4َ +ْ َ َ ُ ْ 6َ َ ُ ْ 6َ 9
Ne zaman tövbe edersen/Tövbe ettiğin zaman tövben kabul
َا ِْذ َ َ ُبْ ُ ْ( َ@ ْل َ ْو َ@ ُك َ إِ ْذ10
olur
İlminle amel ettiğin zaman/Ne zaman ilminle amel edersen,
ِ َْر ا%َ ِْك َ ُ ن
س ْ @ِ ْ َ ْل4 َ
َ 0ِ4 َ ا َِذا َ إِ َذا11
insanların en hayırlısı olursun
Ne zaman Kur’an okursan, mutluluk hissedersin َ دَ ِة4 @ِ ُْر4#ْ َ ََ ْ(رَ ْا ا ْ ُ(رْ آن َاَ )ن َ اَ ) ن12
Her nerede َ َ ْ َ ا13
Nasıl َ َ ْ َ 14
ÖRNEK CÜMLELER
ِ َم0 َ َ ُ ا ْ َ ِر ضI َ َ ْ&ِ( َ ْو اHasta perhize uysaydı, kurtulurdu)
َ 3َ َ َوا ُء9َ ْ ( َ ْو َ اHeva ve heves olmasaydı, insan yaşamazdı)
ٌش ِا ْ َ ن
ُ6 ِ3 ا رSُ @D &ِ ُ ُ َط ن0ْ D دَ َل ا3َ ( ا َِذاSultan adil olunca, halk onu sever.)
ŞARTIN CEVABININ BAŞINA “FA” NIN GELMESİ
Cevap (cümlesi), şart (cümlesi) olmaya uygun olmadığı zaman, cevabın fa ile gelmesi vacip olur. Bu da ce-
vabın;
1) isim cümlesi
2) fiili camid(türemeyen=sabit= ْ م4ِ gibi) veya
3) taleb (istek) ifade eden veya
4) kendisinden önce ْ َن, َ' ْد, س,ف َ َ ْوve َ (edatlarından birisi) geçen bir fiil cümlesi olma durumunda olur.
Dilerseniz bunları örneklerde daha net bir şekilde görelim:
. ُ و ٌر#ْ َ Sُ ُ ْ4 َ *َ ِْر%َ ْاEَ ِاE4َ َ ْ( َ نKim iyiliğe=hayra koşarsa, onun koşması=çabası şükürle karşılanır.) =Cevap fa
ile sağlandı.=> Kişi iyiliğe=hayra koşmazsa çabası şükürle karşılanmaz diye anlam çıkmamaktadır=> Bu da
şart cümleciği olmadığını gösterir. =İsim cümlesi
Yukarıdaki örnekte cevap cümlesi, yani fa ile başlayan bölüm, cevap cümlesi olmaya uygun değildir bu yüz-
den cevap fa ile başlayan bir cümleyle sağlanmıştır. Ve cevap dikkat edilirse isim cümlesi yani yukarıda sayı-
lan dört maddeden birincisi olarak gelmiştir. Burada dikkat edilecek en önemli husus şudur: İlk bölümde
verilen bir şart cümlesi bulunmamaktadır. Yani cevaplanacak bir şart cümlesi yoktur. Başka bir deyişle, şöy-
le olsaydı şöyle olurdu ya da böyle olmasaydı böyle olmazdı diye bir şart yoktur. Şart ve şart edatlarıkonusu
anlatıldığında hatırlanacak olursa, cevaplanacak şart cümlecikleri vardı. Ve ilk cümledeki şarttan dolayı
25
ikinci cümlede cevap oluşuyordu. Burada ise şarta bir cevap verilmiyor aksine, ortaya çıkan sonuç, tespit fa
ile cevaplanıyor.
ÖRNEKLER:
َت0ْ َ4*َ َ ْ َم4ِ *َ َ( اِنْ اَ ْ رَ ْتَ َوا ِدَ ْ كEğer anne babana ikramda bulunursan, yaptığın iş ne güzeldir!) = Camid cümle=
ْ َم4ِ = çekimli değildir ve türemez.) Ayrıca anne babana ikram etmezsen kötüdür diye bir mana çıkmaz ve
cevap şarta bağlı değildir.
