Kandaki Çinko Simgesi

&#;ikâyetiniz olsun veya olmas&#;n, kan de&#;erlerinize düzenli aral&#;klarla bakt&#;rman&#;zda fayda var. Biliyorsunuz ki baz&#; hastal&#;klar belirti göstermiyor, sadece belli tetkikler sonucunda anla&#;&#;labiliyor. Ayr&#;ca kan de&#;erlerinin düzenli ölçümü, eksik vitamin ve mineralleri de ortaya ç&#;kar&#;yor. Kan tahlili sonucunda LYM dü&#;üklü&#;ü veya yüksekli&#;i için bir tan&#; ald&#;ysan&#;z ve ne oldu&#;u konusunda daha çok bilgiye sahip olmak istiyorsan&#;z do&#;ru yerdesiniz! &#;&#;te tüm ayr&#;nt&#;lar&#;yla LYM yüksekli&#;i ve dü&#;üklü&#;ü…

Lenfosit (LYM) Nedir?

Lenfosit ya da LYM ne demek, LYM kan de&#;eri nedir, diye merak ediyor olabilirsiniz. LYM, bedende ba&#;&#;&#;&#;kl&#;k sisteminin çal&#;&#;mas&#;na engel olabilecek kanser hücreleri, bakteri, mantar ve virüs gibi yabanc&#; maddelere kar&#;&#; savunma gösteren beyaz kan hücrelerinin türleri aras&#;nda yer al&#;r. LYM, kemik ili&#;inde yer alan kök hücreler taraf&#;ndan üretilir.

Dola&#;&#;m sisteminde bulunan lenfositlerin temel görevi, vücudu tehlikeli organizmalara kar&#;&#; korumak. Lenfositler, antikor üreterek patojenleri ortadan kald&#;r&#;r, enfekte olan vücut hücrelerini yok eder ve onlara kar&#;&#; sa&#;l&#;kl&#; hücrelere bilgi gönderir. Böylece vücutta var olan enfeksiyon ortadan kald&#;r&#;l&#;r.

&#;nsan bedeninde bulunmas&#; gereken normal lenfosit miktar&#; ya&#;a göre de&#;i&#;iklik gösterir. Yani yeti&#;kinlerin, çocuklar&#;n ve bebeklerin farkl&#; aral&#;klarda lenfosit de&#;erleri bulunur.

B hücreleri ve T hücreleri olmak üzere iki tür LYM bulunur:

B Hücreleri: Kemik ili&#;inde üretilip boyun bölgesinde yer alan timüs bezlerine aktar&#;l&#;rlar. Vücudu d&#;&#; etkenlere kar&#;&#; korumay&#; buradan sürdürürler. B lenfositleri kendi içerisinde ikiye ayr&#;l&#;rlar. Bunlar; bellek B hücreleri ve düzenleyici B hücreleri olarak adland&#;r&#;l&#;r.

- Bellek hücreleri: Vücutta yabanc&#; bir maddeyle kar&#;&#;la&#;t&#;klar&#;nda, bu maddelerden kurtulmak için h&#;zl&#; bir &#;ekilde antikor yan&#;t&#; olu&#;tururlar. Y&#;llarca vücutta kal&#;p haf&#;zaya ald&#;&#;&#; yabanc&#; ve zararl&#; maddeler için daima savunma mekanizmas&#;nda görev al&#;rlar. Böylece muhtemel sald&#;r&#;lara kar&#;&#; daha çabuk hareket ederler. Ba&#;&#;&#;&#;kl&#;k sisteminin gelecekteki sald&#;r&#;lara daha çabuk yan&#;t vermesini sa&#;larlar.

- Düzenleyici hücreler: Bregler olarak da adland&#;r&#;l&#;rlar. B hücrelerinin yakla&#;&#;k yüzde 'ini olu&#;tururlar. Vücutta anti-inflamatuar görevi üstlenerek iltihap olu&#;umunu engellemeye yard&#;mc&#; olurlar. Ek olarak, di&#;er ba&#;&#;&#;&#;kl&#;k hücreleriyle etkile&#;ime girer ve düzenleyici T hücrelerinin üretimini sa&#;larlar.

- T Hücreleri: Kemik ili&#;inde üretilerek antikor olu&#;umuna destek olurlar. Güçlü bir antikor olu&#;umu demek, güçlü ve sa&#;l&#;kl&#; bir vücut demektir. T hücreleri kendi içerisinde be&#; ayr&#; göreve ayr&#;l&#;r. Bunlar; katil T hücreleri, düzenleyici T hücreleri, do&#;al öldürücü T hücreleri, haf&#;za T hücreleri, yard&#;mc&#; görevdeki T hücreleri.

- Katil hücreler: Enfeksiyonlu ya da kanserli hücreleri yok etmekle görevlidir.

- Düzenleyici hücreler: Ba&#;&#;&#;&#;kl&#;k sisteminde bask&#;nl&#;k kurarak düzen sa&#;lamaya yard&#;mc&#; olan hücrelerdir.

- Do&#;al öldürücü hücreler: Ba&#;&#;&#;&#;kl&#;k fonksiyonlar&#;n&#; düzenleyen bir ba&#;ka hücre tipidir.

