DENGE
KİMYASAL REAKSİYONLARDA DENGE
Kimyasal reaksiyonlar koşullar uygun olduğunda hem ileri hem de geri yönde
gerçekleşirler. Böyle tepkimelere tersinir ya da denge tepkimeleri denir.
A ve B
Zaman
t
(denge anı)
NOT: Dengeye ulaşan sistemlerde gözle görülebilir (makro) olaylar durur, gözle
görülemeyen (mikroskobik) olaylar gerçekleşmeye devam eder. Bu yüzden
denge hali, statik (durgun) değil, dinamik bir haldir.
Fiziksel Denge: Hal değişimi, suda çözünme gibi fiziksel olayların gerçekleştiği
denge tepkimeleridir.
H2O(s) H2O(g)
I2(k) I2(g)
Homojen denge: Tepkimede yer alan tüm maddelerin aynı fiziksel halde
olduğu denge tepkimeleridir.
DENGE ANI: Ri = Rg
ki.[A]a[B]b = kg.[C]c[D]d
𝑘𝑘𝑖𝑖 𝐶𝐶 𝑐𝑐 𝐷𝐷𝑑𝑑
=
𝑘𝑘𝑔𝑔 𝐴𝐴𝑎𝑎 𝐵𝐵 𝑏𝑏
[𝐶𝐶]𝑐𝑐 [𝐷𝐷]𝑑𝑑
𝐾𝐾𝑑𝑑 = Kd = Kc = Derişimler cinsinden denge sabiti
[𝐴𝐴]𝑎𝑎 [𝐵𝐵]𝑏𝑏
c) 2NO2(g) N2O4(g)
[𝑁𝑁𝑁𝑁2 ]4
𝐾𝐾𝑑𝑑 = [𝑁𝑁2 𝑂𝑂]2 [𝑂𝑂2 ]3
2) Bir denge reaksiyonu n gibi bir rakamla genişletilirse, denge sabiti Kn olur.
SO2 + 1 O2 ⇔ SO3 K1 =
4
2
1
CO2 ⇔ CO + 1 O2 K2 =
2 8
1 1
SO2 + CO2 ⇔ SO3 + CO 4.
K= =
82 2
DENGENİN KONTROLÜ
Herhangi bir tepkimenin, her hangi bir zamanda dengede olup olmadığının kontrol
etmek için istenilen zamandaki maddelerin derişimleri dikkate alınarak bir Q geçici
denge sabiti bulunur. Bulunan bu değer denge sabitiyle karşılaştırılır.
Örnek: N2(g) + 3H2(g)↔ 2NH2(g) tepkimesinin K’deki denge sabiti 50’dir. 1
litrelik kapalı bir kapta K’de bulunan N2, H2 ve NH3 gazlarının derişimleri
sırasıyla 0,1; 0,2 ve 0,2 mol/L dir.
Bu an için,
I. Sistem dengededir.
III. Sistem dengeye gelince H2 gazı 0,2 molden daha çok bulunur.
“Denge halindeki bir sisteme dışardan bir etki yapılırsa sistem bu dengeyi
azaltacak yönde hareket eder.” Bu prensibe Le-Chatelier Prensibi denir.
1. DERİŞİM ETKİSİ:
Örnek: H2(g) + I2(g) ↔ 2HI(g) tepkimesi kapalı ve sabit hacimli bir kapta ve sabit
sıcaklıkta dengedeyken;
Ortama HI eklenirse:
Derişim Mol sayısı
- Tepkime …………… yönüne kayar.
2. BASINÇ-HACİM ETKİSİ:
Denge halindeki bir sistemin sıcaklığı artırıldığında sistem bu etkiyi azaltacak yönde
hareket eder.
Kapalı bir kapta gaz fazında gerçekleşen denge tepkimesiyle ilgili olarak;
Tepkimeler bir adımda gerçekleşebileceği gibi birkaç adımda da gerçekleşebilir.
Birden fazla adımda gerçekleşen tepkimelere mekanizmalı tepkimeler denir.
1. Tepkime hızını yavaş basamak belirler.
2. Aktifleşme enerjisi büyük olan yavaş basamak, küçük olan hızlı basamaktır.
3. Mekanizmalı tepkimelerde ara ürün ve katalizör bulunabilir.
Tepkimede oluşup, sonraki basamakta kullanılan maddeye ara ürün, başında veya ortasında tepkimeye girip sonunda hiç değişmeden çıkan ve tepkimeyi hızlandıran maddeye katalizör denir.
Grafiğe göre en yavaş basamak, Ea1 aktifleşme enerji- sine sahip olan I. basamaktır. Grafiğe göre tepkime 3 basamaklıdır
ÖRNEK:
Bir tepkimenin mekanizması,
1. NO(g) + Cl2(g) 3 NOCl2(g) (hızlı)
2. NOCl2(g) + NO(g) Æ 2NOCl(g) (yavaş)
basamakları ile gösterilmektedir.
Bu tepkime ile ilgili,
I. Denklemi, 2NO(g) + Cl2(g) Æ 2NOCl(g) dir. II. Hızı, k[Cl2][NO] ya eşittir.
III. Birinci basamağın aktifleşme enerjisi, ikincisinkin- den küçüktür.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III
ÖYS
ÇÖZÜM:
Denklem taraf tarafa toplandığında,
2NO(g) + Cl2(g) Æ 2NOCl(g)
şeklinde olur. (I doğru)
Bir tepkimenin hızı en yavaş basamak tarafından belirle- nir. Buna göre, hızı k[NOCl2] . [NO] şeklinde olmalıdır.
(II yanlış)
Yavaş basamağın aktifleşme enerjisi daha büyüktür.
(III doğru)
Yanıt D
ÇÖZÜM: Tepkimenin başka bir grafiği ya da verilen bir bilgi olmadığından katalizör kullanılıp kullanılmadığı biline- mez. (I doğru)
Grafikte iki ayrı oluşum gösterilmiştir. Bu durumda tep- kime 2 basamaktan oluşan mekanizmalı bir değişimdir. (II doğru)
ilk basamak daha düşük aktifleşme enerjisine sahip olduğundan daha hızlı gerçekleşir. tepkime hızı ise hızlı değil yavaş basamağa göre belirlenir. Grafikte aktvasyon enerjisi büyük olün yavaş olan adım 2. basamaktır. (III
doğru)
YANIT D
Kimya YGS-LYS Konu Anlatımlı Testine Geri Dön
Kd ile gösterilir. Suda çözünmüş veya gaz molekülleri için hesaplanabilir.
İleri ve geri tepkime hızlarının birbirine eşit olduğu bilindiği için, bu iki değer birbirine eşitlenerek derişimler cinsinden denge sabiti bulunabilir.
Burada ki ve kg oranlanarak Kd hesaplanabiliir.
Yani, tepkimenin ürünlerinin derişiminin, tepkimenin girenlerinin derişimine oranı denge sabitini verir. Burada unutulmamalıdır ki, pay ve paydaya yalnızca suda çözünmüş veya gaz moleküller yazılır.
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası