Menopoza Girmeyi Geciktirmek

Erken menopoz, 44 yaşından önce adetin düzenli olmaması ya da hiç adet görememe ve kadında yumurta kalmamasıyla ilgili bir durum ortaya çıkıyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Niyazi Emre Turgut, erken menopoz dönemi hakkında bilgiler verdi. Op. Dr. Turgut, erken menopozun kendi içinde farklılık gösterdiğini, 40 yaşından önce, yani zamanından önce görülen yumurta fonksiyonunun bitmesiyle birlikte üreme ve adet görme yeteneğinin kaybolmasına ise prematürovarial yetmezlik olarak tanımlandığını söyledi. Ayrıca Op. Dr. Turgut, yaşları arasında görülen durumun ise erken menopoz olduğunu kaydetti.

''Ailede erken menopoz öyküsü varsa risk taşıyorsunuz demektir''

Erken menopozun genetik olabileceğini belirten Op. Dr. Turgut, ''Eğer ailede, özellikle anne, teyze veya ablada erken menopoz varsa, bu sizin de risk altında olduğunuzu gösterir. Yüzde oranında sizi daha riskli yapar'' dedi.

''Kadınları en çok duygusal olarak etkiler''

Menopoz döneminde artık adet görülmemesiyle birlikte vücutta bazı fizyolojik ve psikolojik değişikliklerin meydana geldiğini söyleyen Op. Dr. Turgut, ''Kadınlar duygusal olarak çok etkileniyor. Çünkü genelde kadınlık fonksiyonlarının bittiğini düşünüyorlar. Her ne kadar adet gördükleri sürece ağrılarından vs. yakınmış olsalar da, adet görmek kadınlığın devam ettiği hissiyatını verir. Böyle olunca da birden kesilmesi halinde bocalama yaşanabiliyor. Medikal anlamda, östrojen hormonunun vücuttan uzaklaşması, saç telinden ayak tırnağına kadar vücudun pek çok bölgesini etkiliyor. Beyinde; algılama, düşünme ve problem çözme gibi fonksiyonlarda yavaşlama meydana geliyor. Bazı çalışmalar, Alzheimer riskinin menopoz sonrası arttığını gösteriyor. Cilt diriliğini kaybediyor, daha esnek bir hal alıyor. Yaşlanma hızlanıyor. Görme bozuklukları artıyor. Östrojen damarları korur, eksikliğinde ise kadınların kalp krizi geçirme oranları erkeklere yaklaşır. Kemik sağlığının olumsuz etkilenmesiyle birlikte kemik erimesi başlar. Cinselliğe yönelim ve alınan haz azalır'' açıklamasında bulundu.

''Menopoz belirtileri herkeste aynı gözlemlenmeyebilir''

Op. Dr. Turgut, menopozun en çok bilinen belirtileri hakkında şu bilgileri verdi: ''Menopoz belirtileri herkeste aynı değildir. Ama genelde kadının adetleri sıklaşmaya başlar. günde bir adet gören kadın, günde bir görmeye başlar. Adet miktarı günlerden güne azalabilir. Tam tersine ayda iki kez adet görenler de olabilir. Yumurta rezervi azaldıkça, kistler oluşmaya başlar ve düzeni bozar. Bunlar, menopozun habercisidir. Yumurtanın bazı aylar çıkması, bazı aylarsa çıkmaması durumunda, ayda bir adet görülür. Devamında sıcak basması, vajinal kuruluk, sinir hali, depresyon gibi farklı ruh halleri ortaya çıkar. Ülkemizdeki menopoz yaşı ortalaması 49’dur. Bu şikayetler, genelde ’de başlıyor''.

''Yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarınızla süreci yavaşlatmanız mümkün''

Op. Dr. Turgut, erken menopoza giriş sürecini yavaşlatmak için alınabilecek bazı basit önlemler ve yöntemler hakkında da bilgi verdi: Op. Dr. Turgut şöyle devam etti. ''Ailede öykü varsa yumurta rezervi konusunda uzman olan bir hekime gidilebilir. Ultrasonla karından veya vajinal yoldan yumurta sayısına bakılabilir. Yumurtalıklardaki foliküller tek tek sayılıyor. yumurta alt sınırdır. Daha az dikkat edilmesi anlamına gelir. /14 arası normal, üzeri ise yüksek yumurta rezervi anlamına gelir. Ayrıca kan yoluyla bakılan AMH testi de var. Bu test her ne kadar dünya genelinde standart olmasa da, iyi kliniklerde yapıldığında yumurta rezervi hakkında bilgi verir. 1’in altında değer anormal, arası normal, 3’ten fazlası yüksek kabul edilir. Bu sonuçların ardından çocuk sahibi olma fikri bulunan bir kadına, acele etmesi tavsiye edilir. Kadın ileride çocuk sahibi olmak istiyorsa, yumurtasını dondurmasını tavsiye ediyoruz.

Yumurta rezervi azalıyorsa, menopoz kaçınılmazdır. Ancak, yaşam tarzınız ve beslenme alışkanlığınız çok önemlidir. İyi bir yaşam tarzı, yeterli uyku, sağlıklı beslenme ve spor ile süreci yavaşlatmak mümkün. Uzak durulması gereken en önemli madde ise sigara. Çünkü sigaranın yumurta sayısı ve kalitesini düşürdüğü kanıtlandı''.

