Anlam Ilişkilerine Göre Cümleler

anlam ilişkilerine göre cümleler

Cümlede Anlam İlişkisi

Gösterilen Sayfa 1 / 10

Cümle anlamı ile anlamlarına göre cümleler karıştırılmamalıdır. Bunlar birbirinden çok farklı konulardır. Anlamlarına göre cümleler konusunda olumlu, olumsuz cümleler; soru, ünlem cümleleri vb. vardır.

Cümle anlamı, verilen bir cümlenin anlamını bulup ifade edebilmekle ilgilidir. Yani bir cümleyi aynı anlama gelecek şekilde biraz daha farklı olarak, birkaç değişik ya da yeni kelimeyle söyleyebilmek cümledeki anlamı bulmak demektir.

Cümle anlamında verilen bir cümlenin anlamca özdeşi, karşıtı veya yerine konulabilecek cümle sorulur. Bu konu için ata sözü ve deyimler de kullanılabilir.

Örnek
“Konuyu oldukça genel yönleriyle ele almışsınız.” cümlesinin anlamca yerini tutabilecek uygun bir cümle:

Konuyu ayrıntılara inmeden işlemişsiniz.

Örnek
“Yazdıklarımda hep gerçeğe bağlı kalırım; çünkü ancak bu nitelikte bir yapıt yüzyıllar boyunca değerini koruyabilir.” cümlesine anlam bakımından en yakın cümle:

Beğenilen, kalıcı yapıtlar, her şeyi olduğu gibi yansıtanlardır.

Örnek

Kadınlar zayıftır, ama analar güçlüdür. = Analık kadına güç verir.

Verilen bir cümleyle ilgili soruyu cevaplamadan önce o cümlenin anlamını iyi kavramak gerekir. Bir anlamda cümlenin ana fikrini tespit etmek Ancak bu arada kişisel duygu, düşünce ve bilgilerimizi göz ardı etmeliyiz.

Örnek
“Sanat, başını bağlatmadığı sürece baş üstünde taşınacaktır.” cümlesinin konusu sanatın özgür olması gerektiğidir. Dolayısıyla bu cümlenin en uygun karşılığı şöyle olabilir:

Sanatın yüceltilmesi, bir görüşün emrinde olmamasına bağlıdır.

Örnek
“Herkes insanlığı değiştirmeyi düşünür, ama hiç kimse önce kendini değiştirmeyi düşünmez.” Tolstoy

Bu sözün iki yönü vardır:

funduszeue.infoşinin insanlığı değiştirmek istemesi

2. Ama kendini değiştirmemesi

O hâlde bu sözü daha farklı şekillerde dile getirebiliriz:

İnsanlığı değiştirmek isteyenler önce kendilerini değiştirmelidirler.

İnsanlar kendilerini değiştirmeyi düşünmeden insanlığı değiştirmeye kalkışmaktadırlar.

Bu cümleden hareketle ve bu cümleyi destekleyen başka cümleler de kurabiliriz:

İnsanlar demek ki kendilerini beğenmekte, insanlığı beğenmemektedirler ki kendilerini değil de insanlığı değiştirmeyi düşünüyorlar.

İnsanlığı beğenmeyenler önce kendilerini değiştirmelidirler; belki kendilerini değiştirdiklerinden insanlık da değişmiş olacaktıfunduszeue.info

Cümle anlamı konusunda şu hususlar gözden uzak tutulmamalı, bu konularla ilgili soruları cevaplandırırken öncelikle bu kavramların ne oldukları bilinmelidir:

beğenme,

çaresizlik,

değerlendirme,

duygulara yer verme,

duyguları karıştırmama,

eşitlik,

gözlem,

ihtimal,

kararsızlık,

karşılaştırma,

karşıtlık,

korku,

koşula bağlılık,

nedenini belirtme,

nesnellik,

olabilirlik,

olasılık,

öneri,

öznellik,

sevinç,

şaşırma,

tahmin,

takdir etme,

tanımlama,

telâş,

uyarma,

varsayım,

yakınma,

yorumlama,

zorunluluk

S&#;zc&#;kler arası anlam ilişkileri &#;rnekleri ile konu anlatımı

Haberin Devamı

Eş sesli sözcüklerin yazılışlarının birbirinden faklı olmasına rağmen anlam bakımından birbirinden tamamen farklıdır. Aynı zamanda eş sesli yani sesteş sözcükler yalın olabilecekleri gibi zaman zaman ek alma durumları olabilir. Sözcüklerin sesteş (eş sesli) anlamlı olabilmesi için farklı temel anlamlarda kullanılmaları gerekir. Eş sesli (sesteş) sözcük örneklerini ise en basit hali ile şu şekilde açıklayabiliriz;

Yol kelimesi üzerinden bu konuyu açıklayacak olursak;

Problem çözerken bu yolu tercih edersek sonuca daha kolay ve doğru bir şekilde ulaşabiliriz. Bu cümlede kullanılan “yol” sözcüğü “yöntem” anlamında kullanılıyor.

Bu ağaçlı yolu takip ederek okula ulaşabiliriz. Bu cümlede belirtilen "yol" sözcüğü ise, bir yere ulaşmanızı sağlayacak olan yürüdüğümüz alanı ifade eder.

Kardeşimle birlikte bahçede çoğalan otları yolduk. Bu cümlede ise, "yolmak" sözcüğü genellikle çekip koparmak anlamına gelir.

Aynı zamanda "kar" ile "kâr", "adet" ile "âdet", "hala" ve "hâlâ" sözcükleri eş sese sahip kelimeler değildir. Bu kelimeler ise, hem anlam hem de okunuş bakımından birbirinden oldukça farklıdır. Yazılışları ve okunuşları aynı olmasına rağmen anlamları birbirinden farklı olan sözcüklerdir.

Haberin Devamı

Zıt (Karşıt) Kelimeler

Anlam bakımından birbirini tutmayan, birbirleri ile tamamen çelişen kelimeler ise, zıt anlamlı kelimelerdir. Genellikle zıt anlamlı kelimeler, nitelik ya da nicelik belirtmek için kullanılır. Yani sıfat ve zarf özelliğine sahip olan kelimelerde bulunur. Zıt anlamlı kelimelere ise şu örnekleri verebiliriz;

Temiz: Kirli

İleri: Geri

Yakın: Uzak

İnmek: Çıkmak

Çirkin: Güzel

İç: Dış

Zengin: Fakir

Zıt anlamlı kelimeler için bir kelimenin olumsuz hali kullanılmaz. Yani "almak sözcüğünün zıttı olarak da, "almamak" sözcüğü kullanılmaz. "Almak" kelimesinin zıt anlamlısı "vermek" olarak kullanılır.

Sözcüklerin zıt anlamlı olarak kullanılabilmesi için her ikisinin de mecaz ya da gerçek anlamı ile kullanılması gerekir. Örneğin,

Bu karanlık günler de geçecek.

Haberin Devamı

Elbet aydınlık günlere ulaşacağız.

Bu cümlelerde kullanılan “karanlık” ve “aydınlık” sözcükleri mecaz anlamda ve birbirine zıt bir şekilde kullanılıyor. Başka bir örnek verecek olursak;

Babam prensipleri olan, doğru bir insandı.

Düzgün çizmeye çalıştıkça çizgiler gitgide daha da eğri oluyor.

Bu cümlelerde kullanılan “doğru” sözcüğü mecaz anlamda, “eğri” sözcüğü ise, gerçek anlamı ile kullanılıyor. Bu nedenle de zıt anlamlı değildir.

Cümlede Anlam İlişkileri

Cümlede anlam ilişkileri kpss Türkçe konuları arasında önemli bir yer kaplamaktadır. Cümlede anlam ilişkilerine geçmeden önce cümlenin tanımını yapalım. Cümle, yargı bildiren, sözcük ya da sözcüklerden oluşan dil ve anlam bütünlüğüdür. Cümlenin bu yapısıyla beraber cümlede anlam ilişkileri ve anlamlarına göre cümle çeşitleri ortaya çıkmaktadır. Şimdi kpss Türkçe soruları içinde bolca karşımıza çıkan anlamlarına göre cümleleri inceleyelim.

Cümlede Anlam İlişkileri ve Cümle Çeşitleri

Eş Anlamlı Cümleler (Yakın Anlamlı Cümleler): Cümle anlam ilişkilerinde ve anlatım bozukluğu sorularında karşımıza çıkan eş anlamlı cümleler, kelimelerin dizilişi bakımından farklı ancak ancak anlamca aynı anlamı ifade eden cümlelerdir.

Aşağıdaki iki cümleyi incelersek sözcüklerin dizilişi farklıdır. Ancak bu iki cümle anlamca aynı ifadeyi belirtmektedir.

Bir yazar neyi anlattığını değil, nasıl anlattığını hep ön plana çıkarmalıdır.

Üslup, içerikten her zaman daha önemli olmalıdır bir yazar için.

Öznel Cümleler:Kpss Cümlede anlam sorularında karşımıza çıkan bir diğer cümle türü de öznel cümlelerdir. Öznel cümleler, Kişiden kişiye değişebilen, kişisel yargılı, kanıtlanamayan ve yoruma dayalı cümlelerdir.

Küçük Ağa benzerlerinden çok farklı bir eserdir.

