Tako Mıknatısı

Takografları daha güvenli hale getirmek için yeni tedbirler geliştirilirken, manipülasyon teknikleri de giderek daha karmaşık ve sofistike hale gelmektedir. Bu manipülasyonların, ancak teknik uzmanlar ve yetkili takograf servislerinin yardımı ile mümkün olduğu da bir gerçektir.

Manipülasyonlar, sürücülerin daha hızlı gitmesini ve müsaade edilenden daha uzun süreler araç kullanmasını sağlamaya yöneliktir. Bu, araç gerçekte yüksek hızlarda gitmesine rağmen, yasal sınırlarda hareket kaydetme ve araç hareket ediyorken, duruyor olarak kaydetme şeklinde gerçekleştirilmektedir. Ancak, bu eylemler trafik güvenliğine ciddi şekilde tehlike oluşturmaktadır. Bu yazıda esas olarak dijital takograflar alınmıştır, analog ve yerli takograflarda manipülasyon çok daha kolaydır ve servislerin yardımına bile gerek yoktur.

Manipülasyonların sonucu; trafikte seyreden yorgun sürücüler ve  yasal hız sınırları üzerinde  hareket eden araçlardır. Yorgun sürücüler ve yüksek hızda seyreden ağır vasıtalar trafikte büyük funduszeue.info edilen bazı manipülasyon örnekleri aşağıdadır.

Sensöre mıknatıs koymak:

Sensöre yeterli büyüklükte bir mıknastıs koyduğunuzda, takografa giden sinyalleri engeller ve araç hareket ettiği halde, takograf dinlenme gösterir. Bu ancak birinci ve ikinci nesil dijital takograflarda mümkündür. Üçüncü nesil dijital takograflarda, mıktanıs kullanılmasını engellemek için, mıknatıstan etkilenmeyen sensör geliştirilmiş ve tespit etmek içinde ikinci bir bağımsız hareket sensörü takılması zorunlu kılınmıştır. Ana sensörden sinyal kesildiğinde, takograf ikinci sensörden hareket bilgisini aldığı için, hem arızayı kaydetmekte hem de normal çalışmaya devem edebilmektedir. Bunu manipüle etmek için de başka teknolojiler geliştirilmiştir.

İkinci bir gizli sensör takmak:

Takograf ve hareket sinyali gönderen sensör (müşir) arasındaki irtibat koparılırsa, takograf hareket bilgisi almadığı için ‘’dinlenme’’ gösterir. Ancak, bu irtibat kopması otomatik olarak takografa kaydedilir. Bunu önlemek için, gizli olarak ikinci bir sensör takılmaktadır. Bu sensör, uzaktan kumanda ile devreye alınmaktadır. Bu uzaktan kumanda GPRS, kablosuz  veya kablolu olarak  çalışabilmektedir. Hatta bu gizli sensör CANBUS üzerinden tetiklenebilmektedir. Bazen, kablolu olarak, konsol üzerindeki düğmelerden birine bağfunduszeue.info tür manipülasyonlar, aracın seyir geçmişi ve kaydettiği Km mukayese edilerek tespit edilebilir. Ancak, nihai karar için bir  Takograf yetkili servisine sevk edilip manipülasyon kontrolünün yapılması ve manipülasyon cihazlarının bulunması gerekmektedir. Uzaktan kumanda sistemi, müşir (sensör) içine de takıfunduszeue.info olarak, gövdesi açılmış müşirleri kullanmak yasaktır. Müşir gövdesi, zarar görmeyecek şekilde açılmakta, manipülasyon yapıldıktan sonra, belli olmayacak şekilde tekrar kapatılmaktadır.

UZAKTAN KUMANDALI MIKNATIS

SENSÖR İÇİNE MÜDAHALE

İkinci bağımsız hareket sensörünü de (IMS) yanıltmak için;

Üçüncü nesil takograflarda, ana sensör bağlantısı kesildiğinde ikinci bağımsız hareket sensörü devreye girdiğinden, takograf hem bu kesintiyi kaydetmekte   ve  normal çalışmaya devam etmektedir. Bu nedenle uzaktan kumandaya bir çip eklenerek,  gizli sensör devreye alındığında çip vasıtası ile ABS de devre dışı bırakılmaktadır. Böylece takografın arıza kaydetmesi önlenmektedir.

