Emre Sertkaya Vefat Etti

<strong>TÜRK</strong> DÜNYASI <strong>PARLAMENTER</strong>LER BİRLİĞİ<br />

ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА<br />

<strong>TÜRK</strong> DÜNYASINDAN<br />

<strong>PARLAMENTER</strong> <strong>BAKIŞ</strong><br />

Парламентский Взгляд<br />

Тюркского Мира<br />

SAYI : 1 OCAK 2019<br />

Выпуск: 1 ЯНВАРЬ 2019

<strong>TÜRK</strong>İYE CUMHURİYETİ DEVLETİ KURUCUSU MUSTAFA KEMAL ATA<strong>TÜRK</strong><br />

Мустафа Кемаль Ататюрк - основатель государства Турецкой Республики

CUMHURBAŞKANI RECEP TAYYİP ERDOĞAN<br />

Президент Реджеп Тайип Эрдоган

TBMM BAŞKANI BİNALİ YILDIRIM<br />

Бинали Йылдырым - Спикер Парламента Турции

<strong>TÜRK</strong> DÜNYASI <strong>PARLAMENTER</strong>LER BİRLİĞİ<br />

<strong>TÜRK</strong> DÜNYASINDAN <strong>PARLAMENTER</strong> <strong>BAKIŞ</strong> DERGİSİ<br />

ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА<br />

ПАРЛАМЕНТСКИЙ ВЗГЛЯД ТЮРКСКОГО МИРА<br />

Sayı: 1 • Ocak 2019<br />

Türk Dünyası Parlamenterler Birliği<br />

Adına Sahibi<br />

Nail ÇELEBİ<br />

Genel Yayın Yönetmeni<br />

Nevin BALTA<br />

Yayın Danışma Kurulu<br />

Prof. Dr. Orhan KAVUNCU<br />

Anargul KYDYROVA<br />

Nazmi ÖLMEZYİĞİT<br />

Nail TAN<br />

Yayın Türü<br />

Dergi<br />

Türk Dünyası Parlamenterler Birliği<br />

tarafından üç ayda bir yayımlanır.<br />

Yönetim Yeri<br />

Cumhuriyet Caddesi Atatürk Bulvarı<br />

Bulvar İş Merkezi, No: 71/23, Kat: 5<br />

Çankaya/ANKARA<br />

Tel : 0-312-433 61 60<br />

Belgegeçer : 0-312-433 80 60<br />

Genel Ağ Sayfası : www.tdpb.org.tr<br />

E-posta : [email protected]<br />

Выпуск: 1 • Ноябрь 2019<br />

Генеральный Директор Парламенского<br />

Союза Тюркского мира<br />

Наиль Челеби<br />

Главный редактор<br />

Невин Балта<br />

Консультативный Совет по Публикации<br />

Проф. др. Орхан Кавунджу<br />

Анаргуль Кыдырова<br />

Назми Олмезйигит<br />

Наиль Тан<br />

Перевод с турецкого на русский язык<br />

Камилла Щетинина<br />

Тир публикации<br />

Со стороны Парламентского Союза<br />

Тюркского Мира<br />

Публикуется раз в 3 месяца<br />

Адрес Журнала<br />

Ул. Джумхурийет,<br />

Бульвар Ататюрка<br />

Номер 71/23, Этаж: 5<br />

ТУРЦИЯ.АНКАРА<br />

Teл : 0-312-433 61 60<br />

Факс : 0-312-433 80 60<br />

Официальный сайт : www.tdpb.org.tr<br />

Э-почта : [email protected]

İÇİNDEKİLER<br />

<strong>BAKIŞ</strong><br />

Содержание<br />

HAKKIMIZDA<br />

<strong>TÜRK</strong> DÜNYASI <strong>PARLAMENTER</strong>LER BİRLİĞİ 10-12<br />

BAŞLARKEN<br />

BİZDEN SİZE 13-14<br />

SÖYLEŞİ<br />

ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ ANKARA BÜYÜKELÇİSİ<br />

ALİŞER AZAMHOCAYEV İLE RÖPORTAJ 15-20<br />

<strong>BAKIŞ</strong><br />

Namık Kemal ZEYBEK<br />

Türk Dünya Nizamının (Kızıl Elmanın) İnsani<br />

Temelleri 21-23<br />

İrfan YALÇIN<br />

Türk Dünyasını Birbirine Nasıl Yaklaştırabiliriz?<br />

24-26<br />

DOSYA<br />

ÖZBEKİSTAN İLE DOSTLUK, KARDEŞLİK VE İŞBİRLİĞİ<br />

Prof. Dr. Hasan Ali KARASAR<br />

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ERDOĞAN’ın<br />

Özbekistan Ziyareti 27-37<br />

ORTA ASYA’NIN MERKEZİNDE BİR ÜLKE<br />

Özbekistan 38-50<br />

ÖZBEKİSTAN’DA TURİZM<br />

Prof. Dr. Orhan KAVUNCU<br />

Özbekistan: Tasavvuf Turizminin Merkezi 51-60<br />

ÖZBEKİSTAN’DA TURİZM<br />

Süleyman MERDANOĞLU<br />

Özbekistan’da Turizm (1) 61-65<br />

SEYAHAT NOTLARI<br />

İrfan Ünver NASRATTINOĞLU<br />

Özbekistan İçinde Bir Türk Cumhuriyeti<br />

Karakalpakistan 66-74<br />

О НАС<br />

ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА 10-12<br />

ВСТУПЛЕНИЕ<br />

ОТ НАС ВАМ 13-14<br />

ИНТЕРВЬЮ<br />

ИНТЕРВЬЮ С ПОСЛОМ РЕСПУБЛИКИ УЗБЕКИСТАН В<br />

АНКАРЕ, АЛИШЕРОМ АГЗАМХОДЖАЕВЫМ 15-20<br />

ВЗГЛЯД<br />

НАМЫК КЕМАЛЬ ЗЕЙБЕК<br />

Человеческие Ценности и Принципы Тюркского<br />

Мира 21-23<br />

ИРФАН ЯЛЧИН<br />

Как Можно Воссоединить Тюркский Мир?<br />

24-26<br />

ДОСЬЕ<br />

ДРУЖБА, БРАТСТВО И СОТРУДНИЧЕСТВО С<br />

УЗБЕКИСТАНОМ<br />

ПРОФ. ДР ХАСАН АЛИ КАРАСАР<br />

Визит Президента Турции Реджепа Тайипа Эрдогана в<br />

Узбекистан 27-37<br />

СТРАНА В ЦЕНТРЕ ЦЕНТРАЛЬНОЙ АЗИИ<br />

Узбекистан 38-50<br />

ТУРИЗМ В УЗБЕКИСТАНЕ<br />

ПРОФ. ДР. ОРХАН КАВУНДЖУ<br />

Узбекистан Центр Религиозного Туризма 51-60<br />

ТУРИЗМ В УЗБЕКИСТАНЕ<br />

СУЛЕЙМАН МЕРДАНОГЛУ<br />

Туризм в Узбекистане (1) 61-65<br />

ЗАПИСКИ ИЗ ПУТЕШЕСТВИЙ<br />

ИРФАН ЮНВЕР НАСРАТТИНОГЛУ<br />

Республика Каракалпакстан в Составе<br />

Республики Узбекистан 66-74

İÇİNDEKİLER<br />

<strong>BAKIŞ</strong><br />

Содержание<br />

İSLAMÎ UYGARLIK VE BİLİMİN GELİŞMESİNDE SE-<br />

MERKANT’TAKİ MEDRESE-İ ÂLİYELERİN ROLÜ<br />

Nail TAN<br />

Özbek Medreselerinde Yetişen Şair ve Yazarlarla<br />

İlgili Bazı Tespitler 75-85<br />

GÜNDEM<br />

Özbekistan Turizm Sektörüne Yönelik Teşvikler<br />

Uyguluyor 87-89<br />

Özbekistan’dan Çocuklara Özel Program 90<br />

Ülkemiz ile Özbekistan Arasında Göçmen İşçilerin<br />

ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunmasına Dair<br />

Anlaşma” İmzalandı 90-91<br />

TİKA Başkanı Çam Özbekistan’da Temaslarda Bulundu<br />

91-92<br />

Türkiye-Kazakistan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği<br />

Konseyi’nin 3. Toplantısı 13 Eylül 2018 Ankara’da<br />

Yapıldı 92-94<br />

Cumhurbaşkanı Erdoğan “Bakü’nün Kurtuluşu’nun<br />

100. Yıl Dönümü” Törenine Katılmak Üzere Azerbaycan’ın<br />

Başkenti Bakü’ye Gitti 95-96<br />

Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi’nin<br />

Çalışmaları 96-99<br />

“3 Ekim Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Günü”<br />

Kutlu Olsun! 99-100<br />

HABERLER<br />

TDPB “Türk Dünyası ve Türk Dış Politikası (Siyasi,<br />

Kültürel ve Ekonomik İlişkiler Boyutuyla) Çalıştayı”<br />

Düzenledi 102-108<br />

Türk Dünyası ve Türk Dış Politikası (Siyasi, Kültürel<br />

ve Ekonomik İlişkiler Boyutuyla) Çalıştayı Sonuç<br />

Raporları 108-111<br />

TDPB Yönetim Kurulu Başkanı ve Üyeleri Yunus<br />

Emre Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Şeref Ateş’i Ziyaret<br />