- Haf&#;za T hücreleri: Vücutta daha önce var olan antijenlere kar&#;&#; koruyuculuk görevi üstlenir.

- Yard&#;mc&#; görevdeki hücreler: Ba&#;&#;&#;&#;kl&#;k tepkisini ba&#;latan hücrelerdir.

LYM Kaç Olmal&#;?

Sa&#;l&#;kl&#; ve yeti&#;kin bir insan&#;n her bir mikrolitre kan&#;nda mikrolitre aras&#; LYM oran&#; bulunmas&#; gerekiyor. Sa&#;l&#;kl&#; çocuklarda ise bu oran biraz daha yüksek olabilir, yani – aras&#; LYM de&#;eri normal kar&#;&#;lan&#;r. LYM bebeklerde kaç olmal&#;, sorusunu merak edenler olabilir. Bebeklerde LYM de&#;erinin mikrolitreye kadar ç&#;kmas&#; normal. De&#;er, daha yüksek ç&#;kt&#;&#;&#;nda uygun bir tedavi &#;ekli uygulanmas&#; gerekir.

Bebeklerde ve çocuklarda LYM de&#;erinin daha yüksek olmas&#; normal. Bunun sebebi, ba&#;&#;&#;&#;kl&#;k sistemlerinin yeni geli&#;meye ba&#;lamas&#;. Lenfosit de&#;erinin geçici olarak yükselmesi, yeti&#;kinlerdeki gibi, yak&#;n zamanda gerçekle&#;en bir enfeksiyona ba&#;l&#; olabilir. Fakat kronikle&#;en bir yükseklik varsa mutlaka doktora dan&#;&#;mak, alt&#;nda yatan sebepleri ara&#;t&#;rmak gerekiyor.

LYM De&#;erlerinin Tespiti &#;çin Kan Testi Nas&#;l Yap&#;l&#;r?

Kandaki LYM de&#;erini saptamak için iki farkl&#; kan testi uygulanabiliyor. Bunlar:

- Tam kan say&#;m&#;: Kanda yer alan beyaz ve k&#;rm&#;z&#; hücreler, kan&#; p&#;ht&#;la&#;t&#;rmaya yarayan trombositler ve hemoglobinler tam kan say&#;m&#; ile ölçülebilir.

- Ak&#;m sitometrisi: Tam kan say&#;m&#;na göre daha ayr&#;nt&#;l&#; bir testtir. Bu testte hem lenfositlerin ayn&#; kökten gelip gelmedi&#;i (kan kanseri gibi) hem farkl&#; lenfositlerin miktarlar&#; ölçülür.

Kan tetkiklerinde LYM de&#;eri, referans aral&#;&#;&#; d&#;&#;&#;nda bir oranda ç&#;kt&#;ysa uzman hekimlerce gerekli görülen di&#;er tetkiklere yönlendirilir. Hastaya te&#;his konur ve uygun bir tedavi yöntemi uygulanmaya ba&#;lan&#;r. Tetkiklerde LYM normal de&#;erlerde de&#;ilse ya LYM yüksekli&#;i ya da LYM dü&#;üklü&#;ü tan&#;s&#; konulur.

LYM yüksekli&#;i ve dü&#;üklü&#;ünün geçici durumlardan dolay&#; da de&#;i&#;kenlik gösterebilece&#;ini unutmamak gerekiyor. Özellikle ki&#;inin ya&#;ad&#;&#;&#; stresten geçirdi&#;i gribal enfeksiyonlara kadar pek çok etken, LYM de&#;erinin referans aral&#;&#;&#;n&#;n d&#;&#;&#;nda ç&#;kmas&#;na yol açabilir. Bu nedenle ki&#;inin tetkiklerinin yan&#; s&#;ra öyküsünü de dikkate almak gerekir.

LYM Dü&#;üklü&#;ü (Lenfopeni)

Yeti&#;kin bir insanda LYM dü&#;üklü&#;ünden bahsedilebilmesi için yap&#;lan kan tahlillerinde mikrolitrenin alt&#;nda bir LYM de&#;eri görülmesi gerekir. Çocuklarda ise bu oran ’in alt&#;nda seyrederse LYM dü&#;üklü&#;ü say&#;l&#;r. LYM dü&#;üklü&#;ü kimi zaman geçici bir durum da olabilir.

LYM dü&#;üklü&#;ü, vücutta herhangi bir belirti göstermeyebilir. Özellikle yeti&#;kinlerde özel bir semptoma rastlanmas&#; son derece nadirdir. Yine de baz&#; vakalarda çe&#;itli belirtilerin görülmesi mümkündür. LYM dü&#;üklü&#;ünde &#;u belirtilerin ya&#;and&#;&#;&#; gözlemlenebilir:

- Gece terlemeleri,

- Deri döküntüsü,

- Sürekli öksürük,

- Yüksek ate&#;,

- Burun ak&#;nt&#;s&#;,

- Eklem a&#;r&#;lar&#;,

- Ani kilo kay&#;plar&#;.

Bu belirtiler, pek çok farkl&#; durumda gerçekle&#;ebilir. Tamam&#;n&#;n ya da herhangi birinin her zaman LYM dü&#;üklü&#;ünün belirtisi oldu&#;unu söylemek mümkün de&#;il.

