Türk Kadın Diplomatlar

Dışişleri’nde gelecek kadınların

Kadın büyükelçilerin kalan bölümü de merkezde ya genel müdür olarak görev yapıyor ya da müşavir unvanıyla pasif görevlerde bulunuyor. Bakanlık merkez örgütünde bugün İstihbarat-Araştırma (Aylin Taşhan), Konsolosluk (Hatun Demirer), Kültür ve Tanıtma (Deniz Çakar), Avrupa İşleri (Gülhan Ulutekin) ve AB (Başak Türkoğlu) olmak üzere beş genel müdürlüğün başında büyükelçi unvanına sahip kadın diplomatlar var. Keza Personel Daire Başkanlığı’nın başında da büyükelçi unvanına sahip bir kadın diplomat (Damla Yeşim Say) bulunuyor (toplam genel müdür sayısı 19).

GENÇ KADIN DİPLOMATLAR ERKEKLERİ YAKALADI

Burada belki daha da önemli olan bir nokta, ‘genel müdür yardımcıları’ düzeyindeki kadın memurların sayısı. Bu pozisyonda Ankara’da toplam 22 kadın diplomat görev yapıyor. Merkezde toplam 51 genel müdür yardımcısı pozisyonu bulunduğu dikkate alındığında, bu pozisyondaki kadın diplomatların oranı yüzde 43’e yükselmiş durumda.

Bu oran çok önemli. Çünkü fiilen genel müdür yardımcılığı pozisyonuna gelmek, büyükelçi olma potasına girmek anlamına geliyor. Bir başka deyişle, bu mevkideki kadın diplomatların her biri potansiyel büyükelçi adayı durumunda. Hepsinin büyükelçi olacağının kesin bir güvencesi olmasa da, bu rakamlar bize yine de bakanlığın geleceğinde kadın büyükelçi sayısının daha da yükseleceğini söylüyor.

***

Tam bu noktada önemli bir gelişmeye dikkat çekelim. Dışişleri Bakanlığı’nın açtığı en son meslek memuru sınavı geçen nisan ayındaydı. Bu sınavı toplam 28 genç diplomat adayı kazandı. Erkek-kadın dağılımı olmak üzere stratejik eşitliği yakalamıştı.

Bütün bu yönelişleri yan yana getirdiğimizde görünen köy kılavuz istemez diyebiliriz: Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı’nın geleceğinde kadınlar her zamankinden daha çok söz sahibi olacak.

İLK KADIN BÜYÜKELÇİ FİLİZ DİNÇMEN: KADINLARIN BUGÜNKÜ NOKTAYA GELECEĞİ DÜŞÜNÜLEMEZDİ, ÇOK HEYECAN VERİCİ

Filiz Dinçmen, ’de Dışişleri’ne adım attığında bakanlıktaki kadın memur sayısı bir elin beş parmağını geçmiyordu. Dışişleri’ne o tarihte katılan genç bir kadın diplomat olarak, bakanlıktaki kadın meslek memurlarının sayısının günün birinde bugünkü düzeylere geleceğini, örneğin bakanlık kadroları içinde kariyerden 57 kadın büyükelçinin olabileceğini hiç düşünebilir miydi?
“Böyle bir şey o yıllarda aklımdan hiç geçmedi. O günkü koşullarda bugünkü noktaya erişebileceğimiz düşünülemezdi” diye yanıtlıyor bu soruyu Filiz Dinçmen ve ekliyor: “Kuşkusuz çok heyecan verici ve ilerisi için çok umut verici bir durum. Dışişleri’nde kadın diplomatlarla ilgili bazı önyargıların mevcudiyetine rağmen diğer devlet kurumlarındaki durumla karşılaştırdığımızda kadınlarımızın Dışişleri Bakanlığı’nda geldikleri nokta çok sevindirici. Dışişleri’nin bu bakımdan Türk bürokrasisi içinde çok özel bir yeri var. Doğrusu, kadınlarımız bu yeri layıkıyla da dolduruyorlar.”

Dinçmen, Papa II. Jean Paul’e güven mektubu sunarken

SIKINTI ÇEKMEDİM

Dinçmen, bu çerçevede başarılı kadın büyükelçilerin uluslararası kuruluşlarda da değerlendirilmesi gerektiğini vurguluyor: “Ben Viyana’dayken BM Ofisi’nin Uyuşturucu Maddelerle Mücadele ve Suçun Önlenmesi biriminde fevkalade başarılı çalışmalar yapan ve uluslararası rekabet duvarlarını aşarak ofisin başkan yardımcılığına kadar yükselen büyükelçi Sumru Noyan bu konuda iyi bir örnektir. Niçin yeni Sumru Noyan’larımız olmasın?”
Dinçmen de Dışişleri’nde kadın meslek memurlarıyla ilgili önyargılara dikkat çekiyor, ancak hemen ardından ekliyor: “Şunu da söylemeliyim, ben şahsen hiçbir sıkıntıyla karşılaşmadım”

Filiz Dinçmen, bugün kendisi gibi emekli diplomat olan ve Türkiye’yi Doha, Oslo ve Prag’da büyükelçi olarak temsil etmiş eşi Üstün Dinçmen’le birlikte Ankara’da yaşıyor.

Elif Çomoğlu Ülgen ve üç oğlu

BİRİNCİLİK, ÜÇ ÇOCUK ANNESİNDE

Geride bıraktığımız son yıl içinde kadınlar yalnızca Dışişleri’nin camdan duvarlarını kırmakla kalmadılar, aynı zamanda kadın diplomatların evlenmeyeceği, evlenseler de çocuk sahibi olmayacakları şeklindeki yerleşik düşünce kalıplarını da kırdılar. Kadın diplomatların, örneğin halen yurtdışındaki kadın büyükelçilerin çoğunluğunun evli ve çoğunun da çocuk sahibi olduğunu belirtmek gerekiyor. Bunlar arasında Türkiye’nin Güney Afrika Büyükelçisi Elif Çomoğlu Ülgen, üç çocukla birinci geliyor. Eski bir diplomat olan, EDAM isimli düşünce kuruluşunun başkanı Sinan Ülgen’in eşi olan Elif Çomoğlu Ülgen;
16, 13 ve 8 yaşlarında üç erkek çocuğunun annesi.

Dışişleri Bakanlığı’nın ilginç bir yönü, evliliklerde kurum içi izdivaçların baskın bir çizgi gösteriyor olması. Kadın diplomatların büyük bir bölümü meslektaşlarıyla evli. Bu durum bakanlık yönetimini de yurtdışı atamalarda bir planlama sorunuyla baş başa bırakıyor. Özellikle kariyerlerinin başlangıç dönemlerinde diplomat çiftlerin aynı ülkeye ya da yakın ülkelere gönderilmeleri gözetiliyor. Ancak bir noktadan sonra özellikle büyükelçilik unvanı alınınca kaçınılmaz olarak eşlerin yolları dünyanın farklı başkentlerine uzanıyor. Bu durumda aynı kıtada yakın ülkelere gönderilmeleri için çaba sarf ediliyor.
Ancak eşlerden birinin yurtdışında, diğerinin merkezde olduğu pek çok durum da söz konusu.

KİM NEREDE GÖREV YAPIYOR?

1. Armağan İnci Ersoy/Paraguay

2. Artemiz Sümer/Filipinler

3. Ayda Ünlü/Kamboçya

4. Ayşe Berris Ekinci/Küba

5. Ayşe Hilal Koytak/Kuveyt

6. Ayşe Saraç/Kamerun

7. Ayşe Sözen Usluer/Umman

8. Berin M. Tulun/Namibya

9. Burcu Çevik/Ruanda

D. Ela Görkem Gökçe/Dominik Cumhuriyeti

Ece Öztürk/Kolombiya

Elif Çomoğlu Ülgen/Güney Afrika

Esen Altuğ/Slovenya

Evren Akgün/Tayland

F. Ceren Yazgan/Gürcistan

Fazilet Dağcı Çığlık/Lüksemburg

Füsun Aramaz/Romanya

Gülin Dinç/Şili

Gülsun Erkul/Letonya

H. Aslıgül Üğdül/Slovakya

H. Oya Tunga Çağlı/Ekvator

H. Yonca Özçeri/Fildişi Sahili

Hayriye Kumaşcıoğlu/Estonya

H. Nurdan Erpulat Altuntaş/Trinidad ve Tobago

K. Nilvana Darama/Beyaz Rusya

Lale Ülker/Portekiz

Meltem Büyükkarakaş/Botswana

Merve Safa Kavakçı/Malezya

Özlem G. Ergün Ulueren/Gana

Serap Ataay/Burundi

Songül Ozan/Karadağ

Ş. Serap Özcoşkun/Bolivya

Şebnem Cenk/Ekvator Ginesi

Şebnem İncesu/Zambiya
Tülin Erkal Kara/Makedonya

Yaprak Alp/Etiyopya

Zeynep Kızıltan/Mozambik