ك َ َ 'َ َ ُ@ْطِ ْل َ د8*َ ( اِنْ َ َ َ د ْقEğer tasaddukta bulunursan=sadaka verirsen, sadakanı başa kakarak boşa çıkarma)
=Burada da bir talep vardır.= Dikkat edilirse “fa” nın cevap olarak geldiği kısımda şartın cevabı yoktur. Sa-
dece olması gereken bir tespit, bir durum, bir istek ortaya konmuştur. Yani sadaka vereceğin zaman başa
kaktığında sadakanın boşa çıkacağı sonucu ortaya çıkmıştır. Bir şarta bağlı durum söz konusu değildir.
ُر َ ُ َكFُ ْ َ ف َ رْ َ* َ ْو1ِ َ ْ( ِانEğer ticaret yaparsan, (sonuçta ) malın artacaktır. =Sevfe ile gelecek manası verilen
bir cümle. =Burada “fa”lı cümle ile ortaya çıkacak bir sonuç bildirilmiş, herhangi bir şart cümlesine bağlı
kalınmadan olacak durum gözler önüne serilmiştir. Yani malın çoğalacağı bir şarta bağlı değil, ticaret yapı-
lınca ortaya çıkan doğal bir sonuç olarak bildirilmiştir.
Sُ &َ ْ ُ ْ<@ِ *َ ُ( ا َِذا َ َ َ& َك ا طِ @ بDoktor sana nasihat ettiğinde, onun nasihatine uy) = Talep cümlesi =Burada dok-
torun nasihat etmesinin sonucunda ona uyulması istenmektedir. Yine fa ile başlayan bir cevap
sözkonusudur, nasihate şöyle olursa uy, böyle olursa uyma şeklinde bir şart ortaya konmamış, yalnızca na-
sihate uyulması istenmiştir.
GAYR-İ MUNSARIF
Gayr-i munsarıf isim, sonuna tenvin almayan ve kesre yerine de fetha ile cer edilen (sonuna esre alan)
isimdir. Şimdi gayr-i munsarıfın çeşitlerini inceleyelim:
a) Özel isim: Müennes veya yabancı kelimeleri kaynaştırılmış veya sonuna elif veya nun ilave edilmiş
veya fiil vezninde gelmiş veya ilk harfi ötreli ikinci harfi fethalı üç harfli müzekker bir isim ise; tenvinden
menedilir (gayri munsarıf olur)
Örneğin; ُز َ* ُر-َ ْد َ نُ – َِز ُد3 – ت ُ ْ رَ َْو, َ& – ِ ُل3 َ ْ َ رْ َ ُم – ِاgibi
b) Sıfat: َ ُء8 ْ4*َ – َ ُل4*ْ َ ا- َI0 ْ4*َ - َُن8 ْ4*َ vezninde olduğunda gayr-i munsarıf olur. Sıfat ل4+ - ل4* vezninde ol-
duğunda ُر%َ ُ اve ُ<َ ُ1 kelimelerinde gayr-i munsarıf olur.
Örneğin; ُ( َ ْ َرانsarhoş) ( – َ ْ َرىsarhoş-müe) ث َ 0َ Fْ َ – ُ ُء – رُ َ@ ع,ْ
َ @َ – ُ – اَ ْ@ َ ضgibi
c) İsim: Cem’in son şekli kalıbında geldiği veya müenneslik alameti olan elifi memdude veya elifi
meksure ile bittiğinde gayr-i munsarıf olur.
Örneğin; (hamile) I0َ @ْ ُ& – ُارس ِ َ ِذ ْ رَ ى – َ &ْ رَ ا ُء – َدgibi
Gayr-i munsarıf mudaf veya elif lamla marife kılındığında kesre ile cerredilir.
Örneğin; 6ِ َ س ْا َ ِد ِ ارِ َ ِنْ َد-)ِ ِ +َ َ ْ @ِ gibi
MEBNİ İSİMLER
Sonundaki hareke değişmeyen ve bütün terkiplerde bir kalan isme “mebni” denilir. Mebni isimlerden bazı-
ları şunlardır:
1) Zamirler, İsm-i işaretler, İsm-i mevsuller, Şart isimleri, Soru isimleri, Fiil isimleri
Bunları tamamı Araplardan duyulduğu şekilde mebni olurlar, yani sonları değişmez.
2) Onikinin ilk kelimesi hariç, onbirden ondokuza kadar olan sayılar, her iki kelimenin fetha olması üzere
mebnidir.
3) İdafete girmeyen bazı zarflar (yani mudafun ileyh görünürde olmayan fakat mana bakımından vardır)
Bunlar ise zamme üzere mebnidir.
