Toz Akarı Nedir

Ev tozlarının içinde bulunan ev tozu böceğine akar (mite) denilmektedir. Akarlar, solunumsal alerjenler arasında polenlerden sonra en sık alerji etkenidir. Akarlar; şeffaf, ince, örümcek benzeri, gözle görünmeyen, yaklaşık 3 mikron büyüklüğünde böceklerdir. Mikroskop yardımıyla tespit edilebilirler.
 

Alerji için önemli iki önemli akar türü 

Dermatophagoides pteronysinus (d1)

Dermatophagoides farinae (d2)
 

İnsan cilt ve döküntülerini temel beslenme kaynağı olarak kullanırlar. Yaşamlarını devam ettirebilmeleri için yaklaşık 30 -34°C sıcaklığa ve % 60-80 neme ihtiyaç duyalar. Bundan dolayı; en çok yünlü ve pamuklu eşyalarda, halı, yatak, yastık, koltuk, tüylü giysiler ve oyuncakların içinde bulunurlar. Bu bölgelerden alınan 1 gr ev tozunda 2000-15000 akar bulunmaktadır. Alerjiye neden olan temel madde akarların dışkılarıdır. Bunlar çiçek poleni büyüklüğünde olduğundan kolaylıkla uçuşabilir ve bu havayı soluyan kişide alerjik reaksiyonlara yol açabilirler. Bir akar 2-4 aylık yaşamı süresince kendi ağırlığının yaklaşık 200 katı kadar dışkı üretebilmektedir. Akarlara bağlı alerjide yakınmalar özellikle uykudan uyanınca başlayan, burun tıkanıklığı, burun akıntısı, nefes darlığı (astım) ve nadiren de gözde kaşıntı-kızarıklık şeklindedir.
 

Ev tozu alerjeninden korunma önerileri

• Yatak, yastık, yorgan vb. eşyalar pamuk, yün veya kuştüyü olmamalıdır. Elyaf olanlar tercih edilmelidir.

• Evde özellikle yatak odası zemininde halı kaplama olmamalı, diğer halılar mümkün olduğunca az kullanılmalıdır.

• Nevresim takımları 4-5 günde bir değiştirilmeli ve 60 °C nin üzerinde yıkanmalıdır.

• Perdeler kolay yıkanabilir kumaşlardan olmalıdır.

• Yatak odasında ev tozunun kaynağı olabilecek kitaplık bulunmamalıdır.

• Odalar sık güneşlendirilmeli ve havalandırılmalıdır.

• Döşemeli mobilyalar yerine olabildiğince deri, tahta veya vinyl mobilyalar kullanılmalıdır.

• Ev içi özel HEPA filtresi olan süpürgeler ile en az haftada 1 kez temizlenmelidir.

• Eşyaların, çamaşırların ve halıların temizliğinde akarları öldürücü madde içeren özel deterjan ve spreyler kullanılmalıdır.

  ( Acarasan, Con-ex vb. )

Çocuklarda solunum yolu şikayetlerine en sık neden olan alerjen ev tozu akarıdır. Alerjik reaksiyona sebep olabilen dolayısıyla astım hastalığının alevlenmesini tetikleyebilen ev tozu akarı, çocuklar ve yetişkinler için sorun olabilir. Evlerde yerde, halı üzerinde, yatak ve yorganlarda, yastıkta bulunabilen mite olarak da adlandırılan ev tozu akarı, genellikle zeminde bulunuyorsa da yürümeyle oluşan hava akımıyla bile havaya karışabilir. Bazı çocuklarda ev tozu akarı alerjisi nedeniyle astım ataklarını tetikleyebilen bu canlılar, insan derisi döküntüsü Dermatophagoides Pteronyssinus, Dermatophagoides farinea ve besin artıkları ile beslenirler. Bu konuda sık yöneltilen ev tozu akarları nedir, ev tozu akarlarından korunmak için neler yapılabilir, ev tozu akarı alerjisinin tedavisi nasıldır gibi konulara değineceğim.

Ev tozu akarı nedir?

Ev tozu akarı yorgan, yatak ve yastıklarımızda yaşayan mikroskobik böceklerdir. Bu mikroskobik boyuttaki canlıların başımıza açtığı en büyük sorun ev tozu akarı alerjisidir.

Ev tozu akarı alerjisi belirtileri nelerdir?

Ev tozu akarı alerjisialerjikrinitbelirtileri gösterir. İlaveten astım hastalarında astım ataklarını tetikleyebilir. Belirtileri;

• Burun tıkanıklığı,
• Burun akıntısı
• Burunda kaşıntı,
• Sık ve artarda hapşurma
• Gözlerde kaşıntı ve kızarıklık,
• Astım hastalarında hırıltı, öksürük vb. astım belirtilerini tetikleyebilir.
• Özellikle geceleri uzun süreli kuru öksürük ve burunda kaşıntı genellikle bir toz akarı alerjisi belirtileridir.

Ev tozu akarı alerjisi belirtilerini nasıl azaltabiliriz?

Ev tozu akarı alerjisinin tamamen önlenebilmesi neredeyse mümkün değildir. Ancak, önlem olarak yapılabilecek bazı davranışlar belirtilerin azalmasına yardımcı olabilir. Anaokulu gibi çocukların gün boyu bulunduğu ortamlarda da bu tip önlemlerin alınması faydalı olacaktır.

• Ev tozu akarına karşı alınabilecek önlemler nelerdir?
• Bazı noktalara dikkat ederek ev tozu akarının alerjik etkilerini azaltmak mümkündür. Yapabileceğiniz şeyler ise şöyledir;
• Evinizi ve özellikle çocuğunuzun yatak odasını sık sık temizleyin. Temizlikte mümkünse güçlü HEPA filtreli süpürge kullanımı faydalı olabilir. Normal süpürgelerin, akarları havaya yaymasını engellemek için nemli bir bez filtre ya da tozu su dolu gözüne hapseden süpürgeler işe yarayabilir.
• Kuş tüyü yastık veya yorganlar kullanmayın, sentetikler ev tozu akarından korunmada daha iyidir.
• Çocuğunuzun çarşaf, yastık, yorganını haftada bir 55 C’den yüksek sıcak suyla yıkayın.
• Çamaşırları kuruturken zeminden yüksekte tutun.
• Ev tozu akarı geçirmeyen yatak örtüleri ve yastık örtüleri kullanmak (sık dokunmuş ve özellikle ev tozu akarlarına karşı üretilmiş olanlar.)
• Çocuğunuzun yatak odasından ya da fazla zaman geçirdiği diğer odalarda halı kullanmayın. Özellikle duvardan duvara halıları kaldırın. Halı yerine kolay ve sıcak su ile yıkanabilen kilimler kullanmayı deneyin,
• Çocuğunuzun odasındaki pencere, pervaz, perde, panjur, masa vb tüm eşyaları sık sık temizleyin.
• Çocuğun odasında az sayıda eşya bulundurun.
• Kumaş döşemeli mobilya ve süs yastıkları kullanmayın.
• Evdeki toz toplayan her şeyi sık sık temizleyin buna evdeki bitkilerin yaprakları da dahil.
• Çocuğunuzun odasında kitaplık, raflar vb. toz toplayacak eşyalar bulundurmayın.
• Peluş oyuncaklar kullanmamaya çalışın. Eğer pelüş oyuncağını çok seviyorsa oyuncağı sık sık yüksek sıcaklıkta (55 C üzeri) yıkamayı ve kurutucuda kurutmayı deneyebilirsiniz. Eğer bunu yapamıyorsanız bir diğer yöntem olarak bu oyuncakları plastik bir poşete koyup ağzını kapatarak derin dondurucuda 6-8 saat bekletebilirsiniz. Genellikle akarlar bu ısıda bu kadar uzun süre yaşayamazlar.
• Evinizin rutubetliyse özellikle çocuk odasının fazla nemli olmamasını sağlayın. 
• Alerji sebebiyle başvurduğunuz çocuk alerji uzmanınızın verdiği ilaçları düzenli kullanmanız gerekir.

Ev tozu alerjisi, ev tozu akarları yıl boyunca alerjilerin ve astımın en yaygın tetikleyicisi olabilir. Antartika hariç her kıtada bulunurlar. Evinizi tamamen bu canlıdan kurtarmanız mümkün olmayabilir. Ancak bunlara karşı alerjik reaksiyonlarınızı azaltabileceğiniz yollar vardır.

Ev Tozu Akarları (Mite) Nedir? 

Bir toz akarı, milimetrenin sadece dörtte biri ile üçte biri kadar bir boyuttadır. Gözle görülemeyecek kadar küçük olan bu canlılar, mikroskop altında incelendiğinde beyaz böceklere benzemektedirler. Sekiz bacağı vardır ve örümcek gibi eklembacaklılardandır.

Toz akarları, 20 ila 25 santigrat derece sıcaklıkta büyür. Ayrıca yüzde 70 ila 80 nem seviyesinden de hoşlanırlar. En az 13 tür akar vardır. Hepsi evinizin içindeki çevreye iyi adapte olmuşlardır. Esas olarak, insanlardan her gün dökülen minik deri parçalarıyla beslenirler. Bu deri parçaları mobilyaların, halıların, yatak takımlarının ve hatta doldurulmuş oyuncakların iç katmanlarına kadar uzanır. Bunlar akarların yaşadığı yerlerdir. Ortalama bir yetişkin kişi günde 1.5 gram deri dökebilir. Bu bir milyon toz akarını beslemek için yeterlidir.

Ev Tozu Akarları Belirtisi Nedir?

Yaygın ev tozu alerjisi belirtileri şunları içerir:

• Hapşırma,
• Burun akıntısı,
• Kaşıntılı, kızarık veya sulu gözler,
• Burun tıkanması,
• Kaşıntılı burun, ağız veya boğaz,
• Kaşınan cilt,
• Geniz akıntısı,
• Öksürük.

Ev tozu alerjisi astımı tetiklerse, ayrıca aşağıdakilerle de karşılaşabilirsiniz:

• Nefes almada zorluk,
• Göğüs sıkışması veya ağrı,
• Nefes verirken ıslık sesi veya hışırtı sesi,
• Nefes darlığı, hırıltı ve öksürüğün neden olduğu uyku sorunları.

Ev Tozu Akarları En Çok Nerede Yaşarlar?

Ev tozları genel olarak yatak, şilte ve yastıklarda yaşarlar, ancak akarlar evin diğer kısımlarında da bulunabilir. Çoğu durumda akarlar, yaşam koşullarının onlar için ideal olduğu yerlerde bulunur. 

Maalesef, ortalama toz akarı, yaşadığımız aynı ideal sıcaklık ve nem seviyesinde varlığını sürdürebilme eğilimindedir. Çok havasız olmayan oldukça nemli ve sıcak bir iklimi tercih ederler. Bu koşullar arasında hazır bir yiyecek arzı ve ılıman bir iklim bulunur. Kumaş kaplı yüzeyler onlara yuva yapmak ve yerleşmek için mükemmel bir yer sağlarken, sabit bir yiyecek temini onların tek gereksinimi değildir ve sıcak, nemli alanlara yönelme eğilimindedirler. Evlerin çoğunda bu, genellikle evdeki diğer noktalardan daha sıcak ve nemli olma eğiliminde olduklarından, yatak anlamına gelmektedir.

Sadece ev tozu akarları için mükemmel bir yaşam ortamı sağlamakla kalmıyor, her gün döktüğümüz ölü cilt hücrelerini yedikleri için farkında bile olmadan otomatik olarak zengin bir besin kaynağı sağlıyoruz. 

Bu birincil konumları olsa da, bu küçük zararlılar ayrıca diğer kumaş kaplı yüzeylerde de karşımıza çıkmaktadır. Yaygın olarak bulunduğu  yerlerden bazıları kanepeler, oturma odası sandalyeleri, şilteler ve uzun veya derin tüylü halılardır. Doldurulmuş hayvanlar, toz ve toz akarları için başka bir ideal depo sağlar.

Ev Tozu Akarlarına Karşı Hangi Önlemler Alınmalıdır?

Toz akarlarının olması, evin temiz olmadığı anlamına gelmemektedir. Dünyanın birçok yerinde, bu canlılar ne kadar temiz olursa olsun her evde yaşamaktadır. Ancak, etkilerini azaltmak mümkündür. Bu istenmeyen “misafirlerin” sayısını azaltmak için evde yapılabilecek birçok değişiklik vardır. Araştırmalar, yatak odalarında evdeki herhangi bir yerden daha fazla toz akarının yaşadığını göstermektedir. Alınacak önlemler arasında aşağıdakiler yer almaktadır:

• • Yatakları ve yastıkları fermuarlı toz geçirmez kılıflarla örtün. Bu kılıflar, toz akarlarının ve atık ürünlerinin geçmesine izin vermeyecek kadar küçük gözenekli bir malzemeden yapılmıştır. Bunlara alerjen geçirmeyen de denir. Plastik veya vinil kılıflar en ucuzudur, ancak bazı insanlar için rahatsız edici olabilmektedir. Diğer alerjen geçirmeyen kumaş örtüleri pek çok normal yatak mağazasından satın alınabilmektedir.
  • Çarşaflarınızı ve battaniyenizi haftada bir kez sıcak suyla yıkayın. Toz akarlarını öldürmek için en az 60 santigrat derece veya daha sıcak suyla yıkamanız gerekir.
  • Akarların sevdiği ve düzenli olarak sıcak suyla kolayca yıkayamayacağınız tüm kumaş türlerinden kurtulun. Duvardan duvara halı, perde, panjur, döşemeli mobilyalar ve yatak odasında alttan doldurulmuş kapak ve yastıklardan kaçının. Pencerelerde kalın perdeler yerine stor tipinde perdeler tercih edin.

• Toz akarı alerjisi olmayan birine yatak odanızı temizletin. Bu mümkün değilse, toz alma veya süpürme yaparken bir filtreleme maskesi takın. Birçok ilaç deposunda bu eşyaları bulabilirsiniz. Toz alma ve süpürme, tozu havaya karıştırır. Bu yüzden, bir süre yatak odasından uzak durabileceğiniz zaman bu işlemi yapmaya çalışın.

• Tüm toz akarlarını ve atıklarını gidermek için elektrikli süpürge kullanmak yeterli değildir. Kanepe, sandalye, şilte, yastık ve halı dolgusu içinde derinde yaşadıkları için büyük miktarda toz akarı popülasyonu kalabilir. Evinizdeki diğer odalarda da yatak odanız gibi tedbirler alın.

• Mümkünse, duvardan duvara halı kullanmaktan kaçının. Halı kullanıyorsanız, akarlar kısa, sıkı tüylü tipte olanlardan hoşlanmazlar. Düzenli olarak nemli paspaslanmış ahşap, muşamba veya fayans zemin üzerinde yıkanabilir halılar kullanın.

• Halıları mümkün olduğunca sıcak suyla yıkayın. Toz akarlarını öldürmek için en az 60 santigrat derece gereklidir. Bu yüzden soğuk suyla yıkama işlemi fayda sağlamayacaktır. Kuru temizleme tüm toz akarlarını öldürür ve ayrıca toz akarlarını kumaşlarda yaşamaktan uzaklaştırmak için de iyidir.

• Evinizdeki nemi yüzde 50’den az tutun. Bunu yapmak için bir nem giderici ve/veya klima kullanın.