LYM, ba&#;&#;&#;&#;kl&#;k sisteminin yap&#; ta&#;lar&#;ndan biri oldu&#;u için dü&#;üklü&#;ü söz konusu oldu&#;unda; ba&#;&#;&#;&#;kl&#;k sistemi vücudu yeterli düzeyde zararl&#; organizmalara kar&#;&#; koruyamaz. Bu nedenle vücut pek çok hastal&#;&#;a kar&#;&#; aç&#;k olur.

Ayr&#;ca lenfosit dü&#;üklü&#;ü hamilelerde anne ve bebek sa&#;l&#;&#;&#;n&#; tehlikeye atabiliyor. Tekrarlanan dü&#;ük (bebek kayb&#;) problemlerinde anne adaylar&#;na lenfosit a&#;&#;s&#; uygulanmaktad&#;r. Lenfosit dü&#;üklü&#;ü kontrol alt&#;na al&#;nmal&#;, al&#;namad&#;&#;&#; takdirde grip, kanser, AIDS gibi hastal&#;klar görülebilir.

LYM Dü&#;üklü&#;ünün Nedenleri Nelerdir?

LYM de&#;erlerinin dü&#;üklü&#;ü rahats&#;zl&#;&#;&#;na “lenfopeni” ad&#; veriliyor. LYM de&#;erlerinde kimi zaman geçici dü&#;üklükler görülse de lenfopeni ciddiye al&#;nmas&#; gereken bir rahats&#;zl&#;kt&#;r. LYM dü&#;üklü&#;ü nedenleri nelerdir, LYM dü&#;üklü&#;ü neden olur, sorular&#;na cevap vermemiz gerekirse &#;u rahats&#;zl&#;klar&#; sayabiliriz:

- Herhangi bir hastal&#;k nedeniyle lenfositlerin dalak ya da lenf bezlerinde kalmas&#;;

- Yetersiz beslenme, stres, kemoterapi ve kortizon gibi tedaviler;

- Vücuttaki toksinlerin lenfositleri yok etmesi;

- Vücudun yetersiz miktarda lenfosit üretmesi;

- Hodgkin lenfoma benzeri kan hastal&#;klar&#;;

- Tüberküloz, AIDS ve viral hepatit benzeri bula&#;&#;c&#; hastal&#;klar;

- Steroid kullan&#;m&#;;

- Nadir görülen baz&#; kal&#;tsal hastal&#;klardan Ataksi telenjiektazi, DiGeorge anomalisi;

- Halk aras&#;nda kelebek hastal&#;&#;&#; ad&#;yla da an&#;lan lupus gibi otoimmün rahats&#;zl&#;klar;

- &#;iddetli kombine immün yetmezlik sendromu ve Wiskott-Aldrich sendromu.

LYM Seviyesini Yükseltecek Öneriler

LYM dü&#;üklü&#;ü ciddi ve takip edilmesi gereken bir rahats&#;zl&#;kt&#;r. Bu nedenle doktor kontrolünde ilaç ve takviye kullan&#;lmal&#;d&#;r. Ancak baz&#; önerilere uyarak LYM dü&#;üklü&#;ü tedavisine destek olabilirsiniz.

- Bol su tüketimi,

- Doktorun bilgisi dâhilinde D vitamini kullan&#;m&#;,

- Sigara ve alkolden uzak durulmas&#;,

- Limon, greyfurt, portakal ve mandalina gibi yüksek C vitamini içeren meyvelerin tüketilmesi,

- Kavun, bal kaba&#;&#;, marul, havuç ve &#;spanak gibi beta karoten içeren besinlerin tüketilmesi,

- K&#;rm&#;z&#; et ve ye&#;il yaprakl&#; sebzeler gibi çinko içeren besinlerin tüketilmesi.

Bu önerileri doktorunuza dan&#;&#;arak uygulamal&#;s&#;n&#;z. Özellikle D vitamini konusunda mutlaka uzman görü&#;üne ba&#;vurarak hareket etmelisiniz.

LYM Yüksekli&#;i (Lenfositoz)

Kan tahlil sonuçlar&#;na göre yeti&#;kin bir insan&#;n lenfosit de&#;erinin üzerinde, çocuklarda ise de&#;erinin üzerine ç&#;kmas&#; durumunda LYM yüksekli&#;i yani lenfositoz te&#;hisi konulmaktad&#;r. Geçici bir durum olarak rastlan&#;labilece&#;i gibi sürekli yüksek olmas&#; durumu da ya&#;anabilir. LYM'nin sürekli yüksek olmas&#;, ciddi sorunlar&#; i&#;aret edebilir ve yeni problemlere neden olabilir.

T&#;pk&#; LYM dü&#;üklü&#;ü gibi LYM yüksekli&#;i de doktor kontrolünde takip edilmesi gereken ciddi hastal&#;klardan biridir. LYM yüksekli&#;i, genel olarak baz&#; hastal&#;klar&#;n geçirilmesinden sonra yüksek bulunabilir. De&#;er, belli bir süre daha yüksek seyreder ve sonras&#;nda normale döner. Özellikle enfeksiyon geçirmi&#; bir bebe&#;in LYM yüksekli&#;i normal kar&#;&#;lan&#;r.

