Vakayı Hayriye Olayı Nedir
Vaka&#;i Hayriyye (واقع ٴ خيرية ) ( Hayırlı Olay)
- Sultan Selim III
II. Sultan Mahmud'un fes ve Batı kılığını kabul ettinkten sonra yapılmış portesi
Sultan II. Mahmud han başta saYeniçeriler olsancmak üzere Kapıkulu ocakları’nı kaldırmak için tam 17 yıl bekledi. Yunan İsyanıyla bile başa çıkamayan bir ordunun, her an yeniden yeniye patlaması muhtemel bir Rus savaşında ne yapabileceği, artık yalnız padişahı değil, bütün devlet adamlarını hatta Yeniçeri generallerini düşündürür durumdaydı.
Bir zamanlar Allah’ın emrinden hemen sonra geldiğine inanılan padişah iradesi ile bu işi çözmek mümkün değildi. Yeniçeri ocağı böyle bir iradeyi tanımayacağını, birçok defalar, devletin en ağır zararları pahasına göstermişti. İşe gene III. Selim gibi modern bir ordunun çekirdeğini hazırlamakla girişmek gerekiyordu. III. Selim, tahttan indirildikten sonra, o zaman veliaht- şehzade olan ve oğlu gibi sevip yetiştirdiği Sultan Mahmud’a devletin geleceğini bu noktada düğümleneceğini anlatmıştı.
- Yeniçeri
III. Selim’in bütün hatalarından ders aldığı için, seafoodplus.info, kilit noktalarına hatta Yeniçeri generalliğine yeni bir ordu kurulması gerektiğine içten inanmış kimseleri seafoodplus.info iş burada söylendiği kadar kolay ve çabuk olmadı. Her an tetikte bekleyen ve kendi durumlarını padişah derecesinde bilen Yeniçerileri ürkütmemek için çok dolambaçlı yolları dolaşmak icap etti. Nihayet 25 mayıs ’te “Eşkinci Ocağı” diye modern bir asker ocağının kurulacağı bildirildi. Bu ocağa Yeniçerilerde gönüllü girebileceklerdi. Bu tedbirle Yeniçerileri ürkütmemek amaçlanmıştı. Buna rağmen Yeniçeriler 14 haziran akşamı ayaklandılar. Yeniçeriler elinde parçalanarak ölmekten zor kurtulan son Yeniçeri ağası Celaleddin Ağa, durumu Sultan II. Mahmud Han’a bildirdi.
- Topçular
Türkiye tarihinin sayılı günlerinden olan 15 haziran sabahı Yeniçeriler kazanlarını et meydanı’na çıkararak “istemezük” şeklindeki uğursuz naralarını atmaya gösteriler yapmaya başladılar. Sadrazam Benderli Selim Paşa, Ağa Hüseyin ve İzzet Paşalara boğaz’ın iki yakasından askerleriyle şehre inmeleri için emir verdi. Şeyhülislam Tahir Efendi, yanına kazaskerler, belli başlı ulemayı yüksek medrese öğrencilerinden ’ünü alıp Sultanahmed Meydanında Sancak-ı Şerif altına geldi. Halka ateşli nutuklar söylemeye devletin ya bugün batacağını, ya çıkacağını anlatmaya başladı. Ulama’yı elde etmedikleri takdirde hiçbir ihtilalde başarı gösteremeyen Yeniçeriler, bu defa kesin şekilde başarısızlığa uğrayacaklardı.