Etti 111-112<br />

РОЛЬ МЕДРЕСЕ СЕМЕРКАНТА НА РАЗВИТИЕ<br />

ИСЛАМСКОЙ ЦИВИЛИЗАЦИИ И НАУКИ<br />

НАИЛЬ ТАН<br />

Писатели и Поэты Учившиеся в Медресе<br />

Узбекистана 75-85<br />

ПОВЕСТКА ДНЯ<br />

Новые Меры по Развитию Туризма в<br />

Узбекистане. 87-89<br />

Программа для детей в Узбекистане 90<br />

Между правительством республики Узбекистан<br />

и правительством Турецкой Республики<br />

было подписано соглашение «О защите прав<br />

трудящихся-мигрантов и членов их семей» 90-91<br />

Турецкое Агентство по Сотрудничеству и<br />

Координации (TIKA) Прибыло в Узбекистан.<br />

91-92<br />

Встреча президентов Казахстана Нурсултана<br />

Назарбаева и Турции Реджепа Тайипа Эрдогана<br />

на 3-ем заседании Совета стратегического<br />

сотрудничества высокого уровня 92-94<br />

Президент Турции Реджеп Тайип Эрдоган принял<br />

участие на церемонии, посвящённой «100-летию<br />

Освобождения Города Баку» 95-96<br />

Проделанные Работы Тюркского Совета 96-99<br />

3 Октября-День Празднования Сотрудничества<br />

Тюркоязычных Стран. 99-100<br />

НОВОСТИ<br />

Рабочий Сьезд Парламентского Союза Тюркского<br />

Мира о «Внешней Политике Тюркского Мира»<br />

(На Тему Политики, Культуры И Экономики)<br />

102-108<br />

Заключительный Отчёт о Рабочем Сьезьде,<br />

Под Названием «Тюркский Мир и Его Внешняя<br />

Политика 108-111

İÇİNDEKİLER<br />

Содержание<br />

Avrasya Ülkeleri Parlamento Başkanları Antalya’da<br />

Bir Araya Geldi 112-113<br />

<strong>TÜRK</strong>PA’nın 10. Yılı Konferansı İzmir’de Düzenlendi<br />

113-114<br />

TDPB Başkanı’nın YTB Başkanını Ziyareti 114-115<br />

Özbekistan’ın Türkiye Konsoloslukları 115<br />

Özbekistan ile Türkiye Arasında Vize Uygulaması<br />

115-116<br />

Türk Ortak Latin Alfabesi 116-117<br />

KİTAPLIK<br />

TDK’den Türkçe-Özbekçe Sözlük 119<br />

TDK’nin Türk Dünyası Destanlarının Tespiti, Türkiye<br />

Türkçesine Aktarılması ve Yayımlanması Projesi”nden<br />

Özbek Destanları 120-123<br />

Özbek Destanları I : Erali ve Şirali 120-121<br />

Özbek Destanları II : Melike Ayyar Destanı 121<br />

Özbek Destanları IV: Huşkeldi ve Belagerdan 122<br />

Özbek Destanları V: Rüstem Han Destanı 122-123<br />

Özbek Destanları VI: Dalli Destanı 123<br />

Председатель Правления Парламентского<br />

Союза Тюркского Мира Посетил Председателя<br />

Института Юнус Емре Проф.Др. Сефер Атеша<br />

111-112<br />

Главы Парламентов Стран Евразии Встретились<br />

в Анталии 112-113<br />

В Измире Прошла 10-я Конференция TURKPA<br />

113-114<br />

Визит Президента Парламенского Союза<br />

Тюркского Мира Президентству Тюрок За<br />

Рубежом и Связанных с Ними Общин (YTB)<br />

114-115<br />

Консульства Узбекистана и Турции 115<br />

Визовый режим Между Турцией и<br />

Узбекистаном 115-116<br />

Общий Тюркский (Латинский) Алфавит 116-117<br />

ЛИТЕРАТУРА<br />

Турецко-Узбекский Словарь<br />

Изданный Ассоциацией Тюркского Языка (Türk<br />

Dil Kurumu) 119<br />

Узбекские Дастаны, Изданные Ассоциацией<br />

Тюркского Языка (Türk Dil Kurumu) 120-123<br />

Узбекский Дастан I: Эрали и Ширали (Erali ve<br />

Şirali) 120-121<br />

Узбекский Дастан II: Дастан о Мелике Айяр (Melike<br />

Ayyar) 121<br />

Узбекский Дастан IV: Хушкелди и Белагердан<br />

(Huşkeldi ve Belagerdan) 122<br />

Узбекский Дастан V: Дастан о Рюстем Хане (Rüstem<br />

Han Destanı) 122-123<br />

Узбекский Дастан VI: Далли (Özbek Destanları VI:<br />

Dalli) 123

HAKKIMIZDA<br />

О НАС<br />

<strong>TÜRK</strong> DÜNYASI <strong>PARLAMENTER</strong>LER BİRLİĞİ<br />

ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА<br />

Türk Dünyası Parlamenterler Birliği<br />

(TDPB), TBMM üyeleri ve Türk Dünyası’nı oluşturan<br />

Parlamentoların seçilmiş üyeleri ile bu üyelerin<br />

kurmuş oldukları tüzel kişilikli kuruluşlarından<br />

meydana gelmiştir. Türk Dünyası Parlamenterler<br />

Birliği (TDPB), Türk Dünyası ve akraba topluluklarındaki<br />

milletvekilleri arasındaki iletişimi güçlendirmek,<br />

vekillerimizin birbirlerini daha yakından<br />

tanımalarına fırsat sunmak, ülkelerimiz arasındaki<br />

siyasi ve ekonomik işbirliğini artırmak, ortak tarihimizden<br />

gelen dostluk ve kardeşlik bağlarını güçlendirerek,<br />

kültürel zenginliklerimizin tanıtılmasına<br />

katkıda bulunmak amacıyla kurulmuştur.<br />

Türk Dünyası Parlamenterler Birliği, Türk<br />

Dünyası ve akraba topluluklar başta olmak üzere,<br />

ortak kültürümüz, ortak tarihimiz olan bölgedeki<br />

diğer ülkeler ile birlikte, ortak değerlerimizin etrafında<br />

birlik, beraberlik, sevgi, saygı, kardeşlik,<br />

dostluk ve dayanışma duygularını geliştirerek, faaliyette<br />

bulunduğu ülkelerde kültürel ve ekonomik<br />

işbirliği alanındaki gelişmelere de katkıda bulunmayı<br />

hedeflemektedir.<br />

Derneğimiz Türk Dünyası’nın ortak değerlerini<br />

yaşatmaya çalışarak Türk Dünyası’nın ortak<br />

paydası olan “Dilde, Fikirde, İşte Birlik” anlayışının<br />

hâkim kılınmasına katkı sağlamayı hedeflemektedir.<br />

Bu amaçla; Türk Dünyası’nın ve Akraba<br />

Topluluklarından da gelecek bilim insanları ve seçkin<br />

kuruluşların katılımları ile ulusal ve uluslararası<br />

sempozyum, toplantı, şehrengiz ve kurultay gerçekleştirmeyi<br />

hedeflemektedir. Sizlerden aldığı-<br />

Парламентский Союз Тюркского Мира<br />

(ПСТМ) включает в себя членов парламента<br />

(ПСТМ) и юридических лиц, относящихся<br />

к Тюркскому Миру. Парламентский Союз<br />

Тюркского Мира (ПСТМ) подчеркивает общие<br />

культурные ценности и создает благоприятную<br />

платформу для сближения братских народов,<br />

обмена культурными ценностями, а также<br />

приумножает политическое и экономическое<br />

сотрудничество между нашими братскими<br />

странами.<br />

Основной задачей ПСТМ и других<br />

братских организаций, является развитие<br />

общей культуры, сохранение единства общих<br />

ценностей, экономическое сотрудничество<br />

между Тюркскими странами.<br />

Под общим лозунгом «Единство в<br />

Языке, Мыслях и Деле», наша организация<br />

направлена на сохранение и развитие<br />

10

HAKKIMIZDA<br />

О НАС<br />

mız ve alacağımız güçle daha nice büyük projeler<br />

ve organizasyonlar üreteceğimize olan inancımız<br />

tamdır.<br />

21. yüzyılın en dinamik aktörleri olarak<br />

uluslararası gündemde özel bir yer edinen Sivil<br />

Toplum Kuruluşları (STK), küresel boyutta olduğu<br />

kadar yerel düzeyde de yeniliklere imza atmaktadır.<br />

Ülkemizde özellikle AB üyelik sürecinde<br />

ivme kazanan sivil toplum kuruluşları toplumsal<br />

ihtiyaçların dile getirilmesi, çözümler üretilmesi,<br />

projelendirilmesi ve somut adımlar atılması adına<br />

dikkate değer bir fonksiyon üstlenmiş durumdadır.<br />

Demokratik kitle örgütlerinden baskı gruplarına<br />

kadar oldukça geniş bir yelpazeyi tanımlayan STK<br />

kavramı, son derece zengin bir içeriğe sahiptir.<br />

Faaliyet eksenimiz özellikle Kaşgar’dan<br />

Endülüs’e kadar uzanan Türk-İslam coğrafyasıdır.<br />

Uçsuz bucaksız Türk-İslam coğrafyasında, aynı dili<br />

konuşan onlarca halkı kucaklayan, dört yüz milyona<br />

yakın insanı birleştiren, Türk soylu halkları birbirine<br />

sahip çıkmaya, paylaşarak zenginleştirmeye<br />

çağıran bu yolun adı Türk Dünyası’dır. O hâlde<br />

bizler, isminde “Türk Dünyası” sözünü taşımanın<br />

sorumluluğu ile Türk âleminin manevi zenginliğini,<br />

ortak değerlerini, dilini, edebiyatını, tarihini ve<br />

kültürel mirasını gelecek nesillere aktarma yolunda<br />

herkesten daha fazla çaba gösteren, geçmişimizin<br />

izlerini ve kimliğimizi yansıtan yeni eserler projelendiren<br />

ve hayata geçirenler olmak zorundayız.<br />

Ortak Türk kültürünün, tarihinin, siyasetinin<br />

temsilcisi olarak uluslar arası alanda yerini<br />

alan Türk Dünyası Parlamenterler Birliği, küreselleşmenin<br />

farkındalığı içerisinde sadece Türk Dünyasında<br />

değil, diğer ülkelerdeki parlamenterlerle,<br />

STK’larla, üniversitelerle, kamu kurumları ve kuruluşlarıyla,<br />

uluslar arası yardım kuruluşlarıyla da<br />

işbirliği hâlinde ortak projelere imza atmayı amaçlamaktadır.<br />

Dernekler, hiç şüphesiz Anadolu’nun en<br />

ücra köylerinin kalkınma ve güzelleştirilmesinden<br />

kentsel ve bölgesel çaplı büyük organizasyonlara<br />

kadar pek çok müspet gelişmenin öncüleri olagelmişlerdir.<br />

Gerçekte bu kuruluşların uluslararası<br />

общих ценностей Тюркского Мира. В то<br />

же время, ПСТМ намерен реализовывать<br />

организацию национальных и международных<br />

симпозиумов, в которых принимают участие<br />

выдающиеся ученые Тюркского Мира.<br />

В наши дни, Организации Гражданского<br />

Общества, как наиболее динамичные<br />

участники XXI века, вносят инновации не<br />

только на местном, но и на глобальном<br />

уровне. Подобные организации набирали<br />

силу в процессе вступления в ЕС, выработали<br />

способность озвучивать социальные<br />

потребности населения, разрабатывать<br />

решения и проектировать конкретные шаги<br />

для принятия конкретных мер. В то же<br />

время, Организации Гражданского Общества<br />

включают в себя чрезвычайно богатый контент<br />

с широким диапазоном от демократических<br />

массовых организаций до групп давления.<br />

Наша деятельность простирается на<br />

просторах тюркско-исламской географии,<br />

от Кашгара до Андалусии. Тюркский мир<br />

насчитывает более четыреста миллионов<br />

человек, говорящих на одном языке и<br />

имеющих богатейшее культурное наследие.<br />

Тюркский Мир способствует объединению<br />

Тюркских народов и дальнейшему<br />

процветанию общих культурных ценностей.<br />

Мы несем ответственность за сохранение<br />

духовных ценностей и культурного наследия<br />

всего Тюркского Мира. Наша главная задача -<br />

сохранить и передать из поколения в поколение<br />

богатейшую, многовековую Тюркскую культуру.<br />

ПСТМ занимает особое место на<br />

международной арене как представитель<br />

общей культуры тюркских народов, истории<br />

и политики. В то же время, организация<br />

активно сотрудничает с парламентариями,<br />

организациями гражданского общества,<br />

университетами,<br />

государственными<br />

учреждениями и организациями<br />

международной помощи.<br />

Парламентский Союз Тюркского<br />

11

HAKKIMIZDA<br />

О НАС<br />

sivil toplum faaliyetlerini yakından takip etmesi,<br />

bu alandaki her türlü yenilik ve gelişmeyi başarılı<br />

bir şekilde içselleştirmesi ve Avrupalı STK’larla boy<br />

ölçüşebilmesi ancak teorik ve pratik donanımlarının<br />

artması ile mümkündür. Kaldı ki STK’larımız<br />

faaliyet gösterdikleri alanda daha etkin ve verimli<br />

olabilmenin yanı sıra, bir sinerji atmosferi oluşturulabilmesi<br />

için birbirleriyle iletişime ve işbirliğine<br />

de ihtiyaç duymaktadırlar.<br />

TDPB, bu doğrultuda önemli bir misyon<br />

üstlenme düşüncesiyle 11.03.2013 tarihinde<br />

kurulmuştur. Sivil Toplum faaliyetlerinin etkinleştirilmesi<br />

ve kalites inin arttırılmasını sağlamak<br />

için ülkemizdeki derneklerin ve bu derneklerce<br />

oluşturulan alt ve üst kuruluşların kamuya<br />

yararlı faaliyetlerinin desteklenmesi, tanıtılması,<br />

gönüllü aktiviteler sergileyen dernek ve<br />

kurumlara karşı toplumsal güven oluşturulması<br />

TDPB’nin öncelikli hedeflerindendir.<br />

Bu çerçevede TDPB insanlık ve Türk<br />

Dünyası yararına, özellikle; Türk Dünyası ve akraba<br />

topluluklarındaki milletvekillerinin arasındaki<br />

iletişimi güçlendirmek, vekillerimizin birbirlerini<br />

daha da yakından tanımalarına fırsat<br />

sunmak, ülkelerimiz arasındaki siyasi ve ekonomik<br />

işbirliğini artırmak, ortak tarihimizden gelen<br />

dostluk ve kardeşlik bağlarını güçlendirerek,<br />

kültürel zenginliklerimizin tanıtılmasına katkıda<br />

bulunmak ve ayrıca; ortak değerlerimizin etrafında<br />

birlik, beraberlik, sevgi, saygı, kardeşlik,<br />

dostluk ve dayanışma duygularını geliştirerek,<br />

faaliyette bulunduğu ülkeler de kültürel ve ekonomik<br />

iş birliği alanında ki gelişmelere de katkıda<br />

bulunmak amacıyla Mecliste grubu bulunan<br />

tüm partilerin milletvekillerinden oluşan heyetçe<br />

ülkemizde ve dünyada sivil toplumun sinerjisini<br />

toplumsal faydaya dönüştürmek amacıyla<br />

STK’ların ve özellikle derneklerin kapasitelerini<br />

artırarak, kaynakların proje esaslı, etkin ve optimum<br />

seviyede kullanımını sağlamayı vizyon<br />

olarak benimsemiştir.<br />

Мира принимал участие во многих проектах<br />

по развитию и благоустройству самых<br />

отдаленных деревень в Анатолии, до крупных<br />

организаций городского и регионального<br />

масштаба. Фактически, эти организации<br />

могут внимательно следить за деятельностью<br />

международного гражданского общества,<br />

успешно внедрять все инновации и разработки<br />

в этой области наравне с евпопейскими<br />

организациями. В то же время, организации<br />

гражданского общества нуждаются в общении и<br />

сотрудничестве друг с другом для обеспечения<br />

продуктивной и эффективной работы.<br />

ПСТМ был создан 11 марта 2013 года<br />

с идеей о проведении важной миссии в этом<br />

направлении. Главной целью организации<br />

является обеспечение активизации и качества<br />

деятельности гражданского общества, а<br />

также поддержки и содействии общественнополезной<br />

деятельности ассоциаций и<br />

государственных учреждений Турции. ПСТМ<br />

усиливает политическую и экономичекскую<br />

связь между Тюркскими государствами,<br />

укрепляет братские отношения и вносит вклад<br />

в развитие нашего культурного достояния.<br />

12

BAŞLARKEN<br />

ВСТУПЛЕНИЕ<br />

BİZDEN SİZE<br />

Dergimiz Hepimize “Uğurlu”<br />

Olsun!<br />

ОТ НАС ВАМ<br />

ПОЗДРАВЛЯЕМ С ПЕРВЫМ<br />

ИЗДАНИЕМ НАШЕГО НОВОГО<br />

ЖУРНАЛА!<br />

Günümüzde ülkeler birbiri ile amansız bir<br />

yarış içindeler Bilimsel ve teknolojik gelişmeler bu<br />

yarış içinde şekillenip, sürekli boyut değiştiriyor.<br />

Buna paralel, bilgiye ulaşma ve bilgiyi çeşitlendirme<br />

hızı da her geçen gün artıyor.<br />

Yaşadığımız bilgi yoğunluğu ve transferleri<br />

dünya görüşümüzü de hızla değiştiriyor. Çağın kazandırdığı<br />

yeni boyutlara ulaşmak için çabalıyoruz.<br />

Bilgi yoğunluğu ve bilgi kaynaklarının sınır tanımazlığı,<br />

beklentilerimizin de artmasına neden oluyor.<br />

Ufkumuz genişledikçe yeni arayışlara yönelip,<br />

yeni bilgilere ulaşmaya çabalıyoruz.<br />

Türk Dünyası Parlamenterler Birliği (TDPB)<br />

olarak geniş ufuklu çağdaş ilkelere sahibiz. İdealimiz,<br />

bu değişim ve gelişmeler içinde süreklilik ve<br />

dayanışma anlayışımızı, Dünya Standartlarına taşımak.<br />

Bu kararlılıkla hızlı bir yapılanma sürecine<br />

girdik. Bilgiyi ve bilgilendirmeyi, öncelikli işlerimiz<br />

arasına aldık. Akademik yeterlikle, kendisiyle barışık,<br />

çevresine uyumlu, öz güveni yüksek irademizle<br />

diplomatik misyonumuzu belirledik. TDPB olarak<br />

ülkemizi temsil edecek ve tüm Türk Dünyasını<br />

kucaklayacak Türk Dünyasından Parlamenter Bakış<br />

adlı E-Dergimizi çıkarmayı kararlaştırdık.<br />

Kurulduğu günden bugüne kadar elde<br />

ettiğimiz birikimle, nitelikli, çağdaş, sürekli ken-<br />

Türk Dünyası Parlamenterler Birliği Genel<br />

Başkanı<br />

21. Dönem Trabzon Milletvekili<br />

Nail Çelebi<br />

Генеральный Директор Парламенского<br />

Союза Тюркского мира<br />

Экс-Депутат г. Трабзона<br />

Наиль Челеби<br />

Сегодня страны находятся в<br />

безжалостной гонке друг с другом. В этой<br />

гонке достигаются научные и технологические<br />

разработки, которые непрерывно меняются.<br />

Параллельно с этим возрастает разнообразие<br />

информации и скорость её получения.<br />

С большим потоком разнообразной<br />

информации меняется наше мировозрение.<br />

Мы стремимся угнаться за всеми<br />

инновациями, которые происходят в нашем<br />

мире. Бескрайнее количество информации<br />

заставляет увеличивать наши ожидания. По<br />

мере расширения наших горизонтов, мы<br />

стремимся искать новую информацию.<br />

В мире постоянных изменений,<br />

наша задача и идеалы основаны на<br />

13

BAŞLARKEN<br />

ВСТУПЛЕНИЕ<br />

dini yenileyebilen, donanımlı ve seçilmiş yönetici<br />

kadromuzla çalışmalarımızı hızlandırdık. Uzun bir<br />

çalışma süreci sonrasında bugün projemizi uygulama<br />

aşamasına geldik.<br />

Amacımız, dostluk ve kardeşlik üzerine<br />

TDPB olarak; Türk Dünyası ve Akraba Topluluklarının<br />

gerçek bilgiye doğru zamanda ulaşmalarına<br />

rehberlik etmektir.<br />

İşimizi asla ödün vermeden, ilk günkü heyecan,<br />

inanç ve sevgiyle sürdürmekte kararlıyız.<br />

Hâlen yürütmekte olduğumuz diğer projelerimizi<br />

de, sizlerin fikirlerine sunarak, yapacağınız<br />

çok değerli öneriler doğrultusunda değiştirip,<br />

geliştirmeyi de çok arzuluyoruz.<br />

Bugünden sonra Türk dünyası Parlamentoları,<br />

Türk Devletleri ve Akraba Toplulukları arasında<br />

bilgi alışverişinde bulunmak, bu konuda<br />

yaptığımız akademik çalışmalarımızı, proje ve uygulamalarımızı<br />

sizlere tanıtmak ve geleceğe yürümek<br />

istiyoruz.<br />

Dergimizin ilk sayısından itibaren, tüm<br />

parlamenterlerimizin ve yönetici kadrolarımızın<br />

gelecekle ilgili bilimsel çalışmalarına, hazırlayacakları<br />

projelere ve geleceğe yön verecek görüşlerine<br />

de yer vereceğiz.<br />

Geçmişteki kararlı ve ilkeli adımlarımız,<br />

bugünkü nitelikli ve güvenilir çalışmalarımızın temelini<br />

oluşturmaktadır.<br />

Türk Dünyasından Parlamenter Bakış adlı<br />

dergimizin ortaya çıkmasında emeği geçen herkese<br />

katkılarından dolayı teşekkür eder, dergimizin<br />

ilk ve gelecek sayılarında buluşmak dileğiyle, sevgi<br />

ve saygılarımı sunarım.<br />

сохранении дружбы и сближении народов.<br />

С этой целью мы начали нашу плодотворную<br />

работу. Одной из важных деталей которой,<br />

является направление потока информации и<br />

информирование. С неимоверным усердием,<br />

но в кратчайшие сроки, мы подготовили онлайн<br />

журнал «Парламентский Взгляд Тюркского<br />

Мира», чтобы достучаться до каждого Тюрского<br />

читателя.<br />

Ма нацелены на то, чтобы Тюркский<br />

Мир своевременно получал достоверную<br />

информацию и настроены продолжать нашу<br />

работу с тем же интузиазмом, верой и любовью<br />

Мы надеемся, что отныне<br />

обмен информацией между Тюркскими<br />

организациями послужит пролодотворному<br />

развитию Тюркского Мира и созданию новых<br />

проэктов, академических исследований для<br />

вашего рассмотрения.<br />

Наша организация готова сотрудничать<br />

с Тюркскими государствами, чтобы<br />

ознакомить Вас с нашими академическими<br />

исследованиями, проектами и вместе<br />

двигаться дальше.<br />

Начиная с первого выпуска журнала<br />

мы будем включать все научные исследования<br />

проекты и мнения парламентского и<br />

административного персонала.<br />

Наши решительные и принципиальные<br />

шаги в прошлом лежат в основе сегодняшней<br />

квалифицированной и надежной работы.<br />

Я хотел бы поблагодарить всех, кто внес<br />

свой вклад в создание нашего журнала, под<br />

названием «Парламентский Взгляд Тюркского<br />

Мира» . До встречи в будущих выпусках нашего<br />

журнала .<br />

14

SÖYLEŞİ<br />

ИНТЕРВЬЮ<br />

ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ ANKARA BÜYÜKELÇİSİ ALİŞER AZAMHOCAYEV<br />

İLE RÖPORTAJ<br />

ИНТЕРВЬЮ С ПОСЛОМ РЕСПУБЛИКИ УЗБЕКИСТАН В АНКАРЕ,<br />

АЛИШЕРОМ АГЗАМХОДЖАЕВЫМ<br />

Özbekistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi Alişer Azamhocayev<br />

Посол Республики Узбекистан в Анкаре Алишер Азамхоцаев<br />

Türkiye-Özbekistan ikili ilişkileri<br />

konusunda neler söylemek istersiniz?<br />

Geçen yıllar Özbek-Türk ikili ilişkilerinde<br />

gerek ticari ve iktisadi, gerekse toplumsal ve<br />

kültürel alanlarda belli başarılar elde edilmiştir.<br />

Buna rağmen ülkelerimiz arasındaki mevcut<br />

iş birliği oranının; ortak dil, müşterek tarih<br />

ve benzer değerleri paylaşan ülkelerimizin<br />

potansiyelleri ile eşleşmediğini düşünüyorum.<br />

-Что вы можете сказать о двусторонних<br />

отношениях между Турцией и<br />

Узбекистаном?<br />

- В последние годы, в рамках<br />

двухсторонних отношений, были<br />

достигнуты определенные успехи как в<br />

торгово-экономических, так и в социальнокультурных<br />

областях. Тем не менее, не<br />

смотря на наши страны, которые имеют<br />

15

SÖYLEŞİ<br />

ИНТЕРВЬЮ<br />

Özbekistan Cumhuriyeti Türkiye ile<br />

turizm, tarım, tekstil, eczacılık, lojistik, kimya<br />

endüstrisi, ulaşım teknolojileri gibi çeşitli<br />

alanlarda iş birliği güçlendirmeye hazır ve çok<br />

isteklidir.<br />

Ekim 2017’de Özbekistan<br />

Cumhurbaşkanı Sayın Şavkat Mirziyoyev’in<br />

Türkiye Cumhuriyeti’ne gerçekleştirdiği tarihi<br />

ziyaret çok verimli olmuş, iki ülke liderlerinin<br />

bir araya gelmesiyle Özbek-Türk ilişkilerinde<br />

yeni bir döneme girilmiştir. Aynı şekilde Nisan<br />

2018’de Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Recep<br />

Tayip Erdoğan’ın Özbekistan Cumhuriyeti’ne<br />

gerçekleştirdiği ziyaret de stratejik ilişkilerimizi<br />

yeni aşamaya taşıma bakımından çok faydalı<br />

olmuştur. Fırsattan istifade ederek çok<br />

kıymetli Türk yatırımcılarını Özbekistan’a<br />

davet etmek istiyorum. Türk yatırımcıların bu<br />

ziyaretleri, Özbekistan’daki Serbest Ekonomik<br />

Bölgeler, yatırım yapılabilecek ana sektörler<br />

ve Özbekistan’daki fırsatlarla tanışmaları,<br />

iş birliğiyle ilgili şansları değerlendirmeleri<br />

açısından önemlidir.<br />

Bunun dışında Büyükelçilik olarak belli<br />

sektörlerdeki yatırım fırsatlarını ayrıntılı şekilde<br />

görüşmeye de her zaman hazır olduğumuzu<br />

belirtmek isterim.<br />

Özbekistan yatırım yapacak iş adamları için on<br />

fırsat sunuyor. Bu fırsatlar arasında liberal ve<br />

yeniliklere açık siyasi yapı ile ekonomik istikrar<br />

hakkında neler söyleyebilirsiniz?<br />

Özbekistan’a yatırım yapmak için<br />

birtakım nedenler bulunduğunu düşünüyorum.<br />

Liberal ve yeniliklere açık siyasi yapı, Türk iş<br />

adamının ayrıcalığı, ekonomik istikrar, endüstri<br />

çeşitliliği, müsait altyapı, düşük masraflı üretim<br />

olanakları, vergi, lisans ve gümrük kolaylıkları,<br />

Serbest Ekonomi Bölgeleri (SEB) imkânları,<br />

Merkezi konumu ve büyük pazar ve medeniyet<br />

ocağı olması nedeniyle yatırım yapacak iş<br />

adamlarına büyük fırsatlar sunuyor.<br />

общий язык, общую историю и общие<br />

культурные ценности, не соответствуют их<br />

потенциалу.<br />

Республика Узбекистан готова<br />

укреплять сотрудничество с Турецкой<br />

Республикой в сфере туризма, сельского<br />

хозяйства, текстильной отрасли,<br />

фармацевтики, логистики, химической<br />

промышленности и транспорта.<br />

В октябре 2017 года, президент<br />

Узбекистана Шавкат Мирзиёев прибыл в<br />

Турецкую Республику. Встреча двух лидеров<br />

прошла продуктивно и положила начало<br />

новому этапу дружбы и сотрудничества<br />

между братскими народами.<br />

Кроме того, в апреле 2018<br />

года, президент Турции Реджеп Тайип<br />

Эрдоган, прибыл с официальным<br />

визитом в Республику Узбекистан. На<br />

встрече шла речь о текущем состоянии<br />

и перспективах сотрудничества,<br />

приоритетных направлениях укрепления и<br />

последовательного развития долгосрочного<br />

партнерства двух стран.<br />

Пользуясь случаем, я хотел<br />

бы пригласить в Узбекистан Турецких<br />

инвесторов для ознакомления<br />

предоставленной им свободной<br />

экономической зоны, а также с возможными<br />

обьектами инвестиционной деятельности.<br />

Кроме того, я хотел бы подчеркнуть, что мы<br />

всегда готовы обсуждать инвестиционные<br />

возможности в определенных секторах.<br />

Узбекистан, предоставляет все<br />

необходимые возможности инвесторам<br />

для осуществления инвестиционной<br />

деятельности в Узбекистане. Что вы можете<br />

сказать об экономической стабильности,<br />

включающюю в себя либеральные и<br />

инновационные политические структуры?<br />

16

SÖYLEŞİ<br />

ИНТЕРВЬЮ<br />

2016 yılı sonunda rekor bir oyla<br />

Özbekistan Cumhurbaşkanı seçilen Şavkat<br />

Mirziyoyev’in başlattığı; siyasal, sosyal ve<br />

ekonomik alanı kapsayan büyük değişim<br />

hamlesinin çerçevesini, kapsamlı bir toplumsal<br />

reform ve demokratikleşme oluşturuyor. Bu<br />

dönüşüm hamlesi ile Özbekistan’ın liberal bir<br />

siyasi yapı kazanarak, yeniliklere açık, medeni<br />

dünya ile bütünleşmiş, modern bir toplum ve<br />

ülke olarak küresel platformda yerini alması<br />

amaçlanıyor.<br />

Büyük değişim hamlesinin mimarı ve<br />

uygulayıcısı Mirziyoyev’in önderliğinde, siyasi,<br />

ekonomik ve sosyal alandaki reformların hayata<br />

geçirilmesine yılmadan ve planlı bir şekilde<br />

devam ediliyor. Bu reformlar süreci ile bağımsız<br />

ve demokratik bir devletin hayata geçirilmesi<br />

ve ulusal kalkınmanın sürdürülmesi için sağlam<br />

bir alt yapı oluşturulması hedefleniyor.<br />

Anayasal hükümlerin harfiyen uygulanması,<br />

hukukun üstünlüğünün sağlanması, iç ve dış<br />

politikaların vatandaşların hak ve özgürlüğünü<br />

temin edecek şekilde yürütülmesini esas alan<br />

Özbekistan yönetimi, tüm kurum, kuruluş ve<br />

organları ile eşgüdüm içinde hareket ederek,<br />

ülkedeki yasama ve yürütmenin geliştirilmesi<br />

ve güçlendirilmesi için gereken tedbirleri bir bir<br />

uygulamaya koyuyor.<br />

Özbekistan’ın ayırt edici özelliği, siyasi<br />

ve makroekonomik istikrara sahip olmasıdır.<br />

Özbekistan, bağımsızlığına kavuştuğu tarihten<br />

bu yana geçen 26 yılda, ciddi bir kriz veya siyasi<br />

huzursuzluktan etkilenmemiştir. Aralık 2016’da<br />

düzenlenen seçimlerin demokratik ve şeffaf<br />

bir şekilde sonuçlanması, istikrarın ve ülke<br />

yönetiminin demokratik değerler ve ilkelere<br />

bağlılığının bir göstergesidir.<br />

Kapsamlı ve derinlikli yenilenme<br />

ve reformları ardından Özbekistan,<br />

makroekonomik istikrarın yanı sıra düzenli<br />

büyümesini sürdürüyor. Devam eden küresel,<br />

finansal ve ekonomik krizlere rağmen, ülkenin<br />

- Я думаю, что есть ряд причин<br />

для осуществления инвестиций в<br />

Узбекистан. Инвестором предоставляются<br />

такие возможности, как либеральная<br />

и открытая инновациям политическая<br />

структура, привилегии для турецких<br />

инвесторов, экономическая стабильность,<br />

промышленное<br />

разнообразие,<br />

подходящая инфраструктура, недорогие<br />

производственные затраты, упрощенные<br />

налоговые, лицензионные и таможенные<br />

услуги, использование привелегий<br />

свободных экономических зон, центральное<br />

расположение и крупный рынок.<br />

В конце 2016 года, с рекордным<br />

количеством голосов, избранный<br />

Президент Узбекистана Шавкат Мирзиёев,<br />

запустин новую всеобъемлющую<br />

социальную реформу, представляющую<br />

собой демократизацию политической,<br />

социальной и экономической сферы. В<br />

рамказ данной реформы, Узбекистан<br />

стал участником глобальной платформы,<br />

как страна, которая открыта для новых<br />

инновационных идей и модернизационному<br />

процессу.<br />

Под руководством Мирзиёева,<br />

реализация реформ в политической,<br />

экономической и социальной сферах<br />

осуществляется своевременно и<br />

планомерно. Процесс этих реформ<br />

направлен на создание прочной<br />

инфраструктуры, что в итоге послужит<br />

для осуществления независимого<br />

и демократического государства, а<br />

также поддержания национального<br />

развития. Отличительной чертой<br />

Узбекистана, является его политическая<br />

и макроэкономическая стабильность.<br />

Наша страна не пострадала от серьезного<br />

кризиса или политических волнений, с<br />

момента её независимости в течение<br />

26 лет. Демократические и прозрачные<br />

результаты выборов, состоявшихся в<br />

17

SÖYLEŞİ<br />

ИНТЕРВЬЮ<br />

2000 yılından 2016 yılına kadar yıllık GSYH artış<br />

oranı ortalama yüzde 8 olmuştur. Dünya Bankası<br />

tarafından her yıl yayınlanan “Global Economic<br />

Estimations” raporuna göre, Özbekistan 2017<br />

yılında yıllık yüzde 7,8’lik GSYH artış oranı ile<br />

dünyanın en hızlı büyüyen beş ekonomisinden<br />

birisidir.<br />

Türk iş adamlarına Özbekistan’a hangi alanlarda<br />

yatırım yapmalarını tavsiye edersiniz?<br />

Özbekistan; stratejik ve cesur bir kararla<br />

başlattığı ekonomide dönüşüm sürecinde,<br />

dünya ile bütünleşme hamlesinde köprü<br />

görecek olan Türk iş adamlarına kapıyı ardına<br />

kadar açmış bulunuyor.<br />

Son derece zengin doğal kaynaklara,<br />

tarih, turizm, tarım gibi alanlarda büyük bir<br />

potansiyele sahip Özbekistan, köklü dönüşüm<br />

ve kalkınma hamlesinde, ekonomisini liberalize<br />

ederek, yabancı yatırımcıların güvenle sermaye<br />

transferi ve yatırım gerçekleştireceği cazip<br />

koşulları oluşturmak için gerekli hukuksal<br />

düzenlemeleri, teşvik ve destek politikalarını da<br />

bir bir hayata geçiriyor. Bu kapsamda getirilen<br />

teşvik ve desteklerde; çok özel imkân ve<br />

kolaylıkların sağlandığı Türk iş adamları âdeta<br />

ayrıcalıklı bir konum elde ediyor.<br />

Özbekistan Cumhurbaşkanı Şavkat<br />

Mirziyoyev’in Ekim 2017’de Türkiye’ye<br />

ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip<br />

Erdoğan’ın bu yıl Nisan ayında Özbekistan’a<br />

yaptığı ziyaretler paralelinde, iki ülke<br />

arasındaki ekonomi, ticaret, siyasi, kültürel ve<br />

diğer alanlarda oldukça kapsamlı, verimli ve<br />

çok yönlü iş birliği çerçevesi ortaya konuldu,<br />

birçok önemli anlaşmaya imza atıldı. Türkiye<br />

ve Özbekistan arasında en üst düzeyde ortaya<br />

konulan iş birliği ve ortak çalışma iradesi, büyük<br />

oranda somutlaştı. Ziyaretler kapsamında<br />

geçekleştirilen iş forumlarında, iki ülke arasında<br />

iş birliğini düzenli biçimde artırmak için gereken<br />

tüm koşulları sağlama iradesi ve bu kapsamda<br />

декабре 2016 года, свидетельствуют о<br />

стабильности и приверженности народа к<br />

демократическим ценностям и принципам.<br />

После масштабного и глубокого<br />

обновления реформ, Узбекистан добился<br />

стабильности и продолжает развиваться<br />

в экономической сфере. Несмотря на<br />

продолжающиеся глобальные, финансовые<br />

и экономические кризисы, ежегодный темп<br />

роста ВВП страны, с 2000 по 2016 год в<br />

среднем составил 8 процентов. Согласно<br />

ежегодной публикации Всемирного банка,<br />

по отчету « Global Economic Estimations »,<br />

опубликованному в 2017 году, Узбекистан с<br />

годовым темпом роста ВВП в 7,8 процентов,<br />

является одной из пяти наиболее быстро<br />

растущих экономик мира.<br />

Какие обьекты вы рекомендуете<br />

инвестировать турецким бизнесменам в<br />

Узбекистане?<br />

На новом этапе развития, Узбекистан<br />

предпринял ряд смелых решений в плане<br />

экономики и открыл свои двери для Турции<br />

и турецких инвесторов.<br />

Наша страна, имеет большой<br />

потенциал в таких областях, как богатые<br />

природные ресурсы, туризм и сельское<br />

хозяйство. Государство, приводит в действие<br />

необходимые правовые механизмы,<br />

либерализируя экономику в процессе<br />

фундаментальных преобразований для<br />

привлечения иностранных инвесторов.<br />

В этом плане, Турецкие инвесторы<br />

обладают необходимой поддержкой и<br />

привилегированным положением.<br />

Встречи двух лидеров в Турции, в<br />

октябре 2017 года и в Узбекистане этого года,<br />

послужили плодотворному сотрудничеству<br />

в экономических, политических, культурных<br />

и других областях. В то же время, между<br />

нашими странами было подписано много<br />

18

SÖYLEŞİ<br />

ИНТЕРВЬЮ<br />

yatırım ve ticaret alanlarında hayata geçirilecek<br />

yeni ortak projeler, belirlendi.<br />

Geçmişte oluşmuş moral bozan<br />

bazı anlaşmazlık ve güvensizlik unsurları,<br />

Mirziyoyev’in göreve gelmesinin ardından<br />

geçen çok kısa süre içinde giderildi.<br />

Özbekistan Hükûmetince, Türk iş adamlarının<br />

yatırımlarının teşviki ve tam olarak himayesine<br />

yönelik hukuki belgeler kabul edildi. Türk iş<br />

adamlarının Özbekistan’da verimli faaliyetler<br />

yürütebilmesini sağlamak amacıyla yatırımlara<br />

engel oluşturan unsurlar tümden bertaraf<br />

edildi.<br />

İki kardeş ülkenin yakınlaşma sürecinde<br />

Nisan ayında Taşkent’te gerçekleştirilen Özbek-<br />

Türk İş Forumu’nda önde gelen Türk banka ve<br />

şirket yöneticilerine seslenen Cumhurbaşkanı<br />

Mirziyoyev’in, Türk iş adamlarına her türlü<br />

destek ve kolaylığın sağlanması yönünde gerekli<br />

talimatı verdiğini bildiren ve iki ülke arasında<br />

parlak yeni dönemin açıldığının altını çizen şu<br />

sözleri tarihi önemde:<br />

“Türk iş adamlarına yapılan ihanet,<br />

devlete yapılan ihanetle denktir. Bizim başka<br />

yolumuz, başka çaremiz yoktur. Özbekistan’da<br />

Türkiyeli iş adamlarına en iyi ortam<br />

oluşturuyoruz, onların sermayesini, mülkünü ve<br />

hukuklarını her yönden kanunen koruyacağız.<br />

Eminim ki birlikteki çabalarımızla Özbekistan’la<br />

Türkiye arasındaki ticaret, ekonomi, yatırım<br />

alanlarındaki iş birliği ile yeni ve kalite açısından<br />

bambaşka bir düzeye götürebileceğiz.”<br />

Bu arada Özbekistan Türk vatandaşları<br />

için vizeleri kaldırdı. Bu karar, Türk iş adamları<br />

ve yatırımcıları başta Türkiye vatandaşları için<br />

büyük kolaylık sağlayacak. Özellikle turizm<br />

alanında ilişkiler bu sayede büyük bir gelişim<br />

kaydedecek.<br />

İki ülke Cumhurbaşkanlarının<br />

karşılıklı ziyaretler sürecindeki talimatları<br />

важных соглашений. На данный момент,<br />

многие запланированные проекты по<br />

сотрудничеству уже реализовались. Во<br />

время визитов двух лидеров на бизнесфорумы,<br />

были обсужденны необходимые<br />

условия для расширения сотрудничества<br />

между двумя странами и обговоренны<br />

совместные проекты, которые будут<br />

осуществляться в области инвестиций и<br />

торговли.<br />

С приходом Шавката Мирзиёева<br />

на должность президента Республики<br />

Узбекистан, все разногласия, которые<br />

были когда-то в прошлом, между нашими<br />

странами были разрешены в течение очень<br />

короткого периода времени.<br />

На узбекско-турецком форуме в<br />

городе Ташкент, президент Мирзиёев<br />

обращаясь к Турецким банкам и<br />

руководителям корпораций, заявил<br />

следующее: «Предательство турецких<br />

бизнесменов в Узбекистане, равно<br />

предательству нашей родины. Мы создаём<br />

самые наилучшие условия для турецких<br />

инвесторов в Узбекистане. Мы будем<br />

защищать капитал, права собственности<br />

и законы турецких инвесторов. Я уверен,<br />

что вместе мы выстроем не только крепкие<br />

братские отношения, но и отношения двух<br />

стран в экономической, коммерческой и<br />

энвестиционной сфере».<br />

В то же время хочу заметить, что<br />

осуществление виз в Узбекистан, для<br />

граждан Турции отменены. Это решение,<br />

облегчит приезд инвесторов и других<br />

турецких граждан в нашу страну. Благодаря<br />

безвизомому режиму, туризм между<br />

нашими странами возврастёт в несколько<br />

раз.<br />

В соответствии с указаниями<br />

президентов двух стран, в ходе процесса<br />

взаимных визитов, узбекские и турецкие<br />

19

SÖYLEŞİ<br />

ИНТЕРВЬЮ<br />

doğrultusunda, Özbek ve Türk Havayolları<br />

karşılıklı olarak basın mensuplarına yönelik<br />

ücretsiz turlar düzenlediler. İki ülke arasında<br />

havayolu seferleri büyük bir artış gösterdi.<br />

Atayurt topraklarını görmek isteyen Türk<br />

turistler için İstanbul-Semerkant seferlerine,<br />

İstanbul-Buhara, İstanbul-Ürgenç seferlerinin<br />

de eklenmesi kararlaştırıldı.<br />

Öte yandan Özbekistan, Türk Dili<br />

Konuşan Ülkeler İş Birliği Konseyi’ne katılma<br />

kararı aldı ve artık Konsey’de Özbekistan<br />

bayrağı da dalgalanıyor.<br />

Özbekistan ekonomik ve ticari ilişkilerinde<br />

merkezi konumu ve pazar büyüklüğü ile dikkat<br />

çekiyor. Özbekistan’ın bu özelliğini nasıl<br />

değerlendiriyorsunuz?<br />

Elverişli coğrafi konumu ve büyük<br />

pazarlara yakınlığı Özbekistan’ı yabancı<br />

yatırımcılar için daha cazip hâle getirmektedir.<br />

Özbekistan kuzeyden güneye, doğudan batıya<br />

geçen transit koridorların doğal kavşağında<br />

yer almaktadır. Orta Asya’nın tam merkezinde<br />

bulunan Özbekistan Cumhuriyeti, batıda ve<br />