Nesnel Cümleler: Herkese göre aynı, kişiye göre değişmeyen, görüş ya da herhangi bir yorum içermeyen, kanıtlanabilir ve kalıplaşmış yargılardan oluşan cümlelerdir.

Küçük Ağa, Kurtuluş Savaşı&#;nı anlatan bir romandır.

Öznel ve nesnel cümleler, &#;kanıtlanabilirlik, yorum içerme, kişisel görüşe dayalı, değerlendirme var mı yok mu&#; tarzında kpss sorularında karşımıza çıkabilmektedir.

Neden &#; Sonuç Cümleleri:Cümlede anlam konusunda önemli olan bir başka cümle çeşidi de neden &#; sonuç (sebep-sonuç) cümleleridir. Cümle içindeki iki yargının birbirine nedensellik bağıyla bağlandığı cümlelerdir.

-den dolayı, çünkü, diye, için, ile, -ki, -de bağlaçları, -dığı için, -dığından gibi sözcükler ya da eklerle kurulan cümleler, neden sonuç cümleleridir.

Sesinin güzelliğinden dolayı herkes büyülendi.

Sesinin güzelliği ile herkesi büyüledi.

Ayşe geldi de mutlu oldum.

Bilimsel çalışmalar önemlidir; çünkü toplumlar bu çalışmalarla gelişir.

Test çözmek için sınıfta kaldı. Bu cümle neden sonuç değil, amaç sonuç cümlesidir.

Cümlede anlam ilişkileri konusunda, neden sonuç cümlesi ile amaç sonuç cümlesi arasındaki farkları bir kaç ipucu ile rahatlıkla anlayabiliriz.

&#;İçin&#; sözcüğü yerine &#;amacıyla&#; sözcüğünü getirerek.(Test çözmek amacıyla&#;)
Amaç cümlesinde her zaman bir hedef vardır. (Test çözmek yukarıdaki örnekte hedeftir.)
Amaç cümlesinde eylemin kesinleşeceğine dair bir kanıt yoktur. (Yani test çözecek mi çözmeyecek mi belli değildir.)

Amaç Sonuç Cümleleri: Neden sonuç cümlesiyle arasındaki farkı belirtmiş olduğumuz amaç sonuç cümleleri, bir hedefi olan ve bu hedefin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği kesin olmayan cümlelerdir.

-mek için, -mek üzere, diye, ki bağlacı, -e, -a gibi ek ya da sözcüklerle kurulan cümleler amaç sonuç cümlesidir.

Seninle konuşmak için gelmiş.

Ödev yapmak üzere eve gitti.

Ders çalışmaya gelmiş.

Çalışayım diye geldim.

Şart Cümleleri (Koşul Cümleleri): Kpss Türkçe cümlede anlam ilişkileri konusu içinde yer alan şart cümleleri, bir yargının gerçekleşmesini herhangi bir koşula bağlayan cümlelerdir.

Eğer anlamlı cümlelerdir. -se, -sa, -ki, -de bağlaçları, -mek üzere, diye, eğer, şayet, -ip, -erek, -ken, -dikce&#; kısaca zarf fiil ekler de koşul anlamı verebilmektedir.

Gelince mutlu olacağım.

O gelmeden uyumam.

Test çözmeden konu pekişmez.

Ders çalışasın diye izin verdim.

Seni gördükçe eski günler geliyor aklıma.

Onu dinleyip de karar verebilirsin.

Kpss genel yetenek Türkçe sorularında eğer &#;Anlam ilişkileri bakımından farklı bir cümledir?&#; deniliyorsa neden, amaç ya da koşul cümlesini kastetmektedir.

Kpss genel yetenek Türkçe dersine ait Cümlede Anlam İlişkileri konusunun ilk kısmı tamamlanmıştır. Bir sonraki kpss Türkçe dersine Cümlede Anlam İlişkilerinin ikinci bölümü ile devam edilecektir.

Anlam Ilişkilerine Göre Cümleler

Cümlede Anlam İlişkisi

S&#;zc&#;kler arası anlam ilişkileri &#;rnekleri ile konu anlatımı

Cümlede Anlam İlişkileri

Cümlede Anlam İlişkileri ve Cümle Çeşitleri

1. Eş Anlamlı Cümleler

2. Yakın Anlamlı Cümleler

3. Karşıt (Zıt) Anlamlı Cümleler

4. Neden (Sebep) &#; Sonuç İlişkili Cümleler

5. Amaç-Sonuç İlişkili Cümleler

Amaç-Sonuç Cümleleri ile Neden-Sonuç Cümleleri Arasındaki Fark

6. Koşul (Şart) &#; Sonuç İlişkili Cümleler

7. Açıklama İlişkili Cümleler

8. Karşılaştırma Cümleleri