Bebeklere Demir Ilacı Ne Zaman Verilir

Sağlığımız için birçok noktayı olumsuz etkileyen demir eksikliği bebekler, çocuklar ve yetişkinler olmak üzere her dönem karşılaşabileceğimiz bir durumdur. Demir eksikliğinin olumsuz etkilerini azaltmak ve vücudumuzu desteklemek için demir damlası kullanımına başlanır. Peki, demir damlası kullanımı nasıl olmalıdır? Önemli detaylara yer verdiğimiz yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.

Demir Damlası Neden Kullanılır?

Sağlığımızı korumak ve bunu sürdürebilmek için vücudumuzun ihtiyaç duyduğu bazı vitamin ve mineraller vardır. Bu noktada karşımıza çıkan demir de vücudumuz için en gerekli minerallerden biridir. Alyuvar adı verilen kan hücrelerine kırmızı rengini veren hemoglobin içeriğinde demir yer alır. Demir, hücreler ve enzimlerdeki enerji kaynaklarının önemli bir parçası olarak görev yapar ve vücut için oldukça gereklidir.

Demir eksikliği, vücutta ihtiyaç duyulan demirin çeşitli nedenlerle karşılanamaması durumunda yaşanan problemdir. Oldukça önemli görevleri olan demirin vücudumuzda çeşitli problemlere neden olmasını önlemek için doktor kontrolünde demir damlası kullanımı başlar.

Bebeklerde Demir Damlası Kullanımı Nasıl Olmalıdır?

Sağlık Bakanlığı önerisiyle, ülkemizde zamanında dünyaya gelen bebeklere 4. aydan itibaren rutin olarak demir damlası kullanımına başlanır. Bu durum bebeğin zamanından önce doğması halinde ise daha erken başlar. Bebeklerde demir damlası kullanımının en temel sebebi anneden bebeğe geçmiş olan demir deposunun zamanla azalması ve buna bağlı olarak kansızlık gelişmesidir.

Demir önemli gelişim alanlarını destekler. Özellikle gelişim alanlarının desteklenmesi noktasında bebeklik dönemi ihtiyacın en fazla olduğu dönemdir.

Çocuklarda Demir Damlası Kullanımı Nasıl Olmalıdır?

Çocuklarda demir damlası kullanımı ağızdan alınacak damla ya da şurup şeklinde gerçekleştirilir. Demir damlası kullanımı için çocuğun aç olması gerekir ve genellikle günde iki kez öğün aralarında verilir. Süt ve süt içeren gıdalarla birlikte demir damlası kullanımı önerilmez. Bunun için en az yarım saat geçmiş olması önemlidir. C vitamini içeren içecek ve yiyecekler ile de demir emilimi desteklenebilir.

Yetişkinlerde Demir Damlası Kullanımı Nasıl Olmalıdır?

Doktor tarafından önerilen demir damlası kullanımı son derece düzenli bir şekilde sürdürülmeli ve bu süre demir yönünden zengin besinlerle desteklenmelidir. Demir eksikliği yetişkin erkeklere oranla kadınlarsa daha sık karşılaşılan bir durumdur. Özellikle doğurganlık döneminde olanlar, demir ihtiyacı artmış olan hamile ve emziren anneler burada ilk sırada yer alır. Bebek sahibi olmak isteyen anne adaylarının hamile kalmadan önce demir eksikliği tedavisi olunması gebelik sürecinin çok daha sorunsuz geçmesini sağlar. Demir damlası kullanımı sırasında dikkat edilmesi gereken temel noktaları göz önünde bulundurarak süreç iyi bir şekilde değerlendirilmelidir.

Demir Damlası İlacından Sonra Ne Kadar Süre Yemek Yenmeli?

Demir depolarının tam olarak dolması için ilaçların doktor kontrolünde ve ihtiyaç doğrultusunda birkaç ay boyunca düzenli olarak kullanılması son derece önemlidir.

Demir damlası kullanımı sırasında kalsiyum yönünden zengin olan yoğurt, peynir ve süt tüketilmemelidir. Aynı zamanda ıspanak, kahve, çay ve kalsiyum takviyesinden de uzak durulmalıdır. . Çay ve süt gibi besinlerin tüketimi, demir emilimini büyük oranda azaltır. Demir ilaçları, bu besinler tüketildikten en az saat 2 sonrasında kullanılmalıdır.

Bununla birlikte C vitamini almak, demir damlası ilacının emilimini yükseltir. Bu yüzden demir ilaçlarını kullanırken C vitamini ile desteklenmesi ya da portakal suyu gibi doğal yollarla C vitamini tüketilmesi tavsiye edilir. Demir emilim oranının yüksek olması kansızlık probleminin de hızlı bir şekilde giderilmesini destekleyecektir.

Bu yazımızda demir damlası kullanımı sürecine yer verdik. Demir damlası doktor kontrolünde kullanılarak vücudumuzun demir ihtiyacının karşılanmasına destek olacaktır. Bebeklerde beslenme ile ilgili "Bebeğinize Bunları Yedirmeyin! 2 Yaşından Önce Yedirilmesi Yasak Olan Gıdalar" adlı blog yazımıza göz atabilirsiniz.

Hemoglobin için gerekli olan yeterli demir düzeyinin kanda olmaması ile karakterize bir durumdur.

• Sadece anne sütü ile beslenen bebeklere 4.ayda demir takviyesi başlanmalıdır.
• Bebeklerde 9. ayda kan testi alınarak demir eksikliği açısından tarama yapılmalıdır.
• Demir preperatları ve demirden zengin gıdalar tedavide kullanılır.
   

Çocuklarda Demir Eksikliği Anemisi Nedir?

Çocuklarda anemi oldukça sık görülür. Aneminin en sık sebebi de yetersiz alıma bağlı demir eksikliğidir. Anemik çocuklarda, yeterli kırmızı kan hücresi veya yeterli hemoglobin yoktur. Hemoglobin; dokulara, organlara ve hücrelere oksijen taşınmasını sağlayan bir proteindir. Demir, Hb oluşumu için gereklidir.

Çocuklarda Demir Eksikliği Anemisi Neden Olur?

Demir eksikliği sebepleri şunlardır:

1- Demirden Fakir Beslenme:

Çocuklar demiri gıdalardan alır. Ancak bu demirin çok az bir kısmı emilmektedir.

• Full-term newborns, born to healthy mothers, have iron that they get during the last three months of pregnancy.
• Term bebekler, annesi sağlıklı ise, gebeliğin son 3 ayında annelerinden demir alırlar. Ancak annesinde anemi olan ya da başka sağlık problemleri olup annesinde yeterli demir olmayanlarda ya da erken doğan bebeklerde bu alım yetersiz olacağından demir eksikliği ortaya çıkar.
• Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) tarafından ilk 6 ay sadece anne sütü önerilmektedir. Ancak anne sütünde yeterince demir yoktur, bu nedenle sadece anne sütüyle beslenen bebeklerde demir eksikliği olur.
• Daha büyük çocuklar, gıdalarıyla yeterli demir alımını sağlayamazlar.
   

2- Vücut Değişiklikleri: Çocuklar büyüme atağına girdiğinde, daha fazla kırmızı kan hücresi yapmak için daha fazla demire ihtiyaç duyarlar.
 

3- Gastrointestinal Sistem Problemleri: Bazı GİS ameliyatlarından sonra demir emilimi bozulabilir. Gıdalarla alınan demirin çoğu normalde ince barsaklardan emilir. Bu sistemde meydana gelen herhangi bir problemde demir emilimi bozulacağından demir eksikliği görülebilir.
 

4- Kan Kaybı: Kan kaybı demir eksikliğine yol açacaktır. Gastrointestinal sistemden kanama, adet görme ya da yaralanma şeklinde kan kaybı buna sebep olabilir.
 

Çocuklarda Demir Eksikliği Anemisi Tanısı Nasıl Konur?

Çoğu vakada basit kan testleriyle tanı konur. Rutin taramalar yapılır çünkü anemi çocuklarda çok sık görülür ve sıklıkla semptom vermeyebilir.

• Ülkemizde 9.ayda demir eksikliği anemisi taraması rutin olarak yapılmaktadır.
• Eğer Hb düzeyi düşük saptanırsa daha ayrıntılı kan testleri yapılması gerekir.
• Çocuğunuz için risk varsa, yaştan bağımsız herhangi bir zamanda da kan testleri yapılır.
• Yıllık olarak da kan taramaları yapılması önerilir. Çünkü çoğu zaman semptom vermeyebilir.
   

Tanı Koymak İçin Şu Testler Yapılır:

• Tam kan sayımı
• Periferik yayma
• Serum demir düzeyi ve demir bağlama kapasitesi
• Serum depo demiri olan ferritin ölçümü.

Demir Eksikliği Anemisi Olan Çocuklarda Semptomlar Nelerdir?

• Solukluk
• Huzursuzluk
• Halsizlik – yorgunluk
• Kalp hızında artış – çarpıntı
• Ağrılı ve şiş bir dil
• Dalak büyümesi
• Pica olarak adlandırılan değişik yeme isteği: örneğin toprak, kahve, kireç ve buz yeme isteği olabilir.
   

Çocuklarda Demir Eksikliği Anemisi Tedavisi Nasıldır?

• Demir eksikliği anemisini önlemek için AAP (Amerikan Pediatri Akademisi) şunları önerir:
• Normal term bebeklerde 4.aydan itibaren, prematürlerde ise ikinci aydan itibaren demir takviyesine başlanır. Bir yaşına kadar rutin devam edilmelidir.
• 1-3 yaş arasında ise, demirden zengin gıdalarla beslenme sağlanmalıdır: kırmızı et, demirden zengin sebzeler, C vitamini içeren meyveler. Çünkü C vitamini demirin emilimini artırır. Demir içeren gıdalar süt ürünleriyle beraber verilmemelidir (burada kastedilen anne sütü değildir).

Demir eksikliği anemisinde;

1- Demir Takviyeleri: Demir damlaları, şurupları ya da hapları vardır. Demir preperatları genel olarak midede rahatsızlığa yol açar ve dışkı rengini boyayabilirler. Emilimlerini artırmak için aç karnına ya da taze sıkılmış portakal suyuyla beraber alınmaları gerekir. Sadece diyet alışkanlıklarını değiştirerek demir eksikliği tedavisi sağlanamaz, demir preparatları oldukça etkindir. Çok nadiren ilaçları tolere edemeyen çocuklarda damardan demir takviyesi verilmesi gerekebilir. Ancak bunda ciddi alerjik reaksiyonlar geliştiğinden çocuklarda hayatı tehdit edecek düzeyde ciddi anemi olmadığı sürece tercih edilmez.
 

2- Demirden Zengin Beslenme: Kırmızı et, karaciğer, tavuk, hindi, balık, brokoli gibi lahanagiller, yeşil yapraklı sebzeler, şalgam, karalahana, yeşil fasulye, kuru fasulye, bezelye, barbunya, börülce gibi gıdalar.
 

Demir Eksikliğinin Komplikasyonları Nelerdir?

Büyüme ve gelişme geriliğine yol açabilir. Nadiren ağır anemi durumunda kalp yetmezliğine kadar ciddi bulgular görülebilir. Mutlaka tedavi edilip tedavi sonrasında kontrol değerlere bakılmalıdır.

Damla ÇELİKTABAN / HT MAGAZİN

Geçen hafta Müge Demirözü Öztürk 4 aylık bebeğine demir takviyesi vermek ve vermemek arasında kaldığını yazmıştı. Onun bu sorusundan hareketle ben bir çocuk doktoruna demir takviyesiyle ilgili merak ettiklerimi sordum. Uzman Dr. Hülya Karaca cevapladı

Demir ne işe yarar?

Demir kandaki oksijeni taşır.

Demir eksikliği nelere yol açar?

Demir eksikliği birçok fonksiyonu etkileyen sistemik bir bozukluktur. Demir eksikliğinde hücresel fonksiyonlarda büyüme motor gelişimde, davranış ve bilişsel fonksiyonlarda, fizik kapasitede, işgücünde, bağışıklık ve sindirim siteminde, vücut ısısının düzenlenmesinde, deri ve mukozalarda önemli değişiklikler olur. Demir eksikliği anemisinde solukluk, çarpıntı, irritabilite, huzursuzluk, iştahsızlık toprak ya da buz gibi değişik maddeler yeme isteği, büyüme geriliği, enfeksiyonlara eğilim, çabuk yorulma, süt çocuklarında görülen; korku, çekingenlik, zekâ düzeyinde gerileme, anneye aşırı düşkünlük, okul çocuklarında da; dikkatsizlik, konsantrasyon güçlüğü, okulda başarısızlık ve fizik kapasitede azalmaya neden olmaktadır.

Bebeğin anne sütü ya da mama alıyor oluşu demir takviyesi kararını etkiler mi?

Süt çocukları ilk 6 ay tek başına anne sütü ile beslenmelidir. Daha sonraki aylarda, ek besinler yeterince verilmez ve ağırlıklı olarak anne sütü ile beslenilmeye devam ederse 1 mg / kg elementer demir verilmelidir. İlk 12 ay inek sütü verilmemeli ve bunun yerine demir katkılı süt formülleri verilmelidir. Özellikle başlangıçtan itibaren anne sütü almayan yapay beslenen bebekler demir katkılı süt formülaları ile beslenmelidir. Zamanında doğan sağlıklı bebeklerde, depolardaki demir ilk 5-6 ay kan yapımı için yeterlidir. Gerek anne sütü gerek ise inek sütünün içerdiği demir miktarları yetersizdir. Anne sütünün önemli bir üstünlüğü, içerdiği demirin % 49’unun emilmesidir. İnek sütünün ise yalnızca %10’u emilebilir.