4) Nefyeden (yani yasaklayan) ( ) nın ismi, mudaf veya mudafa benzer olmadığı zaman mebnidir. Bu isim,
ne ile nasb ediliyorsa o hal üzere mebnidir.
5) “S ْ ” َوile biten isimler kesre üzere mebnidir.
Dilerseniz bunları örneklerde daha net bir şekilde görelim:
ÖRNEKLER:
ٌد9ِ َ ْ1ُ ِ ٌذ0ْ ِ َ َ( اBen çalışkan bir öğrenciyim) (Zamir)
ٌ ِد دَ ة1َ 6ٌ َ ( َھ ِذ ِه َ ْد َرBu yeni bir okuldur) (İsmi işaret)
26
BEDEL
BEDEL: i’rabta kendinden önceki isme tabi olan isimdir.
MÜBDELÜN MİNH: Bedelden önceki isme denir. Tümden bir parçanın(bedelü’l-ba’d mine’l-Küll) ve iştimal
bedelinde mübdelün minhe dönen bir zamir vardır ve mübdelün minhe mutabıktır.
Bedelin dört çeşidi var:
1-Mutabık Bedel: @َدَ ُل ا ْ ُ >ل َِن ا ْ ُ >ل: Mübdelün minhe eşit olan, ona tamamen uygun bedele mutabık bedel
َ @َدَ ٌلveya @َدَ ُل ا ْ ُ >ل ِنَ ا ْ ُ >لdenir.
ُط ِ@ ٌق
Örnek: َ@ ْ ٍرE@ِ َْ دَ أ4@َ 6َ *َ 8َِ % ْ ب ا ِ ط%َ ْ َ رُ @ْنُ ا3ُ 6ُ +َ 0ِ %َ ْ َ اI َ َو
@دل S @دل
6ِ +َ ِر# ث ا د
ِ ِ َ ِ َ& َ ْ
Uا ة اُو
ر ِْن أَ@ُو ھ َُر َْر َةDE@ِ &َ َا
@دل S @دل
2-Tümden bir parça bedel:( ض َِن ا ْ ُ >ل ِ ْ4@َ ْ )@َدَ ُل ا: Bedelin hepsini değil de bir parçasını ifade eden bedel çeşi-
dine denir. Örnek: Sُ +ُ ْ ِ ْ ُل0 اI, َ َ
@دلS @دل
3-İştimal bedeli : ِ َ ِل#ْ Nا ِ @َدَ ُل: İştimal bedeli, mübdelün minhe mutabık değildir, ondan bir parça da değildir.
Ancak mubdelun minhin şümulüne girer.
Örnek: Sُ 'ُ ُ ُل ِ ْد1 ا رEِ @َ 1َ ْ3َا
@دلS @دل
Sُ َ ِ َُ َل أ1ت ا ر ُ ْ4ِ َ
@دلS @دل
4-Mubayin bedel: (ط ُ 0َ َLْ َ @َدَ ُل ا ْ ُ َ@ ِ ِن)ا: Mübdelün minh ile hiç ilgisi olmayan yanlışlıkla söylenen kelimedir.
Örnek: ِ ُذ0ْ > َ ا,> ُم0 َ4ُ ْ َ َء ا1
@دلS @دل
HAL
Hal, fiil olurken, failin, mefulun veya her ikisinin durumunu gösteren sözdür. Türkçedeki durum zarfı karşılı-
ğıdır. (nasıl?) sorusuna cevap teşkil eder.
Çocuk koşarak geldi. َ َء ا ْ َو َ ُد <َ دْ ًوا1
Halid binmiş olarak geldi. ً ِ ِ ٌد َرا%َ َء1َ
Cümlelerindeki altı çizili kelimeler hal’dir, failin durumunu göstermektedir.
Hasta sütü soğuk olarak içti.ِ بَ َ ِردً ا0 َ& ْ ِربَ ا ْ َ ِر ضُ ا#َ Mahmudu uyur halde gördüm.
ً ِ َ ت َ &ْ ُ و ًدا ُ ْ ََرا
Cümlelerindeki son kelimeler de hal olup mefulun durumunu göstermektedir.
Meyve olgun olarak yenir. ً َ ِ% َ 6ُ 9َ ِ +َ ْ ُ ْؤ َ ُل ا
Su soğuk olarak içilir. رَ بُ ا ْ َ ُء َ ِر ًدا#ْ َ
Cümlelerindeki son kelimeler de haldir, naibu failin durumunu göstermektedir.
Not: Bir cümlede, birden fazla hal olabilir.