Bütün İstanbullular Yeniçerilere diş biliyorlardı. Bu ocağın şehirde yapmadığı edepsizlik kalmamıştı. En iyi Yeniçeriler, esnaflık yapıp halkı soyuyorlardı. Osmanlı tarihine görülmemiş bir şey olarak, kadınlar bile sokağa dökülüp Yeniçerilere karşı gösterilere katıldı. Tophaneden ağır top bataryalar çıkarıldı; Yeniçeri kışlalarının bulunduğu Aksaraya ve et meydanına sevk edildi. Topçu Yüzbaşı Kara-cehennem İbrahim Ağa, kışlaları bombardıman etmeye başladı. Şimdiye kadar hiçbir Yeniçeri ayaklanmasında, âsilere top ateşi açılmamıştı. Darendeli İzzet Ağa ve Ağa Hüseyin Paşalar, arkalarında edinebildikleri silahlarla kendilerini takıp eden tahmini imkânsız sayıda bir halk kalabalığı ile kışla kapılarına dayandılar.
- Yeniçeri Sancağı
Kapılar yıkıldı. Karacehennem İbrahim Ağa, topuğundan vurulmasına rağmen aldırmayarak kışladan içeri girdi. O zamana kadar Yeniçerilerin müsaadesi olmaksızın kışlalarına girmekhiçbir faninin haddi değildi. Tophane imamı hacı Hafız Ahmed Efendi, askerin başında Yeniçerilere karşı ilerliyordu.
Akşama doğru artık yeryüzünde Yeniçeri diye bir şey kalmamıştı. Yeniçeri öldürülmüştü. Ertesi günden başlayarak şuraya buraya sinen ’den fazla Yeniçeri veya o iddiada bulunan kabadayı tevkif edilerek uzak yerlere sürüldü.Yeniçerilerin mensup oldukları Bektaşi dergâhları kapatıldı. Karşı koyanlar yok edildi. Yeniçeri ocağının ortadan kaldırılması Avrupa’da derin yankılar yaptı. Gazeteler bu haberi manşette verdiler. İstanbul da ki elçiler II. Sultan Mahmud’a hükümdarları namına tebrikler sundular.
- Yeniceri Ağası
Böylece yıllık ocak tarihe karıştı. Yerine ”Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye” adıyla modern Türk ordusu kurulmaya başlandı. Ağa Hüseyin Paşa bu yeni ordunun kurulmasıyla görevlendirildi.
Kapıkulu ocaklarının kaldırılması ile Avrupa da kendisine “Büyük” unvanı kazandıracak şahsiyetini II. Sultan Mahmud ortaya koymuşseafoodplus.info’a-i Hayriye (hayırlı olay) diye anılan Yeniçeri ve diğer kapıkulu ocakları’nın ortadan kaldırılması Türkiye tarihinin ve modern Türkiye’nin gerçek başlangıcı oldu. Tanzimatı hattâ Cumhuriyet, Vak’a-i Hayriyye’nin bir sonucu şeklinde açıklana bilir.
- Yeniçeri Zırhı
Türkiye’de batı medeniyetine dönüş Vak’a-i Hayriyye ile başlar. Doğu medeniyetinde zirvelere çıkan Türkler batı medeniyetinde neler yapabileceklerini Vak’a-i Hayriyye’den bu yana geçen bir buçuk asırdan beri tecrübe etmektedirler. Tarihin oluşumu henüz tamamlanmadığı için Türklerin batı medeniyetinde ulaştıkları noktaları birkaç kuşak sonraki nesiller kaydedecektir .
- Asakir-i Mansure-i Muhammediye İçin Hazırlanmış bir talimatname
- Asakir-i Mansure-i Muhammediye Neferi
Yeniçeri Ocağının kaldırılması, Sadrazam Benderli Mehmet Selim Sırrı Paşa zamanında gerçekleştirildi. On yedi yıldır bu ocağı kaldırmayı tasarlayan II. Mahmut, 25 Mayıs 'te bu fikrini uygulamaya koydu. Eşkinci Ocağı adı verilen yeni bir askeri sınıf kurulduğunu resmen açıkladı. Avrupa tarzında üniforma giydirilen yeni ordu, 11 Haziran 'da eğitime başladı. Bundan üç gün sonra ayaklanan yeniçeriler, kazanlarını Etmeydanı'na çıkararak gösterilere başladılar. Ulemayı yanına alan II. Mahmut, Sancak-ı Şerif'i çıkararak halkı yeniçerilere karşı savaşmaya çağırdı. Yeniçeri Ocağı dışındaki bütün ocaklar, padişaha sadakatlerini bildirdiler. Aksaray'daki Etmeydanı'nda bulunan yeniçeri kışlaları top ateşine tutuldu. 'den fazla yeniçeri öldürüldü. civarında isyancı da tutuklandı. 16 Haziran 'da tarihe karışan Yeniçeri Ocağı'nın yerine, Asakir-i Mansure-i Muhammediye adlı yeni bir ocak kuruldu. Anlamı ise "Muhammed'in zafer kazanmış orduları"dır.