SOKETE KÖPRÜ ATMA 

Diğer manipülasyon çeşitleri:

1. ECU (Motor beyni) üzerinde tadilat.Yüksek teknik bilgi gerektirir.
2. Çift sürücü kartı kullanmak.
3. Soketleri çıkarmak veya köprü atmak.
4. CAN-Bus ayarları ile oynamak. Yüksek teknik bilgi gerektirir.
5. Çift Takograf kullanmak. Biri Motor yönetimi, diğeri kartlar için.
6. Sürücü kart verilerinin değiştirilmesi.
7. Takograf verilerinin silinmesi veya değiştirilmesi.
8. Diagnostik yuvasına özel soket takılması. Araç hareket halinde iken dinlenme kaydediyor.
9. Kart yuvasına özel tasarım cihaz takılması. Mıknatıs etkisi yapıyor.
10. Şanzıman içine mıknatıs takılması.
11. Blackbox+ 2 nci gizli sensör. Özellikle üçüncü nesil takograflarda kullanılıyor.
12. ABS sigortasını çıkarmak.
13. Sensör voltajını 6V altına düşürmek. Sensör çalışmıyor.
14. Hava kompresörü ile hareket ettirilen mıknatıs.
15. Yasal hız sınırını değiştirmek. Takograf hız aşımı kaydetmez.
16. Elektrik kaynağı, kablolar ve mühürler ile oynamak, sensörü gevşek olarak mühürlemek (2 mm)
17. Kabloları kısa devre yapmak, atık sigorta takmak.
18. Mühürleri söküp, sonra belli olmayacak şekilde takmak.
19. IMS’i kapatmak.
20. Frekans bölücüler kullanmak.

Manipülasyonların yasal sonuçları;

Takograf cihazları ölçü ve ayar kanunu kapsamındadır. Manipülasyonları yapan servisler,  sürücüler ve araç sahipleri için çeşitli cezalar öngörülmüştür. Araç sahipleri ve sürücüler, bu manipülasyonların tespiti halinde, TL’ye kadar para cezası ödeyebilirler, bir ila altı yıl arasında hapis cezaları alabilirler, tekrarı halinde yetki belgelerinin ve lisansların iptaline kadar çeşitli sonuçlar doğurabilir. Hatta Türk Ceza Kanunun dolandırıcılık suçu hükümlerine göre yargılanabilirler, cihazlara el konabilir.

Manipülasyonların teknik sonuçları;

funduszeue.info, Hız sınırlandırıcı gibi sistemler düzgün çalışmaz veya devre dışı kalabilir.

2.Şanzıman bloke olabilir veya zarar görebilir.

funduszeue.infoiz frenlemeye neden olabilir

4.Sürücü destek sistemleri düzgün çalışmaz veya bazıları devre dışı kalabilir.

Sonuç olarak kazalara sebep olabilir.

Bu tür manipülasyonların ülkemizde yapılmadığını söylemek gerçekçi olmayacaktır. Sektörde  yeterli ve etkin denetim yapılamadığından bu manipülasyonlar tespit edilememektedir. Etkin bir denetim yapıldığı taktirde, bazı firmaların ve takograf servislerinin çok ciddi yaptırımlar ile karşı karşıya kalacağını bilmek için, müneccim olmaya gerek yoktur.

Şirketlerin aldıkları cezaların en az %50 si önlenebilir cezalardır. Bu cezalara, bilgisizlik ve eğitimsizlik nedeni ile maruz kalınmaktadır. Şirket yöneticileri ve sürücüler yeterli eğitimi aldıkları ve yeterli bilgi düzeyine ulaştıkları taktirde cezalar azalacak, dolayısı ile manipülasyon yapma ihtiyacı da ortadan kalkacaktır. Takograf bazı ek maliyetler getirmekle beraber, sistemin sağladığı bilgiler daha iyi bir yönetim için kullanılabilir ve bu ek maliyetler kazanca dönüştürülebilir. Araç sahiplerine önerimiz, takograf kullanmaktan kaçmak mümkün olmadığına göre, sistemin sağladığı imkanlardan en iyi şekilde faydalanmanın yollarını arayıp bulmanızdır. Bunun için uzman kişi ve kurumların birikimlerinden faydalanınız.

Bilal Yeşil

Taşımacılar.

Bayram boyunca on binlerce kişiyi taşıyan şehirler arası otobüslerde son 1 ayda yangın rekoru kırıldı. 5 Temmuz'da Siirt'te bir yolcu otobüsü, 10 Temmuz'da İstanbul Beykoz'da belediye otobüsü, 20 Temmuz'da Adapazarı'nda servis otobüsü, 27 Temmuz'da İstanbul Esenyurt'ta çift katlı halk otobüsü, 2 Ağustos'ta Balıkesir'de yolcu otobüsü, 3 Ağustos'ta Manisa ve İzmir Çeşme'de tur otobüslerinden sonra geçen gün de Tarsus'ta bir yolcu otobüsü küle döndü. 

Milliyet gazetesinden Mert İnan’ın haberine göre, uzmanlar, yangınların en çok yurt dışından getirilen kaçak mazot, 10 numara yağ ve ısıtıcılardan kaynaklandığına dikkat çekerken buna ek olarak takograflarda yapılan manipülasyonun da otobüslerin güvenliğini tehdit ettiğini söylüyor. Otobüslerde 5 ile 10 bin metre arasında kablo bulunduğunu belirten uzmanlar, kabloların alevlerin yayılmasında çarpan etki yarattığı söylüyor.

"SÜRATİN ETKİSİ HİÇ KONUŞULMUYOR"

Takograf uzmanı elektronik mühendisi Bilal Yeşil, otobüslerin süratinin yangınlara etkisinin hiç konuşulmadığına değinerek, "Sürat konusunda tagokraf uygulama ve denetimlerinin önemi devreye giriyor. Takograf cihazı araçların katettiği mesafeyi, hızını, sistemde meydana gelen arızaları, uygunsuzlukları ve sürücünün çalışma sürelerini otomatik olarak kaydediyor. Bu cihazların tamir ve ayarları, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yetkilendirilen servislerde yapılıyor. Ancak takograf muayenelerinin yüzde 70'i eksik veya hatalı. Çünkü usule uygun yapılmıyor. Dijital takograflarda yapılan manipülasyonlarla, km hızla giden aracı 90 km hızla gidiyor gibi göstermek mümkün. Sensöre mıknatıs koyan, takografın parametrelerini değiştiren, uzaktan kumandalı devre kesici ile sensörün bağlantısını kesen, yazılımı değiştiren, gizli ikinci sensör bağlatanlar olduğunu biliyoruz" dedi. 

"ORADA YANGIN OLMUYOR DA BİZDE NEDEN OLUYOR?"

Yangın algılama sensörünün Haziran'da, yangın söndürme sisteminin ise Haziran 'dan itibaren zorunlu hale getirildiğine dikkat çeken Makina Mühendisleri Odası Motorlu Araçlar Komisyonu Üyesi Alpay Lök ise, "Yangınlarda kaçak mazot veya 10 numara yağ 1 numaralı şüphelidir. Otobüslerde 'den sonra zorunlu olan ‘Yangın Algılama Sistemi'nin denetimi yapılmalı ve otobüsler ayrı bir periyodik denetimden geçirilmeli. Balıkesir'de 5 kişinin ölümüne yol açan yangın sonrası herkes su ısıtıcısından kaynaklı bir facia olduğunu öne sürdü. Aracın üzerinde orijinal E1 belgeli su ısıtıcısı ve kahve makinesi var. Tüm dünyada kullanılıyor. Orada yangın olmuyor da bizde neden oluyor?" dedi.

PERSONEL EĞİTİLMELİ

Makina Mühendisleri Odası Motorlu Araçlar Komisyonu üyelerinden Nurettin Çolak ise yangınların yüzde 70'inin motor odasından başladığına dikkat çekerken, şunları söyledi: "Otobüslerdeki yangınların yüzde 70'i motor odasından başlar. Yangınların ikinci çıkış noktası mutfak bölgesidir. Su ısıtıcıları uzun süre çalıştığında kabloların yanmasına, role ayaklarında yapışmaya neden olur. Bu risklere karşı otobüslerde çalışan personelin eğitilmesi gerekir. Son 4 yangının 3'ünde araçlar motordan alev alıyor. Belli ki yakıt sorunu yani 10 numara yağ veya kaçak mazot yine birinci şüpheli."