Tahir binmiş olarak gülerek geldi. ً 6ِ َ% ً ِ َ َء َط ِھ ٌر رَ ا1
Çocuk ağlayarak, bağırarak oturdu. 6ً ِ & َ ً ِ َ ُل+ْ س ا >ط َ 0َ 1َ
Hal sahibine sahibul hal denir, umumiyetle marife olur.
HALİN ÇEŞİTLERİ: Hal, yalnız bir kelimeden ibaret olabileceği gibi, isim cümlesi, fiil cümlesi, zarf, carr ve
mecrur da olur.
a)İsim cümlesi: Hal olan isim cümlesinin başında, bu cümleyi asıl cümleye bağlayan, hal wawı denen bir
waw bulunur.
Bildiğiniz halde Allah’a eşler yapmayınız. َ ُوا _ِ اَ ْ دَ ا ًدا َواَ ْ ُ ْم َ ْ َ" ُ ون04َ ْ1 َ 8َ *َ
Subay susamış olarak savaştı. Kَ
ُط َ ُ َ َ نط ْ < و ھ و ُ @ِ , َ' َ َل ا
b)Fiil cümlesi: Hal olan fiil cümlesinin de başında, eğer cümlede, sahibul hale ait bir zamir yoksa bu cümleyi
asıl cümleye bağlayan hal wawı bulunur.
İmam güneş doğmadığı halde uyandı. س
ُ ْK ) , ْم َ ْط" ُ ِ ا,َ ِا ْ َ ْ َ( َظ ا ْ ِ َ ُم َو
c)Zarf:
Arkadaşımın sesini, kapı arkasında olduğu halde işittim ب ِ َ ,ْ ف ا َ "ْ !َ Iِ( ت َ ْوتَ َ ِد
ُ ْ4 ِ َ
d)Carr ve mecrur:
28
* Matuf, matufun aleyh'in harekesini alır. İsim isime, fiil fiile, cümle cümleye atfedilir. Atıf harfi arada ol-
maksızın da atıf yapılabilir. Bu durumdaki atıf harfi MAHZÛF sayılır. ( ) َوharfinin cümledeki görevleri hakkın-
da örnekler:
Atf-ı nesak edatı olur. Müfret kelimeleri “ile” manasıyla ve cümleleri “-ip” manasıyla bağlar. Şayet öncesi
ile sonrası arasında zıtlık varsa “fakat ise, de” anlamlarını verir. Kelimelerin işinde (veya hükme bağlanışın-
da), öncelik ve sonralık aranmaz kaidesi vardır.
Atf-ı nesak olarak kullanıldığı cümlelerde, bir "MÂNA DÖNGÜSÜnü saklarlar. Örnek: ( ) أُ ِط ُ ﷲَ َو ا ﱠ ُ َلMatuf
olan ( )ا ﱠ ُ َلlafzı, matufun aleyh olan (َ )ﷲlafzının harekesini almıştır.
ِﺴ
:(ق َ ﻨ ف اﻝ
ُطْ َﻋ/) ف
ُطْ اَْﻝ َﻌ
Allah’a ve Resulüne itaat ediyorum َول+ ) َ َوQ ُ< ِأُط
ُ ر,ا َو1
İftitah tekbiri vacip olur, kıyam da (hemen peşinden َ ُمJِ , َ ْ* ِ َ ِحNا
ِ ُبُ َ ْ ِ@ رَ ة1ِ َ َ ف2
vacip olur)
(Önce) ilim, sonra amel vacip olur َ َ ُل4 ُم ُ )م ا0ْ 4ِ بُ ا1ِ َ مU ُ 3
İnsanlar öldü, hatta peygamberler de (öldüler) َ ِ َ ُء/ اF ) 6َ َُ تَ ا س
ْ )
F 6َ 4
Kuşluk (namazını) dört veyahut sekiz (rekat) kıl ً َ ِ َ َ اَ ْو4ً @َ أَرI َ&ُ, َ >ل ا اَ ْو 5
Ya vacip veya müstehap (olarak) amel et ًّ 6َ َ +ْ ُ ) ً@ َو ِا1 ِ ْ َ ْل ِا ) َوا3ِا ) ِا 6