Ocak ile beraber aynı dönemde Beşiktaş Cemiyet-i İlmiyesi de kapatılıp dernek üyeleri sürgüne gönderilmişti.[5]
Kaynakça[değiştir #NesliTarihYeniçeri oca&#x; I. Murat döneminde kurulmu ve Osmanl&#x;&#;n&#x;n geni s&#x;n&#x;rlara ulamas&#x;nda kilit bir rol oynam&#x;t&#x;
&#x;ki yüz y&#x;l boyunca problemsiz idare edilen bu ocak, yüzy&#x;ldan sonra bozulmaya yüz tutmutu
Tekilat düzeni ihlal edilmi, köylü ve esnaf da ocaa al&#x;nmaya balanm&#x; ve eskiden tek ii askerlik yapmak olan askerler art&#x;k ayn&#x; zamanda hamall&#x;k, tellall&#x;k gibi ilerle de ura&#x;r olmutu
Yeniçerilerin evlenmesi eskiden yasakken bu yasak art&#x;k delinmi ve askerler aile hayat&#x; yaamaya balam&#x;t&#x;
Yeniçeri aalar&#x; ölen ya da firar eden askerleri devletle bildirmeyerek onlar&#x;n maalar&#x;n&#x; almaya devam etmi böylece hem ocak hem de devlet ekonomisi zarara uram&#x;t&#x;
Genç Osman bu nizams&#x;zl&#x;&#x; gördüü için ocakta düzenlemeler yapmaya kalk&#x;m&#x; ancak tarihte daha önce görülmemi bir ekilde padiah yeniçeriler taraf&#x;ndan katledilmiti
Yeniçeri Oca&#x; art&#x;k padiaha ve devlet adamlar&#x;na isyan edenlerin yuvas&#x; haline gelmiti
Padiah II. Mahmut bu duruma bir son vermeyi kafaya koymutu
Zeki bir padiaht&#x;
Islah olmayaca&#x;n&#x; düündüü oca&#x; kald&#x;rmak için gizli çal&#x;malara balam&#x;t&#x;
Önce sorun ç&#x;karanlar&#x; sürgüne gönderip yerlerine kendi adamlar&#x;n&#x; yerletirdi
Bu ilk hamlesiydi
Ard&#x;ndan Ekinci Oca&#x;&#;n&#x; kurdu. Bu oca&#x;n askerleri Yeniçeri k&#x;lalar&#x;nda kalacakt&#x;
Bu ise ikinci hamlesiydi. imdi yeni bir isyan&#x; beklemeye balam&#x;t&#x; padiah&#;
K&#x;sa sürede nefer say&#x;s&#x;na ulaan Ekinci oca&#x; Bat&#x; tarz&#x; askeri talimlere balay&#x;nca Yeniçeri Oca&#x; da kaynamaya balad&#x;
&#x;stanbul kahvehaneleri çalkalan&#x;yordu! Padiah&#x;n yapt&#x;&#x; bu i kâfirleri taklit etmekti
Ve Yeniçerilerin yapt&#x;&#x; bu propagandalar k&#x;sa sürede kar&#x;l&#x;k buldu
&#x;syan günü tam bir felaketti
Padiaha sadakatleri ile asilerin kar&#x;na ç&#x;kan kuvvetler baar&#x;l&#x; olmu, isyan kanl&#x; bir ekilde de olsa bast&#x;r&#x;lm&#x; ve ard&#x;ndan Atmeydan&#x;&#;nda bir Divan-&#x; Harp kurulmutu
Her türlü direni k&#x;r&#x;lm&#x; ve idamlar cuma ve cumartesi günü öleye kadar devam etmiti
Buraya getirilenlerin hepsi Sultan Ahmet Camii hünkâr mahfili alt&#x;ndaki mahzende boularak idam edildi ve cesetleri önce meydana, daha sonra da Marmara denizine at&#x;ld&#x;
Olay&#x; nakleden yazarlar hayat&#x;n&#x; kaybeden yeniçeri say&#x;s&#x;n&#x;n olduunu iddia etseler de bu say&#x;y&#x; kesin olarak saptamak mümkün deildir
II. Mahmut art&#x;k amac&#x;na ulam&#x;t&#x;! Oca&#x; kald&#x;rd&#x; ve yerine yeni bir ordu kurdu: Asakir-i Mansure-i Muhammediye
&#x;te bir devir böyle kapand&#x;! Kazan devrildi, söndürdü oca&#x;
Yeniçeri oca&#x; I. Murat döneminde kurulmu ve Osmanl&#x;&#;n&#x;n geni s&#x;n&#x;rlara ulamas&#x;nda kilit bir rol oynam&#x;t&#x;
&#x;ki yüz y&#x;l boyunca problemsiz idare edilen bu ocak, yüzy&#x;ldan sonra bozulmaya yüz tutmutu
Tekilat düzeni ihlal edilmi, köylü ve esnaf da ocaa al&#x;nmaya balanm&#x; ve eskiden tek ii askerlik yapmak olan askerler art&#x;k ayn&#x; zamanda hamall&#x;k, tellall&#x;k gibi ilerle de ura&#x;r olmutu
Yeniçerilerin evlenmesi eskiden yasakken bu yasak art&#x;k delinmi ve askerler aile hayat&#x; yaamaya balam&#x;t&#x;
Yeniçeri aalar&#x; ölen ya da firar eden askerleri devletle bildirmeyerek onlar&#x;n maalar&#x;n&#x; almaya devam etmi böylece hem ocak hem de devlet ekonomisi zarara uram&#x;t&#x;
Genç Osman bu nizams&#x;zl&#x;&#x; gördüü için ocakta düzenlemeler yapmaya kalk&#x;m&#x; ancak tarihte daha önce görülmemi bir ekilde padiah yeniçeriler taraf&#x;ndan katledilmiti
Yeniçeri Oca&#x; art&#x;k padiaha ve devlet adamlar&#x;na isyan edenlerin yuvas&#x; haline gelmiti
Padiah II. Mahmut bu duruma bir son vermeyi kafaya koymutu
Zeki bir padiaht&#x;
Islah olmayaca&#x;n&#x; düündüü oca&#x; kald&#x;rmak için gizli çal&#x;malara balam&#x;t&#x;
Önce sorun ç&#x;karanlar&#x; sürgüne gönderip yerlerine kendi adamlar&#x;n&#x; yerletirdi
Bu ilk hamlesiydi
Ard&#x;ndan Ekinci Oca&#x;&#;n&#x; kurdu. Bu oca&#x;n askerleri Yeniçeri k&#x;lalar&#x;nda kalacakt&#x;
Bu ise ikinci hamlesiydi. imdi yeni bir isyan&#x; beklemeye balam&#x;t&#x; padiah&#;
K&#x;sa sürede nefer say&#x;s&#x;na ulaan Ekinci oca&#x; Bat&#x; tarz&#x; askeri talimlere balay&#x;nca Yeniçeri Oca&#x; da kaynamaya balad&#x;
&#x;stanbul kahvehaneleri çalkalan&#x;yordu! Padiah&#x;n yapt&#x;&#x; bu i kâfirleri taklit etmekti
Ve Yeniçerilerin yapt&#x;&#x; bu propagandalar k&#x;sa sürede kar&#x;l&#x;k buldu
&#x;syan günü tam bir felaketti
Padiaha sadakatleri ile asilerin kar&#x;na ç&#x;kan kuvvetler baar&#x;l&#x; olmu, isyan kanl&#x; bir ekilde de olsa bast&#x;r&#x;lm&#x; ve ard&#x;ndan Atmeydan&#x;&#;nda bir Divan-&#x; Harp kurulmutu
Her türlü direni k&#x;r&#x;lm&#x; ve idamlar cuma ve cumartesi günü öleye kadar devam etmiti
Buraya getirilenlerin hepsi Sultan Ahmet Camii hünkâr mahfili alt&#x;ndaki mahzende boularak idam edildi ve cesetleri önce meydana, daha sonra da Marmara denizine at&#x;ld&#x;
Olay&#x; nakleden yazarlar hayat&#x;n&#x; kaybeden yeniçeri say&#x;s&#x;n&#x;n olduunu iddia etseler de bu say&#x;y&#x; kesin olarak saptamak mümkün deildir
II. Mahmut art&#x;k amac&#x;na ulam&#x;t&#x;! Oca&#x; kald&#x;rd&#x; ve yerine yeni bir ordu kurdu: Asakir-i Mansure-i Muhammediye
&#x;te bir devir böyle kapand&#x;! Kazan devrildi, söndürdü oca&#x;
Yeniçeri Ocağı, yüzyılda Osmanlı Devleti’nin hızla genişlemesi nedeniyle ortaya çıkan asker ihtiyacını karşılamak amacıyla Hristiyan ailelerin 8 ile 18 yaş arasındaki çocuklarının alınarak yetiştirilmesi (devşirilmesi) ile oluşturuldu.
Kapıkulu Ocağına bağlı Yeniçeriler, uzun yıllar boyunca Osmanlı Devleti’nin yetiştirdiği, savaşçı özellikleri ön plana çıkan bir birlik halindeydi.
Viyana&#;dan İran&#;a kadar her cephede savaşan Yeniçeriler, yy. sonlarına doğru Osmanlı Devleti&#;nde başlayan sorunlar, isyanlar ve saray entrikalarına karışmaları nedeniyle çok yıprandı.
yy. sonrası ocağa eğitimsiz ve başıboş kimseler de alınmaya başlandı.
Bu nedenlerle ocak, savaşçı özelliğini kaybederek, devlet adamlarına zulmeden ve padişahları tahtan indirip tahta çıkaran bir güç halini aldı.
“Genç Osman” olarak da anılan II. Osman, “başıbozukluk” ve &#;sürekli sorun çıkartmaları&#; sebebiyle yeniçerilerin ve sipahilerin yerine yeni bir ordu kurmak istemişti ancak çıkan bir isyan sonucunda hayatını kaybetti ve askeriyede bozukluğu düzeltme planını uygulayamadı.
yılında tahta geçen II. Mahmut, 17 ve yüzyılda sık sık ayaklanmaları nedeniyle devlet için büyük sorun teşkil eden Yeniçeri Ocağını 15 Haziran ’da ortadan kaldırdı.
II. Mahmut, tüm esnaf teşkilatı ile ordudaki çoğu birliğin desteğini ve Şeyhülislamın fetvasını alarak emrindeki topçularla Yeniçeri Ocağını top ateşine tutturdu.
“Vaka-i Hayriye” olarak adlandırılan bu olayın ardından Yeniçeri Ocağını kaldıran II. Mahmut, Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye adıyla yeni bir ordu kurdu.
Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye ordusu tertip adı verilen sekiz birlikten meydana gelir ve tertiplerin başında &#;binbaşı&#; adında bir komutan bulunurdu.
Etiketler; osmanlı, savunma