Açık Sarı Ishal

Bağırsak Enfeksiyonlarına Dikkat !

Yaz mevsiminin gelmesiyle bağırsak infeksiyonlarında da bir artış görülmektedir. Hemen her zaman ishal, çoğu zaman kusma, zaman zaman da ateş ile kendini gösteren bağırsak infeksiyonlarına tıp dilinde "Akut Gastroenterit" adı verilmektedir.

İshal nedir?

İshal, dışkılama sayısında artışla beraber, dışkının şekilsiz bir hal alması olarak tariflenir. Normalde dışkı kuru ve şekilli iken, ishal durumunda içerdiği su miktarı artarak şekilsiz olur. İshal nedeniyle bağırsak hareketleri artar, normal süreden daha kısa aralıklarla dışkılama ortaya çıkar.

İshal nedenleri nelerdir ?

İshale neden olan pek çok durum mevcuttur. İshal nedenlerinin başında mikrobik ishaller gelmektedir ki konumuz olan yaz ishalleri de bu gruptandır. Yaz ishaline neden olan mikroplar, bakteriler ile protozoon denilen gözle görülmeyen parazitlerdir.

Mikroplar dışında başta antibiyotikler olmak üzere çeşitli ilaçlar, çeşitli mide-bağırsak hastalıkları, bazı hormonal hastalıklar, bağırsak veya bağırsak komşuluğunda ortaya çıkan tümöral durumlar, aşırı ve ani ısı değişimleri de ishale neden olabilir. Heyecanlanma, üzüntü, korku, stres gibi durumlar da ishale neden olabilir.

Yazın ishaller neden daha sık ortaya çıkar ?

Doğadaki sıcaklık artışıyla tüm canlıların su ihtiyaçları da buna paralel olarak artar. Dolayısıyla insanlar, yaz aylarında daha fazla su tüketir. Böylece, bu tüketimin beklenmeyen bir sonucu olan yaz ishalleri, çoğunlukla mikroplu suların içilmesi veya bu sularla yıkanmış meyva ve sebzelerin yenilmesiyle ortaya çıkar. Bazen insanlar ishal olup bu mikropları dışkıları ile çevreye yayabilir. Dışkıyla bulaşmış ellerin ağıza götürülmesi sonucu da ishal olabilir. Her zaman kullanılan suların sağlıklı olup olmadığını bilmek mümkün olmaz. Doğada, özellikle insan ve hayvan dışkılarıyla kirlenmiş sularda yaşayan, ishal nedeni olabilecek çeşitli mikroplar bulunmaktadır. Bunlar özellikle durgun sularda, kanalizasyonun karıştığı sularda, iyi ilaçlanmamış içme ve kullanma sularında, özellikle yaz aylarında uzun süre canlı kalarak çoğalır. Bu suların içilmesi veya böyle sularla bulaşık, sıcak ortamda beklemiş gıdaların, örneğin çiğ sebzelerle hazırlanmış salataların ve meyvaların tüketilmesi sonucu ishal yapan mikroplar, ağız yoluyla alınarak insanların bağırsaklarına ulaşır. Bunların bir kısmı bağırsak duvarında iltihap oluşturarak hem bağırsak hareketlerini artırır, hem de bağırsağa su ve iltihabi hücrelerin geçişine neden olur; bir kısmı da bağırsakta iltihap yapmadan, salgıladıkları toksin denilen zehirli maddelerin etkisiyle su ve tuz geçişini artırmak suretiyle ishale neden olur.

Yaz ishallerinin belirtileri nelerdir ?

En önemli belirti, dışkılama sayısının artması ve dışkı vasfının değişmesidir. Dışkı, cıvık, patates püresi görünümünde olabileceği gibi, sümüksü ve iltihaplı veya su gibi olabilir. Dışkı miktarı ve su içeriği, ince bağırsaklarda hastalık yapan parazit ve bakterilerin ishallerinde fazladır, kalın bağırsakta hastalık yapanlarınkinde ise azdır; ayrıca bunlarda dışkılama sayısı diğerlerine oranla daha fazladır. Su gibi tariflenen ishallerin çoğunluğu paraziter nedenlidir. En sık giardia denilen protozoon neden olur. Bu tip ishallerin en ciddisi ve hayatı tehtit edeni ise dışkının pirinç suyu görüntüsü olarak tariflendiği, kolera bakterisinin yaptığı ishaldir. İltihaplı dışkılamaya neden olan bakterilere ise tifo ve tifo benzeri hastalıklara neden olan salmonella bakterilerini örnek verebiliriz. Kalın bağırsakta ishale neden olan bakterilerin bir kısmı ve bazı parazitler dışkının iltihaplı, sümüksü görünmesine, aynı zamanda bağırsak duvarını da zedeleyerek damarların kanamasına neden oldukları için, kanlı olmasına da neden olurlar. Dışkının böyle kanlı ve iltihaplı olması dizanteri olarak adlandırılır. Nedenlerinden birisi şigella denilen bakteri, bir diğeri amip denilen protozoondur. İshalle birlikte bulunan diğer belirtiler karın ağrısı, karında buruntu hissi, bazen bulantı, iltihabi durumlarda bunlara ilaveten ateş olarak karşımıza çıkar. Dışkılamadan sonra tam rahatlayamama da bir diğer belirti olabilir. Örneğin kalın bağırsak ishallerinde ağrı ve rahatlayamama sıktır. Aşırı su ve tuz kaybına bağlı olarak kalp damar sistemine, böbreklere, sinir sistemine ait kalp ritm bozuklukları, böbrek yetmezliği, şuur bozuklukları gibi belirtiler de olabilir. Dilin kuruması, cildin parlaklık, nem ve yumuşaklığını kaybetmesi, gözlerin göz çukuruna çökmesi gibi belirtiler, su kaybının işaretleridir.

İshal olunca ne yapmalıyız ?

İlk tedbir olarak kaybedilen su ve tuzu geri koymak için pratik olarak hazırlayacağımız şu solusyonu içebiliriz: Bir litre kaynatılmış soğutulmuş suya 1 çorba kaşığı şeker, 1 tatlı kaşığı sofra tuzu ve 1 çay kaşığı karbonat konularak karıştırılır, içilebildiği kadar sık aralıklarla içilir. Ancak mikrobik ishallerin hemen hepsi 24 saatten fazla devam eder ve hemen hepsi ilaç tedavisi almadan düzelmez. Bu nedenle, 24 saatten fazla süren ishallerde en yakın sağlık merkezine başvurularak muayene ve tetkik olunması gerekir. Çünkü farkında olmadan dışkımız yoluyla çevreye mikrop bulaştırabilir, ayrıca ishalin tedavisiz kalarak daha ciddi sağlık problemlerine yol açmasına neden olabiliriz.

Sağlık kuruluşunda neler yapılacaktır ?

Sağlık kuruluşunda, şüphelenilen gıdaların ve suyun olup olmadığı, ne zaman tüketildiği, ishalin ne zaman başladığı, karın ağrısı, ateş, dışkıda iltihap ve/veya kan olup olmadığı, yakınımızda başka hasta insanların olup olmadığı sorulacak; muayenenin ardından dışkı tahlili ve kültürü, kan sayımı ve gerekirse diğer kan tetkikleri istenecektir. Tüm verilere göre hekim tedaviye karar verecektir.

Nasıl tedavi edilir ?

Sıvı ve tuz kaybının az olduğu, ishalin hastanın konforunu çok bozmadığı durumlarda, hastaneye yatırılmadan genellikle sadece uygun bir diyetle hasta ayaktan tedavi edilir. Aşırı su ve tuz kaybı, ağır dizanteri halleri, kolera şüphesi olan durumlarda hasta mutlaka hastaneye yatırılarak öncelikle kaybedilen su ve tuzun yerine konması amacıyla serum verilir, daha sonra uygun ilaçlara başlanır.

İshal diyeti nasıldır?

İshali olan kimselerin düzelene kadar posasız ve yağsız gıdalar alması gerekir. Yani sebze ve meyvalar, kuru yemiş, çikolata, kızartmalar gibi gıdalar alınmamalıdır. Yağsız makarna, pirinç pilavı, haşlanmış patates-patates püresi, haşlanmış yağsız et ve tavuk, yağsız ızgara köfte yenebilir. Ayrıca bol miktarda içeçek alınmalıdır.

İyileşme şansı nedir ?

Uygun tedaviyle yaz ishallerinin tedavisi oldukça yüz güldürücüdür; hemen hepsinde iyileşme tamdır. Ancak mikroplu ortamla temas devam ediyorsa, gerekli tedbirler alınmadıysa ishalin tekrarlama şansı her zaman vardır.

Yaz ishalleri nasıl önlenebilir ?

Bu ishallerin önlenmesinin en önemli yolu, menşei bilinmeyen suların tüketilmemesi ve kişisel temizliğe dikkat edilmesi, özellikle ellerin her yemekten önce ve sonra yıkanmasıdır. Kullanılan ve içilen suların klorlanması pekçok mikrobun yaşamasını önler. Şüpheli suların, şüpheli olmasa bile salgın olduğu bilinen yerlerdeki suların kaynatılarak kullanılması gereklidir.

İshallerde diyet uygulamaları

İçecekler

İzin verilen : Açık çay , malt , orta derecede gazlı içecekler

İzin verilmeyen : Soğuk ve alkollü içecekler , koyu kahve , çay , kakao

Süt

İzin verilen : Hastanın uyumuna bağlı olarak az miktarda , sıcak süt verilebilir. 

İzin verilmeyen : Hastalığın akut evrelerinde içilmemesi gerekir.

Et-balık

İzin verilen : İyice ezilmiş olarak dana , sığır , tavuk, kuzu etleri, taze ve derin dondurulmuş balık türleri önerilir. Balık ve etlerin hazırlanması : haşlanmış , ızgara , çok az yağ ve baharat eklenmiş, fırınlanmış olarak yenebilir.

Ekmek , hamur içi , pirinç ve öteki tahıllar

İzin verilen : İçi çıkarılmış beyaz ekmek ya da tost ekmeği , grissini , peksimet , kraker. Küçük parçalar biçiminde pişmiş hamur işleri , az miktarlarda (gr.) pirinç , pirinç suyu 

İzin verilmeyen : Çavdar ya da kepek ekmeği , ekmek içi , ağır hamur işleri , kepek unu içeren tüm besin maddeleri

Yumurta

İzin verilen : Haşlanmış , rafadan 

İzin verilmeyen : Yağda pişirilmiş

Tatlandırıcı yağlar

İzin verilen : Sıvı yağ , tereyağı ( az miktarda olmak koşuluyla ) 

İzin verilmeyen : Hayvanların iç yağları

Tatlılar, şekerli gıdalar

İzin verilen : Marmelat , meyve jöleleri , kremasız kuru bisküviler, sütlü kremalar, hafif hamur işleri 

İzin verilmeyen : Kremalı pastalar , yumurta ya da kuru meyve içeren kremalar, çikolata, dondurma

Az lif içeren ve önerilecek yeşil yapraklı sebzeler :

Kuşkonmaz ( uçları ), pancar , karnabahar, soğan, dereotu, hindiba, marul, patates, bezelye, domates, kereviz, ıspanak, kabak

Verilmesi doğru olmayan besinler :

Enginar , lahana , Brüksel lahanası , yeşil fasulye , mercimek , kuru bezelye , kuru fasulye , yeşil biber

Önerilen meyveler :

Kayısı , ananas , portakal , muz , kavun , elma , şeftali , greyfurt

Sakıncalı meyveler :

Kuru meyveler , üzüm , hurma , taze incir , böğürtlen , armut

İshalin tedavisinde:

Bağırsaktan suyun geri emilimini uyaran maddeler ( glikoz , pirinç lapası , bizmut bileşenleri ) kullanılır.

Antibiyotiklere ancak bağırsağın derin katmanlarını etkileyen, kanlı-mukuslu ishallere neden olan enfeksiyonlarda başvurulur.

Ağır su kaybı ile seyreden biçimlerde, toplardamar yoluyla fizyolojik tuzlu su ya da şekerli su eriyikleri verilir.

Çocuklarda ishal tedavisinde besinler az ve sık verilir, ayrıca kilo başına 24 saatte en az ml sıvı alınmalıdır. Beslenmedeki yağ miktarı da azaltılmalıdır.

Benzer Öğeler (etikete göre)

Sifonu çekmeden önce şöyle bir göz ucuyla arkada ne bıraktığınıza bakıyorsanız, dışkınızın zaman zaman farklı renklerde olduğunu görmüş ve endişelenmiş olabilirsiniz; ancak merak etmeyin herkesin başına gelebilen bu durum çoğu zaman tehlike çanlarıyla ilgili değil. Dışkı çeşitli renklerde oluşabilir; kahverengi ve yeşilin tonları normal kabul edilir; yani sağlıklı bağırsak hareketleri ve sindirim sisteminin göstergesidir.

Dışkı rengi genellikle yediklerinizden ve dışkınızdaki yağları sindiren sarı-yeşil bir sıvı olan safra miktarından etkilenir. Safra pigmentleri gastrointestinal sisteminizde dolaşırken, enzimler tarafından kimyasal olarak değiştirilir ve pigmentler yeşilden kahverengiye doğru döner. Çeşitli sebeplerden dolayı alışık olduğumuz kahverengi, başka bir renkle değişebilir. Dışkı rengi nadiren de olsa potansiyel bir sağlık sorununa işaret edebilir. Gelin, hangi dışkı rengi ne anlama geliyor, yakından bakalım:

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

Kahverengi

Dışkı, normalde kahverengidir. Farklı renkler, ne yediğinizin ve dışkınızda ne kadar safra olduğunun bir sonucudur. Her şey yolundaysa, yediklerinizde ve sindirim sisteminizde herhangi bir sorun yoksa dışkınız klasik ‘kahverengi’ olacaktır. Peki, ya değilse?

Yeşil renk

Yeşilin bazı tonları genellikle normal kabul edilir, bu nedenle bir terslik olduğu anlamına gelmeyebilir. Öte yandan yediğiniz gıdalar, ishal gibi bir sebepten dolayı bağırsaklarınızda çok hızlı ediyor olabilir. Bu nedenle, safranın tamamen parçalanması için zamanı yoktur ve yeşil rengi dışkıda kalır. Ayrıca yeşil gıda boyaları, yeşil yapraklı sebzeler veya yeşil içecekler de dışkınızın yeşil renge dönmesine neden olabilir.

Sarı renk

Dışkınızın kahverengiden daha sarı göründüğü zamanlar olabilir. Sarı renk birkaç farklı durumun sinyali olarak kabul edilir. Eğer çok yağlı yemekler yediyseniz ve vücudunuz bu yiyecekleri düzgün bir şekilde sindiremediyse dışkınız sarıya dönebilir. Öte yandan, çölyak hastalığınız varsa; vücudunuz buğday, arpa ve çavdarda bulunan glüten adı verilen bir proteini kaldıramaz ve bu besin gruplarından tükettiğinizde bağırsaklarınız olması gerektiği gibi çalışamaz ve sarı renkli dışkı yapabilirsiniz.

Beyaz ya da kil rengi

Bazen, dışkı bir renge sahip olmayabilir; beyaz, açık kil rengi ya da soluk bir görünümle karşılaşabilirsiniz. Bu durum bazı sağlık problemlerine işaret edebilir ve vakit kaybetmeden doktora gitmeniz gerekir. İshal ilaçları, safra eksikliği, karaciğer hastalıkları, safra taşları, tümör ya da safra kanalı tıkanıklığı da soluk renk dışkıya neden olabilir.

Siyah renk

Siyah meyankökü ya da yaban mersini gibi çok koyu renkli bir şey yediğinizde ya da demir takviyeleri aldığınızda dışkınız siyaha dönebilir ve bu durum genellikle geçicidir, tehlike arz etmez. Öte yandan siyah renk, sindirim sisteminde, midede ya da yemek borusunda kanama olduğunun göstergesi de olabilir. Eğer yediklerinizden dolayı siyah dışkı gelmediğini düşünüyorsanız, mutlaka doktorunuzla konuşmalısınız.

Kırmızı renk

Tuvalette kırmızı veya kırmızımsı dışkı görürseniz hemen paniğe kapılmayın. Önce kendinize son zamanlarda kırmızı yiyecekler yediniz mi diye sorun. Pancar, domates çorbası ya da kırmızı içecekler kırmızı dışkıya neden olabilir. Eğer yediklerinizden olduğunu düşünmüyorsanız dışkınızdaki kırmızılık, kandan kaynaklanabilir. Hemoroid, iltihap ya da kanserin neden olduğu çeşitli sağlık sorunlarından dolayı dışkıda kan ve dolayısıyla kırmızı renk görülebilir. Diyetinizde kırmızı yiyecekler yoksa, vakit kaybetmeden doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin.

Dışkı rengi değişikliklerinde ne zaman doktora gitmeli?

Çoğu zaman, alışık olduğunuzdan farklı bir renk olan dışkı, endişelenecek bir şey değildir. Sindirim sisteminizde ciddi bir durumun işareti olması nadirdir. Ancak beyaz, parlak kırmızı veya siyahsa ve yediğiniz bir şeyden kaynaklandığını düşünmüyorsanız ve çok sık aynı durumla karşılaşıyorsanız vakit kaybetmeden doktorunuza görünün.

Sağlıklı bağırsak hareketleri için ne yapmalı?

Beslenme, bağırsak hareketlerini düzenleyen ve dışkının rengini etkileyen en önemli faktör. Ancak bağırsak sağlığını desteklemenin tek yolu sağlıklı beslenmek değil. Yaşam tarzınızda bazı değişiklikler yaparak da bağırsak sağlığınızı destekleyebilirsiniz:

• Bol su için
• Düzenli egzersiz yapın
• Probiyotik tüketin
• İşlenmiş gıdalardan uzan durun
• Stresinizi yönetmeyi öğrenin
• Sigara ve alkol tüketiminden kaçının
• Boşaltım sistemini düzenleyen vagus sinirini uyarın
• Tuvalete çıkma rutini oluşturun
• Sağlık kontrollerinizi ihmal etmeyin

Bağırsak sağlığınızı desteklemenize ve sindirimi iyileştirmenize yardımcı olacak daha fazla ipucu için şu yazılarımıza da göz atabilirsiniz:

Düzenli ve konforlu bir &#;tuvalet&#; deneyimi için boşaltım sürecini destekleyecek 3 yöntem
Hazmı kolaylaştıran besinler: Sindirim sağlığına dost 14 yiyecek
İstemsiz bağırsak hareketlerini düzenlemeye yönelik vagus siniri nefes egzersizleri
Bağırsak sağlığını destekleyen sindirim enzimi bromelain hangi besinde bulunur?

Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.

Bebeklerde ve çocuklarda çok fazla görülen zehirli ishal konusunda bilinçli bir şekilde davranmak gerekir. Zehirli ishal konusunda bilinçli davranıldığı takdirde zehirli ishalin tedavisi de kolaylıkla yapılabilir. Önemli olan zehirli ishal belirtilerini erken fark etmektir.

Zehirli İshal Nedir, Neden Olur?

Kirli sular, yenilen yiyecek ve içecekler sonucu kalın bağırsaklarda hızla çıkması sonucunda ishal oluşur. Normalde katı dışkı dışarı atılırken ishal olunduğu takdirde kalın bağırsak besinlerdeki sıvıyı ememez. Bu nedenle sulu dışkı atılır. Zehirli ishal ise bol miktarda sulu dışkılama, kusma ve ateş ile belirti gösterir. Ayrıca kişide karın ağrısı ve kramplar oluşur.

Yoğun miktarda sıvı kaybı olduğu için cilt rengi solar ve kurumaya başlar. Ayrıca kişinin göz çukurları da iyice belirginleşir. Özellikle aşırı sıvı kaybı bebekleri ve çocukları da çok çabuk etkiler. Bu nedenle zehirli ishal belirtileri ortaya çıktıktan sonra mutlaka doktora gidilmelidir. Zehirli ishal hasta bireyler ile temasın yanı sıra ortak kullanılan eşya ve tuvalet aracılığı ile de bulaşır.

Zehirli Geçmeyen İshal Tedavisi Nasıl Yapılır?

Zehirli ishale yakalanmamak için mutlaka zehirli ishal aşısı yaptırmak gerekir. Ayrıca zehirli ishal belirtileri görüldüğü anda mutlaka bir sağlık kuruluşuna gidilmelidir. Zehirli ishal belirtileri ortaya çıktığı anda mutlaka kontrol altına alınmalıdır. Zehirli ishal ciddi bir rahatsızlık olmasının yanı sıra tedavisi de vardır.

Zehirli ishali geçirmek için herhangi bir ilaç bulunmaz. Ancak uzman hekim tarafından yapılan kontroller sonucunda ateş ve kusmayı önlemek için ilaçlar kullanılır. Bu hastalığın tedavisinde antibiyotik kullanılmaz. Özellikle bebeklerde mutlaka aşı yapılır.

Zehirli ishalde yoğun miktarda su kaybı olduğu için bu suyun yerine konulması için takviye yapılır. Bu süreçte inek sütü ile yapılan tüm besinlerden uzak durulması gerekmektedir. Genellikle yoğurtlu ve pirinçli hafif çorbalar tüketilmelidir. Hastalık boyunca yağlı yiyecek ve işlenmiş ürünlerden de mutlaka uzak durulması gerekir. Ayrıca haşlanmış patates ve muz ise tüketilebilir.

Zehirli İshal İle İlgili Merak Edilenler

Rota virüsünün yer aldığı zehirli ishal bulaşıcı bir hastalıktır. Ayrıca zehirli ishal özellikle bebeklerde ve çocuklarda görülmektedir. Bu süreçte bebeklerde anne sütü asla kesilmemelidir. Çünkü anne sütünün iyileşmeye de önemli bir katkısı bulunmaktadır. Zehirli ishal sırasında sıkı diyetler yapılmamalıdır. Özellikle de yağlı ve şekerli yiyeceklerden kaçınılması gerekir.

Zehirli ishal olan bebek ve çocuklar hızla kilo verebilir. Bu durumda endişe yaratılmamalı. Çünkü hastalık sonrasında verilen kilolar da hızla alınacaktır. Zehirli ishal sırasında probiyotik kullanımı hastalığın süresini kısaltırken şiddetini de azaltmaktadır. Ayrıca zehirli virüs olan kişilerde bazı durumlarda damar yolundan da sıvı verilmesi gerekebilir.

Zehirli İshalden Korunma Yolları Nelerdir?

Etkileri oldukça yıpratıcı olan zehirli ishalden korunmak için bazı metotlar kullanılabilir. Ancak rota virüsünün neden olduğu zehirli ishalden tam anlamı ile korunmak güçtür. Kolay bulaşan zehirli ishal pek çok kez de hastalıklara yol açabilir.

Zehirli ishalden korunmak için aşı önemli bir etkendir. Kişisel kullanım ürünleri ve oyuncak, tuvalet gibi alalardan bu hastalık bulaşabilir. Özellikle de yuva ve kreşlerde çocukların fazlaca bulunduğu yerlerde de zehirli ishal daha fazla görülmektedir. Ayrıca zehirli ishalin aile içinde yayılması da çok sık olabilir. Bu nedenle zehirli ishalden korunmak gerekir.