Allah Teala’nın rızasını mı istiyorsun, yoksa gazabını mı? ُ ُبُ اَ ْم0 َ ْطIَ 4َ َ ِQ َء,
0ُ ْ! َط+ َ اَ ِر اَ ْم 7
İyiyi amel et, kötüyü değil ًU+ َ َ' ً&ِ َ ْ َ ْل3ِا 'َ 8
Helali belki iyisini talep et ً U َ ً َ لْ َط8&َ ُْب0ا ُ ْط َْ ل 9
Gösteriş helal olmaz, fakat ihlas (helal olur) ٌَصL!ِْ ِنْ ا,َ ٌءTَ ل ِرD &ِ َ َ ْ ِن,َ 10
ُ َ< ْط
: َ َ ِن,ْ ف ا
Nebimiz Muhammed’e (asv) iman ettik ( ُم8َ ةُ وا8َ اSِ ْ 0َ َ3) َ ) ٍد6ُ َ > @ِ َ @ِ َ آ
29
SIFAT-I MÜŞEBBEHE
SÜLASİ MÜCERRED (YALIN HALDE) FİİLLERİN BABLARI
Bunlar altı tanedir: (Birinci bab:Mazi=>Fetha Muzari=> Zamme)( ُب – َ ْ ُب َ َ َ ) ُل4ُ +ْ َ – َل4َ *َ
(İkinci bab: Mazi=> Fetha / Muzari=> Kesra( ُْ ِرب, َ – ََ رَ ب, ) ُل4ِ +ْ َ – َ َل4*َ
(Üçüncü bab: Mazi=> Fetha / Muzari=> Fetha
( ُب – َ ْذ َھب َ ُل ) َذ َھ4َ +ْ َ – َل4َ *َ
(Dördüncü bab: Mazi=> Kesra / Muzari=>Fetha)
( ُم0َ ْ4 َ -ِ َم03َ ) ُل4َ +ْ َ – َل4ِ *َ
(Beşinci bab:Mazi=>Zamme /Muzari=>Zamme)
( ُ ُل ) &َ ُنَ َ &ْ ُن4ُ +ْ َ – َل4ُ *َ
(Altıncı bab: Mazi=> Kesra / Muzari=> Kesra)
( ُ ُل ) &َ ِ بَ – َ &ْ ِ ب4ِ +ْ َ – َل4ِ *َ
Sıfat-ı müşebbehe; kendisiyle nitelenen şahıstan ayrılmayan sabit bir sıfata delalet etmek üzere üç harfli
lazım bir fiilden yapılan bir kiptir.
Örneğin; ٌ( َ& َ نgüzel), ( َ ِر ٌمCömert), ٌْ ب4 َ (zor), ُْ َ@ ن4#َ (tok)
Sıfat-ı müşebbehe َ* ِر َحbabından (dördüncü babtan) üç vezinde gelir.
a) Fiil, üzüntü veya sevince delalet ettiğinde ٌل4ِ *َ vezninde gelir. Müennesi 6ٌ 0َ 4ِ *َ dür. (Semai)
Örneğin; 6ٌ َ ( َ& ِزنٌ – َ& ِزüzgün erkek-bayan), – َ* ِر ٌح6ٌ &َ ( َ* ِرsevinen erkek-bayan)
b) Fiil, kusur veya süs veya renge delalet ettiğinde ُل4َ *ْ َ اvezninde gelir. Müennesi de َ ُء8 ْ4*َ dür. (Gayr-ı
munsarıf, kıyasi)
BURADAKİ VEZİNLER KIYASİ (YANİ KALIPLI-KURALLI)
Örneğin; ُء1َ ْر3َ – ْ َر ُج3َ( اTopal erkek-bayan), ( اَ&ْ َو ُر – َ& ْو َرا ُءHuri gözlü erkek-bayan)
c) Fiil, bir boşluk veya doluluğa delalet ettiğinde َُن8 ْ4*َ veznindedir. Müennesi, I0َ ْ4*َ dır. (Gayr-ı munsarıf
ve kıyasi)
Örneğin; I4َْ @#َ – ُ ن4َْ @#َ (tok erkek-bayan), I3َ ْو1َ – ُ ن3َ ْو1َ (aç erkek-bayan)
Sıfat-ı müşebbehe َ رُ َمbabından (beşinci babdan) birçok vezinde gelir.
İsm-i tafdil üç harfli fiilden َ ُل4*ْ َا, müennesi I0َ ْ4*ُ vezninde yapılır. Bu fiilin malum, tam, olumlu, çekimli, yalın,
farklılığı kabul eden, renk, kusur veya süse delalet etmeyen bir fiil olması şarttır.
İsm-i tafdilin üç kullanılış şekli vardır:
A) Başında “ “ الbulunmaması ve mudaf olmaması: Bu durumda müfred müzekker olması ve kendinden
sonra da “mufaddalun aleyh’in (kendisine karşı başkası üstün tutulmuş olanın=kıyas var) “min” ile mecrur
olarak getirilmesi gerekir.
DİKKAT KIYAS VAR!
Örneğin; ( َز ْ َ بُ اَ ْ َ@رُ ِنْ َ رْ َ مZeynep Meryem’den daha büyüktür.) gibi.
. ُ< ِنْ ا َ ِل+َ ْ َ ُم ا0ِْ 4 ْ َ( اİlim, maldan daha faydalıdır.)
. ِ ٍد%َ ْ ُم ِن0َ ْ3َ ا6ُ َ ِ( َ* طFatma, Halid’den daha bilgilidir.)
ْ سُ اَ ْ َ@رُ ِنْ ا َ( َ ِر# َ( اGüneş, Ay’dan daha büyüktür.)
B) Başında “‘ ”الin bulunması: Bu durumda ism-i tafdilin mevsufuna uyması gerekir ve kendinden sonra
“mufaddalun aleyh” (=kendisini başkası üstün tutulmuş olan=kıyas getirilmez)
DİKKAT KIYAS YOK!
ÖRNEKLER:
.ٌدَ ة9ِ َ ْ1ُ ت ا ْ ُ @ َْرى ُ ْ @ِ ْ َ( اEn büyük kız çalışkandır.) gibi.
ٌَ ِ َ1 رَ ىLDْ ا6ُ *َ ْرLُ ْ َ( اEn küçük oda güzeldir.)
ب ِ َ ْا6ِ َ ( اَ ْ َو َ ُد ا َ ْ َ@ ُر ِ@ َ ْ ِزEn büyük erkek çocuk, baba yerindedir=baba makamındadır)
C) a-Marifeye mudaf olması durumunda: Bu durumda kendinden öncekine uyması ve uymaması caizdir.
(Yani uyabilir de uymayabilir de)
ÖRNEKLER:
ِ َرفُ ْا ُ د#ْ َ ا6ُ َ ya da ُن
ُن ِ ْا ُ دI*َ ْر#
ُ (Mekke, şehirlerin en değerlisidir.)
.س ِ ا ل
ُ ْ
* َ
َ, ََ ِ ون4 َا ُ 0 ْ
ا ءُ َ
0 4
ُ ْ َ ا Ya da ِ ِ ُل ا, *َ َ) ا. (Amel eden âlimler, insanların en faziletlisidir. )
(س
. ُل ا َ ِء, > ْ >
َ *َ َز ْ َ بُ اYa da ( ا َ ِءI0َ ْ,*ُ ) ( Zeynep, kadınların en faziletlisidir.)
C) b-Nekreye mudaf olması: Bu durumda müfred ve müzekker olması gerekir.
ÖRNEKLER:
ُل ِا ْ َرأَ ٍة, َ *ْ َ اE@َ طو ُ (Tuba, en faziletli kadındır) gibi.
َ ْ َ ْ ْ
. ٍل1َ ُ< ِر+ ِم ا0ِ4 ُل ا1َ ( ِرİlim adamları, en faydalı adamlardır.)
( َ رْ َ ُم اَ ْ @َرُ ِا ْ رَ أَ ٍةMeryem, kadınların en büyüğüdür.)