kuzeyde Kazakistan, güneyde Afganisyan,<br />

güneybatıda Türkmenistan, doğuda Kırgızistan,<br />

güneydoğuda da Tacikistan ile komşudur.<br />

Özbekistan Cumhuriyeti’nin sınırları içerisinde<br />

Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti yer alır.<br />

Özbekistan, Türk Cumhuriyetleri içinde<br />

Türkiye’den sonra ikinci en kalabalık ülkedir. 32<br />

milyondan fazla nüfusu ile Özbekistan, bölgedeki<br />

en geniş tüketici pazarını oluşturmaktadır.<br />

Hızla gelişen orta Asya’nın en önemli pazarları<br />

arasında yer alan Özbekistan, coğrafi konumu<br />

ve uluslararası ilişkileri dolayısıyla Türk<br />

yatırımcılar açısından sadece kendi toprakları<br />

ile sınırlı kalmayan, çok daha büyük bir pazarın<br />

kapılarını aralayan, anahtar konumda bir ülke<br />

olma özelliği taşıyor. Giderek Türk girişimcilerin<br />

ilgi odağında daha fazla yer alan Özbekistan’ın<br />

bu özelliği, “Özbekistan’da iş yapmayan<br />

kaybeder” anlayışını güçlendirmektedir.<br />

авиалинии организовали бесплатные<br />

туры для членов прессы. За последнее<br />

время, количество полётов авиакомпаний<br />

между двумя странами заметно возврасли.<br />

Было принято решение добавить<br />

дополнительные рейсы для турецких<br />

туристов, как Стамбул-Бухара, Стамбул-<br />

Ургенч и Стамбул-Самарканд.<br />

В то же время, Узбекистан принял<br />

решение присоединиться к Тюркскому<br />

Совету и отныне в офисе организации<br />

в Стамбуле будет развеваться и флаг<br />

Узбекистана.<br />

Узбекистан расположен в центре<br />

экономических и коммерческих структур,<br />

его экономический рынок вызывает<br />

большой интерес. Как вы оцениваете эту<br />

особенность Узбекистана?<br />

Выгодное<br />

географическое<br />

положение и близость к основным<br />

рынкам, делают Узбекистан еще более<br />

привлекательным для иностранных<br />

инвесторов. Узбекистан расположен на<br />

стыке транзитных коридоров с севера на юг<br />

и с востока на запад.<br />

После Турецкой Республики,<br />

Узбекистан является вторым по<br />

численности населения страной, с<br />

населением более 32 миллионов человек.<br />

Будучи одним из важнейших рынков<br />

быстроразвивающейся Центральной<br />

Азии, Узбекистан, является ключевой<br />

страной с точки зрения географического<br />

положения и международных отношений.<br />

Эта особенность Узбекистана, всё больше<br />

привлекает внимание зарубежных и<br />

турецких предпринимателей.<br />

20

<strong>BAKIŞ</strong><br />

ВЗДЛЯД<br />

<strong>TÜRK</strong> DÜNYA NİZAMININ (KIZIL ELMANIN) İNSANİ TEMELLERİ<br />

NAMIK KEMAL ZEYBEK<br />

ЧЕЛОВЕЧЕСКИЕ ЦЕННОСТИ И ПРИНЦИПЫ ТЮРКСКОГО МИРА<br />

НАМЫК КЕМАЛЬ ЗЕЙБЕК<br />

NAMIK KEMAL ZEYBEK<br />

E. KÜLTÜR BAKANI<br />

НАМЫК КЕМАЛЬ ЗЕЙБЕК<br />

БЫВШИЙ МИНИСТР КУЛЬТУРЫ<br />

Türklüğün temel kavramları vardır. Onlardan<br />

biri de Kızılelma’dır. Kızılelma “Türk’ün Cihana<br />

Hâkim Olma Ülküsü”nün bir başka adıdır. Türklük<br />

için bu bir hayal değildir. Tarım uygarlığını bulan<br />

Türk, kavim olarak ortaya çıktığında Dünyanın<br />

başka yerlerinde yaşayanları da uygarlaştırmış ve<br />

binlerce yıl hüküm sürmüştür. Prof. Dr. Osman Turan’ın<br />

“Türk Cihan Hâkimiyeti Mefküresi Tarihi”<br />

adlı abide eserinin ikinci adı şöyle: “Türk Dünya<br />

Nizamının Millî, İslami ve İnsani Esasları”… Bu yazımda<br />

“İnsani Esasları” ele almak istiyorum. Çağın<br />

gerçeklerine göre yeniden yorumlanıp bir çözüm<br />

olarak ortaya konması gereken Türkçülük, bir yan-<br />

Принадлежность к Тюркским Народам<br />

имеет базовые понятия. Одним из них является<br />

«Кызыл Алма» (Красное Яблоко). Название<br />

«Кызыл Алма» (Красное Яблоко) подразумевает<br />

под собой стремление Тюрков завладеть миром.<br />

Для Тюркского Народа, данное желания не<br />

являлось чем-то невыполнимым. Тюрки, образовав<br />

сельскохозяйственную цивилизацию, объединились<br />

в племена и правили в течение многих тысяч лет.<br />

Турецкий историк, профессор, Д-р Туран Осман<br />

написал ряд заслуженных работ, в том числе и<br />

работу под названием «История Правления Миром<br />

Тюркской Цивилизации» или «Национальные,<br />

Исламские и Человеческие Основы Принципов<br />

Тюркского Мира». В данной статье, я хотел бы<br />

обсудить тему «Человеческие Основы». Сегодня,<br />

тема о принадлежности к Тюркским Народам<br />

должна быть переосмыслена и раскрыта заново в<br />

соответствии с реалиями эпохи. С одной стороны,<br />

необходимо основываться на исторических корнях,<br />

с другой стороны, должен быть найден ответ на<br />

вопросы данной эпохи. При отсутствии человеческих<br />

ценностей, ни одно мнение не заслуживает широкого<br />

признания в мире. Без каких-либо нравственных,<br />

духовных, высших и моральных ценностей ни один<br />

Народ не сможет создать суверенное государство.<br />

Испытывая нехватку в знаниях о принципах<br />

человеческих ценностей Соединенное Королевство<br />

вынуждено было, за короткое время, освободить<br />

страны, которыми когда- то правило. Туран Осман<br />

в своей работе упомянул о том, что Тюрки правили<br />

Индией в течение девяти столетий, в то время как<br />

правление Англичан не продлилось и одного.<br />

В эпоху информационного развития,<br />

Соединенные Штаты, заявившие о своем мировом<br />

господстве, наблюдают за интересами когда-то<br />

захваченных гигантских компаний, но осуществить<br />

21

<strong>BAKIŞ</strong><br />

ВЗДЛЯД<br />

dan tarihi köklerinden temel almalı, bir yandan da<br />

çağın sorularına karşılık bulmalıdır. İnsani yönü olmayan<br />

hiçbir görüş dünyada yaygın kabul görmez.<br />

İnsani temellere dayanmayan hiçbir millet kalıcı<br />

egemenlik kuramaz.<br />

Türk milletinin Sanayi Devrimine kadar<br />

süregelen dünya hâkimiyeti, millî köklerden güç<br />

almakla birlikte, insani temellere dayandığı için<br />

kalıcı olmuştur. İnsani temellerden yoksun olan İngiltere<br />

ise kısa zamanda yönettiği ülkelerden çekilmek<br />

zorunda kalmıştır. Osman Turan’ın ifadesiyle<br />

Türklerin dokuz asır yönettiği Hindistan’ı İngilizler<br />

bir asır yönetememişlerdir. Bilgi çağının dünya hâkimiyeti<br />

iddiasında olan ABD de, sadece kendisini<br />

ele geçiren dev şirketlerin çıkarlarını gözetmek<br />

durumunda olduğundan, insanlık üzerinde çok<br />

fazla hâkimiyet sürdüremeyecektir. Demokrasiyi<br />

yaymak diye ortaya atılan görüşün gerçek olmadığı<br />

anlaşılmıştır. Dünya halkları görünüşte ABD’nin<br />

gerçekte dev şirketlerin egemenliğine razı olmayacaklardır.<br />

Türk milletinin yaşadığı ve dünyaya<br />

taşıdığı insani değerlerin temelinde, “insan”ı kutsal<br />

varlık olarak görmek anlayışı vardır. Bu durum,<br />

İslam’dan önceki Türklerde de, İslami dönemlerde<br />

de böyledir. Türk nizamında devletin görevi halka<br />

hizmettir. Bu anlayış, Orkun Yazıtlarında çok açık<br />

olarak bellidir. Bilge Kağan halkını yaptıklarından<br />

haberdar etmek ve bir anlamda hesap vermek için<br />

taşlara yazdırdığı yazılarda şöyle söylüyor: “Kağan<br />

olup aç, yoksul milleti topladım. Yoksul milleti zenдлительное<br />

господство над человечеством всё же не<br />

в силах. Стало понятно, что идея, скрывающаяся под<br />

распространением демократии, не соответствовала<br />

действительности. Так называемая «Страна Народов<br />

Мира»- США- на самом деле не согласится на<br />

суверенитет гигантских корпораций. Принципы<br />

человеческих ценностей, которыми на протяжении<br />

веков живет и вносит в мир Тюркский Народ,<br />

являются пониманием того, что человек это нечто<br />

Святое. Такое восприятие распространяется как до<br />

прихода ислама, так и во время исламского периода.<br />

Обязанность Тюркского Государства - служение<br />

народу. Это понимание очень четко прослеживается<br />

и в древних Орхонских надписях. Бильге-хан Богю,<br />

для ознакомления своих граждан о проделанной им<br />

работе, вывел на камне следующее: «Став Ханом я<br />

собрал воедино бедных и голодных. Бедных сделал<br />

богатыми, а из малого народа сделал великий. Так<br />

есть ли ложь в моих словах?» .<br />

Как и упоминал в своей работе Туран Осман,<br />

которую я уже подробно описывал, Тюркский<br />

Народ придает большое значение национальным<br />

ценностям и остается преданным своим традициям.<br />

Обращается к другим народам с сильным<br />

чувством справедливости, широкой религиозной<br />

терпимостью и высоким пониманием человечности.<br />

Если бы Тюркский Народ склонялся к расистскому<br />

пониманию и религиозной власти, он бы не смог<br />

создать столь Великое Государство. Придерживаясь<br />

писания в священной книге «Коран» о том, что<br />

22

<strong>BAKIŞ</strong><br />

ВЗДЛЯД<br />

gin kıldım. Az milleti çok kıldım. Bu sözümde yalan<br />

var mı?” Osman Turan’ın adını andığım eserinde<br />

ayrıntılı olarak anlattığı gibi Türkler milli duygulara<br />

ve töreye bağlılığa çok önem vermekle birlikte<br />

başka kavimlere karşı sağlam bir adalet duygusu,<br />

geniş bir dini hoşgörü ve yüksek bir insanlık anlayışı<br />

ile yaklaşmışlardır. Irkçı bir anlayış ve din taassubu<br />

ile yaklaşmış olsalardı o büyük Cihan Devletlerini<br />

kuramazlardı. Müslüman olduktan sonra da<br />

Kuran’ın “Allah adalet ve iyiliği emreder” hükmü<br />

gereğince düşmanlarına bile adil yaklaşmışlardır.<br />

W. M. Ramsay 1932 yılında çıkan Bizans<br />

İmparatorluğu Tarihi adlı eserinde “Anadolu Hıristiyanlarının<br />

Selçuklu devrinde Bizans devrine göre<br />

daha mutlu bir hayat yaşadıklarını ve daha geniş<br />

bir din özgürlüğüne sahip olduklarını” söylüyor.<br />

Urfalı Mathieu adlı bir yazar yaşadığı çağda “Selçuklu<br />

Hükümdarı Melikşah’ın bütün insanlara ve<br />

Hıristiyanlara karşı baba gibi olduğunu ve bütün<br />

Rum ve Ermenilerin kendi arzularıyla onun idaresine<br />

girdiklerini” yazıyor. Süryani tarihçisi Mihael,<br />

Danışmentoğullarının Malatya’yı alması üzerine<br />

“halkın refah ve adalete kavuştuğunu” yazıyor. Ermeni<br />

Mathieu “Hıristiyanlara karşı merhamet ve<br />

lütufla hareket ettiğinden Danışment Gümüştekin<br />

Ahmet Gazi’nin ölümünün Hıristiyanlar arasında<br />

kedere yol açtığını” yazıyor. Mihael toptan bir<br />

değerlendirme yapıyor: “Türkler şerir ve sapkın<br />

Rumlar gibi kimsenin dinine ve inancına karışmıyor;<br />

hiçbir baskı ve zulüm düşünmüyorlardı.” Osmanlı<br />

Devleti Ahmet Yesevi’nin ve onun halifesi<br />

Hacı Bektaş Veli’nin “Allah’ı görmenin yolu olarak<br />

muhtaç insanlara yardım etmeyi gördükleri, din<br />

gösterişçiliğini en büyük günah saydıkları, emek<br />

sömürüsünün insanları cehenneme götüreceğini<br />

anlattıkları, kadın ve erkek arasında ayrım yapmadıkları,<br />

dinin temeline de bilimin konulması gerektiğini<br />

anlattıkları başka inançlara saygıyı öğrettikleri”<br />

görüşleri üzerinde bina edilmiştir. Bu görüşlerin<br />

hâkim olduğu yüzyıllar boyunca adalet ve insan<br />

hakları ve diğer temel insani değerler geçerli oldu.<br />

Bu anlayıştan uzaklaşma, bilimden ve hoşgörüden<br />

uzaklaşarak taassup bataklığına saplanmayı getirdi.<br />

Sonuç çözülme ve yok olmaya kadar gitti.<br />

«Аллах приказывает нести справедливость и добро<br />

в Мир», Тюркский Народ даже к злейшим врагам<br />

относился справедливо.<br />

В «Истории Византийской империи»,<br />

опубликованной в 1932 году, В. М. Рамсей<br />

пишет, что у анатолийских христиан была более<br />

счастливая и свободная жизнь в Сельджукский<br />

период, чем в Византийский. Писатель по<br />

имени Матье, живший в городе Урфа, пишет<br />

о том, что «Мелик-Шах, сильнейший из фигур<br />

династии Сельджукидов, отец всех мусульман<br />

и христиан». «Все греки и армяне вошли в его<br />

подчинение по собственной воле». Сирийский<br />

историк Михаэль пишет о том, что после<br />

взятия Данишмендидами Малатии «Люди<br />

достигли процветания и справедливости».<br />

Армянин Матье пишет: «Смерть Данишмендгази<br />

вызвала большое горе среди христиан,<br />

потому что он был милостив и сострадателен<br />

к христианам. Михаэль пишет о Тюрках<br />

следующее: «Тюрки не вмешиваются в чьюлибо<br />

веру и религию в отличие от безжалостных<br />

греков; они не угнетают и не применяют<br />

жестокость по отношению к народу».<br />

Ходжа Ахмет Ясави - признанный<br />

глава тюркской ветви суфизма, мыслитель и<br />

поэт, также, как и его халиф придерживались<br />

мнения о том, что «Люди видят путь к богу<br />

через помощь нуждающимся, напускную<br />

набожность считают самым большим грехом,<br />

разъясняют, что порабощение считается<br />

грехом, ведущим к вратам ада, не проводят<br />

различия между мужчиной и женщиной, науку<br />

на основе религии считают обязательной, учат<br />

проявлять уважение к иным верованиям».<br />

На протяжении веков эти взгляды<br />

несли за собой такие фундаментальные<br />

человеческие ценности, как справедливость и<br />

права человека. Уклонившись от этих взглядов,<br />

вдали от науки и человеческих ценностей, мы<br />

невольно оказались в болоте безграмотности,<br />

которое с каждым днем засасывало все<br />

больше.<br />

23

<strong>BAKIŞ</strong><br />

ВЗГЛЯД<br />

<strong>TÜRK</strong> DÜNYASINI BİRBİRİNE NASIL YAKLAŞTIRABİLİRİZ?<br />

İRFAN YALÇIN<br />

КАК МОЖНО ВОССОЕДИНИТЬ ТЮРКСКИЙ МИР?<br />

ИРФАН ЯЛЧИН<br />

Воссоединение<br />

тюркского<br />

мира возможно путем налаживания<br />

экономических, политических, культурных и<br />

т.д аспектов. В подобном случае в приоритете<br />

должны быть единый алфавит, единый<br />

язык и единая история. Эти шаги должны<br />

быть сосредоточены на краткосрочных,<br />

среднесрочных и долгосрочных задачах<br />

в порядке важности и приоритетов, и<br />

осуществление должно происходить<br />

посредством такого разделения.<br />

İRFAN YALÇIN<br />

ИРФАН ЯЛЧИН<br />

Türk Dünyasını birbirine yaklaştırmak<br />

için, ekonomik, siyasi, kültürel olmak üzere bir<br />

çok adım atılarak yakınlaşma sağlanmasının yolları<br />

vardır. Ortak alfabe, ortak dil, ortak tarih atılacak<br />

adımlardan öncelikli olanlarıdır. Bu adımların<br />

kısa vadeli, orta ve uzun vadeli olanlarını<br />

önem ve öncelik sırasına ayırmalı, uygulamaya<br />

da bu ayırım üzerinden gidilmelidir.<br />

Bu konuşmamızda, verilen süre içinde<br />

kısa vadede ekonomik olarak neler yapılabilir<br />

bunun üzerinde durulacaktır. Çünkü refah artışının<br />

Türk dünyasını birbirine yaklaştıracağını,<br />

refah ne kadar artar ise, yakınlaşmanın o kadar<br />

fazla olacağını düşünüyorum.<br />

- Ekonomik olarak neler yapılabilir?<br />

__________________________<br />

* 13 Mayıs 2017’de Ankara’da Türk Dünyası Parlamenterler Birliği<br />

tarafından düzenlenen “Türk Dünyası ve Türk Dış Politikası Çalıştayı<br />

“Ekonomik ve Siyasi Komisyon”u Başkanı İrfan Yalçın’ın Millî Düşünce<br />

Derneği Genel Merkezi adına yaptığı konuşma metni.<br />

В этой статье будет рассмотренны<br />

варианты о том, что можно сделать<br />

с экономической точки зрения, в<br />

краткосрочной перспективе. Экономический<br />

рост и процветание послужат механизмом<br />

сближения Тюркских Стран.<br />

- Что можно сдетать с экономической точки<br />

зрения?<br />

- Взаимные торговые соглашения: Взаимные<br />

торговые соглашения: Двусторонние<br />

торговые соглашения, основанные на<br />

таможенных услугах, могут быть расширены,<br />

инфраструктура взаимной экономической<br />

деятельности может быть подготовлена<br />

путем заключения новых соглашений.<br />

- Туризм: Могут быть осуществлены<br />

совместные инвестиции в транспортную<br />

систему, включая наземный и воздушный<br />

транспорт. Взаимный обмен студентами<br />

__________________________<br />

* Текст выступления президента Экономической и Политической<br />

Комиссии Ирфан Ялчинаот имени Ассоциации Национальной<br />

Мысли, от 13 мая 2017 года, на семинаре о “ Мировой и<br />

Внешней Политике Турции”, организованной Парламентским<br />

Союзом Тюркского Мира в Анкаре.<br />

24

<strong>BAKIŞ</strong><br />

ВЗГЛЯД<br />

- Karşılıklı ticaret anlaşmaları konusu: İkili ticaret<br />

anlaşmaları, gümrük kolaylıklarını esas alan<br />

mevcut anlaşmalar genişletilebilir, yeni anlaşmalar<br />

yapılarak karşılıklı ekonomik faaliyetlerin<br />

alt yapısı hazırlanabilir.<br />

-Turizm konusu: Kara ve hava ulaşımı dahil,<br />

ulaşım teşvikleri, ortak ulaşım yatırımları yapılabilir.<br />

Karşılıklı öğrenci değişimi, üniversiteler<br />

arası sosyal faaliyetler ülkelerin birbirlerini<br />

daha yakından tanımalarına imkân sağlar. Turizm<br />

konusunda ülkemizin tanıtılıp, ülkemize<br />

Türk dünyasından turist gelmesinin sağlanması,<br />

Türk dünyası ülkelerinin ülkemizde tanıtılıp,<br />

Türkiye’den Türk dünyasına turist gitmesinin<br />

sağlanması ekonomik yakınlaşmasının en kolay<br />

ve en hızlı yoludur. Bu konuda ülkemizin tanıtılmasının<br />

yanında, Türk dünyasının da tanıtılması<br />

sorumluluğunun Türkiye tarafından yapılması<br />

daha uygun olabilir.<br />

- Pazar konusu: Türk dünyasında üretilen hammaddeler,<br />

petrol, doğalgaz, pamuk başta olmak<br />

üzere, Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu hammaddelerdir.<br />

Türkiye’nin ürettiği sanayi ürünleri ise<br />

Türk dünyasının diğer ülkelerinin ihtiyaç duydukları<br />

ürünlerdir. Karşılıklı birbirini tamamlayan bu<br />

ihtiyaç ekonomik değer hâline getirilebilir.<br />

- Yatırımlar: Karşılıklı olarak yatırımların teşviki<br />

anlaşmaları yapılabilir. Ülkemiz müteşebbislerinin<br />

Türk dünyasında yaptığı yatırımlar genellikle<br />

müteahhitlik hizmetlerine dayanmaktadır.<br />

Bu yatırımlar ise özelliği gereği hizmet süresi ile<br />

sınırlı ekonomik değer yaratan, çarpan etkisi düşük<br />

ve istihdam katkısı sınırlı olan yatırımlardır.<br />

Müşetebbislerimizin Türk dünyasında sürekli istihdam<br />

sağlayan ve yapıldığı ülke için katma değeri<br />

yüksek, sanayi yatırımları yapan konumuna<br />

yükseltilmesi, bunun önündeki mevcut engellerin<br />

ortadan kaldırılması evresine geçilmesi gerekir.<br />

Türkiye’de ve Türk dünyası ülkelerinde ortak<br />

sanayi yatırımları yapılması yoluna gidilebilir.<br />

- Bankacılık konusu : Bankacılık konusundaki<br />

yatırımlar ithalat, ihracat başta olmak üzere<br />

ekonomik faaliyetlerin tamamına önemli etki<br />

и межвузовская социальная деятельность<br />

позволит странам лучше узнать друг друга.<br />

Развитие туристического сектора между<br />

Тюркскими странами приведет к быстрому<br />

росту в сфере экономики.<br />

- Рынок: Сырьевые материалы,<br />

произведенные в Тюркских странах как<br />

нефть, газ и особенно хлопок, являются<br />

необходимым сырьём для Турции.<br />

Промышленные продукты, произведенные<br />

в Турции, являются необходимыми<br />

продуктами для других стран тюркского<br />

мира. Эта взаимодополняющие потребности<br />

могут быть преобразованы во взаимные<br />

экономические цели.<br />

- Инвестиции: Могут быть заключены<br />

соглашения о взаимных инвестиционных<br />

проектах. Инвестиции, заключённые нашей<br />

страной в Тюркском мире, как правило,<br />

основаны на контрактных услугах. Такого<br />

рода инвестиции создают ограниченную<br />

экономическую ценность из-за их срока<br />

службы, имеют низкий множительный<br />

эффект и ограниченный вклад в занятость.<br />

Для обеспечения непрерывной занятости<br />

необходимо повысить ценности<br />

высокоинтенсивных промышленных<br />

инвестиций и устранить все существующие<br />

барьеры. Только благодаря проведению<br />

совместных промышленных инвестиций как<br />

в Турции, так и в Тюркском мире в целом,<br />

возможно экономическое процветание.<br />

- Банковские инвестиции: Инвестиции в<br />

банковский сектор - это инвестиции, которые<br />

оказывают значительное влияние на всю<br />

экономическую деятельность, включая<br />

импорт и экспорт.<br />

Банковские инвестиции Тюркского<br />

мира, помимо Балканов, в Европе достигли<br />

значительных высот, и скорее всего они<br />

достигнут определенного уровня и на самих<br />

Балканах. Подобные инвестиции на Кипре<br />

подошли к высокой отметке, а в Сирии<br />

25

<strong>BAKIŞ</strong><br />

ВЗГЛЯД<br />

eden yatırımlardır.<br />

Balkanlar dışında Avrupa’daki Türk dünyası<br />

için bankacılık yatırımları önemli seviyeye<br />

ulaşmış, Balkanlarda da belirli bir seviyeye doğru<br />

ulaşmak üzeredir. Kıbrıs’ta önemli bir noktaya<br />

gelmiştir. Suriye’de yok seviyesindedir. Irakta<br />

Irak’ın kuzeyinde kamu bankalarının şubesi<br />

vardır, ancak bu şubelerin, Türk dünyasına hizmet<br />

etmekten ziyade, Irak’ın kuzeyinde yatırım<br />

yapmış olan Türk müteahhitlerinin işlemlerini<br />

kolaylaştırmak amacına matuf olduğunu söylemek<br />

mümkündür. İran’ın kuzeyinde yoğun Türk<br />

nüfusu bulunmasıyla birlikte, İran’da Bankacılık<br />

sektörümüzün yatırımı yok sayılabilir. Bankacılık<br />

sektörü yatırımları Türkistan’da Azerbaycan’da<br />

belli seviyeye ulaşmakla birlikte, yine de çok<br />

yetersizdir. Doğu Türkistan dahil, Türkistan’daki<br />

diğer Türk ülkelerinde Bankacılık sektörü yatırımları<br />

yok denilecek kadar azdır veya bazı ülkelerde<br />

hiç yoktur.<br />

Türk dünyasında Bankacılık sektörü yatırımlarımız<br />

önce şubeleşme şeklinde, ülkelerin<br />

hukuk sisteminden kaynaklanan sorunlar sebebiyle<br />

bu konuda zorluk bulunması hâlinde, ortak<br />

banka kurulması yoluyla ekonomik faaliyetlere<br />

katkı sağlanabilir.<br />

Ekonomik refahı artırmak, eğitim seviyesinin<br />

artırılmasına da önemli ölçüde bağlıdır.<br />

Eğitim seviyesinin artırılması için uzun vadede<br />

gerçekleştirilebileceği anlaşılan alfabe birliği,<br />

ortak dil gibi konularda çalışmalar devam ederken,<br />

kısa vadede mevcut alfabe ve dil ile eğitim<br />

seviyesinin yükseltilmesi için çabalar birleştirilebilir.<br />

Kısaca toparlamam gerekir ise, eğitim seviyesini<br />

ve ekonomik refahı artırmak hem bağımsız<br />

ve huzur içinde yaşamanın, hem de birlikte yaşamanın<br />

şartıdır. Bu konuda başarı sağlayamaz<br />

isek, Türk dünyası üzerinde tehdit ve tehlike her<br />

zaman olacaktır ve her geçen gün artacaktır.<br />

почти не наблюдаются. В северном Ираке<br />

находится филиал государственных банков,<br />

но можно сказать, что эти филиалы призваны<br />

облегчить работу Тюркских подрядчиков,<br />

которые инвестировали в северный Ирак,<br />

нежели Тюркский мир. Несмотря на наличие<br />

большого Тюркского населения на севере<br />

Ирана, инвестиции в банковский сектор<br />

практически равны нулю. В Азербайджане и<br />

Туркестане инвестиции в банковский сектор<br />

достигают определенного уровня, но попрежнему<br />

считаются не достаточными.В<br />

других тюркских странах, в том числе<br />

в Восточном Туркестане, инвестиции в<br />

банковский сектор являются слишком<br />

низкими и даже практически отсутствуют в<br />

некоторых странах.<br />

В Тюркском мире инвестиции в<br />

банковский сектор могут быть внесены в<br />

экономическую отрасль путем создания<br />

единого банка с множественными<br />

филиалами. В случае возникновения<br />

проблем, связанных с правовой системой<br />

стран, подобная банковская модель внесет<br />

большой вклад в процветание и экономику<br />

Тюркских стран.<br />

Повышение экономического<br />

благосостояния также значительно зависит<br />

от повышения уровня образования. В<br />

долгосрочной перспективе возможно<br />

реализование общего алфавита и языка, что<br />

будет благотворно влиять на весь Тюркский<br />

Мир.<br />

В подведении итогов, можно<br />

подчеркнуть то, что повышение уровня<br />

образования и экономического благополучия<br />

обеспечат независимое, спокойное и<br />

совместное будущее всему Тюркскому миру.<br />

Если вместе мы не сможем добиться этого,<br />

то угроза и опасность для нашего народа с<br />

каждым днем будет только увеличиваться.<br />

26

DOSYA<br />

ÖZBEKİSTAN İLE DOSTLUK,<br />

KARDEŞLİK VE İŞBİRLİĞİ<br />

ДРУЖБА, БРАТСТВО И СОТРУДНИЧЕСТВО<br />

С УЗБЕКИСТАНОМ<br />

ДОСЬЕ<br />

CUMHURBAŞKANI RECEP TAYYİP ERDOĞAN’IN ÖZBEKİSTAN ZİYARETİ<br />

PROF. DR. HASAN ALİ KARASAR<br />

ВИЗИТ ПРЕЗИДЕНТА ТУРЦИИ РЕДЖЕПА ТАЙИПА ЭРДОГАНА В<br />

УЗБЕКИСТАН<br />

ПРОФ. ДР ХАСАН АЛИ КАРАСАР<br />

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev tarafından<br />

Köksaray’da resmi törenle karşılandı<br />

Исторически важный этап в истории двухсторонних отношений между Турцией и<br />

Узбекистаном.<br />

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın<br />

29 Nisan-1 Mayıs 2018 tarihleri arasında gerçekleşen<br />

Özbekistan’a resmî ziyareti hem Türk dünyasının<br />

geleceği hem de Türkiye’nin uluslararası<br />

sistemdeki yeri açısından tarihi bir ziyaret olma<br />

• Kurucu Göçerlik Ve Anadolu Mayasının Temeli Olarak Yesevîlik • Kaygıları Ve Soru(N)Ları Müzakereye Açmak • . Nakşîlik Yesevîliğin İslam Öncesi Tasavvurlarını İslamîleştirmiş Midir? • Yusuf El-Hemedânî’nin Gördüğü Bir Rüya Üzerine Hanefîlikten Şafiiliğe Geçtiği İddiası • . Yesevîlik, Nakşîbendîlik Üzerinden Yenilenmiş Midir? İslam öncesi (Kök/Tek Tanrı (Tengirizm) ve onun yansımaları olan Şamanist ve animist geleneklere dair inanç ile Hz. Muhammed’in (sav) getirdiği sisteme teslim olup barışçıl bir din dili oluşturan Yesevî'nin cehrî zikir (erre) yapması, hocası Yusuf Hemedânî'nin gizli zikri tavsiye etmesi, Hemedânî'nin Ene'l-Hak ifadesini kesinlikle tutarlı görmemesine rağmen Yesevî'nin sistemini önemli oranda bu terim ve açıklaması üzerine kurması, Yesevî'nin Arslan Bab'tan çokça bahsetmesi, fakat Hemedânî'ye (açık bir şekilde) yer vermemesinin yöntem farklılığından öte metafizik tasavvurunun epistemik temellendirilmesindeki farklılığa işaret ettiği kanaatindeyiz. Yesevî’nin fıkhî, kelamî ve ahlakî hareket noktaları, ortaya koyduğu metafizik sistemi, İslam öncesi (Tengrici mümin) dönem ile İslam sonrası (müslim) dönem arasındaki geçişi sağlaması ve itidalli, bireysel ve barışçıl özgürlükçü bir dil oluşturmasına rağmen Nakşîlik üzerinden dönüştürülmesi, hatta Yesevîliğin bu tarikat içinde devam ettiği ileri sürülerek yok sayılması üzerinde ayrıntılı çalışmalar yapılmalıdır. Eğer ekonomi ve politik alanda çalışmalar yapan İktisat, Kamu Yönetimi ve Uluslararası İlişkiler disiplinleriyle birlikte hareket edilirse, günümüz Türkiye’sinde her biri ekonomi-politik bir birim haline dönüşen tarikatlar (cemaatler) bazında sûfî düşüncenin geldiği nokta daha net anlaşılabilir. Özellikle Şiî ve Selefî zihniyetlere karşı tavır alıp sûfî olduklarını iddia eden birimlerin Türk Düşüncesine ve felsefeye karşı olmalarının gerekçelerinin ortaya çıkması açısından bu tür disiplinler arası mukayeseli çalışmalar yapılması elzemdir