03 Mayıs,
Sosyal medyada gündeme gelen 'Save Ralph' isimli kısa film ile birlikte kozmetik sektöründe bazı şirketlerin hayvanlar üzerinde deney yapması büyük tepki topladı. Peki bu deneyler sadece kozmetik sektörünü mü kapsıyor?
Sosyal medyada gündeme gelen 'Save Ralph' isimli kısa film ile birlikte kozmetik sektöründe bazı şirketlerin hayvanlar üzerinde deney yapması büyük tepki topladı. Peki hayvanlar üzerinde deneyler yapılıyor. Bu deneyler sadece kozmetik sektörünü mü kapsıyor?
Bilimsel bir gerçeği doğrulamak, varsayımı göstermek kanıtlamak için hayvanlar üzerinde deneyler yapılır. Bu bilimsel amaçlar;
olarak sıralanabilir.
Yapılan araştırmanın konusuna ve amaçlarına bağlı olarak her tür hayvan kullanılabilir ancak özellikle kullanılan hayvan türleri;
Fare, Tavşan, Sıçan, Kobay, Hamster, Köpek, Kedi, Balık, Maymun
Denek olarak kullanılan hayvanlar, önceki uygulanan deneyin şiddetine göre yani; şiddeti hafif veya orta ise genel sağlık durumu tamamen eskiye dönmüşse, yeni deney hafif-orta ya da düzelmez olarak sınıflandırılmış ise veteriner hekim tarafından uygun bulunuyorsa yeniden denek olarak kullanılabilir.
Alternatif metotların bazıları: radyolojik görüntüleme teknikleri, popülasyon çalışmaları (epidemiyoloji), klinik çalışmalar, in-vitro testler, mikro-doz çalışmaları, bilgisayar modellemeleri, ileri matematik, çip organlar, maket manken ve modeller, mikroorganizmalar, 2 ve 3 boyutlu hücre kültürü. Sizler için 2 alternatif metodu açıklayacağım.
Hücre Kültürü, hücrelerin kontrollü alanlarda yetiştirilmesi sürecidir. İlaçların ve kimyasalların hayvanlar üzerinde denenmesi yerine kontrollü şekilde üretilen hücre ve doku kültürleri üzerinde denenmesini sağlayan test türüdür. Hücre veya doku kültürleri hayvanlardan hücreler alınarak uygun laborayuvar koşullarında çoğaltılara elde edilir. Dünya üzerindeki bir çok ürünün hayvanlar üzerinde test edilmesini yasaklayabilmek için temel yöntem olarak kullanılabilir.
Bu tip testler bilgisayar programlarını ve bazen matematiksel denklemleri kullanarak oluşturulan vücut, organ gerçeklik simülasyonlarına dayanır. Bilgisayar programları ve matematiksel denklemler biyolojinin temel prensiplerini anlamakta yardımcıdır.
Hayvanlar üzerinde deney sadece kozmetik ürünleri için değil bir çok ürün için yapılıyor. Oturduğumuz yerde etrefımıza bir bakalım. Bir çok ürün hayvan deneylerinden geçerek barındığımız her yere ulaşıyor.
İnsanların hakkı olmadığı halde hayvanlar üzerinde deney yapılıyor ve hayvanların özgürlük alanı kısıtlanıyor, onları doğal yaşam alanlarından uzaklaştırılıyor, asla yapmayacakları hareketler yaptırılıyor ve yemeyecekleri yemekler yediriliyor. Deneylere maruz bırakılan hayvanlar, genellikle doğal yaşama sürelerinden daha kısa süre yaşıyorlar. Strese bağlı olarak davranış bozukluğu gösteren hayvanlar, kendine ve çevresine zarar verme, kendi organlarını(uzuvlarını) yeme gibi davranışlar sergilemeye başlıyorlar. Yani aslında yaşadıkları sıkıntı davranışlarına yansıyor. Hayvanların duyguları olduğunu fiziksel acıyı onlarında hissettiği unutuyoruz. Bu yüzden toplum daha fazla bilgilendirilmeli, hayvan deneylerinin hayvanlara nasıl zararlar verdiğini, herhangi bir ürünü bizim sağlıklı bir şekilde kullanabilmemiz için hayvanların yaşamlarının ellerinden alındığını bilmeliyiz.
Sağlıklı Markalar-Özel Haber
Tavşan Ralph’le birlikte markaların hayvanların üzerinde yaptığı deneyler gündemden düşmedi. İnsanların hayvanları deneylerde kullandıktan sonra yük olarak gördükleri için öldürdüklerinin altını çizen Deneye Hayır Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Yağmur Özgür Güven, “Tavşan Ralph’in farkındalık yaratıp yaratmayacağını zamanla göreceğiz.” dedi ve ekledi: “Kozmetik ürünlerle ilgili bir uyanış yaşandı ama bir gün, bir bulaşıcı hastalığın aşı çalışmalarında kullanılan bir hayvan ile benzer bir video aracılığıyla yüzleşildiğinde acaba nasıl bir tepki vereceğiz?”
Son günlerde Tavşan Ralph’le birlikte daha çok gündeme gelen markaların hayvanlar üzerinde yaptığı deneyler üzerine Sağlıklı Markalardan Hakan Akar Deneye Hayır Derneği Yönetim Kurulu Başkanı ve Başka Bir Hayat Diliyorum Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Yağmur Özgür Güven’le bir özel röportaj gerçekleştirdi.
Ülkemizde deneylerde kullanılan hayvanların refahına ve hayvan deneylerine dair yasal metinler olduğunu hatırlatan Deneye Hayır Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Yağmur Özgür Güven, “Bunlardan bir tanesi yılında son halini almış olan Deneysel ve Diğer Bilimsel Amaçlar için Kullanılan Hayvanların Refah ve Korunmasına Dair Yönetmelik, diğeri de te çıkartılan Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik. tarihli yönetmelik, deneylerde kullanılacak hayvanların bakımı, yetiştirilmesi ve hayvan deneylerini yapacak kuruluşların teşekkülünü ele alıyor. tarihli yönetmelik ise hayvan deneylerine izin vermeye yetkili merci olan etik kurulların işleyişini ele alıyor.” şeklinde konuştu.
Hayvanları yük olarak gördükleri için öldürüyorlar
Hayvan deneyleriyle ilgili yasal metinler oluşturmuş tüm ülkelerde durumun hemen hemen aynı olduğunu, zaten ülkelerin birbirlerinin mevzuatlarını örnek aldığını söyleyen Yağmur Özgür Güven, “Dolayısıyla tüm ülkelerde standart olan pek çok şey var, örneğin kafes boyutları, öldürme yöntemleri, yerel etik kurulların işleyişi vs. üzerinde çalışma yapılan hayvanlar ya çalışma sırasında ya da çalışmadan ötürü sonrasında ölüyor, bazen de doku toplama gibi sebeplerle bilerek öldürülüyorlar. Ama bu dediklerimin olmadığı durumda da öldürülüyorlar. Çünkü bakım ve barındırma maliyeti gibi etkenler nedeniyle bu hayvanlar bir yük oluyor merkezler için ki bu da en az deneylerde kullanılmaları kadar kabul edilemez.” açıklamasında bulundu.
Yağmur Özgür Güven, Tavşan Ralph’in Türkiyede bir farkındalık yaratıp yaratmayacağı sorusu üzerine ise şöyle cevap verdi: “Açıkçası bunu henüz bilmiyoruz. Çünkü Tavşan Ralph’le birlikte bir ilk yaşandı. Zaten ülkemizdeki deney karşıtı hayvan hakları hareketi henüz çok yeni ve bu alanın dinamiklerinden ötürü değişim hemen değil, yıllar sonra görülüyor. Kozmetik ürünlerle ilgili bir uyanış yaşandı ama eğer bir gün, bir bulaşıcı hastalığın aşı çalışmalarında kullanılan bir hayvan ile benzer bir video aracılığıyla yüzleşildiğinde acaba nasıl bir tepki vereceğiz?”
İnsanların çoğu çıkarları için hayvanları feda edilebilir görüyor
Ülke fark etmeksizin, üzerinde yaşadığımız gezegenin her yerinde hayvanların canının ucuz olduğunun altını çizen Yağmur Özgür Güven, “İnsanlar çıkarları için hayvanları feda edebilir görüyor, eşya ile insan arasında bir canlı olarak konumlandırılıyorlar. Eğer bir insanın bakım ve sorumluluğunda ise ve zarar görüyorsa sahipli kabul edilerek zarar verilen bir eşya statüsündeler, bir laboratuvardaysa laboratuvar ekipmanı olarak görülüyorlar.” dedi.
Yağmur Özgür Güven son olarak hayvan deneylerinin ve deney karşıtı mücadelenin tarihi, hayvan deneylerinin etik ve bilimsel boyutu ve alternatif yöntemlerin anlatıldığı dilimizdeki tek kaynak olan Hayvan Deneyleri-Hayvanlar Bizim İçin Mi Var? kitabıyla sözlerini tamamladı:
“Kitabımızda hayvan deneylerinin tarihine ve deney karşıtı hayvan hakları mücadelesine dair yaşanmış pek çok olay ve hayvanın öyküsüne de yer verdik. Bu öykülerde yer alan hayvanların hepsinin yaşadıkları çok üzücü elbette. Ama insanın ne kadar gaddar olabileceğine dair en net örneklerden biri, Mabelin öyküsü. Mabel bir dişi maymun, de bir deney laboratuvarında doğuyor ve yaşadığı süre boyunca altı hamilelik yaşıyor. Sadece iki bebeği canlı doğabiliyor ve hamilelikleri esnasında rahmindeki fetüslere emg elektrotları takılarak daha doğmamış bebekleri üstünde de çalışmalar yapılıyor. Deneysel çalışma amaçlı tam 11 ameliyat geçiriyor ve hemen hiç birinde ameliyat sonrası ağrı kesici verilmiyor. Ameliyatlardan birinde, karnında bir metal tel unutuluyor. Mabel, ona yaşatılan fiziksel ve psikolojik şiddetten ötürü kendi parmaklarını yemeye başlıyor ve iki parmağı mecburen kesiliyor. Ve on yıllık yaşamının gününü, yani 4 yılı aşkın zamanı, bir kafesin içinde tek başına geçiriyor.”
Hayvanların acı ve ızdırap çekip kalıcı hasarlar almalarına sebep olan bu deneyler, kimi zaman tıbbın ilerlemesi için gerekli görülse de genellikle insanlık dışı olarak nitelendiriliyor. Başı fare ve sıçanlar çekse de kediler, köpekler, hamsterlar, domuzlar, tavşanlar ve koyunların yanında birçok hayvan, her gün bir deney uğruna çektiği acıların yanında ölüme terk ediliyor.
Geçmişten günümüze etik tartışmaların sürekli olarak devam ettiği bu hayvan deneyleri, akla gelmeyen ortam ve koşullarda sıra dışı biçimlerde yapılıyor ve her yeni gün bizi şaşırtmaya devam ediyor.
Hassas İçerik
Maymunlar genellikle aşırı stresin insan davranışlarını nasıl etkileyebileceğini incelemek için kullanılıyor ve kediler, omurilikleri hasar görmüş ve sinir aktivitesinin insan uzuv hareketlerini nasıl etkileyebileceğini tespit edebilmek amacıyla çeşitli kimyasallara maruz bırakılıyor.
Bunun yanında domuzlar, insanların kalp pili ve diş implantlarına nasıl tepki vereceği konusunda denekleştirilirken; gebe tavşanlar, anne ve bebeklerin çeşitli bakteri ve virüslere maruz kalmaları halinde nasıl etkileneceklerini tespit etmek amacıyla çeşitli kimyasallara zorlanıyor.
Hassas İçerik
Kusma, ishal, iştah ve kilo kaybı, kızarıklık, kanama ve solunum sıkıntısı hayvan deneylerinin yaygın yan etkileridir ve bu canlıları felce, kalp yetmezliğine, kansere ve ölüme kadar götürebilir. Bu deneyler sırasında bazen hayvanlara, üzerindeki olumsuz etkilerin önüne geçebilmek amacıyla ağrı kesici gibi çeşitli ilaçlar verilebilirken, bazen ilaç takviyesi tercih edilmez.
Test edilmek üzere kullanılan bazı hayvanlar bu amaç için yetiştirilirken, zaman zaman barınaklardan ve vahşi doğadan alınabilir. Doğasından alınan hayvanlar genellikle kafeslerde ve kutularda yaşamaya zorlanırken, bu ortamlarda hareket özgürlüğü yoktur ve bu alanların birçoğu kapalıdır.
Boynuzlu fareler üretmek için geyiklerden elde ettikleri hücreleri farelere nakleden bilim insanları, bu deney ile modern tıbbı geliştirmeyi, kemik yaralanmalarını iyileştirmeyi ve kaybedilen uzuvları yeniden büyütmeyi hedeflediler.
Amacına ulaşan araştırmacılar öncelikle boynuz dokusunun hücresel yapısını inceledi ve çeşitli testlerden sonra bu hücreleri farelerin kafasına yerleştirdi. Fareler ise bu işlemden 45 gün sonra küçük boynuzlar geliştirmeye başladı.
Hassas İçerik
Doğuştan kulağı olmayan ya da herhangi bir kaza sonucu kulağını kaybetmiş insanlara umut olması hedeflenerek yapılan bu deneyde, insan kaburgasındaki kıkırdaktan üretilen kulak, yaklaşık 2 ayda 5 cm uzunluğa ulaştı.
İnsan vücudundan alınan küçük bir örnek, farenin bedeninde kulak üretmeyi mümkün kılmış ve bilim insanları bu yolla burun ve kulak oluşturulabilineceğini ifade etmişti.
Hassas İçerik
Göz kapaklarının aldığı hasarın yanı sıra kafatasına elektronik sonar takılan maymun, 3 yıl boyunca duygusal yoksunluk deneyine sokulmuştu. Tutulduğu kafeste tek başına olan yavru, anne işlevinin yerine getirilmesi için 2 sahte meme ucuyla bir havlu kaplı cihaza sarılmış halde tutuldu.
Bu deneyle yavrunun davranışsal ve sinirsel gelişiminin takibi hedeflenmişti. Deneyin sonunda maymun öldürülerek beynindeki işitsel, görsel ve motor beceri alanları incelenecekti. Bu deneyden kurtulmayı başaran maymun, dişi bir makak maymununun yanına gönderilmiş ve iyileşerek 20 yıl hayatta kalmayı başarabilmişti.
Hassas İçerik
Felçli insanların gelişmiş protezleri zihinleriyle çalıştırmalarını hedefleyen ve bir bakıma beyin-makine arayüzleri oluşturmak amacıyla yapılan bu deneyde, maymuna motor korteksinin el ve kol bölgelerine birer tane iki beyin implantı nakledildi.
Bu implantlar, motor nöronların harekete geçmesine sebep oldu ve sonuç olarak maymun; düğmelere basmak, düğmeleri çevirmek ve yiyeceklere ulaşmak için kolunu yalnızca düşünceleriyle yönlendirebildi.
Hassas İçerik
Bir köpeğin kafasını vücudundan ayırarak başka bir köpeğe nakletmeyi hedefleyen Demikhov, ilk olarak yavru bir köpeğin başını ve ön ayaklarını bedeninden almıştı. İlk etapta nakledilen köpek, yavru olduğundan yetişkin köpeğin kalbi, yeterli kanı pompalayabilmişti.
Bir vücutta iki baş ayrı ayrı beslenebildi ve birbirlerine temas edebildi. Ancak her iki köpeğe de uygulanan bu deneyden 1 ay sonra yetişkin köpek ölmüş ve bu uygulama başarısızlıkla sonuçlanmıştı.
Tavuklar tıpkı tüm kuşlar gibi, terapod olarak bilinen bir grup dinozordan türer ve bu sebeple bilim insanları, bir tavuğa yapay bir kuyruk ekleyerek ağırlık merkezini değiştirebileceklerinin yanında bir dinozor gibi yürümesini sağlayabileceklerini düşündüler. Araştırmacılar tarafından hazırlanan kısa videoda, tavuğun tıpkı bir dinozor gibi yürüdüğünü görmek mümkün.
Hayvanlar üzerinde deney yapan markaların ürünlerini tüketmeye devam ettiğimiz sürece, farkında olmasak da bu işkenceyi devam ettiriyoruz. Tüketim alışkanlıklarımızı hayvan deneyleri yapmayan markalarla değiştirip, sürdürdüğümüzde, deney yapan markalara talep azalacağı için onlar da deneysiz markalar arasına girmek adına çeşitli girişimlerde bulunabilir.
Herhangi bir markaya ait olan ürünün hayvan deneyleri yapıp yapmadığını anlamak için de bu ürünlerin önünde veya arkasındaki "cruelt-free/ vegan" amblemlerine bakabilir; arama motorlarına " marka vegan mı?" sorunu yöneltebilir, "Deneysiz" app'ini indirerek bu konuda sorgulama yapılabilir.
Çünkü hayvanlar, çoğu anlamda insanlardan çok farklılar ve hayvanlar üzerinde yapılan hiçbir deney % oranında beklenen hedefe ulaşmıyor. Bunun yanında günlük hayatımızda kullandığımız ürünlerin test edilmesi amacıyla kullanılan hayvanların yerini farklı alternatifler alabilir ve bu canlıların görecekleri zararlar en aza indirgenebilir.
Kaynaklar:Cruelty Free International, Humane Society, Peta 1, 2, 3, Live Science, Interesting Engineering, Mihav, Ajanimo
Emoji İle Tepki Ver
12
138609 138610 138611 138612 138613
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası