Kedi Çıldırtma Sesi

Sakız çiğneme, diş fırçalama, yemek yeme, ağız şapırdatma, esneme veya horlama sesleri sizi çileden çıkarıyor mu? Eğer cevabınız evetse, yalnız olmadığınızı söyleyebiliriz. Misofonya olarak isimlendirilen bu durum, ilk duyulduğunda pek bir anlam ifade etmeyebilir; ancak bazı insanların hayatında gerçekten önemli bir yer teşkil ediyor. Günümüzde çok yaygın olmasa da görülen bu sendrom, kimi insanların hayatları için çok zorlu bir durum olabiliyor. Bu konu üzerine çok fazla araştırmanın bulunmaması da ayrı bir sorun olarak değerlendiriliyor. Gelin, misophonia nedir ve araştırmalar bu konuda neler söylüyor detaylı bakalım.

Misofonya (Misophonia) nedir?

Misophonia, bazı seslerin duygusal veya fizyolojik tepkileri tetiklediği bir bozukluk olarak tanımlanıyor. Bu tepkiler, öfke ve sıkıntıdan paniğe ya da kaçma ihtiyacına kadar değişebiliyor. Seçici Ses Duyarlılığı Sendromu olarak da tanımlanan misofonyaya sahip kişiler; tırnak kesme, nefes alma, koklama, konuşma, hapşırma, yürüme, sakız çiğneme, gülme, ıslık veya öksürük gibi düşük düzeyli seslerin kendilerini çıldırttığını ifade ediyorlar. Öte yandan, yutma, höpürdetme, boğaz temizleme, dudak yalama, burun çekme, yazı yazma sesi, kumaş-kağıt hışırtısı, saat sesi, ayakkabı sürtmesi, tırnak törpüleme, camların tıkırdaması ve hatta kuş sesleri de bu sendromu tetikleyen sesler arasında yer alabiliyor.

Bu tür sesler karşısında rahatsızlık duyan kişiler, odayı terk etmek, bağırmak veya elleriyle kulaklarını kapatmak için yoğun bir dürtü hissedebiliyorlar. Tetikleme sesleri kişiden kişiye oldukça büyük farklılıklar gösterebiliyor; sesler zaman içinde değişebildiği gibi artış da olabiliyor. Misophonia, genellikle belirli bir sese tepki olarak başlasa bile, sonunda diğer sesler de çeşitli fiziksel ve duygusal tepkileri tetikleyebiliyor.

Belirli seslere karşı hassas olduğunuzu düşünüyorsanız ya da çevrenizde seslere karşı aşırı tepki gösteren tanıdıklarınız varsa misofonya belirtileri konusunda bilgilenmek isteyebilirsiniz. Misofonyanın başlıca duygusal ve fiziksel belirtilerini şu şekilde sıralamak mümkün. Tetikleyici sesler karşısında: Rahatsızlık duyma, iğrenme, öfke patlaması, saldırgan davranışlar, huzursuzluk ve/veya sinirlilik, kapana kısılmış hissetme, göğüste sıkışma veya basınç, artan kalp atış hızı, kontrol kaybı, panik duygusu yaşanabiliyor.

Farklı durumlar karşısında da benzer belirtilerin ortaya çıkması mümkün olduğundan uzmana danışmadan misofonya kanısına varmanın doğru olmadığını da belirtmekte fayda var.

Araştırmalar misofonya hakkında neler söylüyor?

Misofonyayı ilk duyduğunuzda size çok bir anlam ifade etmeyebilir; ancak bazı insanların hayatında gerçekten önemli bir yer teşkil ediyor. Günümüzde çok yaygın olmasa da görülen bu sendrom insanların hayatları için zorlu bir durum olabiliyor. Bu konu üzerine çok fazla araştırmanın bulunmaması da ayrı bir sorun olarak değerlendiriliyor.