''Doğru bilenen yanlış: östrojen hormon tedavisi etkili bir yöntem değil''

Op. Dr. Turgut, bu süreçte östrojen tedavisinin menopozu geciktirmediğini, toplumda yanlış anlaşılan bir konu olduğuna vurgu yaparak, ''Ülkemizde en büyük yanlış anlaşılan konulardan biridir. Toplum içinde menopozu geciktirdiği söylenir ama maalesef böyle bir durum söz konusu değil. Menopoz gecikmez. Bir yumurta, kadına hem östrojen hem de progesteron hormonları sağlar ve bunların arasındaki dengeyle kadın adet görür. Doktor bu tedavide östrojen ve progesteron hormonunu dışarıdan ilaç yöntemi ile verir. Bunun sayesinde yapay bir adet görürsünüz. Gördüğünüz kan da gerçek bir kan değil, ilacın sağladığı yapay bir kandır. Yani ilaç kesildiği an, menopozdasınız demektir. Östrojen hormon tedavisi eskiden çok önerilen bir yöntemdi. İlk araştırmalarda olumlu sonuçlar verdi. Ancak daha sonraki araştırmalar, meme kanseri üzerinde etki oluşturduğunu gösterdiği için artık önerilmiyor. Fakat bazı kadınlar, depresyon ve ateş basması gibi etkilerden korunmak amacıyla bu tedaviyi isteyebiliyor. Bu kadınlara smear testi, meme ultrasonu ve mamografi gibi testler yapılarak, bunların her yıl tekrarlanması gerektiği söylenerek kullanmalarına izin verilebilir. Bunun dışında, bu tedaviden yararlanmak için fitoöstrojen denen yeşil yapraklı bitkiler kullanılabilir. Çin tıbbında kullanılan bazı destekler de önerilebilir'' ifadelerini kullandı.

Menopoz, her kadının yaşayacağı doğal ve fizyolojik bir olaydır. Her kadının menopoz girme yaşı; genetik özellikleri, dış etkenler ve fizyolojik durum gibi faktörlerle belirlenmektedir. Genetik, kadının menopoz yaşını en çok etkileyen faktörlerden biridir. Ancak sigara ve düzensiz beslenme ya da aşırı stres, menopoza girme yaşını erkene çekebilmektedir. Ancak genellikle kadınlar; anneleri, kız kardeşleri ya da teyzelerinin menopoz girdiği yaşta menopoza girmektedir.

Menopoz yaşı genetik ve sağlık durumu ile belirlendiği için menopoz yaşını geciktirmek ya da menopozu ertelemek mümkün değildir. Menopoz giren kadınlar için en önemli nokta; menopoz belirtilerini minimumda yaşamak için gerekli önlemleri almaktır.

Bir kadının menopoza girmesi geciktirilebilir mi veya tamamen önlenebilir mi?

Menopoz dönemi; kadınların yumurtalıklarının artık işlevini bitirdiği ve yumurta geliştirmediği bir dönemdir. Bu durumda da adetler tamamen kesilmektedir.

Bir kadınının menopozunu medikal tedavi ile geri döndürmek mümkün değildir. Yumurtalıklar, ilaç kullanımı ile yeniden işlev görür ve hormon salgılar duruma gelememektedir.

Menopoza girmiş olan kadınlara uygulanan hormon ilaçları ile adet görülmesi sağlanamaz ancak menopoza ait belirtiler hafifletilebilir.

Menopoz dönemine girerken meydana gelen adet düzensizlikleri; ilaçlarla geri döndürülememektedir. Hormon ilaçları kullanılabilir ancak bu aşamada yapay olarak rahim duvarının gelişmesi sağlanır. Bu sayede adet görülebilir fakat yumurtalıklardan hormon ya da yumurta salgılanmaz.

Menopoza girmek üzere olan ya da girmiş kadınlarda kullanılan ilaç ve hormon tedavileri, menopoz yaşını etkilememektedir. Dışarıdan verilen ilaçlar adet düzensizliğini giderebilir ve menopoza ait belirtileri ortadan kaldırabilir ancak menopoza giriş engellenemez.

Menopoza girme yaşı ertelenemez ancak bazı faktörlerle erkene çekilebilir. Sigara ve alkol tüketimi, yumurtalıkların daha erken tükenmesine yol açmaktadır. Bu sebeple zararlı alışkanlıklardan uzak durmak, menopoz yaşının gerektiği zaman yaşanmasını sağlayacaktır.

Menopozu geciktirmenin yolları var mı?

Menopozu geciktirmek için bitki suları, kürler ya da yiyecekler oldukça zararlı etkiler meydana getirebilmektedir. Doktor öneri olmadan bu gibi kürleri kullanmak oldukça sakıncalı olabilmektedir. Kadın hastalıkları ile ilgili kullanılan ilaçlar ve hormon preperatları menopoza girmeyi engellemez, fonksiyon görmeyen ve hormon üretmeyen yumurtalıkların yeniden eskisi gibi olmasını sağlamaz sadece kadının yapay olarak adet görmesini sağlar ve bazı şikayeterin önlenmesini sağlar.

Erken menopozu önlemek, ertelemek mümkün mü?

Çeşitli durumlarda menopoza girme yaşı 40’dan önce gerçekleşebilir. Bu gibi durumlarda erken menopoz önlenemez ancak hastanın menopoz etkilerinden daha erken yaşta etkilenmesini engellemek için tedbirler alınabilir. Erken menopoz kemik erimesi gibi olumsuzluklara yol açabileceği için erken menopoz için mutlaka gerekli tedavilerin sağlanması gerekmektedir.