Autocad Sayfa Ölçüleri

autocad sayfa ölçüleri

KAĞIT BOYUTU (Limits)

1. TANITIM
Teknik çizimlerin baskılarında standart A serisi kağıtlar kullanılmaktadır. Bu kağıtlar piyasada hazır olarak satılmaktadır.  Baskı makineleri fotokopi makineleri dahil bu kağıtları kullanmaktadır.  AutoCAD ekranı, Pan (Ekranı Kaydır) komutuyla 4 yöne kaydırılmaktadır. Bu kaydırma işlemi sınırsız değildir. AutoCAD ekranını bir çizim kağıdı gibi düşünebiliriz. Bina resmi gibi büyük resimleri çizilmeden önce büyük boyutlarda kağıt ayarlanmalıdır. Aksi halde resmin bir kısmı çizilemeyebilir.
Limits (Sınırlar-Kağıt Boyutları)komutuyla çizim yapılacak alanın kağıt ölçülerini ayarlayabiliyoruz. Ölçüler büyük alındığında büyük bina resimleri rahatça çizilebilmektedir. Kağıt ayarları standart olmak zorunda değildir. Çizim sınırları sol alt köşe ile sağ üst köşe arasında yapılır (Şekil 1). Bunun amacı tanımlanan limitlerin ekranın tamamına yerleşmesini sağlamaktır. Sol alt köşe ekranın 0 noktasıdır.
     Limits komutuna aşağıdaki yollardan girilir.
     1. Klavyeden LIMITS yazılır ve Enter tuşuna basılır.
         Command:LIMITS
     2. Format Menu ► Drawing Limits        (Biçim Menüsü ► Çizim Sınırları)

Şekil 1:Çizim sınırları

2. A-SERİSİ KAĞIT ÖLÇÜLERİ
Zamanında teknik çizimlerle uğraşan bilim adamları x mm(1mx1m)bir kağıdı bir hesap yaparak A0 kağıdını elde etmişlerdir. Bu hesap sonucunda x mm ölçüsü bulunmuştur. Burada birinci ölçü X ekseni yönünde, ikinci ölçü Y ekseni yönündeki ölçülerdir. A0 kağıdı uzun kenarından ikiye bölünürse A1 elde edilir. Diğer kağıtlarda uzun kenarından ikiye bölünürse diğer kağıt ölçüleri elde edilir (Şekil 2).

Şekil 2: A serisi çizim kağıtların oluşması A serisi kağıt ölçüleri:
     A4=x mm (Dik) A4=x   mm (Yatay)             A3=x   mm
     A2=x mm A1=x mm   A0=x mm    Not: A4 haricindeki resim kağıtları aksi belirtilmedikçe yatay kullanılırlar. Yatay kağıt demek uzun kenarın X ekseni yönünde olmasıdır. Ölçüler mm’ dir. Çünkü AutoCAD ilk açıldığında mm ölçü birimiyle açılmaktadır. Kullanıcı Units(Birimler) komutuyla birim sistemini değiştirebilir.
Not:Pratik olarak bir üst kağıdın ölçülerini bulmak için kısa kenar 2 ile çarpılır. Uzun kenar aynen alınır. Örneğin A3 kağıdının ölçülerini bulmak için A4 kağıdının kısa kenarı 2 ile çarpılır ve x2= bulunur. A4 kağıdının uzun kenarı aynen alınır. A3 kağıdının ölçüsü x mm olur.

funduszeue.infoĞIT ÖLÇÜLERİNİN AYARLANMASI
Çizim sınırları ayarlanırken önce X ekseninin değeri daha sonra Y ekseninin değeri aralarına virgül konularak yazılır. X ekseni yatay uzunluğu, Y ekseni dikey uzunluğu verir. Çizim sınırlarının görünen ekrana yerleşmesi için Zoom komutunun All seçeneği kullanılır.
     A serisi kağıt ölçülerini ayarlamak için:
     Command: LIMITS

Reset Model space limits:
Specify lower left corner or [ON/OFF]

(Kağıdın sol alt köşesi için 0,0 alınır ve Enter tuşuna basılır)
Specify upper right corner

       (Kağıdın sağ üst köşesi için , yazılır ve Enter tuşuna basılır)    Not:AutoCAD programında koordinatlar yazılırken iki sayı arasına virgül (,) yazılır. Eğer nokta (.) yazılırsa ondalıklı sayı olarak algılanır.
    Not: AutoCAD ekranı dört yöne sınırsız kabul edilmektedir. Önce ekranın herhangi bir yerine resim çizilip sonra standart kağıtlara göre çerçeve çizilebilir. Yazıcı ayarlarını kolay yapmak için, resim ayarlanan limit ölçüleri içine de çizilebilir.
Birinci mesajdaki:
   ♦ ON seçeneği seçilirse çizim limitlerinin dışına resim çizilmez.
      ♦ OFF seçeneği seçilirse çizim limitlerinin dışına resim çizilir. Default seçenek budur. Bizim tavsiyemiz de budur.
     Limits komutuyla kağıt ölçüleri ayarlandıktan sonra görünen ekrana yerleşmesi için Zoom komutunun All seçeneği kullanılır.
       Command: ZOOM

Specify corner of window, enter a scale factor (nX or nXP), or [All/………../: A

Sınırları açıkça görmek için Grid (Izgara) komutu çalıştırılmalıdır (Şekil 3). Bu husus kullanıcıya sıkıntı verebilir. Bizim tavsiyemiz önce resim çizilir. Daha sonra resme göre çerçeve oluşturulur.

Şekil 3:Çizim sınırlarını gösteren ızgara Önemli Not:Bir resim çizelim. A4' den büyük, A3' ten küçük olsun. Bu durumda A4 büyüklüğünde çerçeve çizilir. Göz kararı veya hesap yoluyla resmin çerçeve içine girmesi için byütme ölçeği tespit edilir. Diyelim ki % 40 büyük olacak. İleride anlatacağımız Scale komutuyla A4 çerçevesinin tüm kenarları % ölçeklendirilirse problem çözülür. Rastgele de çerçeve çizebilirsiniz. Fakat baskı alındığında kenarlardaki boşluklar eşit olmaz. Tercih sizindir.
Not: Tüm kağıtların uzun kenarı kısa kenarına bölündüğünde oranı elde edilir. Matematikteki pay ve payda aynı sayıya bölünürse veya çarpılırsa oran değişmez kuralı buradada geçerlidir.
ÖLÇÜ BİRİMLERİ (Units)

1. TANITIM
Bu gün dünyada ölçme birimi olarak metric (metre)ve inch(parmak) birim sistemleri kullanılmaktadır. Metrik sistemi Almanlar bulmuştur. Inch sistemini ise İngilizler bulmuştur. AutoCAD çizim programı her ikisinin de kullanılmasına imkan vermektedir. Bizim memleketimizde büyük çoğunluk metrik sistem kullanılmaktadır. mm=1" veya cm=1" olmaktadır.
    Units, çizimlerde kullanılacak birim sistemleri ve açılarla ilgili ayarların yapılması için kullanılan bir komuttur. Ayrıca ondalıklı sayıların virgülden sonraki basamak sayılarının ne kadar olacağı kullanıcı tarafından ayarlanır.
    Units komutuna aşağıdaki yollardan girilir:
    1. Klavyeden UNITS, DDUNITS veya UN yazılır ve Enter

tuşuna basılır.
Command:UN

    2. Format Menu ► Units        (Biçim Menüsü ► Birimler)   funduszeue.infoERİN AYARLANMASI
    Doğrusal ölçüler ile açısal ölçülerde kullanılacak ölçü sistemleri ayarlanır. Ayrıca hassasiyet için virgülden sonraki basamak sayısı da ayarlanır.
    Birimleri ayarlamak için:
    1. Units komutu çalıştırılır:
      Command: UNITS

2. Komut çalıştırıldıktan sonra Drawing Units(Çizim Birimleri)isimli diyalog kutusu görüntülenir (Şekil 4). Diyalog kutusunda aşağıdaki düzenlemeler yapılır:

Şekil 4:”Drawing Units” diyalog kutusu ♦ Lenght (Uzunluk) bölümündeki Type (Tip) kısmından Decimal (Ondalık) seçilir. Precision (Hassasiyet) kısmından ondalıklı sayılarda virgülden sonraki basamak sayısı ayarlanır. Virgülden sonra iki basamak olması tavsiye edilir. Virgülden sonra basamak sayısı kullanılmazsa ölçülerde yuvarlama yapılır. Örneğin ’ i 49 kabul eder. ’ i 50 kabul eder. Böyle bir yuvarlama makinecilikte büyük hata demektir. Default basamak sayısı dörttür.
♦ Angle (Açı) bölümündeki Type (Tip)kısmından açılarda kullanılacak seçenekler seçilir. Decimal Degrees (Ondalık Değer)veya Deg/Min/Sec (Derece/Dakika/Saniye)seçilir. Precision (Hassasiyet) isteğe göre ayarlanır. Makinecilikte parçaların hassas olması için virgülden sonraki basamak sayısı en az iki basamak olmalıdır. Clockwise (CW)onay kutusu işaretlenirse açı alma yönü saat yönünde olur.
♦ Insertion scale(Yerleştirme ölçeği)bölümünden mesleğe göre ölçü birimi seçilir. Makinecilikte milimetre (Milimeters - mm)ölçü birimi kullanılır. Bina resimlerinde ve mobilyacılıkta santimetre (Centimeters -cm) ölçü birimi kullanılır.
♦ Direction (Yön)düğmesi tıklanır ve Direction Control (Yön Kontrol)isimli diyalog kutusu görüntülenir (Şekil 5). Buraya hiç dokunmayın.

Şekil 5: “Direction Control” diyalog kutusu              East (Batı)işaretlenir. Bu yön bizim sağ tarafımızı temsil eder. Koordinat eksenlerinden X ekseninin yönüdür ve açısı 0 derecedir. 0 derece durgun su yüzeyine paraleldir.
        West(Doğu)yönü sol tarafımızı temsil eder ve –X yönünü gösterir. Açısı derecedir.
        North (Kuzey)yönü Y ekseninin yönüdür. Açısı 90 derecedir.
        South (Güney)yönü -Y ekseninin yönüdür. Açısı derecedir.
     Görüldüğü gibi AutoCAD açıları alırken saat ibresinin ters yönünde diğer deyişle sağdan sola doğru almaktadır. Buna Counter-Clockwise(CCW) denilmektedir. Default değer budur ve çoğunlukla kullanılmaktadır.
      Eğer kullanıcı saat yönünde açı almak istiyorsa o zaman Clockwise(CW)onay kutusunu işaretlemeli veya açının önüne (eksi) işaretini koymalıdır. Ayarlarda bir değişiklik yapılmışsa OK(Tamam) düğmesine tıklanarak çıkılır. Şekil 6’da temel açılar ve açı alma yönü görülmektedir.

Şekil 6:Temel açılar ve açı alma yönü ♦ Drawing Units(Çizim Birimleri) diyalog kutusundaki OK düğmesine tıklanılarak yapılan tüm ayarlar kaydedilmiş olur. Ayarların kalıcı olması ve saklanması için Save (Kaydet)komutuyla bir isim verilerek dosyaya kaydedilmelidir.

Proje çizim işinin önemli bir kısmını ölçülendirme oluşturmaktadır. Dolayısıyla ölçülendirme hızı projenin alacağı zamanı önemli oranda etkilemektedir. AutoCAD&#;in hızlı ve kolay ölçülendirme için bir çok komut ve aracı bulunmaktadır. Bunlar farklı ölçü tipleri (doğrusal, eğik, açı, yay, çap-yarıçap, koordinat, sürekli ölçü) için ayrı birer komuttur. Önceleri her bir ölçü tipi için ayrı bir komut çalıştırmak gerekirdi. Eski alışkanlıkla hala aynı şekilde yapmaya devam ediyoruz. Ancak son versiyonlarla birlikte, ölçülendirme için birkaç komut arasında gidip gelmek yerine tek bir komutla (DIM) bütün ölçülendirmeleri yapabiliyoruz. Bu da ölçülendirme işini oldukça hızlandırmaktadır.

DIM komutu, tercih ettiğiniz seçenek, üzerinde olduğunuz obje tipi, bir objenin üzerinde bulunduğunuz yeri, seçtiğiniz veya tıkladığınız yer ve imleci hareket ettirdiğiniz yöne göre ölçü tipinizi algılar ve ona göre ölçünüzü çizer.

Doğrusal Bir Ölçü Çizme

Ribbon menude, Home tabının, Annotation panelinden Dimension butonuna tıklayın.
Bir çizginin üzerine gelin ölçü ön izlemesi görünene kadar bekleyin. Çizgiyi seçin ve ölçü çizgisinin yerini tıklayın.

İki nokta arasına doğrusal bir ölçü çizmek için ölçü noktalarını ve ölçü çizgisinin yerini seçin. Ölçünüz otomatik oluşturulacaktır.

Doğrusal ölçü için noktaları seçerken, ölçünüzün yeri için hareket ettirdiğiniz imlecin yönü, ölçünün yatay, düşey veya eğik olacağını belirler. Eğer özellikle eğik bir ölçü istemiyorsanız, F8&#;e basarak Ortho Mode&#;u açın.

Sürekli ölçü çizmek için komuttayken &#;C&#;ye basarak Continue seçeneğini seçin ve devam ettirmek istediğiniz ölçünün uzatma çizgisine (4) basıp çizilecek ölçü noktalarını seçin (5, 6, 7). Sürekli ölçüyü sonlandırmak için iki defa Enter&#;a basın.

İki diagonal çizgi arasındaki boşluğa doğrusal ölçü vermek için birinci ve ikinci çizgiyi seçip ölçünün yerini tıklayın (1, 2, 3).

Bir köşe yayına veya daireye ölçü (çap veya yarıçap) vermek için onu seçin ve ölçü yerini tıklayın (1, 2).

Daha detaylı bilgi için Autodesk&#;in buradaki yardım sayfasına bakabilirsiniz.

AutoCAD&#;de Daha Hızlı Zoom ve Pan İşlemi yazısı için de buraya, AutoCAD&#;de Çizime Etiket ve Referans Ekleme yazısı için de buraya bakabilirsiniz.

Sayfa Yapısı Visio çizimin boyutunu değiştirmenizi sağlar.

Bu Visio, çizim sayfası boyutu ve yazıcı kağıt boyutu ayrı ayrı ayarlanır. Diyagram şablonlarının birçoğunda, diyagramı sayfanın geçerli kenarını aşacak şekilde uzatırsanız çizim sayfası boyutu otomatik olarak genişler. Ancak, isterseniz belirli bir sayfa boyutu ayarlayabilirsiniz. Bu ayarları el ile kontrol etmek için, yazıcı kağıdıyla aynı, daha büyük, küçük veya yönü farklı olan bir çizim sayfası boyutu değiştirebilirsiniz.

Çizim sayfası boyutunu değiştirme

Yeniden boyutlandırmak istediğiniz ön plan veya arka plan sayfasının sayfa sekmesine tıklayın.
Tasarım sekmesinde Sayfa Yapısı İletişim Kutusu Başlatıcısı'nı tıklatın.
Alternatif olarak, sayfa sekmesine sağ tıklar ve kısayol menüsünde Sayfa Yapısı'nı da tıklarsanız.
Sayfa Boyutu sekmesine tıklayın ve Sayfa boyutu'nınaltında istediğiniz çizim sayfası boyutunu ayarlayın.
Çizim sayfası boyutu, o anda görüntülenen sayfa için ayarlanmış. Sayfada atanmış herhangi bir arka plan sayfası varsa, arka plan sayfası boyutunu ayrı ayrı ayarlamalıdır.
İpucu: Çizimin yazıcı kağıdına nasıl sığduğunu görmek için küçük resim önizlemesini denetleyin. Çizim sayfası boyutunuz yazıcınızın kağıt boyutundan büyükse, çiziminiz birden çok sayfaya yazdırılır veya döşenmiştir. Çizimi daha küçük bir yazıcı kağıdına sığdırmak için, Yazıcı Ayarları sekmesine tıklayın ve Sığdır'ın altında,her iki kutusuna da 1 yazın.

Şekilleri sayfaya sığdırmak için çizim sayfasını otomatik olarak yeniden boyutlandırma

Tasarım sekmesinin Sayfa Yapısı grubunda Boyut düğmesine tıklayın.
Çizime sığdır'a tıklayın.
Çizim sayfasının boyutu, çizimin sığacak şekilde değişir.

Yazıcı kağıt boyutunu değiştirme

Tasarım sekmesinde Sayfa Yapısı İletişim Kutusu Başlatıcısı'nı tıklatın.
Yazıcı Ayarları sekmesindeki Yazıcı kağıdının altında,istediğiniz kağıt boyutuna tıklayın.
Yazıcı kağıt boyutu geçerli sayfa için ayarlanır.

Varsayılan olarak, sayfayıWeb için Visio, Otomatik Boyut açılır ve çizim tuvali sayfaya ne koysanız onu kabul etmek için otomatik olarak genişler. Bununla birlikte, Şeridin Tasarım sekmesindeki Otomatik Boyut iki durumlu düğmeyi kullanarak bu otomatik tuvali yeniden boyutlandırmayı kapatabilirsiniz. Bunu yapmak, tuvalin çevresindeki balıkboyı alanını yerel bir çalışma alanı olarak kullanmana olanak sağlar.

Belirli bir sayfa boyutu belirtmek için, aşağıda açıklandığı gibi seçiminizi yapmak için Şeridin Tasarım sekmesindeki Boyut seçeneklerini kullanın.

Sayfa boyutunu değiştirme

Tasarım ve>'yi seçin.
Menüden önceden tanımlanmış seçeneklerden birini seçin.
Alternatif olarak, menüde sağlanmaz bir boyut eklemek için en alttaki Özel Sayfa Boyutu'nda da seçim yapabilirsiniz.
İstediğiniz özel Genişlik veYüksekliği belirtin, ardından Tamam'ı seçin. Şu anda, boyutları santimetre veya inç olarak belirtebilirsiniz.(Bazı yaygın sayfa boyutları aşağıda listelenmiştir.)

Şekilleri sayfaya sığdırmak için tuvali otomatik olarak yeniden boyutlandırma

Tasarım sekmesinde Boyut düğmesine tıklayın.
Menenin en altındaki Çizime sığdır'ı seçin.
Çizim sayfası boyutu, en dış içeriğin sınırlarına ve kenar boşluklarının boyutlarına göre değişir.

Sayfa yönlendirmesini değiştirme

Dikey yönlendirmeden yatay yönlendirmeye (veya tersine) geçmek için şeridin Tasarım sekmesindeki seçenekleri kullanın:

Tasarım sekmesinde Yönlendirme'yiseçin.
Dikey veya Yatay'ı seçin.

Kağıt boyutu boyutları

Bazı yaygın sayfa boyutları:

Sayfa boyutu	İnç boyutları	Santimetre boyutları
Letter	8,5 in. × 11 in.	21,6 cm × 27,9 cm
Neden	8,5 in. × 13 in.	21,6 cm × 33 cm
Tabloid	11 in. × 17 in.	27,9 cm × 43,2 cm
Yasal	8,5 in. × 14 in.	21,6 cm × 35,6 cm
Deyim	5,5 in. × 8,5 in.	14 cm × 21,6 cm
Yöneticiler	7,25 in. × 10,5 in.	18,4 cm × 26,7 cm
A0	33,1 in. × 46,8 in.	84,1 cm × ,9 cm
A1	× 23,4 in.	59,4 cm × 84,1 cm
A2	16,5 in. × 23,4 in.	42 cm × 59,4 cm
A3	11,7 in. × 16,5 in.	29,7 cm × 42 cm
A4	8,3 in. × 11,7 in.	21 cm × 29,7 cm
A5	5,8 in. × in.	14,8 cm × 21 cm
B4	9,8 in. × 13,9 in.	25,7 cm × 36,4 cm
B5	6,9 in. × 9,8 in.	18,2 cm × 25,7 cm

Çizim sayfası boyutunu değiştirme

Yeniden boyutlandırmak istediğiniz ön plan veya arka plan sayfasının sayfa sekmesine tıklayın.
Tasarım sekmesinde Sayfa Yapısı İletişim Kutusu Başlatıcısı'nı tıklatın.
Alternatif olarak, sayfa sekmesine sağ tıklar ve kısayol menüsünde Sayfa Yapısı'nı da tıklarsanız.
Sayfa Boyutu sekmesine tıklayın ve Sayfa boyutu'nınaltında istediğiniz çizim sayfası boyutunu ayarlayın.
Çizim sayfası boyutu, o anda görüntülenen sayfa için ayarlanmış. Sayfada atanmış herhangi bir arka plan sayfası varsa, arka plan sayfası boyutunu ayrı ayrı ayarlamalıdır.
İpucu: Çizimin yazıcı kağıdına nasıl sığduğunu görmek için küçük resim önizlemesini denetleyin. Çizim sayfası boyutunuz yazıcınızın kağıt boyutundan büyükse, çiziminiz birden çok sayfaya yazdırılır veya döşenmiştir. Çizimi daha küçük bir yazıcı kağıdına sığdırmak için, Yazıcı Ayarları sekmesine tıklayın ve Sığdır'ın altında,her iki kutusuna da 1 yazın.

Sayfa kenarlarını sürükleyerek çizim sayfasını hızla yeniden boyutlandırma

Giriş sekmesinin Araçlar grubunda İşaretçi aracına .
İşaretçiyi sayfanın kenarına getirin ve CTRL tuşuna basın.
İşaretçi çift başlı oka .
Sayfa kenarını istediğiniz yere sürükleyin.

Şekilleri sayfaya sığdırmak için çizim sayfasını otomatik olarak yeniden boyutlandırma

Tasarım sekmesinin Sayfa Yapısı grubunda Boyut düğmesine tıklayın.
Çizime sığdır'a tıklayın.
Çizim sayfasının boyutu, çizimin sığacak şekilde değişir.

Yazıcı kağıt boyutunu değiştirme

Tasarım sekmesinde Sayfa Yapısı İletişim Kutusu Başlatıcısı'nı tıklatın.
Yazıcı Ayarları sekmesindeki Yazıcı kağıdının altında,istediğiniz kağıt boyutuna tıklayın.
Yazıcı kağıt boyutu geçerli sayfa için ayarlanır.

Çizim sayfası boyutunu yazıcı kağıt boyutuyla eşleşme

Dosya menüsünde Sayfa Yapısı’na tıklayın.
Sayfa Boyutu sekmesine tıklayın ve Sayfa boyutu altındayazıcı kağıt boyutuyla aynı seçeneğini belirtin.

Çizim sayfası boyutunu değiştirme

Yeniden boyutlandırmak istediğiniz ön plan veya arka plan sayfasının sayfa sekmesine tıklayın.
Dosya menüsünde Sayfa Yapısı’na tıklayın.
Sayfa Boyutu sekmesine tıklayın ve Sayfa boyutu'nınaltında istediğiniz çizim sayfası boyutuna tıklayın.
Çizim sayfası boyutu, o anda görüntülenen sayfa için ayarlanmış. Sayfada atanmış herhangi bir arka plan sayfası varsa, arka plan sayfası boyutunu ayrı ayrı ayarlamalıdır.
İpucu: Çizimin yazıcı kağıdına nasıl sığduğunu görmek için küçük resim önizlemesini denetleyin. Çizim sayfası boyutunuz yazıcınızın kağıt boyutundan büyükse, çiziminiz birden çok sayfaya yazdırılır veya döşenmiştir. Çizimi daha küçük bir yazıcı kağıdına sığdırmak için, Yazıcı Ayarları sekmesine tıklayın ve Sığdır'ın altında,her iki kutusuna da 1 yazın.

Sayfa kenarlarını sürükleyerek çizim sayfasını hızla yeniden boyutlandırma

İşaretçi aracına.
İşaretçiyi sayfanın kenarına getirin ve CTRL tuşuna basın.
İşaretçi çift başlı oka .
Sayfa kenarını istediğiniz yere sürükleyin.
Not: Sayfanın köşesini sürüklersiniz, sayfa döndürülür ve boyutu değişmez.

Şekilleri sayfaya sığdırmak için çizim sayfasını otomatik olarak yeniden boyutlandırma

Dosya menüsünde Sayfa Yapısı’na tıklayın.
Sayfa Boyutu sekmesine tıklayın ve çizim içeriğini sığdırmak için Boyut'a tıklayın.
Çizim sayfası boyutu, çevresinde boşluk olmadan çizimin sığacak şekilde değişir. Ekranda, çizimi yakınlaştırır gibi görünebilir.

Yazıcı kağıt boyutunu değiştirme

Dosya menüsünde Sayfa Yapısı’na tıklayın.
Yazıcı Ayarları sekmesindeki Kağıt boyutu altında,istediğiniz kağıt boyutuna tıklayın.
Yazıcı kağıt boyutu geçerli sayfa için ayarlanır.

Sayfanın Başı

Giriş funduszeue.info

funduszeue.info Ders Ders

BÖLÜM 10

ÇİZİMİ ÖLÇÜLENDİRMEK

Ölçülendirme AutoCAD ile çizim yapan çoğu kullanıcının ilk anda gözünde büyüyen bir işlemler dizisidir. AutoCAD’de çizilen nesnelerin ölçülendirilmesi çok önemlidir. Çizilen nesnelerin imal edilebilmesi için, pafta üzerindeki nesnelerin kesinlikle ölçülendirilmesi gerekir.

AutoCAD, nesneleri ölçülendirmek için bir çok imkan sağlar. Çok farklı şekillere sahip nesnelerin ölçülendirilmesi, bir çok farklı yöntemle yapılır. Ölçülendirmeyi çabuk yapabilmek için ölçülendirme sitilleri oluşturulabilir ve çizimdeki ölçülerin endüstri ve proje standartlarına uygunluğu sağlanabilir. AutoCAD’in kullandığı ölçülendirme teknikleri; doğrusal ölçülendirme, hizalı öçülendirme, açısal öçülendirme, yarıçap ve çap öçülendirme, temel çizgi ve sürekli çizgi öçülendirmedir.

Ölçülendirme Esasları

Bir ölçülendirmenin bileşenlerinden bahsetmeden önce önemli bir unsuru hatırlatalım: nesneye ait çizgilerin, sınır veya başlık blokları hariç, çizimin en kalın çizgileri olduğunu biliyoruz. Ölçülendirme çizgileri çizimde görülen en ince çizgiler olmalıdır.

Ölçülendirmenin kalbi, her iki uçtaki ok başı yerleşimleriyle kolaylıkla tanımlanan ölçü çizgisidir. Ölçü yazısı, ölçü çizgisi ortadan kırılmayacak şekilde ölçü çizgisinin üzerine yerleştirilir. Ölçü çizgileri, ok başları için sınırlayıcı olarak rol oynayan çizgiler yerleştirilerek sınırlanır. Bu çigiler bağlama çizgileri adını alır ve nesneye temas etmeksizin nesne yakınından başlar. Çap ve yarıçap ölçülerini yerleştirmek için kısa yatay çizgili, meyilli bir çizgiden oluşan klavuz çizgisi kullanılmıştır. Klavuz çizgileri çizime not ilave etmek için de kullanılır.

Ölçülendirme Kavramları

Text Box: Şekil Ölçülendirme Kavramları Tasarım dört kısma ayrılabilir. Bunlar: Çizim, bilgi ilavesi, görünüşlendirme ve çizdirmedir. Bilgi ilvesi sırasında tasarımcı, tasarım elemanlarının büyüklüğü ve malzemesi gibi veya tasarımın imali için notlar gibi bilgilerle iletişim kurmak için çizime yazı, sayı ve diğer semboller ilave eder. Ölçüler çizimin genel bilgileridir. Nesenenin geometrik boyutlarını, nesneler arasındaki mesafeleri veya açıları, bir unsurun X,Y koordinatlarını gösterir.

AutoCAD ölçülendirmenin tipini üç temel ( linear: Doğrusal, radial: Çap veya Yarıçap ve angular: açısal) sağlar. Linear ölçülendirme horizontal, vertical, aligned, rotated, ordinate, baseline ve continued ölçülendirmeleri içine alır.

Ölçülendirme Elemanları

Her ne kadar ölçülendirmeler tip ve görünüş olarak değişik olabilirse de ölçülerin çoğu, ölçü yazısı, ölçü çizgisi, bağlama çigisi ve ok başlarını ihtiva eder.

Ölçü Yazısı: Gerçek ölçüyü gösterir. AutoCAD tarafından otomatik olarak hesaplanan ölçü kullanılabilir veya ölçü yazısı klavyeden girilen bir yazıyla değiştirilebilir.

Ölçü Çizgileri: Ölçünün uzantısını gösterir. Ölçü çizgileri genellikle ölçünün başlangıç ve bitim noktalarını göstermek amacıyla her iki uçta ok başlarına sahiptir. Ölçü yazısı, ölçü çizgisi boyunca yerleştirilir. AutoCAD ekseriyetle ölçü çizgilerini ölçülen alan içine yerleştirir. Buradaki boşluk yeterli değilse, AutoCAD ölçü çizgilerini veya yazısını, ölçülendirme sitili için kurulan yerleştirme kurallarına bağlı olarak ölçülen alan dışına kaydırabilir. Açısal ölçülendirmelerde ölçü çizgisi yaydır.

Bağlama Çizgileri: Ölçülendirilen nesneyi ölçü çizgisine bağlayan çizgilerdir. Bağlama çizgileri ölçü çizgisine dik çizilir, ancak eğik te yapıfunduszeue.infoğlama çizgileri ölçülendirilen nesneye temas etmemelidir.

Ok Başları: Ölçü çizgisinin her iki ucunda ölçülendirmenin başlangıç ve bitim noktalarını göstermek üzere görüntülenirler. AutoCAD varsayılan olarak, içi dolu ok başı sembolü kullanır, ancak birçok ok başı sembolünü de kullanıma sunar.

Merkez İşaretçisi: Çember ve yay gibi nesnelerin merkezini işaretler. Merkez (eksen) çizgileri merkez işaretçisinin uzantısıdır. Sadece merkez işaretçisi veya merkez işaretçisiyle birlikte merkez çizgileri kullanılabilir.

Ölçü Biçemi Oluşturmak

Ölçülendirme biçemi, ölçülerimizin görünüşünü ve davranışını tanımlayan, kaydedilmiş ölçülendirme ayarları takımıdır. Ölçülendirme biçemleri oluşturarak, ilgili tüm ölçülendirme sistem değişkenlerini ve çizimdeki tüm ölçülerin görünüşlerini ayarlayabiliriz. Dimstyle komutu Dimension Style Manager diyalog kutusunu ekrana getirir.

Bu diyalog kutusu aşağıdaki işlemleri yapmak için kullanılır:

· Ölçülendirme biçemlerini önizleme

· Yeni ölçülendirme biçemleri oluşturma

· Mevcut ölçülendirme biçemlerini değiştirme

· Bir ölçülendirme biçemi üzerine yazma

· Güncel ölçülendirme biçemini belirleme

· Ölçülendirme biçemlerinin adını değiştirme ve silme

Current Dimstyle: Güncel ölçülendirme biçemini gösterir. AutoCAD, biçemleri tüm ölçülendirmelere atar. Güncel biçem değiştirilmezse AutoCAD varsayılan Standart biçemi ölçülere atar.

Styles: Çizimdeki tüm ölçülendirme biçemlerini gösterir. Diyalog kutusu görüntülendiğinde AutoCAD, güncel biçemi aydınlatır. Farklı bir biçemi güncel yapmak istediğimiz anda bu alanda yeni biçemin adını seçip Set Current düğmesini tıklamamız yeterli olacaktır.

List: Ölçülendirme biçemlerinin görünüşünü denetlemek için seçenekler sunar.

All Styles: Tüm ölçülendirme biçemlerini gösterir.

Styles in Use: Sadece çizimde ölçüler tarafından referans alınan ölçülendirme biçemlerini gösterir.

Don’t List Styles In Xrefs: Styles altında haricen referans alınan çizimlerdeki ölçülendirme biçemlerini göstermez.

Set Current: Styles altındaki seçilmiş biçemi güncel yapar.

New: Yeni ölçülendirme biçemlerini tanımlayabileceğimiz Create New Dimension Style diyalog kutusunu gösterir.

Modify: Ölçülendirme biçemlerini değiştirebileceğimiz Modify Dimension Styles diyalog kutusunu gösterir. Diyalog kutusu seçenekleri, New Dimension Style diyalog kutusuyla aynıdır.

Override: Üzerine yazarak ölçülendirme biçemi yapmak için kullanabileceğimiz Override Dimension Stylesdiyalog kutusunu gösterir. Diyalog kutusu seçenekleri,New Dimension Style diyalog kutusuyla aynıdır. AutoCAD, bu değişiklikleri kaydetmez.

Compare: İki ölçülendirme biçeminin özelliklerini karşılaştırmak veya bir biçemin tüm özelliklerine bakmak için kullanılabilen Compare Dimension Stylesdiyalog kutusunu gösterir.

Create New Dimension Style Diyalog Kutusu: Yeni ölçülendirme biçemine ad verir, yeni biçemi başlatır ve yeni biçeme uygulamak istediğimiz ölçülendirme tiplerini gösterir.

New Style Name: Yeni biçeme ad verir.

Start With: Yeni biçemi başlatmak için kullanılmak istenilen biçemi kurar. Başlangıçta alınan biçemden farklı olan özellikler değiştirilir.

Use For: Sadece özel ölçülendirme tiplerine uygulanan bir biçem oluşturur. Örneğin: Stanrdart biçem için yazı renginin siyah olduğunu farzedelim. Fakat sadece çap ölçülendirme yazılarında yazının yeşil olmasını istiyoruz. Bu durumda Start With altında Standard’ı seçip Use For altında Diameter’i seçeriz. Sonuçta yeni biçem adı verilmez. Çünkü, Standard’ın alt biçemi tanımlanmıştır. New Dimension Style diyalog kutusunda yazı rengini yeşille değiştirdikten sonra Diameter, Dimension Style Manager’da Standard’ın altında alt biçem olarak görünür.

Cotinue: Yeni biçem özelliklerini tanımlayacağımız New Dimension Style Diyalog kutusunu gösterir.

New, Modify ve Override Dimension Style Diyalog Kutuları: Ölçülendirme biçemleri için özellikler kurar. Create New Dimension Style diyalog kutusunda Continue’yi seçtikten sonra, New Dimension Style diyalog kutusundaki yeni biçemi başlatmak için, seçtiğimiz ölçülendirme biçeminin özelliklerini gösterir.

Dimension Style Manager’daki Modify veya Override’dan birisinin seçilmesi Modify Dimension Style veya Override Dimension Style diyalog kutusunu gösterir. Bu diyalog kutularının içeriği, her ne kadar yeni bir biçem oluşturmaktan ziyade mevcut bir ölçülendirme biçemini değiştiriyor veya üzerine yazıyorsa da New Dimension Style diyalog kutusuyla aynıdır.

New, Modify, Override Dimension Style diyalog kutuları seçenekleri:

Lines and Arrows Sekmesi

Ölçü çizgileri, bağlama çizgileri, okbaşları ve merkez işaretçilerinin biçimini vs özelliklerini ayarlar.

Dimension Lines: Ölçü çizgisi özelliklerini ayarlar.

Color: Ölçü çizgisinin rengini göterir ve ayarlar. Color listesinin altındaki Other seçilirse, AutoCAD, Select Color diyalog kutusunu ekrana getirir. Metin kutusuna renk adı veya numarası da girilebilir.

Lineweight: Ölçü çizgisinin çizgi kalınlığını ayarlar.

Extend Beyond Ticks: Ok başı için oblique, architectural, tick, integral kullanıldığı ve işaret kullanılmadığı durmlarda ölçü çizgisinin bağlama çizgisini taşma mesafesini belirtir.

Baseline Spacing: Temel çizgi (paralel) ölçülendirmesinde ölçü çizgileri arasındaki mesafeyi ayarlar.

Suppres: Bağlama çizgileri dış tarafa olduğunda ölçü çizgilerinin görünüp görünmemesini denetler. Dim Line 1 birinci ölçü çizgisini, Dim Line 2 ikinci ölçü çizgisini denetler.

Extension Lines: Bağlama çizgilerinin görünürlüğünü denetler.

Color: Bağlama çizgisinin rengini gösterir ve ayarlar.

Lineweight: Bağlama çizgsinin çizgi kalınlığını ayarlar.

Extend Beyond Dim Lines: Bağlama çizgisinin ölçü çizgisini aşma mesafesini belirler.

Offset From Origin: Bağlama çizgilerinin, ölçünün tanımlandığı orijin noktalarından itibaren başlama mesafesini belirtir.

Arrowheads: Ölçü ok başlarının görünüşünü denetler. Birinci ve ikinci ölçü çizgileri için farklı ok başları seçilebilir.

Arrowsize: Ok başlarını büyüklüğünü gösterir ve ayarlar.

Center Marks For Circles: Çap ve yarıçap ölçülendirmelerinde, merkez işaretçisi ve merkez çizgilerinin görünürlüğünü denetler.

Type: Üç çeşit merkez işaretçisi sağlar: Mark (merkez işaretçisi), Line (merkez çizgis), None (merkez işaretçisi veya merkez çizgis yok)

Text Sekmesi

Ölçü yazısının biçimini, yerleşimini ve hizasını ayarlar.

Text Appearance: Ölçü yazısı biçimini ve büyüklüğünü denetler.

Text Style: Ölçü yazısı için güncel biçemi gösterir ve ayarlar.

Text Style Düğmesi: Yazı sitillerinin tanımlandığı ve değiştirildiği Text Style diyalog kutusunu gösterir.

Text Color: Ölçü yazısının rengini gösterir ve ayarlar.

Text Hight: Güncel ölçü yazısı sitilinin yüksekliğini gösterir ve ayarlar.

Scale Factor For Fraction Height: Ölçü yazısına göre iç içe ölçülerin ölçeğini ayarlar.

Draw Frame Around Text: Ölçü yazısı etrafına çerçeve çizer.

Text Placement: Ölçü yazısının yerleşimini denetler.

Vertical Position: Ölçü çizgisi boyunca, ölçü yazısının düşey konumunu denetler. Düşey konum; Cetered (ölçü yazısı, ölçü çizgisinin iki parçası arasında ortalı), Above (ölçü yazısı, ölçü çizgisinin yukarısına yerleşmiş) ve Outside (ölçü yazısı, ölçü çizgisinin bir tarafında, ilk tanımlanan noktadan en uzağa yerleşmiş) seçeneklerinden birisi olabilir.

JIS: Ölçü yazısını Japon Endüstri Standardına uygun şekilde yerleştirir.

Horizontal Position: Ölçü çizgisi ve bağlama çizgisi yanında, ölçü yazısının yatay konumunu denetler. Buradaki seçeneklerde düşey konumdaki seçeneklerin aynısıdır. Bu üç seçenekten birisi seçilir.

1^st Extension Line: Yazıyı, ölçü çizgisi boyunca birinci bağlama çizgisi tarafına konumlar.

2^ndExtension Line: Yazıyı, ölçü çizgisi boyunca ikinci bağlama çizgisi tarafına konumlar.

Over 1^st Extension Line: Yazıyı birinci bağlama çizgisi ilerisine ve yukarısına konumlar.

Over 2^nd Extension Line: Yazıyı ikinci bağlama çizgisi ilerisine ve yukarısına konumlar.

Offset From Dimension Line: Ölçü çizgisi, ölçü yazısını yerleştirmek için kırıldığında, ölçü yazısı etrafındaki mesafeyi ifade eden güncel yazı boşluğunu gösterir ve ayarlar.

Text Alignment: Ölçü yazısının bağlanma çizgilerinin iç tarafında veya dış tarafındaki yönelimini (yatay veya hizalı) denetler.

Horizontal: Yazıyı yatay konumda yerleştirir.

Aligned With Dimension Line: Yazıyı ölçü çizgisine hizalandırır.

ISO Standard: Yazı, bağlama çizgileri içerisinde olduğunda ölçü çizgisiyle hizalanır, fakat yazı bağlama çizgilerinin dışarısında olduğunda yatay olarak hizalanır.

Fit Sekmesi

Ölçü yazısı, okbaşları, klavuz çizgiler ve ölçü çizgisinin yerleşimini denetler.

Fit Options: Bağlama çizgileri arasındaki boşluğa dayalı olarak, yazı ve ok başlarının bağlama çizgileri içerisine veya dışarısına yerleşimini denetler. Boşluk yeterli olduğunda AutoCAD, yazı ve ok başlarını daima bağlama çizgileri arasına yerleştirir. Aksi takdirde yazı ve ok başları fit seçeneğine göre yerleştirilir.

Either the Text or the Arrows, Whichever Fits Best: Yazı ve ok başları için yeterli boşluk olduğunda her ikisinide bağlama çizgileri arasına yerleştirir. Aksi takdirde AutoCAD, yazı veya ok başlarından en uygun olanını taşır. Ne yazı ne de ok başları için yeterli boşluk yoksa her ikisinide bağlama çizgileri dışarısına taşır.

Arrows: Yazı ve ok başları için yeterli boşluk varsa her ikisinide bağlama çizgilerinin arasına yerleştirir. Sadece ok başları için yeterli boşluk varsa, ölçü yazısı bağlama çizgileri dışarısına taşınır. Boşluk ok başlarına yetmiyorsa yazı ve ok başları bağlama çizgilerinin dışarısına taşınır.

Text: Yazı ve ok başları için yeterli boşluk varsa her ikisinide bağlama çizgilerinin arasına yerleştirir. Sadece yazı için yeterli boşluk varsa, ok başları bağlama çizgileri dışarısına taşınır. Boşluk ölçü yazısına yetmiyorsa yazı ve ok başları bağlama çizgilerinin dışarısına taşınır.

Both Text and Arrows: Bağlama çizgileri arasına yazı ve ok başları sığmıyorsa her ikiside bağlama çizgileri dışarısına taşınır.

Always Keep Text Between Ext. Lines: Yazıyı daima bağlama çizgilerinin arasına yerleştir.

Suppress Arrows If They Don’t Fit Inside Extension Lines: Bağlama çizgileri arasında yeterli boşluk yoksa ok başlarını görüntülemez.

Text Placement: Ölçü yazısı, ölçülendirme sitiliyle tanımlanan varsayılan konumdan hareket ettirildiğinde ölçü yazısının yerleşimini kurar.

Beside the Dimension Line: Ölçü yazısı, ölçü çizgisinin yan tarafına yerleştirilir.

Over the Dimension Line, with a Leader: Yazı ölçü çizgisinden uzaklaştırılırsa, yazıyı ölçü çizgisine bağlayan bir klavuz (Leader) oluşturur. Yazı ölçü çizgisine çok yakın olduğunda klavuz çizilmez.

Over the Dimension Line, without a Leader: Yazı ölçü çizgisinden uzaklaştırılırsa, yazıyı ölçü çizgisine bağlamaz.

Scale For Dimension Features: Genel ölçülendirme ölçeği değerini veya kağıt düzlemi ölçeğini kurar.

Use Overall Scale Of: Yazı ve ok başlarını içeren büyüklük, mesafe ve aralığı belirten tüm ölçülendirme stili ayarları için ölçek kurar. Bu ölçek ölçü derğerleriyle değişmez.

Scale Dimension to Layout (Paper Space): Güncel model boşluğu görünüm alanı ve kağıt düzlemi arasınadaki ölçeğe dayalı ölçek faktörü belirler.

Fine Tuning: İlave uydurma seçenekleri kurar.

Place Text Manually When Dimensioning: Herhangi bir yatay hizalama ayarını görmezden gelir ve yazıyı, Dimension Line Location iletisinde belirtilen konuma yerleştirir.

Always Draw Dim Line Between Ext Lines: AutoCAD ok başlarını, ölçülen noktalar dışına yerleştirdiğinde bile ölçü çizgisini ölçülen noktalar arasına çizer.

Primary Units Sekmesi

Ana ölçülendirme birimlerinin biçim ve hassasiyetini ayarlar. Ayrıca ölçü yazısının ön ve son ekleri de burada ayarlanır.

Linear Dimensions

Doğrusal ölçülendirmeler için biçim ve hassasiyeti kurar. Bu bölümdeki ayarlamalar:

Unit Format: Açısal ölçülendirme hariç tüm ölçülendirme tipleri için güncel birim biçimini kurar. Scientific (Bilimsel), Decimal (Ondalık), Engineering (Mühendislik), Architectural (Mimari), Fractional (Kesirli) ve Windows Desktop (Windows masa üstü) seçeneklerinden birini seçebiliriz.

Precission: Ölçü yazısında ondalık noktasından sonraki hane sayısını gösterir.

Fractional Format: İç içe yığma için biçimi kurar. Diagonal, Horizontal ve Not Stacked seçeneklerinden birini seçebiliriz.

Decimal Separator: Ondalık biçim için ayırıcı tanımlar. Bu ayırıcı nokta, virgül veya boşluk karakteri olabilir.

Round Off: Açısal ölçülendirme hariç tüm ölçülendirme tipleri için, ölçü değerini yuvarlama kurallarını belirler. Bu yuvarlama işlemleri metin kutusuna girilen değere göre yapılır. Örneğin: metin kutusuna değeri girilirse, tüm mesafeler en yakın birime yuvarlatılır. Aynı şekilde, metin kutusuna değeri girilirse AutoCAD, tüm ölçü mesafelerini en yakın tam sayıya yuvarlar.

Prefix: Ölçü yazısındaki ön eki gösterir. Bu alana yazıyı girebilir veya özel sembolleri göstermek için kontrol kodlarını kullanabiliriz. Örneğin: %%c kontrol kodu, çap (ø) sembolünü gösterir.

Suffix: Ölçü yazısındaki son eki gösterir. Burada da son ek yazısını girebilir veya özel kontrol kodlarını kullanabiliriz.

Measurement Scale

Ölçme ölçeği seçeneklerini tanımlanır. Bu bölüdeki ayarlamalar:

Linear Scale Factor: Açısal ölçülendirme hariç tüm ölçülendirme tiplerinde doğrusal ölçülendirmeler için ölçek faktörü belirler. AutoCAD, buraya girilen değerle ölçü değerlerini çarpar. Bu işlem yuvarlama ve tolerans değerlerine uygulanmaz.

Apply to Layout Dimensions Only: Doğrusal ölçek değeri, sadece layout’larda oluşturulan ölçülere uygulanır.

Zero Suppression

Öndeki ve sondaki sıfırlar ile feet ve inches sıfırlarının atılmasını denetler. Bu bölümdeki ayarlamalar:

Leading: Tüm ondalıklı ölçülerde öndeki sıfırları atar.

Trailing: Tüm ondalıklı ölçülerde sondaki sıfırları atar.

0 Inches: Mesafe feet sisteminde tam sayı olduğunda, feet ve inch’in inç kısmını atar.

Angular Dimensions

Açısal ölçülendirmeler için güncel açı birimini gösterir. Bu bölümdeki ayarlamalar:

Units Format: Açısal birim biçimini belirler. Decimal Degrees (ondalıklı derece), Degrees/Minutes/Seconds (derece/dakika/saniye), Grads (grad), Radians (radyan) veya Surveyor seçeneklerinden birini seçebiliriz.

Precision: Açısal ölçülendirmeler için ondalık noktasından sonraki hane sayısını belirler.

Zero Suppression

Önde ve sondaki sıfırların atılmsını denetler. Ayarlar diğer bölümlerdekilerle aynı.

Alternate Units Sekmesi

Alternatif ölçü birimlerinin birim açı ve ölçeğinin biçim ve hassasiyetini belirler.

Display Alternate Units: Ölçü yazısına alternatif ölçü birimlerini ilave eder.

Alternate Units

Açısal ölçülendirme hariç tüm ölçülendirme tipleri için güncel birim biçimini belirler.

Units Format: Alternatif ölçülendirme biçimini belirler. Scientific, Decimal, Engineering, Architectural, Fractional ve Window Desktop seçeneklerinden birini seçebiliriz.

Precision: Seçilen Units (birimler) veya Angle (açı) biçimlerine dayalı olarak ondalık noktasından sonraki hane sayısını belirler.

Multiplier for Alternate Units: Ana ve alternatif birimler arasında çevirme faktörü olarak kullanmak üzere bir çarpan belirtir. Alternatif birmlerin değerini tespit etmek için AutoCAD, tüm doğrusal mesafeleri (boyut ve koordinatlarla ölçülen), güncel koordinat ölçek değeriyle çarpar. Ölçek değeri açısal ölçüleri, yuvarlama ve tolerans değerlerini etkilemez.

Round Distances To: Açısal ölçülendirme hariç tüm ölçülendirme tipleri için, alternatif birimleri yuvarlama kuralları belirler. Yuvarlama işlemi metin kutusuna girilen değere göre yapılır.

Prefix: Alternatif ölçü yazısındaki, ön eki belirler. Buradaki metin kutusuna ön ek yazısı ya da özel kontrol kodları girilebilir.

Suffix: Alternatif ölçü yazısındaki, son eki belirler. Buradaki metin kutusuna son ek yazısı ya da özel kontrol kodları girilebilir.

Zero Suppression: Öndeki ve sondaki sıfırlar ile feet ve inches sistemlerindeki sıfırların atılmasını denetler.

Leading: Tüm ondalıklı ölçülerde soldaki sıfırları atar.

Trailing: Tüm ondalıklı ölçülerde sağdaki sıfırları atar.

0 Feet: Mesafe 1 feet’ten az olduğunda feet ve inç sistemindeki ölçünün feet kısmını atar.

0 Inches: Mesafe feet sisteminin tam sayıları olduğunda feet ve inç sisteminin inç kısmını atar.

Placement :Alternatif birimlerin yerleşimini denetler.

After Primary Units: Alternatif birimleri ana birimlerden sonra yerleştirir.

Below Primary Units: Alternatif birimleri ana birimlerin altına yerleştirir.

Tolerances Sekmesi

Ölçü yazısı toleranslarının görüntü ve biçimini denetler.

Tolerance Format

Tolarans biçimini denetler.

Method: Tolerans hesaplaması için yöntem belirler.

None: Tolerans ilavesini kaldırır.

Symmetrical: Ölçü değerine tolerans açıklaması olarak artı/eksi tek bir değişim değerini ilave eder. Bu seçenek seçildikten sonra Upper Value metin kutusuna girilen değer hesaplanan ölçü değerinden sora, başına ± işareti getirilerek görüntülenir.

Deviation: Artı/eksi tolerans açıklaması ilave eder. AutoCAD, ölçü değerine farklı artı ve eksi tolerans değerleri uygulayabilir. İlave edilecek artı tolerans Upper Value metin kutusuna, eksi tolerans Lower Value metin kutusuna yazılır.

Limits: Maksimum ve minimum değerlerin biri diğerinin üzerinde olacak şekilde gösterildiği sınır ölçüsü oluşturur. Maksimum değer Upper Value, minimum değer Lower Value metin kutularına yazılır.

Basic: AutoCAD, ölçü etrafına tüm uzantılarını içine alacak şekilde kutu çizer.

Precision: Ondalık noktasından sonraki hane sayısını belirler.

Scaling for Height: Tolerans yazısı için güncel yüksekliği belirler.

Vertical Position: Simetrik ve sapma (Deviation) toleransları için yazı hizalamasını denetler.

Top: Tolerans yazısını, ana ölçü yazısının üstüyle hizalar.

Middle: Tolerans yazısını, ana ölçü yazısının ortasıyla hizalar.

Bottom: Tolerans yazısını, ana ölçü yazısının tabanıyla hizalar.

Zero Suppression:Öndeki ve sondaki sıfırlar ile feet ve inches sistemi ölçülerindeki sıfırların atılmasını denetler.

Leading: Tüm ondalıklı ölçülerde öndeki sıfırları atar.

Trailing: Tüm ondalıklı ölçülerde sondaki sıfırları atar.

Feet: Mesafe 1 feet’ten az olduğunda feet ve inç’in feet kısmını atar.

Inches: Mesafe feet ölçü sisteminin tam sayıları olduğunda feet ve inç’in inç kısmını atar.

Alternate Unit Tolerance

Alternatif tolerans birimleri için hassasiyet ve sıfır atma kurallarını belirler.

Ölçü biçemini oluşturduktan sonra, AutoCAD’in kullandığı ölçülendirme tiplirini sırasıyla inceleyelim:

Linear Dimension: Doğrusal ölçü vermeye funduszeue.infoa (Horizontal) X eksenine, dikeyde (Vertical) Y eksenine paralel olarak en sık kullanılan ölçülendirme işlemini yapar. Ölçü çuzgisi iki bağlama çizgisinin arasında yer alır. Aracı seçtikten sonra nesne kenetleme araçlarını kullanarak ölçülecek aralığın ilk noktasını giriyoruz, ardından ikinci nokta isteniyor. Son olarak ölçü çizgisinin nesneden uzaklığını belirtiyoruz..

Command: _dimlinear (Dimension araç çubuğundan Dimlinear’ıseçiyoruz)

Specify first extension line origin or <select object>: (Aralığın birinci noktasını işaretliyoruz)

Specify second extension line origin: (Ölçülecek aralığın ikinci noktasını işaretliyoruz)

Specify dimension line location or (Ölçü çizgisinin nesneden uzaklığını)

[Mtext/Text/Angle/Horizontal/Vertical/Rotated]: 25 (25 birim olarak belirliyoruz)

Dimension text = (Belirlenen aralık arasındaki mesafe gösteriliyor)

Aligned Dimension: Bir nesnenin herhangi bir çizgisine paralel ölçü veriyor. Bu çizginin normalle yaptığı açı ne olursa olsun, ölçü çizgisi ona hizalanıyor. Komut girildikten sonra ilk nokta, son nokta ve ölçü çizgisinin nesneden uzaklığı belirleniyor.

Command: _dimaligned

(Dimension araç çubuğundan Dimaligned’ı seçiyoruz)

Specify first extension line origin or <select object>:

(Aralığın birinci noktasını işaretliyoruz)

Specify second extension line origin: (Aralığın ikinci noktasını işaretliyoruz)

Specify dimension line location or (Ölçü çizgisinin nesneden uzaklığını)

[Mtext/Text/Angle]: 5 (5 birim olarak belirliyoruz)

Ordinate Dimension: Pafta üzerindeki herhangi bir noktanın o an için geçerli orijine göre X ve Y koordinatlarını saptar. Buna yatay ve düşeyde orijinden uzaklıkta diyebiliriz. Gerekirse komut satırından X-Datum ile, bir noktanın yalnızca orijinden X uzaklığını; Y-Datum ile, bir noktanın yalnızca orijinden Y uzaklığını elde edebiliriz. Komut girildikten sonra; ölçünün bağlanacağı nokta, ardından ölçü yazısının doğrultusu istenir. İmleci dikey olarak sürüklersek X uzaklığını, yatay olarak sürüklersek Y uzaklığını elde ederiz.

Command: _dimordinate

(Dimension araç çubuğundan Dimordinate’ı seçiyoruz)

Specify feature location: (Pafta üzerinde bir nokta işaretliyoruz)

Specify leader endpoint or [Xdatum/Ydatum/Mtext/Text/Angle]:

Dimension text =

(İmleci yatay yönde sürükleyip noktanın Y koordinatını belirliyoruz)

Radius Dimension:Çember veya yay türü eğrisel nesneleri yarıçap vererek ölçülendirir. Komut girildikten sonra nesneyi ve nesnenin merkezi ile yarıçap çizgisi arasındaki açıyı belirliyoruz. Yarıçap ölçülendirme de, ölçü yazısının başına “R” karakteri ön ek olarak atanır.

Command: _dimradius

Select arc or circle:

(Pafta üzerindeki eğrisel nesneyi işaretliyoruz)

Dimension text =

(Yarıçap mm olarak belirleniyor)

Specify dimension line location or [Mtext/Text/Angle]:

(Ölçü ifadesinin konumunu belirliyoruz)

Diameter Dimension: Çember veya ya türü eğrisel nesneleri çap vererek ölçülendirir. Komut girildikten sonra pafta üzerinde eğrisel nesne ve ölçü ifadesinin konumu işaretleniyor. Çap ölçülendirmelerin de ölçü ifadesinin başına “ø” karakteri ön ek olarak eklenir.

Command: _dimdiameter

(Dimension araç çubuğundan Dimdiameter’ı seçiyoruz)

Select arc or circle: (Çizim alanı üzerindeki eğrisel nesneyi seçiyoruz)

Dimension text = (Seçilen çemberin çapı mm olarak hesaplanıyor)

Specify dimension line location or [Mtext/Text/Angle]: (İfadenin konumu belirliyoruz)

Angular Dimension: Açısal ölçü, adından da anlaşılacağı gibi birbiriyle farklı yönelimde iki çizginin birbiriyle kaç derecelik açı yaptığını saptar. Komut girildikten sonra; açı yapan iki nesne ve açı ifadesinin yer alacağı nokta işaretleniyor. Açı ölçülendirmelerine AutoCAD, “°” karakterini son ek olarak ekler.

Command: _dimangular (Dimension araç çubuğundan Dimangular’ıseçiyoruz)

Select arc, circle, line, or <specify vertex>: (Açı yapan nesnelerden ilkini seçiyoruz)

Select second line: (Açı yapan ikinci nesneyi işaretliyoruz)

Specify dimension arc line location or [Mtext/Text/Angle]: (İfadenin yerini işaretliyoruz)

Dimension text = 59 (İki nesne arasındaki açı 59° olarak belirleniyor)

Baseline Dimension: Bir temel başlangıç noktasındaki çizgiyi esas alıp, yeni ölçüleri ona paralel olarak ekleyerek ilerler. Yani her yeni ölçü çizgisi, bir kademe üste gelir. Bu yöntem Linear, Angular veya Ordinate ölçü verirken rahatlıkla kullanılabilir.

Command: _dimbaseline (Dimension araç çubuğundan Dimbaseline’ıseçiyoruz)

Select base dimension: (Esas alınacak çizgiyi belirliyoruz)

Specify a second extension line origin or [Undo/Select] <Select>:(Birinci noktayı seçiyoruz)

Dimension text =

Specify a second extension line origin or [Undo/Select] <Select>: (İkinci noktayı seçiyoruz)

Dimension text =

Specify a second extension line origin or [Undo/Select]<Select>:(Üçüncü noktayı seçiyoruz)

Dimension text =

Specify a second extension line origin or [Undo/Select] <Select>: (Enter ile komuttan çıkıyoruz)

Continue Dimension:Art arda aynı doğrultuda sürekli ölçü vermek için kullanılır. Komut kullanıldığında yeni ölçüler, bir önceki ölçüye eklenerek gider.

Command: _dimcontinue (Dimension araç çubuğundan Dimcontinue’yuseçiyoruz)

Specify a second extension line origin or [Undo/Select] <Select>:

(Birinci noktayı seçiyoruz)

Dimension text =

Specify a second extension line origin or [Undo/Select] <Select>:

(İkinci noktayı seçiyoruz)

Dimension text =

Specify a second extension line origin or [Undo/Select]<Select>:

(Üçüncü noktayı seçiyoruz)

Dimension text =

Specify a second extension line origin or [Undo/Select] <Select>:

(Komuttan çıkmak için Enter tuşuna basıyoruz)

Select continued dimension:

Leader: Çizime bazı tanımlamalar ve notlar eklemek için bir klavuz çizgi oluşturur.

Tolerance: Ölçü değerindeki kabul edilebilir en fazla değişim aralığını tanımlamaya yarar. Bu komutla toleransın gerek değerini gerek türünü sayı ve sembollerle tanımlamak mümkündür.

Center Mark: Çember veya yay türü nesnelerin merkezlerine, güncel ölçü biçeminde belirlenen biçimde bir merkez işareti koyuyor. Komut girildikten sonra çemberi veya yayı tıklamak yeterli

Command: _dimcenter (Dimension araç çubuğundan Dimcenter’ı seçeneğini seçiyoruz)

Select arc or circle: (Çizim alanındaki çemberi seçiyor ve merkez işareti yerleştiriyoruz)

Ölçüleri Düzenlemek

Çizim alanına yerleştirilen ölçülerin her türlü özellikleri gerektiğinde değiştirilebilir.

Dimension Edit: Verilmiş ölçülerin gerek geometrisine gerekse içeriğine ilişkin bazı değişikliklere olanak tanır. Komut kullanıldığında komut satırında bazı seçenekler görülür:

Home: Sonradan üzerinde değişiklik yapılmış bir ölçü metnini, ait olduğu biçemdeki ilk haline getirir.

New:Multiline Text Editor diyalog kutusunu açarak seçili metnin içeriğini değiştirebilmemize olanak tanır.

Rotate: Seçili ölçü metnini, vereceğimiz bir açı ile döndürür.

Oblique: Ölçü uzatma çizgilerini vereceğimiz bir açıyla yatırır.

Dimension Text Edit: Ölçü metninin ölçü çizgisi üzerindeki konumunu ve yönelimini değiştirmeye yarar. Bu komut kullanıldığında dört seçenek sunulur:

Left: Ölçü metnini ölçü çizgisine paralel olarak onun üzerinde sola hizalar.

Right: Ölçü metnini ölçü çizgisine paralel olarak onun üzerinde sağa hizalar.

Home: Sonradan üzerinde değişiklik yapılmış bir ölçü metnini, ait olduğu biçemdeki ilk konumuna ve yönelimine döndürür.

BÖLÜM 10

ÇİZİMİ ÖLÇÜLENDİRMEK

Ölçülendirme Esasları

Text Box:
Şekil Ölçülendirme Esasları Ölçülendirmenin kalbi, her iki uçtaki ok başı yerleşimleriyle kolaylıkla tanımlanan ölçü çizgisidir. Ölçü yazısı, ölçü çizgisi ortadan kırılmayacak şekilde ölçü çizgisinin üzerine yerleştirilir. Ölçü çizgileri, ok başları için sınırlayıcı olarak rol oynayan çizgiler yerleştirilerek sınırlanır. Bu çigiler bağlama çizgileri adını alır ve nesneye temas etmeksizin nesne yakınından başlar. Çap ve yarıçap ölçülerini yerleştirmek için kısa yatay çizgili, meyilli bir çizgiden oluşan klavuz çizgisi kullanılmıştır. Klavuz çizgileri çizime not ilave etmek için de kullanılır.