Parmak Kırığı Ne Kadar Sürede Iyileşir
Kemik Kırıklarının İyileşme Süreci
Kemik kendi kendini onarabilen bir yapıdır…
Kemik, kendi kendini onarabilen bir yapıdır. Kemikte kırılma meydana geldiği zaman; yeniden eski haline dönerek iyileşmesi pek çok faktöre bağlıdır. Örneğin; büyüme, antioksidanlar, kemiği yıkan ve yeniden yapan hücreler, hormonlar ve aminoasitler gibi pek çok faktör kırılan kemiğin iyileşmesinde büyük role sahiptir.
Kırık sonrası morluk iyileşme belirtisidir!
Kemik kırılır kırılmaz onarım süreci başlar. İyileşme dönemi üç evredir ve ilk evre olan yangı evresi birkaç gün boyunca devam eder. Kırığın iyileşmesini sağlayacak hücreler, ilgili bölgenin çevresinde toplandığı için morluk meydana gelir. Bu halk arasında kangren olma belirtisi olarak düşünülse de, oluşan morluk aslında iyileşmenin habercisidir.
Kemiğin iyileşmesi aylar sürüyor…
İkinci ise evre; tamir evresidir ve kırığın meydana gelmesinden 2 hafta sonra başlar. Bu evrede osteoblastların ve kondroblastların üretiyor oldukları proteinlerin üzerine kalsiyum minerali çöker. Bu çökme sonucunda sertleşme oluşur. Sonrasında ise kırık kemiğin sabitlenmesi için yumuşak kallus rol alır. Yeni gelişen bu yapı 6 ila 12 hafta arasında daha da sert bir hale gelerek sert kallus adını alır. Size, doktorunuz kemik iyileşmiş diyorsa; aslında bu sert kallus oluşmuş demektir.
Diğer üçüncü evre ise kemiğin iyileşmesi ve eski haline yeniden dönmesi için gereken yapılanma evresidir ve birkaç ay boyunca devam eder.
Sigara iyileşme dönemini olumsuz yönde etkiliyor!
Kırıkların iyileşme sürecinde, vücudumuza nasıl destek oluruz? sorusunun yanıtı çok önemlidir. Vücut zaten ilgili bölgenin onarımını yapıyor ve iyileşme sürecini devam ettiriyor. Peki, biz bu sürece nasıl destek oluruz? Sigara, yüksek kan şekeri, hormonal bozukluklar, damar rahatsızlıkları ve bağışıklık sistemini etkileyen ilaç kullanımları oluşan kırığın iyileşmesini olumsuz yönde etkiler. Bu yüzden sigarayı bırakmalı ve aklınızda olan tüm sorular için doktorunuza danışmalısınız.
İyileşme sürecinize destek olacak gıdaları tüketmeye özen gösterin…
Oluşan kırık serbest oksijen radikalleri açığa çıkarır. Bu süreçte; antioksidan olan E vitaminini, hem antioksidan hem de kollajen üretimi için ihtiyaç duyulan C vitaminini ve kalsiyum emilimini artıran D vitaminini tüketmek çok önemlidir. Ayrıca; kemiğin en önemli minerali olan kalsiyum yönünden zengin olan; yoğurt, süt ve peynir gibi besinleri tüketmek de çok faydalı olacaktır.
DERGİ - Kırıklarla ilgili beş yanlış bilgi
- Claudia Hammond
- BBC Future
Kaynak, Getty Images
Kımıldatabiliyorsanız kırık yok mudur?
Vücudumuz herhangi bir darbe aldıktan sonra ciddi bir sorun olup olmadığını anlamak için o bölgeyi rahat kımıldatabiliyor muyuz diye sorulur. Kımıldatıyorsak herhangi bir kırık yok diye düşünülür.
Oysa bazen kırık bir kemiği kımıldatmak mümkündür. Bu nedenle kemikte çatlak olup olmadığını anlamada bir kriter değildir bu.
Kırığın üç belirtisi ağrı, şişme ve şekil bozukluğudur. Ayrıca olay anında kırılma sesi duymak da mümkündür.
Kırık her zaman ağrı yapar mı?
Bazen kırığa rağmen ağrı olmayabilir. Düşüp bir yerini kırdıktan sonra hiç ağrı çekmeden yaptığı aktiviteye devam eden çok insan olmuştur. Normalde kemikte kırık ve çatlak ağrıya neden olur; ama bazen bunun küçük bir yerde olması fark edilmemesine neden olabilir.
Herhangi bir enfeksiyona ve kemiğin eğri kaynamasına meydan vermemek için kırığı fark eder etmez doktora gitmek gerekir.
Ancak yapılan araştırmalar, kol, bacak, belkemiği veya kalçasını kıran bazı insanların vücudunda on yıllar sonra kronik bir ağrı hissi oluşabildiğini gösteriyor. Neyse ki bu tür vakalara sık rastlanmıyor.
Yaşlı beyaz kadınlar kemik erimesi nedeniyle kırığa daha mı yatkın?
İleri yaştaki kadınlarda kemikte kırılma riskinin gençlere göre daha fazla olduğu doğrudur. Menopoz nedeniyle hormonlarda yaşanan değişim kemik yoğunluğunda ani düşüşe yol açtığı için, kemik erimesi (osteoporoz) kaynaklı kırıklara sık rastlanır.
Etnik köken bakımından ise ABD'de beyaz kadınlarda kalça kırılması siyah kadınların iki katı düzeydedir. Siyah kadınların kemiklerinin daha sağlam olması, çocukluktan itibaren kemik yoğunluklarının daha yüksek, kemik kaybının daha düşük oranda olması gibi etkenlere bağlanıyor.
Siyah kadınlar da kemik erimesi sorunu yaşayabilir, ama onlarda oran daha düşüktür. ABD'de 50 yaş üstü siyah kadınların sadece yüzde 5'inde kemik erimesi olduğu sanılıyor. Ancak bu oranın düşük olması, örneğin ABD'de bu kadınların kontrol amaçlı sevk oranlarının ve teşhis konduktan sonra tedavilerinin düşük olmasına bağlanıyor.
Ayak parmağı kırıldığında bir şey yapılmadığı için doktora görünmek gerekir mi?
Ayak parmağındaki kırık ve çatlaklarda alçıya alma söz konusu olmasa da kırığın çapını belirlemek ve uzun vadede ağrı ve deformasyona engel olmak için doktora görünmek gerekir. Kırık kötü bir açıda oluşmuşsa daha karmaşık bir tedavi, hatta ameliyat gerekebilir.
Kırık ayak parmakları çoğu zaman yanındaki parmaklara yapışık şekilde tutulur ve sert bir kalıp takılabilir. İyileşme süreci 4-6 haftadır. Ancak ayak baş parmağındaki kırıklar daha ciddidir ve bazen baldıra kadar alçıya alınıp 2-3 hafta bekletmek gerekebilir. Ama bunların kırılma ihtimali diğer parmaklardan daha düşüktür.
Kırık ayak tarağında ise, yandaki kemikler doğallığından birbirini düz tuttuğu için alçıya gerek olmaz ve ayak dinlendirildiği takdirde çoğu zaman düz bir şekilde iyileşir. Ancak baş ve küçük parmağın altındaki kemiklerin desteği olmadığından bunlarda ameliyat gerekebilir.
Alçıya almak gerekmese bile ayak parmaklarındaki kırık ve çatlakları doktora göstermek gerekir. Sağlık görevlileri parmağa destek olacak şekilde sargı takabileceği gibi, koltuk değneğine ihtiyaç olup olmadığını da belirleyebilir.
Kırık kemik iyileştikten sonra eskisinden daha mı sağlam olur?
Uzun vadede böyle bir şey söz konusu değildir. Ancak kırık iyileşirken etrafında koruyucu ekstra bir tabaka oluştuğundan buradaki kemik bir süreliğine normal kemikten daha sağlamdır. Zamanla bu tabaka ortadan kalkar ve birkaç yıl sonra buradaki kemik normale döner, ama yanındaki diğer kemiklerden daha sağlam olmaz.
Uyarı: Bu makale sadece genel bilgi verme amacıyla yazılmıştır ve doktor tavsiyesi olarak ele alınmaması gerekir. Makalenin içeriğinden yola çıkarak okurun kendi başına koyduğu teşhislerden BBC sorumlu değildir. Sağlığınızla ilgili herhangi bir endişeniz varsa doktorunuza danışın.
El ve Parmak Kırığı Nasıl Anlaşılır? Parmak Kırıkları Kaç Günde İyileşir, Nasıl Tedavi Edilir?
Kırık bir parmağın en belirgin semptomu, yaralanmadan sonra ani ağrıdır. Bazı kırıklar diğerlerinden daha ağrılı olabileceğinden, hepsi kırık stabilitesine bağlıdır.
El ve Parmak Kırığı Nasıl Anlaşılır?
Ellerimizi neredeyse her şey için kullanırız. Bu nedenle kazalar söz konusu olduğunda da en riskli bölgemiz ellerimizdir. Yaşanan pek çok kaza el kırılmalarına sebebiyet verebilir. Çoğunlukla el kırıkları; düşme, ezilme tipi yaralanmalar, bükülme yaralanmaları ya da ele gelen diğer darbelerle ilgilidir. Birçok yaralanma, düşüşünüzü engellemek için ellerinizi uzatmaktan kaynaklanır. Bu parmaklar, el ve bilekte kırılmaya neden olabilir. Düşmenin neden olduğu yaygın bir kırık, skafoid kırılmadır.
El kırıklarının belirtilerini ve semptomlarını anlamak, tıbbi yardım gerekip gerekmediğini belirlemenize yardımcı olur. Bununla birlikte, elinizin kırılıp kırılmadığını anlamanın tek kesin yolu röntgendir. El kırıklarının en yaygın semptomlarından bazıları;
Ağrı ve hassasiyet,
Şişme,
Kavrama veya hareket etme sırasında daha da kötüleşen ağrı,
Parmaklarda uyuşma,
Parmakları hareket ettirememe,
Morarma,
Deformiteler olarak sıralanır.
Parmak Kırıkları Kaç Günde İyileşir, Nasıl Tedavi Edilir?
Kırık parmakların tedavisi hangi kemiğin yaralandığına ve ne tür bir kırıkla uğraştığınıza bağlıdır. Ortopedi cerrahı, kırık parmağınızın ne kadar stabil olduğunu belirleyecektir. El cerrahisinden iyileşme genellikle birkaç hafta alçı takmayı gerektirir. Ek ameliyatlar gerekli olabilir. Tabi bu her zaman gerekli görülmeye de bilir. Elinizdeki kemikleri hareketsiz tutmak için parmak uçlarından ön kola veya dirseğe kadar altı haftaya kadar tam alçı takmak genel bir prosedürdür.
Bir yaralanmadan sonra, şişlik ve ağrı hala parmaklarınızın kullanımını kısıtlıyorsa veya parmaklarınız uyuşuyorsa mutlaka doktora gitmelisiniz. Bazı kırıklar hafif olabilir ve ağrı katlanılabilir olabilir. Fakat parmağınızın kırılmış olabileceğinden şüpheleniyorsanız, parmağın yanına bir kalem veya dondurma çubuğu yerleştirip ardından çubuğun ve parmağın etrafına ip ya da bez yardımı ile sararak ilk müdahaleyi yaptıktan sonra hemen doktora gitmelisiniz.
Parmak kemiğiniz kırıksa veya kırık olduğundan şüpheleniyorsanız mutlaka bir sağlık profesyonelinden yardım almalısınız. Parmak kırıkları sıklıkla ani ağrı, hareket yeteneğinden azalma, morarma, şişme ve sertleşme gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu gibi durumlarda parmak kırığı röntgen veya tomografi filmleriyle doğrulanan kırıklar uygun tedavi sonrasında sıklıkla iyileşirler. Peki parmak kırığı kaç günde iyileşir, parmak kırığı ne kadar sürede geçer?
Parmak Kırığı İyileşme Süresi Neye Bağlıdır?
Ortopedik vakaların en yaygın türlerinden biri olan parmak kırığı, yaş, cinsiyet, beslenme alışkanlıkları, kemik yapısı, kırığın türü ve şiddeti başta olmak üzere birçok farklı etkene bağlı olarak çeşitli şekillerde iyileşme süresi göstermektedir. Kemik yaşı yetişkin olan bireylerde (yaşın ilerlemesiyle birlikte) genellikle daha güç kaynama gösteren kemikler, çocuklarda daha sağlıklı ve kısa sürede tamamlanmaktadır. Fakat parmak kırığı vakalarında tek kriter yaş, yani kemik yaşı ve kemik kaynama kriteri değildir. Her ne kadar ortopedik açıdan belirleyici bir unsur olarak kabul etsek de, kırığın türü, şiddeti, boyutu ve nasıl meydana geldiği gibi birçok değişkene bağlı olarak farklılık gösterebilir.