33
31 ات ا (ﱠ ِم
ُ أد ََو Yemek Malzemeleri 32 ٌ-َ?َ> ِد8 - دﱢيW? – أ ﱠدىEda Etmek, Yerine Ge-
tirmek
33 < دﱢي إWُ? – <َ أ ﱠدى إ Sebep Olmak 34 َ
ْ آذار= رْ سMart
35 ُ ُذن ج ا"ذان%ا Kulak 36 إِ َرادَة- ُ ?ِ ُ? – أَ َرا َد İstemek
37 - ﱠQِ راY= ا ﱢZِ َ َرا%ا Tarımsal Araziler 38 َ َ8 ْاِر Yükselmek
39 ُرْ ُز%ا Pirinç 40 ٍ ِ10َ ِ! أُرْ ٌز
E Sütlaç
41 Iَ ْ أَرGöndermek 42 ِ َ َر%َرْ ض ج ا%ا
=Zا Yer
43 َ Zَ أَرEmzirmek 44 Iُ َ َْر%ا Dul
Koltuk, Kanepe, Divan,
45 ُ ِ_َ َرا% ج ا-`َ ?َ ِر%ا
^ 46 +َ Gََ اِ ْزدKalabalık Olmak
Taht
47 a? ِ ْ َأ Aspirin 48 ُ ُ ْ ُ% اHafta
ِ! َ%ع ج ا
49 ِدم/ ُ ع ا%ا Gelecek Hafta 50 =Z F ُ ع ا% اGeçen Hafta
51 ة9َ ِ8 َ% ذ ج ا, ُ%ا Hoca, profesör 52 َل, ِ اDeğiştirmek
53 َ ِ, ْ L اİstirahat, teneffüs
-Gا 54 َ( ع, ْ ِ اGüç Yetirebilmek
55 ﱠ, ِ اHazırlanmak 56 ض
َ ْ َ, ْ ِ اGösteri Yapmak
Dosdoğru Olmak, Yerin-
57 َ cْ ,ْ ِ اKapsamak, İçermek
ق 58 َ َم/,ْ ِ اde Olmak
- Iِ ﱡ/,)َ? – I ﱠ/َ, ِا Azaltmak, Kaldırmak,
59 60 ﱠFَ, ْ ِ اDevam Etmek
لd/ِ, ْ ِا Bağımsız Olmak
61 َ /ْ َ,
e ِا Uyanmak 62 َ ُ%ُ ْ َ ةُ ج ا% اAile
63 َ َع َأ
Hızlanmak 64 ; ِ آÜzgünüm
Teslim olmak, Müslüman
65 +1َ َ أolmak 66 -ِ ّ ! َ ا ِن ا1ُْ ُء اFَ ْ َ أArap Ülkelerinin İsimleri
67 ُ َ ْ ا% اTicari Pazarlar
- ِر?ﱠ7َ ﱢ, ق ا 68 أَ ْ َ د م ا ﱠSiyah
) ْ دَاء
69 َ َ ى,gْ ِ اSatın almak 70 ﱠ,gِ اOluşturmak
h
34
Göndermek, Yayınlamak,
71 ُ ِ! iَ َ%ْ َ ُ ج اiLا Parmak 72 ْ َرiَ أİlan Etmek
73 َ ْiِا
( َد Avlamak 74 ْ ُ م ا ﱠiَ أSarı
ْ َ اءj
75 =Gِ Z َ َ%< ج ا0َ ْZَ%ا Kurban 76 - ﱠ0ِ ْZُ% اKurban
77 aِْ ? َ ُ ا َ ا-Qَ إِط Anne-Babaya İtaat 78 ْ
-َ ِ :َ ا-Fَ ِ ط%ا Hafif Yiyecekler
79 َ نQَأ Yardım Etmek 80 َ Qْ ِا
ر9, Özür Dilemek
81 َ Fَ,Qْ ِا Umre Yapmak 82 =ِ.َ 7َ Qَأ Hoşuma Gitti
83 َادًاQْ إ- ّ ِ ُ? – ﱠQَ َأ Hazırlamak 84 <(َ Qْ َأ Vermek
85 َa1Qَأ İlan Etmek 86 -ِ ﱠ.? ُد ا ﱢQْ َ%ا Dini Bayramlar
87 ُ-ِ ﱠ.طَ َ ُد اQْ َ%ا Milli Bayramlar 88 َ 1*ْ َأ
h Kapatmak
ُ
-ِ ﱠ%' ا17 َ ُح,ِ,kْ ِا
89 ِ Türk Millet Meclisinin
90 <mَ kْ أİfşa Etmek, Yaymak
-ِ ِ ,ا ﱡ Açılması
Tertiplemek, Düzenle-
91 أَ َم mek, Kalmak
92 ٌ- َ إ- + /ُ? – أ َمİkamet etmek, oturmak
Yakınlaşmak, Yakın Ol-
93 َ َ ,ْ ِ اmak
ب 94 َ َح,ْ ِ اTeklif Etmek, Önermek
Kanaat Etmek, İkna Ol-
95 َ َ.,ْ ِ اmak 96 -ِ ?ﱠn ْ َ% ِ! أَ َ ﱠÇoğunluğun Kararıyla
97 <j َ ْ أEn Uzak, Uç 98 -ﱢ ﱠ1 أAzınlık
99 أَ َ َم İkram Etmek a 7)ِ ُ% اOksijen
ًd ْ َ أ- I ُ >? – I َ أ Yemek yemek ت ا ﱢo"ا
ُ-( ﱢ ﱠ ُ Tıbbi Aletler
ُ-َ 8ِ `َ ُ ا- "ا Daktilo ا ﱠ ﱢمHِ cْ Z َ ُ- آTansiyon Aleti
hَ 0َ, ِا Katılmak, kayıt olmak ُ بpِ, L اİltihap, Apse
h
َ j َ ْ َأ
Yapıştırmak ْ Kُ <َ/ْ أHutbe Sunmak
ً-َ (
Konferans Vermek, Ders
ً َ ةZ
َ 0َ ُ </ أAnlatmak َ ُمo"ج ا +ُ َ َ% ْاElem, Acı, Ağrı
َ ء/ﱢ1 إ َ< اGörüşmek Üzere تp ُ ﱠ%ج ا ُ ﱡم% اAnne
- ﱠGِ ) ا ﱢaِ َ َ% اTuristik Yerler - َ ﱠ/F اa % اKutsal Yerler
ِ ْ َ ْ أَ َم اEvin önünde
P أ م ا ) ﱡ َر ِةYazı tahtasının önünde
Örnek Olmak, Boyun
-A % اEmanet, Güvenilirlik In, اEğmek
َ تA 0
َ ِ, ْ L نُ ج ا0َ ِ, ْ L اSınav, imtihan ِ) ُء. ْ َ أَة ج اL اKadın
ُ-ّ? ِ 1ْ 7ِ َ ْ اضُ ا%ا Cilt Hastalıkları ُ-ّ Gِ َ اضُ ا ﱡ و% اPsikolojik Hastalıklar
ُ-ّ ِ jَ َ اض ا%ا Sinirsel Hastalıklar '
ِ ْ أDün
َa` ْ َأ İmkan Bulmak ًA F?ِ إ- a ِ Wُ? – َa َ آİman etmek
- ﱠ0َ َ,)Fُ ُ ُ ُر ا%ا Müstehap İşler ُ- َ ِk ﱠ. ُ ُر ا% اYararlı İşler
ُ َ َ اء%َ ِ ُ ج ا%ا Emir, Yönetici ُْ َ هG َوr ْ Tek Başına Yaşaması
َ ِ ? أن
Sözünü Kestiğim İçin
َ /Fُ ِ ;
^ ِ dَ َ -ِ َ ط ٌ ِ آAأ َ ,Aِ اBeklemek
َs
Üzgünüm
ْ
+َ sَ,Aِ اDüzenli Olmak <َ pَ,Aِا Bitmek
<7َ Aْ أKurtarmak َ :Aْ ِا
5 Alçalmak
َ>َmAْ أYapmak, İnşa Etmek h1( َ Aْ ِا Ayrılmak, Çıkmak
َلY َ Aْ ِ اİnzivaya Çekilmek <َ/ ِ Fُ ُم اcAْ أ Müzik Nağmeleri
35
ِدق.َ ق ج ا.ُ ا Fındık صi ن.ُ! Sıkıştırılmış Bina
-ا ُ ظ Boza 5َ ا Yumurta
aْ َ ْ َ/ اa َ! İki parantez arası ر7 ﱠ, ج ا ﱡDِ , ا Tüccar
Kّ >8 Gecikmek -? رpF7 > ' ا8 Cumhuriyetin Kuruluşu
وج: ة اg>8 Çıkış Vizesi ه7ِ8 …İn Karşısında
j
ِ اP08 Sıfırın Altında ة4 َ .ْ Fِ اP08 Masanın Altında
ﱠ ث0َ8 Konuşmak ;ﱠ Geri Kalmak
ِ ا9ﱠ, ِ ة ج ا9, ا Bilet يﱡYِ ْ َ ابُ ا ﱠ,ا ﱡ Sembolik Toprak
ُ نFُD ﱠ, ا Tercüman ً ْ َ8 - ك ُ ُ ,ْ َ? – ََ َ ك8 Terk Etmek
}َ ﱠYَ8 (Kızak) Kaymak ﱠو َجYَ8 Evlenmek
<َ1Qَ َلj ُ 0ُ َِ( ُ ا,)ْ َ8 Birçok Bilgiyi Elde Etme
ُ1 ْ َ +َ ﱠ1)َ َ8 Teslim Almak
ِ ٍةn َ تٍ İmkânın Var
َ َ َ) ﱠ8
ق Alışveriş Yapmak !َ , ُوّل = أ% اa? m8 Ekim
Fَk ُA = =A n اa? m8 Kasım َ( ﱠر8 Gelişmek
َ ھ8َ Sözleşmek, Anlaşmak َ َون8 Yardımlaşmak
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası