Demografi Nedir

Demografik Ne Demek? 

Sosyoloji biliminde de sıklıkla kullanılan demografik kelimesi, bir ülke ya da bölgedeki nüfusun tüm özellikleri anlamına gelir. Nüfus biliminde niceliksel ve niteliksel analizler yapılır. Örneğin bir ülkenin yaş ortalaması niceliksel bir bilgidir. İşsizlik ya da okur yazar oranı ise o ülkenin hem demografik hem de niteliksel bir özelliğidir. 

TDK'ya Göre Demografik Kelime Anlamı Nedir? 

TDK'ya göre, nüfus yoğunluğu, göç ve doğum oranı gibi verilerin tamamına demografik ya da demografik özellik denir. 

Örnek Cümle: 

 ''Çin ve Hindistan'ın nüfusu fazla olduğu için demografik yatırım konusunda çok daha titiz davranmalılar.'' 

Demografik Kelimesi Nasıl Kullanılır? 

Demografik kelimesi birçok sözcükle birlikte terim anlamıyla kullanılır. 

1- Demografik Yatırım: 

Nüfusun her yönden analiz edilip ona göre çeşitli kurumlara yatırım yapılması anlamına gelir. Örneğin genç nüfusun yoğun olduğu ülkelerde eğitime daha fazla bütçe ayırılır. Yaşlı nüfusunun daha fazla olduğu ülkelerde ise sağlık harcamaları diğer ülkelere göre daha fazla olur 

2- Demografik Bağımlılık: 

0- 14 yaş grubu ile 65 yaş ve üstü bağımlı nüfus olarak nitelendirilir. Demografik bağımlılık olarak da tanımlanan bu kavram, ekonomiye doğrudan ya da dolaylı olarak katkı sağlamayan yaş gruplarını kapsar. 

Resmi İstatistik Programını hazırlamak.

Program ile belirlenen istatistiksel faaliyetlerin yürütülmesini organize etmek ve uygulanmasını sağlamak.

Resmî istatistiklerin üretimi sırasında kullanılacak istatistiksel yöntemleri, tanımları, sınıflamaları ve standartları, ulusal ve uluslararası normlara uygun olarak belirlemek.

Ülkenin ekonomi, sosyal konular, demografi, kültür, çevre, bilim ve teknoloji alanları ile gerekli görülen diğer alanlardaki istatistiklerini derlemek, değerlendirmek, analiz etmek ve yayımlamak.

Resmî istatistik sonuçlarının bilimsel ve teknik açıklamalarını yapmak.

İstatistik alanındaki bilimsel araştırma teknikleri ile istatistiksel yöntem ve bilgi teknolojilerine ilişkin gelişmeleri takip etmek ve bunların uygulanması için gerekli önlemleri almak.

İstatistik alanındaki ulusal ve uluslararası öncelikleri dikkate alarak istatistiksel veri ihtiyacı duyulan alanları ve veri derleme yöntemlerini ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği ile belirlemek.

Programın kurum ve kuruluşlara verdiği resmî istatistik görevlerinin yerine getirilmesini izlemek, bu kurumlarca üretilen istatistiklerin uluslararası standartlara uygunluğunu incelemek, kalite kontrolünü yapmak ve bu konularda teknik destek ve koordinasyonu sağlamak.

Kalkınma planları, programlar, ilgili mevzuat ve benimsediği temel ilkeler çerçevesinde, Kurumun orta ve uzun vadeli strateji ve politikalarını belirlemek; Kurumun stratejik planlarına, yıllık amaç ve hedeflerine bağlı olarak teşkilât yapısını, hizmet kalite standartlarını, yönetim hizmet ve süreçlerini sürekli geliştirici tedbirler almak.

Programın uygulanmasına ilişkin Yıllık İzleme Raporlarını hazırlamak.

İstatistiksel bilgilerin saklanmasını, kullanıcıya sunulmasını, bu alanlara ilişkin sistemlerin geliştirilmesini ve bu amaçla ulusal ve uluslararası bir bilgi ağı ve bilgi akış sisteminin oluşturulmasını koordine etmek.

Ulusal kayıt sistemlerinin oluşturulmasında standartları tanımlamak, uygulamak ve kurumlararası koordinasyon ile uygulanmasını sağlamak.

Uluslararası düzeyde karşılaştırmalar yapmak amacıyla diğer ülkelere veya ülke gruplarına ait göstergeleri takip etmek, değerlendirmek ve gerekli durumlarda yayımlamak.

İhtiyaç duyulan alanlarda veri üretilmesi, teknik kapasitenin geliştirilmesi ve güçlendirilmesi amacıyla, ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde araştırma ve teknik yardım projeleri hazırlamak, geliştirmek ve yürütmek.

İstatistikle ilgili konularda diğer ülkelerle ve uluslararası kuruluşlarla işbirliğini sağlamak ve uluslararası toplantılar düzenlemek.

Kanunla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Başkanlık, yüksek öğretim kurumlarının görevleri saklı kalmak şartıyla, Kurumun görev alanına giren konularda üniversiteler ve diğer eğitim kurumları ile işbirliği yaparak ulusal ve uluslararası eğitim ve araştırma merkezleri kurabilir.

1.                                      NÜFUS VE DEMOGRAFİ İSTATİSTİKLERİ
2.  
3. 1. Kapsam

Nüfus ve Demografi İstatistikleri; Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından üretilen hayati istatistikler, idari kayıtlara dayalı nüfus istatistikleri, nüfus ve konut sayımları, nüfus projeksiyonları ile Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (HÜNEE) tarafından yapılan Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması’ndan (TNSA) oluşmaktadır.

Hayati İstatistikler; belli bir yılda meydana gelen doğum, evlenme, boşanma, ölüm ve intihar olaylarına ilişkin sosyal ve demografik bilgileri kapsamaktadır. Ölüm nedeni istatistikleri, hekimin gördüğü ve hekimler tarafından Sağlık Bakanlığı Ölüm Bildirim Sistemi’ne (ÖBS) bilgileri girilen tüm ölümleri kapsanmaktadır.

Ülkemizde ikamet eden nüfusa yönelik temel bilgilerin üretildiği, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’nde (ADNKS) ülke sınırları içinde ikamet eden Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ve yabancı uyruklu kişiler kapsanmaktadır. ADNKS’deki bilgiler diğer idari kayıtlar kullanılarak geliştirilmektedir.

ADNKS’de mevcut olmayan nüfusun demografik, sosyal ve ekonomik niteliklerine ilişkin bilgilerin derlenmesi amacıyla 10 yılda bir nüfus ve konut sayımı yapılmaktadır.

Nüfus projeksiyonları, idari ve planlama çalışmalarındaki ihtiyaçlar doğrultusunda kısa ve uzun dönemli olarak üretilmekte, nüfusun büyüklüğü ve demografik göstergelere ilişkin bilgileri kapsamaktadır. Nüfus projeksiyonları, TÜİK revizyon politikaları doğrultusunda revize edilmektedir.

Herhangi bir yaştaki nüfusun ölümlülük olasılıklarını ve diğer istatistiklerini (yaşa göre beklenen ömür süresi, hayatta kalanların sayısı vb.) ayrıntılı olarak açıklayan ve nüfus projeksiyonlarının hesaplanmasında da kullanılan hayat tabloları, yılından itibaren her yıl idari kayıtlara dayalı olarak üretilmektedir.

TNSA ile sayımlar ve idari kayıtlardan elde edilemeyen temel sağlık göstergeleri, gebeliği önleyici yöntemler, ana ve çocuk sağlığı ve üreme sağlığı ile ilgili göstergeler derlenmektedir.

            2. Mevcut Durum

ADNKS’den yıllık olarak yerleşim yeri düzeyinde nüfus büyüklüğü, yaş ve cinsiyet bilgileri ile birlikte iç göç, nüfusa kayıtlı olunan il, medeni durum, doğum yeri ve hanehalkı tipine ilişkin bilgiler de üretilmektedir.

Doğum, ölüm, evlenme ve boşanma olaylarına ilişkin veriler, İçişleri Bakanlığı Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi (MERNİS) veri tabanından elde edilmektedir. Sağlık Bakanlığı e-rapor sistemi içerisindeki e-doğum bileşeni ve ÖBS kayıtları da veri kaynağı olarak kullanılmaktadır.

TÜİK tarafından üretilen nüfus ve demografi istatistiklerinin Avrupa Birliği İstatistik Ofisi’ne (EUROSTAT) düzenli ve zamanlı olarak aktarımı yapılmaktadır. Daha önceden “kısmen uyumlu” olan uyum düzeyimiz uluslararası göç istatistikleri konusundaki son gelişmeler ile birlikte “orta düzeyde uyumlu” hale gelmiştir.

MERNİS’in yılından itibaren çevrimiçi (online) uygulamaya geçmesiyle, doğum olaylarına ilişkin bilgiler , evlenme ve boşanma olaylarına ilişkin bilgiler , ölüm olaylarına ilişkin bilgiler ise yılından itibaren Türkiye geneli için elde edilmeye başlanmıştır. Hayati olaylardaki geç kayıtlılık nedeniyle, her yıl doğum istatistikleri 5 yıl, ölüm istatistikleri ise 3 yıl, evlenme ve boşanma istatistikleri 1 yıl geriye doğru revize edilmektedir.

yılına kadar TÜİK tarafından formlar aracılığıyla derlenen intihar olaylarına ilişkin bilgiler ise, bu yıldan itibaren Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) ve Jandarma Genel Komutanlığı’nın (JGnK) idari kayıtlarından manyetik ortamda elde edilmeye başlanmıştır.

yılından itibaren Sahil Güvenlik Komutanlığı, Adalet Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı kayıtları ile TÜİK ölüm nedeni verisinden elde edilen intihar verileri de değerlendirilerek intihar istatistiklerinin kapsamı genişletilmiştir. Ölümle sonuçlanan intiharların yanı sıra intihar girişimlerine ilişkin verilerin de derlenmesine yönelik olarak TÜİK, ilgili kurumlarla işbirliğinde çalışmaktadır.

Ölüm nedeni istatistikleri, hekimler tarafından Sağlık Bakanlığı ÖBS’ye girilen ölüm nedenlerinin Dünya Sağlık Örgütü Uluslararası Hastalık Sınıflaması (ICD)’na göre ölümün altta yatan nedeninin kodlanmış verilerini içermekte olup; yılından itibaren yaş grubu, cinsiyet ve ikametgaha göre yayımlanmaktadır.

Kurumsal nüfusu tam ve doğru olarak tespit etmek üzere Kurumsal Yerler Adres Veri Tabanı yılında oluşturulmuş olup güncelliği TÜİK Bölge Müdürlükleri tarafından her yıl sağlanmaktadır. Bununla birlikte kurumsal nüfus bulunan yerlere ait bilgilerin ilgili kurumların merkezi veri tabanlarından web servisleriyle alınmasına yönelik çalışmalar yürütülmektedir.

İdari kayıtlar ve mevcut hanehalkı araştırmaları kullanılarak yapılacak olan Nüfus ve Konut Sayımı (NKS) çalışmaları devam etmektedir. Sayım kapsamında yer alan bina ve konutlara yönelik bilgilerin derleneceği Bina ve Konut Nitelikleri Araştırması çalışmaları da halen sürmektedir.

On Birinci Kalkınma Planı’nın “İyi Yönetişim/Kamuda Stratejik Yönetim” başlığı altında: “Politika oluşturma ve karar alma süreçlerini güçlendirmek amacıyla daha sistematik ve güvenilir veri, istatistik ve bilgi üretimi sağlanacaktır (Madde )” ve “Politika oluşturma süreçlerinde karar alma, planlama ve izleme süreçlerinin kanıta dayalı olarak gerçekleştirilebilmesini teminen ülkemizde yaşayan nüfusun sosyo-ekonomik yapısına ilişkin konularda bütünleşik bilgi sağlayacak bir sistemin kurulması ve düzenli olarak güncellenmesi sağlanacaktır (Madde )” ifadeleri yer almıştır. Bu doğrultuda TÜİK tarafından “Nüfus Nitelikleri Veri Tabanı (NNVT)” adıyla bütünleşik bir istatistiki veritabanı kurulması çalışmalarına başlanmıştır.

Ülkemize özel hayat tablolarının, Türkiye için tekli yaşlar ve cinsiyet ayrımında yıllık olarak, iller için ise doğuşta beklenen yaşam süresi ve cinsiyet ayrımında üç yılda bir üretilmesine yönelik çalışmalar yürütülmektedir.

yılından itibaren il düzeyindeki hayat tablolarına ek olarak İstatistiki Bölge Birimleri sınıflaması Düzey 1 (12 bölge) ve Düzey 2 (26 bölge) ayrımında hesaplanmasına başlanmıştır.

Nüfus projeksiyonları TÜİK revizyon politikası kapsamında revize edilmektedir. TÜİK Tarafından Üretilen İstatistiki Verilerde Revizyon Yapılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönerge doğrultusunda nüfus projeksiyonlarının ileriye dönük revizyonları, aşağıdaki durumda yapılır:

Nüfus projeksiyonlarının ileriye dönük revizyonu, baz alınan yıldan itibaren projeksiyonların idari kayıtlar ile uyum oranının Türkiye toplam nüfusunda %99 değerinin altına düşmesi durumunda yapılır. Bu koşulun oluşmaması durumunda ise her 5 yılda bir gerçekleştirilir.

İlgili revizyon yönergesine aşağıdaki bağlantılardan ulaşılabilmektedir: monash.pw://monash.pw

Ülke içi göç eden nüfusun göç etme nedenine ilişkin istatistiklerin idari kayıtlara dayalı olarak üretilmesine yönelik çalışmalar yürütülmektedir.

Nüfus sayımları ve idari kayıtlardan elde edilemeyen temel sağlık göstergeleri, gebeliği önleyici yöntemler, ana ve çocuk sağlığı ve üreme sağlığı ile ilgili göstergelerinin üretilmesi amacıyla 5 yılda bir gerçekleştirilen TNSA’nın son uygulaması yılında yapılmıştır.

            3. Yapılacak Yeni Çalışmalar

ADNKS’deki bilgilerin diğer idari kayıtlar kullanılarak geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılacaktır.

İdari kayıtların kapsamının geliştirilmesi ve kalitesinin artmasıyla birlikte, hayati olaylara ilişkin istatistiklerin geliştirilmesi çalışmalarına devam edilecektir.

İntihar girişim olaylarına ilişkin veri derlenmesi konusunda TÜİK; EGM, JGnK, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Adalet Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile çalışmalar sürdürecektir.

Nüfus projeksiyonları TÜİK revizyon politikası kapsamında revize edilecektir.

NKS hazırlık çalışmaları kapsamında ADNKS'den elde edilemeyen engellilik, bina ve konut, işgücü ve göç etme nedenlerine ilişkin bilgilerin üretilmesine yönelik ilgili kurum/kuruluşlarla işbirliği halinde çalışmalara devam edilecektir. Bu kapsamda, engellilik istatistiklerinin üretilebilmesi için Sağlık Bakanlığı tarafından çalışmaları yürütülen e-rapor bileşeni içerisindeki Ulusal Engelliler Veri Bankası'nın kapsam ve kalitesinin arttırılmasına yönelik kurumlar arası işbirliği ve koordinasyon içinde ortak çalışmalar yürütülmesi planlanmaktadır.

On Birinci Kalkınma Planı kapsamında NNVT’nin kurulma çalışmaları devam etmektedir. SGK, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR), Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK), Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan (ÇSGB) (diğer idari kayıtlar eklenecek) temin edilen idari kayıtlar ADNKS’ye entegre edilmektedir. Bu bilgiler NKS kapsamında nüfusa ilişkin temel bilgilerin üretilmesinde değerlendirilecektir. Sayımın diğer bir bölümü olan bina ve konut niteliklerine ilişkin değişkenler ise Bina ve Konut Nitelikleri Araştırması kapsamında CATI yöntemi ile alandan derlenecektir.

Nüfus ve Konut Sayımı kapsamındaki temel bilgilerin üretilmesi sonrasında ilk sonuçlar yılında kamuoyu ile paylaşılacaktır.

Kurumsal nüfusu tam ve doğru olarak tespit etmek amacıyla kurumsal nüfus bulunan yerlere ait bilgilerin ilgili kurumların merkezi veri tabanlarından web servisleriyle alınmasına yönelik çalışmalara devam edilecektir.

            4. Üretilmesi Planlanan İstatistikler ve Çalışmalar