Çocuklarda yetişkinlere kıyasla daha kıkırdak bir yapıya sahip olması ve kemik yapısının gelişimini tam manasıyla tamamlamaması nedeniyle bu durum daha sağlıklı bir şekilde atlatılabilir. Zira yetişkin bireylerde yanlış kemik kaynaması ya da kemiğin kaynamasını önleyen ortopedik birçok etken parmak kırığı vakalarında olumsuz anlamda önemli bir rol oynamaktadır. Buraya kadar sabırla okudunuz. Birazdan parmakta kırık iyileşme süresi hakkında net bilgiler vereceğim. Eksiksiz ve sabırla okuyunuz. Dilerseniz alttaki yazıma da göz gezdirebilirsiniz:
Parmak Kırığının İyileşmesi Ne Kadar Sürer?
Parmak kırıkları genelde acil servislerde en sık karşılaşılan kırık çeşitlerinden biridir. Bunun temel nedeni parmağın hem çok kullanılması hem de travmaya daha müsait olmasıdır. En sık görülen parmak kırıkları ise falankslarda ve metakarpal kemiklerdedir. Peki, birçok farklı kritere bağlı olarak farklı iyileşme süreleri gösteren parmak kırığı vakalarında dikkat edilmesi gereken en önemli kriterler nelerdir?
- Kırığın saptanması durumunda parmakların mümkün mertebe hareket ettirilmeden muhafaza edilmesine özen göstermelisiniz.
- Kırığın teşhis edilmesinin ardından adli müdahalede bir gecikme olma ihtimaline karşın 72 saat boyunca her 2 saatte bir buz tedavisi uygulamalısınız.
- Uygulanan buz tedavisi kırık bölgesinde oluşabilecek herhangi bir şişliğin önüne geçmekle kalmaz, kırık bölgesini sağlıklı bir şekilde muhafaza eder. Bu sayede olası bir yanlış kemik kaynamasının da önüne geçmiş olursunuz.
- Kırık bölgede ani hareketlerden kaçınmalı, mümkün olduğunca hareket ettirmemelisiniz.
- Kırık el parmaklarından birinde ise yüzük ya da herhangi bir aksesuar takıyorsanız çıkarmalısınız.
- Temiz bir bez ile sarılan kırık bölgesinin ısı, deri rengi ve nabız kontrolü her 10 dakikada bir yapılmalı ve sağlığı tehdit edecek herhangi bir unsuru gözden kaçırmamalısınız.
Tüm bunları kavradığımıza göre artık parmak kırıklarının iyileşme süreleri hakkında bilgi vereyim. Bu sürelerin herkeste aynı olmayacağını, kişiden kişiye değişiklik gösterebileceğini unutmayın.
Çocuklarda Parmak Kırığı Ne Zaman İyileşir?
Yaş, cinsiyet ve kırık türüne bağlı olmak üzere değişkenlik gösteren parmak kırığı vakaları, yapılacak olan radyolojik değerlendirme sonrası saptansa da, bu gibi vakalar çocuklarda 7 ila 15 gün arası düzelme gösterir. Tam düzelme çok daha uzun zaman alacaktır.
Yetişkinlerde Parmak Kırığı Ne Zaman Geçer?
Yapılacak radyolojik ve klinik değerlendirme sonucu saptanan parmak kırığı yetişkinlerde 4 ile 6 hafta aralığında iyileşme gösterir.
Yaş ilerledikçe parmak kemiği kırığının iyileşme süresi de artış göstermektedir. En doğru sonucu bir ortopedi bölümü doktoruna muayene olarak öğrenebilirsiniz. Merak ettiklerinizi ve eklemek istediklerinizi konu altındaki yorum bölümüne yazabilirsiniz. Cevap vermekten mutluluk duyacağım. Yorumlarınızı bekliyor olacağım.
Kaynakça:
- Common finger fractures and dislocations – PubMed (nih.gov)Erişim Tarihi: 15.10.2021
- Finger Fractures as an Early Manifestation of Primary Hyperparathyroidism Among Young Patients (nih.gov)Erişim Tarihi: 15.10.2021
(Bu yazı ilk defa 22 Mart 2018 tarihinde yazılmıştır. Ardından 15 Ekim 2021 tarihinde güncellenmiştir.)