TED Talks konuşmacısı ve nörobilimci Vilayanur Ramachandran, bu konuda çalışma yürüten kişilerin başında geliyor. İnternet üzerinden ilk destek grupları laboratuvarla iletişime geçtiğinde University of California’da okuyan doktora öğrencisi Miren Edelstein ‘şüpheci’ yaklaştıklarını itiraf ediyor. Bunun nedeni daha önce kimsenin böyle bir rahatsızlığı duymamış olmasından kaynaklanıyor.

Edelstein ve arkadaşları destek grubundan 11 kişiyle görüşme yaptıktan sonra, hepsinin de benzer eğilimleri olduğunu fark ettiler. Her gönüllü ‘şapırdatma, ağızla ses çıkarma’ gibi seslere yoğun tepkiler veriyordu.

Misofonya rahatsızlığı olan insanlarla olmayan insanların beraber katıldığı bir başka deneyde ise gönüllülere sakız çiğneme, şapırdatma, koklama gibi sesleri yüksek ses şiddetiyle dinlettiler. Katılımcıların hepsi negatif tepkiler verirken misofonya rahatsızlığı olan kişiler diğerlerine göre daha fazla tepki verdiler. Bu belirtiler gösteriyordu ki, misofonya rahatsızlığı olan insanların beyindeki sesi algılama bölümü ve duyguları düzenleyen limbik sistem arasındaki olağan dışı güçlü sinirsel bağlantı bulunabilir.

Gönüllüler reaksiyonlarının uygunsuz ve aşırı olduğunun farkındaydılar ve Edelstein’a ses duydukları yaptıkları anda odayı terk etme, telefonla konuşuyormuş gibi yapma ya da sesi taklit etme gibi savunma mekanizmalarını nasıl geliştirebileceklerini sordular. Bu gibi bazı savunma mekanizmalarının hayatlarını ve işlerini olumsuz etkilediğinden bahsettiler.

Yapılan araştırmalar her ne kadar misofonya rahatsızlığı olan insanların savunma mekanizması geliştirdiğini söylese de, bu araştırma esasında 11 gönüllü kişi üzerinde yapılıyor. Bu problemi yaşayan diğer insanlarda aynı durumun yaşanıp yaşanmadığı konusunda net bir bilgiye sahip değiliz.

Yapılan başka bir araştırma ise misofonyanın genel nüfusta ne kadar yaygın olarak görüldüğü ile ilgiliydi. Klinik psikoloji doktora öğrencisi Monica Wu, Psikiyatrist Eric Storc ve University of South Florida’daki öğretim görevlisi arkadaşları lisans öğrencisi üzerinde misofonya semptomlarını araştırdı.

Wu ve arkadaşları, katılımcı öğrencilerin %20’sinin önemli misofonya semptomlarını taşıdığını ortaya çıkardı. Wu, bu durumu ‘Florida öğrencilerinin seçici ses uyarıcılarına karşı aşırı reaksiyon göstererek semptomları taşıdıklarını ortaya çıkardılar’ diyerek açıkladı ve ses uyarıcılarının ağız sesleri olduğunun altını çizdi. Aynı zamanda ilginç bir şekilde bu öğrenciler de içinde bulundukları durumdan kurtulmak için benzer savunma mekanizmaları kullanıyorlardı. Üzücü bir şekilde, semptomları taşıyan öğrencilerin yarısı, tüm öğrencilerin %10’u okulda ve işte bu durumla başa çıkmakta zorlandıklarını belirttiler.

Merak uyandırıcı bir şekilde Wu, misofonya semptomların devamında anksiyeti, depresyon ve obsesif-kompulsif bozukluk rahatsızlıklarını izlediği ortaya çıktığını dile getiriyor. Ne yazık ki, Wu’nun araştırması zihinsel rahatsızlıklarla misofonya arasında bağlantı olduğunu gösteren ilk araştırma olarak karşımıza çıkmıyor.

yılında psikolog Arjan Schröder ve arkadaşları University of Amsterdam’da misofonyanın yeni psikolojik bozukluk olarak sınıflandırılması önerisini sundular. Misofonyanın obsesif-kompulsif bozukluk spektrumunda kategorilendirilmesi gerektiği önerdiler. Misofonya rahatsızlığından şikayetçi 42 danışan özelinde yaptıkları araştırmalarda hepsinde benzer sendrom olduğunu ortaya çıkardılar: Spesifik seslerin tetiklemesiyle agresif tepkiler verme ve savunma mekanizmalarıyla sosyal olarak izole olma. Schröder danışanların neredeyse yarısının obsesif-kompulsif rahatsızlığı içeren kriterleri karşıladığını belirtiyor.

Misofonya tedavi edilebilir mi?

Aslında bu sorunun cevabı; hayır. Wu hastalık hakkında yeterli bilgi sahibi olmadan ilaç tedavisine başvurmanın yanlış olduğu kanaatinde. Fakat söz terapiye gelince, bu konuda umutlu olduğunu belirtiyor. Ekibinin 2 hastaya bilişsel davranışçı terapi uygulayarak başarılı sonuçlar aldığını dile getiriyor. Yine de, misofonya üzerine araştırma yapan herkes onu psikiyatrik bir vaka olarak tanımlamıyor.

Emory University Otolarengoloji Profesörü Pawel Jastreboff misofonyayı ‘aşırı,kusurlu ve uygunsuz yaklaşım’ olarak değerlendiriyor. O ve eşi Margaret Jastreboff, yılında temmisophonia’yı bularak literatüre kazandırdılar. Araştırmacı çift misofonyayı ses toleransının düşük olması olarak tanımlıyor. Pawel, yüzlerce misofonya hastasıyla karşılaştığını ve çok çok azında psikiyatrik bir durum gördüğünü ifade ediyor. Dahası, çift Hollandalı psikiyatristlerin obsesif-kompulsif rahatsızlıkla misofonya arasında hatalı bir bağ kurduklarını belirtiyor.

Jastreboff’lar misofonya için öğrenilmiş tepki demeyi daha uygun buluyorlar. Onlara göre misofonyası olan insanlar kendilerini rahatsız eden durumlar için negatif tepki vermeyi öğrenmişler. Bu düşünceye dayanarak, Jastreboff çifti hastalara duyarsızlaştırma terapisi uyguluyorlar. Bu terapide, danışanlar aşamalı olarak daha önceden negatif tetikleyici gösterdikleri sesleri pozitif deneyimlerle bir araya getirmeyi başarıyorlar. Örnek vermek gerekirse, ağzını şapırdatarak kurabiye yiyen bir kişiye sinir olmadan lezzetli kurabiyenin tadına bakmak için onla beraber kurabiyenin kokusunu alıp yiyebiliyorlar.

‘Misofonya kesinlikle başarılı bir şekilde tedavi edilmeli; ancak önemli olan nasıl tedavi edileceğini bilmek.’ diyor Pawel Jastreboff.Pawel, danışanının ’sinde yani %83’ünde duyarsızlaştırma terapisinin başarılı olduğunun altını çiziyor.

Yine de Pawel’in verilerine göz gezdirince araştırmasının en önemli metot olan randomize kontrollü çalışma değil gözlemsel olduğunu anlayabiliyorsunuz. Jastreboff çiftinin bütün danışanları aynı terapiyi görmüş olup, hiçbir terapi görmeselerdi ya da farklı bir tarz terapi görselerdi hastalar nasıl bir gelişme göstereceklerdi bunun karşılaştırmasını yapamıyoruz. Ayrıca, bu terapinin plasebo etkisi gösteriyor olma ihtimali üzerinde de durabiliriz.

Yine de Pawel’in bu durumdan habersiz olduğunu söylemek yanlış olur. Pawel, bu konu için ‘Eğer kontrollü çalışmalar boyunca terapilerin değerlendirmesini yapabilseydik bu iyi bir fikir olurdu. Umarım gelecekte biri bunu yapar.’ diyor ve bunun 10 milyon dolarlık bir maliyeti olduğundan dolayı gerçekleştiremediklerinin altını çiziyor.

Dürüst olmak gerekirse, misofonya hakkında süregelen tartışmalar için çok da şaşırmamak gerekiyor. Yeni bir rahatsızlık olduğundan ve üzerine yeterli sayıda araştırma yapılmadığından dolayı bu tartışmalar daha uzun süre devam edecek gibi görünüyor.

Kaynak: funduszeue.info

İlginizi çekebilir:Zeigarnik etkisi hakkında tüm merak edilenler: Nedir? Nasıl çalışır, ne işe yarar?

Kedilerde yüksek sesli miyavlama sıklıkla görülen bir durumdur. Yavru kedilerin büyüdükçe davranışlarının belirginleşmesi bu durumun tipik bir nedenidir. Örneğin, yavru kediler üşüdüklerinde, acıktıklarında veya korktuklarında annelerine karşı miyavlarlar. Ancak normal yetişkin kediler ise her geçen gün yaşlandıkça birbirleriyle iletişim kurmak için tıslamalar ve mırlamalar gibi farklı ses tonlarını içeren davranışlarda bulunurlar.

Kedilerde miyavlama genel itibariyle birbirleriyle olan iletişimlerine ek olarak insanlarla da olan iletişimlerine yöneliktir. Bu durum elbette bir kedinin cinsine ve kedinin takındığı tavra da bağlıdır. Örneğin doğu ırkına sahip olan kediler, özellikle de Siyam kedileri, sürekli olarak konuşan kediler olarak bilinirler. Bu nedenle aşırı miyavlama sesinden hoşlanmayanların muhtemelen bu kedilerden uzak durması gerekir. Öte yandan bazı kediler seslerini duymak isterken bazıları da sahipleri ile sohbet etmek ister. Kediniz beklediğinizden biraz daha fazla miyavlıyorsa, öncelikli olarak bunun nedenini anlamaya çalışmalısınız. Nedenini biliyorsanız, kedinizin miyavlamasını önemli ölçüde azaltabilirsiniz. Peki ya bilmiyorsanız?

Kediler Neden Yüksek Sesle Miyavlar?

Kedilerin yüksek sesle miyavlamasının nedenleri arasında birden fazla etken olabilir. Kediler, sadece dikkat çekmek için miyavladığı gibi pek çok farklı nedenden dolayı da miyavlama davranışında bulunurlar. Bunun ilk nedenlerinden biri ve en önemlisi hastalıktır. Böyle bir durum karşısında ilk adım elbette kapsamlı bir veteriner muayenesi olacaktır. Zira çeşitli hastalıklar kedilerin aç, susuz veya ağrılı olmasına ve dolayısıyla aşırı miyavlamasına neden olabilir. Her yaştan kedi, aşırı ses çıkarmaya neden olabilen hipertiroidizm ve böbrek hastalığına sahip olabilir.

Kedilerin yüksek sesle miyavlamasının bir diğer nedeni de dikkat çekmek istemesidir. Sanılanın aksine kediler yalnızlıktan hoşlanmazlar. Kediler genellikle onunla oynamanız, onu beslemeniz ve onunla konuşmanız için miyavlar. Miyavlamayı azaltmak istiyorsanız, bu davranış esnasında kedinize tepki vermeyi bırakmanız gerekir. Onunla yalnızca miyavlamayı sonlandırdığında ilgilenebilirsiniz. Tekrar miyavlamaya başladığında ise onu izleyip ardından yanından uzaklaşabilirsiniz. Ancak hiçbir şekilde evcil hayvanınızı görmezden gelmeyin. Her gün onunla oyunlar oynayarak ve konuşarak vakit geçirmeniz önemlidir. Onu sürekli oyalamanız, kendini yorgun hissedeceği için hiç olmadığı kadar sessiz olacaktır. Bknz: Kedilerde dikkat çekme davranış nedenleri

Kedilerde yüksek sesle miyavlama nedenlerinden bir diğeri de yemek istemesidir. Bazı kediler mutfağa her girdiklerinde yemek yemek umuduyla miyavlarlar. Aynı zamanda yemek zamanı yaklaştıkça birçok kedi çok gürültülü olur. Eğer kedinizin aşırı miyavlamasının nedeni buysa, minik dostunuz miyavlarken onu beslememeniz gerekir. Yiyecekleri vermeden önce kedinizin sakinleşmesini bekleyin ve miyavladığı esnada onu beslemeyin. Bu işe yaramazsa, belirli bir zamanda otomatik olarak açılan bir besleyici de edinebilirsiniz.

Kedilerin yüksek seslerde miyavlamaları selam vermek amaçlı da olabilir. Birçok kedi, sahibi eve geldiği zamanı miyavlar. Bu durum kırılması zor bir alışkanlıktır. Fakat kedinizin, siz eve geldiğinde miyavlaması tamamıyla sizi gördüğüne sevinmesiyle alakalıdır.

Kedilerin Stresten Miyavlaması

Kedilerin yüksek sesle miyavlamasını engellemek için onları stresli ortamlardan uzak tutmak gerekir. Stresli kediler genellikle çok fazla miyavlar. Yeni evcil hayvanlar, yeni çocuklar, taşınma veya ev değiştirme, hastalık veya ilerleyen yaş kedinizi konuşkan bir yapıya sokabilir. Evcil hayvanınızın stresine neyin neden olduğunu öğrenerek bu değişime uyum sağlamasına yardımcı olabilirsiniz. Bu mümkün değilse, kediye daha fazla dikkat etmeli ve sakinleşmesi için ona zaman tanımalısınız. Bknz: Kedilerde stres nasıl anlaşılır?

Aynı zamanda yaşlanan kediler de sıklıkla miyavlar. İnsanlar gibi kediler de yaşla birlikte bir tür akıl hastalığı veya bilişsel gerileme geliştirebilir. Kafaları karışır ve özellikle geceleri görünürde bir sebep olmaksızın yüksek sesle miyavlarlar. Kediniz geceleri miyavlarsa, bir gece lambası size yardımcı olabilir. Veteriner hekimler genellikle bu semptomları hafifletmek için ilaçlar reçete eder.

Son olarak kediler üremek istediği için de yüksek sesle miyavlar. Kediler kısırlaşmadığı takdirde daha fazla miyavlama davranışında bulunurlar. Bu davranış, çiftleşme isteğiyle alakalı bir durumdur. Kedilerde kısırlaştırma işlemi göreceli bir kavramdır. Bu süreci daha detaylı araştırmak, okumak ve öyle karar vermek gerekir.

Ayrıca Okuyunuz:

Kedilerin Yüksek Sesle Miyavlamasını Önleme

Yüksek sesle miyavlayan kediyi durdurmak için pek çok farklı yöntem vardır. İşe koyulmadan önce kedinizin aşırı miyavlamasına neden olan bir hastalık mı değil mi iyi bir gözlem yapmak gerekir. Bu açıdan kedinizde hastalık belirtisi taşıyan bir sorun olmadığından emin olana kadar durumu görmezden gelmemelisiniz.

Kedinizin aşırı miyavlamasının altında yatan herhangi bir hastalık belirtisi yoksa o halde işler daha kolay olacaktır. Miyavlama davranışında bulunan kediler kimi zaman aç olduklarında, kimi zaman oyun oynamak için dikkat çekerler. Bununla birlikte tuvalet kabına ulaşamadıklarında, odaya kapatıldıklarında veya su kabı boş olduğu zamanlarda yüksek sesle miyavlamaları olasıdır. Küçük bir güvenlik sorunu mu yoksa hemen ilgilenilmesi gereken bir sorun mu olduğunu belirlemek için ne zaman miyavladıklarını kontrol etmek önemlidir.

Bu açıdan miyavlayan kedileri cezalandırmamanız gerekir. Bir kediye vurmak, bağırmak veya su fışkırtmak uzun vadede bir kediyi nadiren susturur. Ancak tüm bu eylemler onun size güvenmemesine veya sizden nefret etmesine bile neden olabilir. Kediniz miyavlamaya alıştıysa, bu durum günden güne daha yüksek sesle miyavlayamaya dönüşecektir. Eğer ortada bir sağlık sorunu yoksa bu durumu görmezden gelmeniz gerekir. Sakin davranışı ödüllendirmeye ve miyavlamayı görmezden gelmeye devam ederseniz, sonunda sizi anlayacaktır.

Kedilerin Gece Miyavlamasını Durdurma

Kedilerin yüksek sesle miyavlamasını durdurma konusu esasında basit bir şekilde kontrol altına alınabilecek bir davranış türüdür. Kediniz doğal ortamlarındaki gibi geceleri uyumuyor ve daha aktif oluyorsa aşağıdaki bazı önerileri dikkate alabilirsiniz;

• İlk olarak minik dostunuza sıcak ve rahat bir yatak sağlayabilirsiniz.
• Geceleri, kedinizin uyanıp oyun oynamasını önlemek için yatak odanızın kapısını da kapatabilirsiniz.
• Gün içerisinde çok fazla uyumasına izin vermeyerek ve günlük aktivitelerinizi artırarak kedinizin gece miyavlamasını önleyebilirsiniz.
• Ona bir tırmanma tahtası hazırlayabilirsiniz.
• Bunun yanı sıra enerjilerini tüketmek için ona alternatif oyuncaklar da satın alabilirsiniz. Bunun için oyuncakları gruplara ayırabilirsiniz. Bu sayede her gün farklı bir oyuncakla oynayan kedi, oyuncaklarından sıkılmayıp sürekli olarak oyun oynamaktan keyif alarak geceleri de miyavlamayı sonlandıracaktır.

Ayrıca Okuyunuz:

Kedilerin Gece Miyavlamasını Önlemek için Ne Yapılmalı?

Kedilerin yüksek sesle miyavlamasını önlemek için ilk olarak yatmadan önce onları biraz oyalamak gerekir. Bu sayede kedicikler yorulmuş olur ve sonrasında sakin ve deliksiz bir uyku uyurlar. Bununla birlikte kedileri sabah uyandıktan bir süre sonra beslemeliyiz. Kediniz sabah kalkıp yemek yemeye alışmışsa, onu gün içerisinde küçük bir öğünle besleyebilir ve geceleri yatmadan önceki öğünlerini de en büyük olacak şekilde verebilirsiniz. Eğer gün içerisinde evde bulunmuyorsanız, bir zamanlayıcı kâse kullanabilir veya mama kaplarını evin farklı köşelerinde saklayabiliriz.

Kediniz gece sizi yüksek bir miyavlama sesiyle uyandırıyorsa, onu susturmak için bazı pratik yollara başvurabilirsiniz. Örneğin, içerisinde taş veya madeni paralar bulunan bir teneke kutu, çamaşır kurutma makinesi veya elektrikli süpürge gibi bir alet kullanabilirsiniz. Söz konusu bunlarla çıkaracağınız ses karşısında kedi susar ve bir süre sonra miyavlamaya son verir. Burada akılda tutulması gereken şey, kedilerin, onlardan daha yüksek sesli herhangi bir şeyin kaynağının siz olduğunu anlamamasıdır. Bu nedenle kedinize bağırmak yerine, ses çıkaran bir eşya kullanabilirsiniz.

Eğer sabırlıysanız başka bir çözüm de kedinizin davranışını görmezden gelmek olacaktır. Bu yeterince zor bir durum olsa da kediniz bir süre sonra miyavlamayı bırakacaktır. Eğer kedinizin bu alışkanlığı düzeltilemeyecek kadar şiddetliyse, bir veterinere danışmanız gerekir.

Daha önce hiç gece miyavlayan bir kediniz olmuş muydu? Eğer öyleyse, bu durum karşısındaki tutumunuz nasıldı? Kedinizin gece miyavlamasını sonlandırmak için ne gibi yöntemler uyguladınız? Tecrübelerinizi aşağıdaki yorumlar kısmından bizimle paylaşabilirsiniz.

Okumanızı öneriyoruz: