Hapşırınca Ne Denir Hadis

Değerli kardeşimiz,

Hapşıran bir Müslümanın "elhamdülillah" demesi, orada bulunanların da hapşıran kişiye, "yerhamükellah / Allah sana rahmet etsin." diyerek mukabelede bulunması, hapşıran kişinin de tekrar, "yehdikumüllah ve yuslihu balekum / Allah, size de hidayet versin ve işinizi düzeltsin / kalbinizi ıslah etsin." demesi, Peygamberimiz (asm) Efendimizin sünnet-i seniyyesidir.

Eğer, olduğu yerde kalmış olsa, bir takım kalıcı dertlere sebep olacak olan, dimağda toplanmış bulunan buharın hapşırarak çıkmasıyla, hapşıran kişiye bir nimet ve fayda temin edilmiş olur. Vücutta, yeryüzünde meydana gelen zelzele gibi bir sarsıntıdan sonra organların eski hâli gibi sağlıklı kalmış olması üzerine hapşıran kişinin, Allah'a hamd etmesi yani, "elhamdülillah" demesi, meşru kılınmıştır. (Zâdü'l-Mead, II/)

Ebû Hüreyre (r.a.)’den rivayet edildiğine göre, Peygamberimiz (asm) şöyle buyurdu:

“Sizden biriniz aksırdığı zaman, el-hamdülillah ‘alâ külli hâl (her hâl için elhamdülillah) desin. Kardeşi veya arkadaşı da ona, yerhamükellah (Allah, sana rahmet / merhamet etsin) desin. Aksıran da (tekrar); yehdîkümüllahü ve yuslihu bâleküm (Allah, size de hidayet versin ve işinizi düzeltsin / kalbinizi ıslah etsin) desin.”(Buhârî, Edeb, ; Ebû Dâvud, Edeb, 91; Tirmizî, Edeb, 3; İbn Mâce, Edeb, 20)

Tirmizi’nin bir rivayetinde “‘yehdikümüllahu ve yuslih baleküm” cümlesi yerine “yağfirullahu lena ve leküm” ifadesine yer verilmiştir(bk. Tirmizi, Edeb,3).

Bir rivayete göre, Abdullah b. Ömer, hapşırıp da kendisine “yerhamükellah” diyen kimseye “Yerhamunallahu ve iyyaküm ve yağfiru lena ve leküm” diye karşılık verirdi(bk. Muvatta, isitzan, 2; İbn Hacer, Fethu’l-Bari, X/).

Aksırmanın insan sağlığına bu faydalarından dolayıdır ki, Hatibin, İbn-i Ömer (r.a.) rivayetinde Peygamberimiz (asm) Efendimiz:

"Aksıran yahut geğiren kişi 'elhamdülillahi alâ külli halin minelhâl' derse, ondan en hafifi cüzzam olan yetmiş hastalık def edilir." buyurmuşlardır.

Başka bir rivayette ise Hz. Ali (r.a.)'in, el-Edebü'l-Müfred'de kaydedilen bir rivayeti ise şöyledir:

"Kim hapşırdığı zaman 'elhamdülillahi Rabbi'l-âlemine alâ külli hâlin ma kâne' derse, ebediyen ne kulak ne dil (ne de karın) ağrısı çeker."(Kütüb-i Sitte, IX/)

Ayrıca insan hapşırınca birkaç saniyelik zaman dilimi içerisinde kalbin atışı durur ve kalp bu esnada dinlenir. Bundan sonra kalp tekrar çalışmaya başlar. İşte bu insanın ölüp de tekrar hayata dönmesi gibidir. Zira hapşırma esnasında duran kalp tekrar çalışmayabilir. Cenâb-ı Hakk'ın insana tekrar kalbin çalışması nimetini vermesi karşısında, "elhamdülillah" denir, Cenâb-ı Hakk'a şükredilir.

Tıp mütehassıslarına göre, aksırmakla saniyenin onda biri kadar bir zamanda gözlerimiz ve hava geçitlerimiz kapanarak, saatte km hızla bakteriyi bomba gibi havaya fırlatırız.

Araştırmalar, aksırmanın nasıl meydana geldiğini anlayabilmek için çok hızlı fotoğraf çeken makinelerde özel bir teknik kullanmış ve ancak saniyenin 1/'inde kareyi dondurarak istedikleri resimleri elde edebilmişlerdir. Resimde görülen zerreciklerin çevresindeki sıvı tabaka buhar olup uçar ve zerreler havada uçuşurlar. Bilim adamları, biri aksırdıktan yarım saat sonra havada hâlâ zerreciğin uçuştuğunu ortaya çıkarmışlardır. Bu zerrecikler zararsız su tanecikleri veya cansız maddeler değildir. Aksıran bir kimsenin karşısına bakterilerin çoğalmasına yardımcı olacak besin ortamı bulunan bir tabaka yerleştirilerek tabakanın üzerindeki bakteriler sayıldığında, tek bir damlanın bakteri kolonisi meydana getirdiği müşahede edilmiştir. Tek bir aksırık bakteriyi çevreye saçabilmektir.

Hapşıran kişinin, mikropları etrafa saçmaması ve grip gibi hastalıkları yaymaması için, eliyle ya da bir mendil ya da elbisesiyle ağzını kapaması sünnettir. Zira bu husustaki bir rivayet şöyledir:

"Rasûlullah (asm) hapşırdığında elini veya elbisesini ağzına koyar, sesini gizler veya hapşırmayı içinden yapardı." demişlerdir. (bk. Ebû Dâvûd, Edeb 90; Tirmizî, Edeb 6)

Fizyologlara göre mutlaka yapılması gereken bir hareket olan aksırma, insanın şuurlu bir yardımı olmaksızın, şaşırtıcı bir mekanizma ile gerçekleştirilmektedir. Çünkü aksırma ihtiyacı hissettiğimiz zaman aksırırsınız, önüne geçemezsiniz. Vücudunuza bu mekanizma konulmamış olsaydı, bize rahatsızlık veren pek çok zararlı maddelerden ve tozlardan kurtulmamız mümkün olmayacaktı. İşte bu sebeplerden dolayıdır ki milyonlarca mikrop ve zararlı maddelerden kurtulduğumuz için, aksırdıktan sonra Rabbimiz'e şükrediyor, "elhamdülillah" diyoruz.

Hapşıran kişiye "çok yaşa" denilmesi caiz olsa da sünnete uygun olan ifadelerin kullanılması en doğru söyleyiştir.

Selam ve dua ile
Sorularla İslamiyet

Hapşırınca ne denir? Hapşırma (aksırma) duası nasıl yapılır? Hapşırınca okunacak dua&#;

Yüce Allah’ın verdiği sayısız nimetlerine hamd etmek ve her bir nimetin şükür borcunu kendi cinsinden ödemek gerekir. Aksırmak da sağlığımız için büyük önem arz ettiğinden, şükür gerektiren bir nimettir. Bu nimetin sözlü olarak şükrü, “elhamdülillâh (her türlü övgü Allah’a mahsustur)” diyerek Allah’a hamd etmektir. Bu sözü işitenlerin, “yerhamükellah (Allah, sana merhamet etsin)” deyip, Allah’a hamd eden kişi için dua etmesi de mümin kardeşliğinin bir gereğidir.

Esnemek ise hoş karşılanmamış; (sonuçları itibariyle) esnemenin şeytandan olduğu ifade edilmiş, esneyen kişinin en azından eliyle ağzım tutması tavsiye edilmiştir.

* Sahabeden Ebû Hüreyre (r.a.) diyor ki; Peygamber (s.a.s.) şöyle buyurdu: “Şüphesiz, Allah aksıranı sever, fakat esneyeni sevmez. Sizden biriniz aksırır ve Allah Teâlaya ‘elhamdülillâh (her türlü övgü Allah’a özgüdür)’ diyerek hamd ederse; onun hamdini işiten her müslümanın, ‘yerhamükellah (Allah, sana merhamet etsin)’ demesi, üzerine bir vecîbedir. Esnemeye gelince, o şeytandandır. Sizden birinizin esnemesi geldiği zaman, onu gücü yettiği kadar engellemeye çalışsın.” (Buharı, Edeb, , ; Bed’ül-Halk, 11)

* Diğer bir hadislerinde de Resûlullah (s.a.s.) şöyle buyurdu:
“Sizden biriniz esnediği zaman eliyle ağzını tutsun. Çünkü şeytan onun ağzına girer.&#; (Müslim, Zühd, ; Ayrıca bk. Ebû Dâvud, Edeb, 89)

* Ebû Hüreyre (r.a.)’den rivayet edildiğine göre, Peygamberimiz (s.a.s.) şöyle buyurdu:
“Sizden biriniz aksırdığı zaman&#;, &#;elhamdülillah âlâ külli hâl (her hâl için elhamdülillah) desin. Kardeşi veya arkadaşı da ona, ‘yerhamükellah (Allah, sana rahmet / merhamet etsin) desin. Aksıran da (tekrar); ‘yehdîkümüllahü ve yuslihu bâleküm (Allah, size de hidayet versin ve işinizi düzeltsin / kalbinizi ıslah etsin) desin.” (Buhârî, Edeb, ; Ebû Dâvud, Edeb, 91; Ayrıca bk. Tirmizî, Edeb, 3; İbn Mâce, Edeb, 20)

Bu hadîs-i şerif`e göre aksıran kişinin: &#;Elhamdülillah&#; demesi icab eder. Karşısındaki müslüman da ona: &#;Yerhamükellah&#; diye karşılık verince aksıran kişinin tekrar dönüp bu kardeşine: &#; Yehdîkumullah ve yuslih bâleküm&#; (Yani Allah sizi hidâyet kılsın ve hatırınızı hoş tutsun), demesi sünnetin talimi gereğidir.

AKSIRMA (HAPŞIRMA) DUÂSI

Aksıran kimsenin;
Elhamdülillah
&#;Allah(c.c.)’a hamd olsun&#; demesi,
O’nu işiten kimsenin de:

Yerhamükellah
&#;Allah(c.c.) sana merhamet etsin&#; demesi gerekir.
Aksıran kişi, yanında “Yerhamukeallah” denildiğini duyunca:

Yehdina ve yehdikumullah
&#;Allah(c.c.) bize ve size hidayet versin.&#;ve ya

Yehdikumullahu ve yuslihu balekum
&#;Allah(c.c.), sizi doğru yola yöneltsin ve işlerinizi düzeltsin&#;
demelidir. (bkz. Buhari, Edep: )

Aksırmak; Burun zarlarının gıcıklanmasıyla solunum kaslarının birdenbire kasılması üzerine, ağız ve burundan hızlı, gürültülü soluk boşaltmak anlamına gelir.

Halk arasındaki adı hapşırmaktır.

Yerhamükellah; Hanefi mezhebinde aksıran yani hapşıran kişiye söylenen ve farz olduğuna inanılan kelimedir. Aksıran kadına, yerhamükillah denir.

Yerhamükellah, "Allah sana rahmet etsin" anlamına gelir. Yehdina ve yehdikumullah ise, "Allah bize ve size hidayet versin" anlamına gelir.

Aksırınca (Elhamdülillah) demeli, bunu duyan Müslüman da, (Yerhamükellah) demeli. (Allah sana rahmet etsin) demektir. Üçüncü biri varsa (Yehdina ve yehdikümullah) demelidir. Üçüncü bir kimse yoksa, aksıran cevap olarak aynı şeyi söylemelidir.

Helada iken aksıran heladan çıkınca "Elhamdülillah" der veya içinden söyler.

Aksıran yabancı kadınların aksırmalarına yerhamükillah demek caiz değildir.

Aksırmak Rahmandan, esnemek Şeytandandır. (Tirmizi)

Konuşurken aksırmak, sözün doğruluğuna işarettir. (Taberani, Hakim)

Dua ederken aksırmak, duanın kabulüne işarettir. (Taberani)

Allahü teala aksırmayı sever, esnemeyi sevmez. (Buhari)

Esnemek şeytandandır. Esnemeye mani olmaya çalışın. Esneyene şeytan güler. (Buhari)

Aksıran hamd etmemişse, hatırlatmak için Elhamdülillah de! Çünkü aksıranın hamd etmesi her derde devadır. (Deylemi)

Aksıran, "Elhamdülillahi Rabbil alemin" veya "Elhamdülillahi ala külli hal" desin. Yanındaki de "Yerhamukellah" desin. Aksıran da "Yağfirullahü lena ve leküm" desin. (Hakim)

Aksıran "Elhamdülillah" derse, melekler de "Rabbil alemin" derler. Aksıran "Rabbil alemin" derse, melekler bu defa "Rahimekellah"derler. (Taberani)

Müslümanın müslüman üzerindeki beş hakkından biri, aksırıp Elhamdülillah diyene, Yerhamükellah demektir. (Buhari)

Aksırıp da, "Elhamdülillah" diyene "Yerhamükellah" demek farzdır. (Buhari)

Aksırınca "Elhamdülillah" diyen göz ağrısı görmez. (Taberani)

Aksıranı teşmit etmek, diş ve kulak ağrısından korur. (Şir’a)

Aksırınca "Elhamdülillah ala külli halin minel hal" demek 70 derde devadır. (Hatib)

Aksıranı 3 defaya kadar teşmit et. Daha sonra ister et, ister etme! (Tirmizi)

Üç defadan fazla aksıran nezle olmuş demektir. (Ebu Davud)

Kuvvetli aksırmak da şeytandandır. (İbni Sünni)

Geğirirken, aksırırken sesinizi yükseltmeyin.  (Beyheki)

Aksırma esnasında vücutta birikmiş bazı zararlı toksinlerin dışarıya çıkması ve vücudun rahatlaması söz konusu olduğu için, bu nimete karşılık Allah’a hamd etmek gerekir. Böylece Allah’a şükür edilmiş olur.

Aksırma anında, etrafa gürültülü bir ses ve tükrük yayılabilir. Bunun için hapşıran kimsenin ağzını eliyle veya herhangi bir şeyle kapatması, hem sağlığa, hem de edebe uygun bir davranıştır.

1. Beyin damarları genişler,

2. Gözyaşı ve sinüs kanalları açılır,

3. Kalp damarları genişler,

4. Akciğerlerde normal solunumla atamadığımız rezidüel (ölü) hava dışarı atılır,

5. Kalbin diyastol (gevşeme) sonu dinlenme süresi artar. Yani kalp milisaniyeler düzeyinde durur ve tekrar çalışmaya başlar,

6. Hapşırma esnasında vücutta birikmiş bazı zararlı toksinler dışarıya atılır, böylece vücut rahatlar.