LYM yüksekli&#;i, t&#;pk&#; dü&#;üklü&#;ü gibi kendini çok fazla belli etmese de en çok rastlanan belirtileri &#;unlard&#;r;

- Halsizlik,

- &#;shal,

- Mide bulant&#;s&#;,

- Yüksek ate&#;.

Bu belirtiler sadece LYM yüksekli&#;inin de&#;il, altta yatan farkl&#; hastal&#;klar&#;n da i&#;areti olabilir. Farkl&#; rahats&#;zlar&#;n belirtisi de olabilecek bu &#;ikayetleri ya&#;ad&#;&#;&#;n&#;zda en yak&#;n sa&#;l&#;k kurulu&#;una ba&#;vurmal&#;s&#;n&#;z.

LYM Yüksekli&#;inin Nedenleri Nelerdir?

LYM yüksekli&#;i nedenleri nelerdir? Farkl&#; rahats&#;zl&#;klar da LYM yüksekli&#;ine neden olabiliyor. Rutin kan testlerinde ortaya ç&#;kan ve herhangi bir hastal&#;&#;a ba&#;l&#; olmayan LYM yüksekli&#;i için ek tahliller yap&#;lmas&#; gerekir. Lenfositozun nedenleri aras&#;nda kronik enfeksiyonlar, inflamatuar ba&#;&#;rsak hastal&#;klar&#; ve baz&#; kanserler bulunabiliyor. LYM de&#;erinin yüksek olmas&#;na yol açan nedenler aras&#;nda farkl&#; hastal&#;klar da yer alabilir:

- Grip,

- Adenovirüs,

- Hipotiroid,

- K&#;zam&#;k,

- Kabakulak,

- Sar&#;l&#;k,

- Tüberküloz,

- Halk aras&#;nda Akdeniz ya da Malta Hummas&#; olarak da bilinen Brusella (Bakteriyel rahats&#;zl&#;k),

- Toksoplazma (Parazit rahats&#;zl&#;&#;&#;),

- Vaskülit (Kan damar&#; iltihab&#;),

- Lenfoma,

- Akut lenfositik lösemi,

- Kronik lenfositik lösemi,

- HIV,

- Bo&#;maca,

- Frengi,

- AIDS gibi hastal&#;klar&#;n varl&#;&#;&#;nda LYM art&#;&#;&#; görülebilir.

LYM Seviyesini Dü&#;ürecek Öneriler

LYM yüksekli&#;i doktor kontrolü alt&#;na al&#;nmas&#; gereken ciddi problemlerden biridir. Düzenli olarak kan testleri ile LYM de&#;erleri izlemeye al&#;nmal&#;d&#;r. Gerekli görülen durumlarda doktor, ilaç tedavisine ba&#;vurur. E&#;er de&#;erlerde bir dü&#;ü&#; görülmüyorsa hastaya daha detayl&#; kan tetkikleri ve biyopsi uygulanabilir. Test sonucuna göre hastaya te&#;his konur. Daha sonra bu hastal&#;klar için en uygun tedavi uygulanmaya ba&#;lan&#;r.

Baz&#; önerilere uyarak LYM yüksekli&#;ini dü&#;ürmeye destek olunabilir. Ancak önerilerin mutlaka uzman doktora dan&#;&#;&#;larak uygulanmas&#; gerekir. LYM de&#;erini dü&#;ürmek için uygulanabilecek önerilerden baz&#;lar&#;:

- Sigara ve alkol kullan&#;m&#;n&#;n tamamen b&#;rak&#;lmas&#;,

- &#;deal kilonun üstüne ç&#;kmamak veya alt&#;na dü&#;memek,

- Düzenli bir &#;ekilde egzersiz yapmak,

- Dengeli ve sa&#;l&#;kl&#; beslenmek,

- Stresten daima uzak kalmaya çal&#;&#;mak.

Daha önce belirtildi&#;i gibi, LYM dü&#;üklü&#;ü ve yüksekli&#;i farkl&#; nedenlerle ortaya ç&#;kabiliyor. Ço&#;unlukla belirti göstermese de rahats&#;zl&#;k, rutin kan testlerinde kolayca tespit edilebilir. Vücudun savunmas&#;z kalmamas&#; ad&#;na, LYM dü&#;üklü&#;ü ve yüksekli&#;i için gerekli tedavilerin h&#;zl&#; bir &#;ekilde yap&#;lmas&#; gerekir.

Siz de LYM dü&#;üklü&#;ü veya yüksekli&#;ini tespit etmek için gerekli kontrolleri yapt&#;rabilirsiniz. Tüm rahats&#;zl&#;klar&#;n erken te&#;hisle çok daha kolay tedavi edilebilece&#;ini unutmamal&#;s&#;n&#;z. Bu konuda bireysel ara&#;t&#;rmalar&#;n&#;zla yol almak yerine alan&#;nda uzman bir doktorla ayr&#;nt&#;l&#; &#;ekilde konu&#;man&#;z çok daha do&#;ru olur.

Kreatinin Ne Demek?

Kreatinin çocuk ve yetişkin olmaksızın herkesin vücudunda bulunan bir değerdir. “Kreatinin nedir?” sorusuna verilebilecek birkaç cevap bulunur. Kreatinin vücutta doğal olarak üretilen ve çok az miktarda besinlerde bulunan bir amino asittir. Kreatinin karaciğerde üretilir, kaslarda bulunur ve vücutta enerji için kullanılır. Aslında kreatinin, kandaki normal kas fonksiyonunun yan ürünü olan kimyasal atık bir üründür. Bu atık kasların normal olarak aşınması ve yıpranmasından kaynaklanır. Kreatinin böbreklerden süzülerek idrar yoluyla atılır. Kas çokluğu kreatinin değeri üzerinde etkilidir. Hareket seviyesi, ilaçlar ve vücut yapısı da kandaki kreatinin değerini belirlemede rol oynar.

Kreatinin Normal Değeri Nedir?

Kreatinin değeri vücuttaki kas ile doğrudan ilgilidir. Yani bir kişi ne kadar kasa sahipse kreatinin değeri de o kadar fazladır. Kandaki kreatinin seviyeleri, kişinin kas kütlesi ve böbrek fonksiyonlarını ele verir. Normal kreatinin değeri 0,5 ila 1,2 arasındadır. Kreatinin değerleri yaşa ve cinsiyete göre değişkenlik gösterir. Normal böbrek fonksiyonlarına sahip;

• Erkeklerde yaklaşık 0,,2 miligram kreatinin,
• Kadınlarda yaklaşık 0,,1 miligram kreatinin bulunur.

Bu oranın kadınlarda daha düşük olmasının nedeni kadınların erkeklere göre daha az kas kütlesine sahip olmasıdır. Yine aynı sebeple çocuklarda kreatinin değeri hem kadınlara hem de erkeklere göre daha düşüktür. Yaşa ve cinsiyete göre kreatinin değerleri şöyle verilebilir:

• yaş arası erkeklerde 0,,2 miligram
• yaş arası kadınlarda 0,,0 miligram
• yaş arası erkeklerde 0,,3 miligram
• yaş arası kadınlarda 0,,1 miligram
• 61 yaş üzeri erkeklerde 0,,3 miligram
• 61 yaş üzeri kadınlarda 0,,2 miligram

Kreatinin Testi

Kreatinin yüksekliği ve kreatinin düşüklüğü kolaylıkla öğrenilebilir. Kreatinin değeri hem kanda hem de idrarda test edilebilir. Böylece böbrek fonksiyonları ve böbreklerin durumu bu testle değerlendirilebilir.

Serum kreatinin testi, kanda kreatinin değerini gösteren testtir. Alınan kan ile birlikte serum kreatinin testi laboratuvarda test edilir. Kandaki kreatinin normal seviyesi Avrupa değerlerinde liste başına 74,3 ila mikromol iken ABD’de bu oran 0,84 ila 1,21 miligramdır.

İdrar kreatinin testi ise son 24 saatte alınan bir idrar örneği ile ölçülebilir. Avrupa’da idrar testindeki normal kreatinin değeri erkekler için 8,,9 mikromol iken kadınlar için 5,,9 mikromol kabul edilir. ABD’de bu değerler erkeklerde miligram iken kadınlarda miligramdır. Bu değerlerin üzerindeki rakamlar idrarda kreatinin yüksekliği olarak kabul edilir ve doktorlar tarafından ek testler istenebilir.

İdrar ile ölçülen kreatinin değerleri serum kreatinin sonuçları ile birlikte değerlendirilebilir. Bu sayede böbrek fonksiyon testi olan kreatinin klirensini hesaplamak mümkündür. Yani böbreklerin kanı ne kadar iyi filtrelediği ölçülebilir.

Kreatinin klirensi yüzde 90 ve üzeri ise böbrekler normal, yüzde arası hafif, yüzde arası orta düzey, yüzde arası ciddi, yüzde 15'den düşük ise son dönem böbrek yetersizliğini gösterir.

Kreatinin Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

Normal kreatinin değeri yaşa, cinsiyete ve vücut ölçüsüne göre değişkenlik gösterir. Kreatinin normal değeri kadınlarda ve erkeklerde farklıdır. Böbrek fonksiyonlarının normal olmadığı ya da böbrek hasarı gibi durumlarda böbrekler sağlıklı çalışamaz ve atıkları yeterli şekilde filtreleyemez. Bu da kanda kreatinin değerinin yükselmesine neden olur. Rutin kan tetkiklerinde yüksek kreatinin değeriyle karşılaşan kişilerin ileri böbrek sorunlarına sahip olduğu ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda iştahsızlık, kusma, kaşıntı, halsizlik ve grip belirtileri gibi semptomlar görülebilir. Böbrekler çalışmadığında suyu atamazsa vücutta su birikir ve bu da bacaklarda şişmeye ve nefes darlığına neden olabilir.

Kreatinin yüksekliği vücudun susuz kaldığına, yüksek protein alındığına ya da kreatinin takviyesi alındığına işaret edebilir. Bu sebepler böbrekleri geçici olarak zorlayabilir ancak kreatinin yüksekliği bir hastalığın da göstergesi olabilir. Bu nedenler ve belirtileri şöyle sıralanabilir:

Böbrek Enfeksiyonu: Piyelonefrit olarak bilinen böbrek enfeksiyonu bir tür idrar yolu enfeksiyonudur ve kreatinin değerlerini yükseltebilir. Bakteri ve virüslerin böbreklere ulaşmadan böbrek yollarında enfeksiyona sebep olmasıyla gerçekleşir. Ateş, sık ve yanma ile idrar yapma, kötü kokulu idrar, mide bulantısı, kusma, titreme, sırt, yanlar ve kasıklarda ağrı, koyu, kanlı ve bulanık idrar gibi belirtiler piyelonefritten şüphelenilmesi için yeterlidir.

Diyabet: Diyabet pek çok sorunu beraberinde getirdiği gibi böbreklerde de yük oluşturur. Tip 1 ve tip 2 olmak üzere iki çeşidi bulunan diyabetin genel olarak sık idrar çıkma, sık susama hissi, iştah artışı, yorgunluk, bulanık görme, yaraların geç iyileşmesi, ellerde ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma hissi semptomları arasındadır.

Yüksek Tansiyon: Atardamarlara binen kan yüküyle ortaya çıkan yüksek tansiyon, böbrek çevresindeki damarlara da hasar verebilir. Bu da böbrek fonksiyonlarını etkilerken yüksek tansiyona bağlı kreatinin yüksekliğine neden olabilir. Sinsi bir hastalık olan yüksek tansiyona karşı rutin kontrol ihmal edilmemelidir.

Kalp Hastalıkları: Damar sertliği (ateroskleroz) veya konjestif kalp yetmezliği gibi kalp ve kan damarlarını etkileyen hastalıklar, böbrek fonksiyonlarında da sorunlara neden olabilir. Çünkü böbreklerdeki kan akışı olumsuz etkilenir. Bu da uzun vadede hasar bırakır. Damar sertliği genellikle ciddi tıkanmalar olmadığı sürece ortaya çıkmaz. Bazı ateroskleroz durumlarında göğüs ağrısı, nefes darlığı, anormal kalp atışı, yorgunluk, felç ve konuşma güçlüğü gibi belirtiler gösterebilir. Konjestif kalp yetmezliğinde de nefes almada zorluk veya nefes darlığı, yorgunluk, karın, ayaklar ve bacaklarda şişkinlik görülebilir.

İdrar Yolları Tıkanması: Böbrek taşı, prostat ve tümör gibi nedenlerle idrar yolları tıkanabilir. Bu nedenle idrar böbreklerde birikebilir ve hidronefroz oluşabilir. İdrarda kreatinin yüksekliği idrar yolları tıkanıklığına işaret eder. Bunun yanı sıra sırtta ve yanlarda ağrı, yorgunluk, sık ve ağrılı idrara çıkma, kanlı idrar, az miktarda ya da sızıntı şeklinde idrar yapmak gibi belirtileri bulunur.

Böbrek Yetmezliği: Böbrek yetmezliği akut veya kronik olabilir. Kreatinin yüksekliği daha çok böbrek yetmezliğinde görülür. Kronik böbrek yetmezliği uzun vadede ortaya çıkarken, akut böbrek yetmezliği kısa vadede sonuçlar doğurur. Böbrek yetmezliğinde zayıf ve yorgun hissetme, mide bulantısı, bilinç bulanıklığı, baş ağrısı, uyku sorunu, kas krampları, nefes darlığı, kaşıntı, göğüs ağrısı ve az idrara çıkma gibi belirtiler ortaya çıkar. Böbrek fonksiyonlarının yetersiz olduğu durumlarda önerilen diyaliz tedavisine, diğer değerlerin yanı sıra kreatinin değerlerine bakılarak da karar verilir.

Glomerülonefrit: Böbreklerin kanı süzen kısımları iltihaplandığında glomerülonefrit oluşabilir. Bu durum da böbrek yetmezliğine neden olabilir. Yüksek tansiyon, pembe veya kahverengiye yakın kanlı idrar, yüksek protein seviyesine bağlı köpüklü idrar, yüz, el ve ayaklarda sıvı birikmesi glomerülonefrit ile birlikte görünür.

İlaç Toksititesi: Antibiyotik, kardiyovasküler ilaçlar, kemoterapi ilaçları, idrar söktürücü ilaçlar, lityum ve proton inhibitör pompa ilaçları böbrekler üzerinde ciddi yükler oluşturabilir ve böbrek fonksiyonlarını bozabilir.

Kreatinin Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?

Kreatinin düşüklüğü de kreatinin yüksekliği gibi kan ve idrar testlerinde tespit edilebilir. Kreatinin düşüklüğü belirtileri kreatinin değerinin neden düştüğüne bağlı olarak değişir. Kreatinin düşüklüğünün nedenleri ve belirtileri ise şunlardır:

Düşük Kas Kütlesi: Kas yoğunluğu kreatinin değerini doğrudan etkilediği için düşük kas kütlesine sahip olmak kreatinin değerlerinin düşmesinin bir nedeni olarak kabul edilir. Yaşa bağlı olarak kas yoğunluğunun azalması ile kreatinin değerlerinin düşmesi riski de artar. Yetersiz beslenme de düşük kas kütlesine neden olabilir. Bu nedenle kreatinin düşüklüğüne karşı beslenmenize özen göstermelisiniz. Myastenia gravis ve kas distrofisi gibi ciddi kas hastalıklarında kreatinin düşmesi muhtemeldir. Düşük kas kütlesine bağlı olarak düşen kreatinin belirtileri arasında kas ağrısı, kas sertliği, kas güçsüzlüğü ve harekette azalma yer alır.

Aşırı Kilo Kaybı: Ciddi düzeyde yaşanan kilo kaybı kas kütlesinde de azalmaya neden olur. Bunun sonucunda kreatinin düşüklüğü kaçınılmazdır.

Karaciğer Hastalıkları: Kötü karaciğer fonksiyonu kreatinin üretiminde etkilidir. Karaciğere bağlı gelişen kreatinin düşüklüğünde karın ağrısı, sarılık, karın şişmesi, solgunluk, katran rengi veya kanlı dışkı görülebilir.

Aşırı Su Kaybı: Hamilelik, fazla su alımı veya bazı ilaçlar vücutta su kaybına neden olur. Bu durumda ise kreatinin değeri düşebilir.

Hamilelik: Hamileyken böbreklere doğru kan akışı yükselir. Bu da kreatinin vücuttan atılmasını artırır. Gebelik süresince kandaki kreatinin seviyesi bu sebeple daha düşük seyreder.

İdrarda Kreatinin Düşüklüğü ve Yüksekliği

Kas yapısına da bağlı olarak vücutta düzenli olarak üretilen kreatinin seviyesini ölçmek için kan veya idrar üzerinde yapılan testler yeterlidir.

“Kreatinin kaç olursa tehlikeli?” gibi bir soru sorulması olağandır. Çünkü kreatinin yüksekliği veya kreatinin düşüklüğü böbrek sağlığını ele verir. İdrarda kreatinin yüksekliği ve düşüklüğü için buna sebep olan etmene bağlı olarak bir tedavi gerekir.

Kreatinin yüksekliğine neden olan hastalığın teşhisiyle birlikte tedavi de şekillenir.

Kreatinin değerlerinizin yükselmesi içinse doktorunuz herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymayabilir. Beslenme yetersizliğine bağlı olarak gelişen kreatinin düşüklüğünde doktorunuzun protein destekli önerebileceği bir diyet kreatinin yükselmesini sağlayabilir.

Bazı durumlarda kas kütlenizi güçlendirmek kreatinin düşüklüğünün önüne geçebilir. Kas kütlenizin artması için uzman kontrolünde egzersizler önerilebilir. Haftada birkaç gün kuvvet egzersizi yapmak kas kütlesini arttırabilir. Yüzme, yürüyüş, koşu, bisiklet, ağırlık kaldırma ve aerobik egzersizler denenebilir. Ancak spora başlamadan önce doktora danışılmalıdır.

Kanda WBC Nedir?

Beyaz kan hücreleri, akyuvarlar ya da bir diğer adıyla lökositler (WBC-White Blood Cell), tam kan sayım tahlillerinde incelenen bir parametredir. Vücuttaki görevleri; savunmada yer alıp enfeksiyonlarla savaşmaktır.

Vücudu mikrop, bakteri ve toksinlerden korumakla yükümlüdürler. Vücutta istilacıları aramak amacıyla kanda hareket ederler. WBC normalde kan damarlarında bulunur ancak tehlike durumunda dolaşım sisteminden çıkar ve ilgili bölgedeki antijeni yok eder. Yani hızlı bir savunma hattı oluşturarak, hastalığın belirtileri henüz oluşmadan çoğalıp harekete geçer. Akyuvar değeri, referans değerlerle kıyaslanarak ölçümlenir.

WBC Türleri

“WBC tahlili nedir?” dendiğinde beyaz kan hücrelerin sayısının ölçülmesini sağlayan testtir. Buna lökosit testi de denir. WBC, toplam kan hacminin yüzde 1’ini oluşturur. Beyaz kan hücrelerinin nötrofil, lenfosit, monosit, eozinofil ve bazofil olmak üzere 5 tipi vardır. Bunlar şöyle sıralanabilir:

Nötrofiller: Vücuda giren antijenlere ilk müdahaleyi yapan WBC türüdür.

Lenfositler: Vücuda yabancbir madde girdiğinde çoğalarak direk yanıt verir ya da bağışıklık sistemi hücrelerini uyarmak amacıyla kimyasallar salgılar ve hücrelerin yabancı organizmalara saldırmasını sağlar.

Monositler: Bakterilere saldırarak onları yok eder ve dokularda bulunan ölü hücrelerin temizlenmesinden sorumludur.

Eozinofiller: Allerjik reaksiyonların yol açtığı iltihaplanma sırasında sayıları artar.

Bazofiller: Parazitlerin sebep olduğu enfeksiyon durumunda sayıları artar.

Normal WBC Değeri Kaç Olmalıdır?

Yetişkin bir kişinin sahip olduğu lökosit sayısı (WBC) değişkendir ancak WBC normal değeri mikrolitre başına 4 bin ila 11 bin arasındadır.

Lökositler yaşa göre değişiklik gösterirler. 1 mikrolitre kanda bulunması gereken yaşa göre WBC değerleri:

• 0 ila 1 ay: –
• 2 ila 12 ay: –
• 1 ila 3 yaş: –
• 4 ila 5 yaş: –
• 6 ila 15 yaş: –
• 15 yaş ve üzeri: –

Yaş gruplarında bu referans değerlerinin dışına çıkması halinde, yüksek ya da düşük olmasına bağlı sağlık sorunları görülebilir.

WBC Yüksekliği Nedir?

Özellikle istenen kan tetkiklerinde çıkan sonuçlara göre WBC yüksekliği endişe yaratır ve akıllara “WBC kaç olursa tehlikeli?” sorusunu getirir. Genel olarak, yetişkinlerde bir mikrolitre kanda 11 binden fazla beyaz kan hücresi (lökosit) sayısının yüksek bir beyaz kan hücresi sayısı olduğu kabul edilir ve buna lökositoz adı verilir. “WBC yüksekliği neden olur?” sorusuna ise şu cevaplar verilir:

• Hemoliz
• Lösemi ve lenfoma
• Alerjik reaksiyonlar
• Hormon bozuklukları
• Kalp krizi
• Doku hasarı
• Dalağın alınmış olması
• Enfeksiyonlar (bakteriyel veya viral kaynaklı)
• Kronik böbrek yetmezliği
• Aşırı egzersiz
• Romatoid artrit
• Sigara kullanmak
• Şiddetli duygusal ve fiziksel stres
• Tüberküloz
• Boğmaca
• Çok yüksek kan şekeri (Şeker koması)

Ayrıca gebelikte, beyaz kan hücreleri yaklaşık olarak 13 bin ila 15 bin arasında seyreder. Kanda WBC yüksekliği takip edilmeli ve altta yatan durum kontrol altında tutulmalıdır. Yüksekliğin altında yatan bir sebep yoksa, doğumdan 2 hafta sonra normal seyrine dönmelidir.

WBC Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?

Mikrolitre başına 4 binden az bir lökosit sayısı mevcutsa, vücudun enfeksiyonla olması gerektiği gibi savaşamayacağı anlamına gelebilir. WBC düşüklüğü lökopeni olarak bilinir ve bazı hastalıklara işaret eder.

Lökopeni, farklı hastalıklara bağlı olarak gün yüzüne çıkabilir. Bazı hastalık ve ilaçların yan etkisi olabileceği gibi ciddi hastalıkların da göstergesi olabileceği için önemsemek gereklidir. Bu yüzden tam kan sayımı neticesinde WBC değeri düşük çıkan kişilerin doktora görünmesi çok önemlidir. WBC düşüklüğü başlıca şu nedenlerle görülür:

Kemik İliği Sorunları: Kan hücrelerini üretiminden kemik iliği sorumludur. Düşük lökosit sayısının da altında yatan sebep çoğunlukla kemik iliği problemleri ile alakalıdır. Kemik iliği yetmezliği ve kanseri başlıca sebeplerdir. Kemoterapi, radyasyon gibi kanser tedavi yöntemleri de kemik iliğin WBC üretilmesini sekteye uğratabilir.

Otoimmün Bozukluklar: Lupus ve romatoid artrit gibi bazı otoimmün hastalıklar, vücudun kendi WBC’lerine saldırmasına ve yok etmesine neden olabilirler.

Enfeksiyon: Virüsler kemik iliğinizi etkileyebilir ve düşük lökosit oranına sebep olabilir. Kan enfeksiyonları, vücudun lökositleri normalden daha hızlı kullanmasına sebep olabilir. HIV, bir tür beyaz kan hücresini öldürür.

İlaçlar: Bazı ilaçlar ve antibiyotikler lökosit üretimini baskılayabilir

Beslenme: İyi bir şekilde beslenmemek veya folik asit, B12 gibi vitaminlerin düşük seviyelerde seyretmesi vücudun lökosit üretme şeklini etkileyebilir. Aşırı doz alkol tüketimi, vücudunuzdaki lökosit sayısını azaltabilir.

Dalak Sorunları: Dalak, WBC üretiminden de sorumludur. Enfeksiyonlar, kan pıhtıları ve diğer problemlerden ötürü dalak şişebilir ve normalden farklı çalışabilir bu da lökosit sayısının düşmesine neden olabilir. Dalakta meydana gelen büyüme WBC düşüklüğü yaratır.

Viral hastalıklar, karaciğer hastalıkları, sıtma ve verem gibi hastalıklar da WBC düşüklüğünün başlıca nedenlerindendir.

WBC Düşüklüğü Tedavisi

Tedavi için öncelikle eksikliğe neden olan etken bulunmalıdır ve ardından tedavi planı oluşturulmalıdır.

Viral hastalık kaynaklı olduğu takdirde, hastalık tedavisi tamamlandığında WBC sayıları da normale döner. Bağışıklık sistemindeki bir problemden kaynaklıysa, bağışıklık sistemi güçlendirici ilaçlar kullanılarak bir tedavi yolu çizilebilir. Bir ilacın yan etkisi olarak ortaya çıkmışsa, ilaca ara verilmeli ve kan değerleri izlenmelidir. Kemoterapi, radyoterapiye bağlı bir sebepse bir süre ara verilmeli ve değerlerin normale dönmesi sağlanmalıdır.

Bu tedavi yöntemlerinin yanı sıra hastanın sağlıklı bir beslenme planına uyması, kendini fazla yormaması da büyük önem taşır.