Bebeklerde Plt Neden Yükselir

Bebekler dünyaya geldiklerinde nabız sayısı, kan basıncı, kan değerleri ve daha pek çok açıdan özellikleri yetişkinlerden farklıdır. Bu değer farklılıkları bazen normal kabul edilse de bazen belli bir hastalığın habercisi olabilir. Bebeklerde trombosit düşüklüğü/ yüksekliği de duruma göre bazen normal kabul edilir, bazen ise sebebi büyük bir ciddiyetle araştırılması gereken bir probleme işaret eder.

Trombosit Nedir?

Kan; besin ve oksijeni hücrelere taşımak, atık maddeleri vücuttan uzaklaştırmak, vücudu mikroplardan korumak, vücut sıcaklığını ayarlamak gibi vücut için birçok önemli görevi yerine getirir. Bu görevler kan plazması ve kan hücreleri tarafından yerine gerçekleştirilir. Trombositler de akyuvar ve alyuvar hücreleri gibi bu hayati görevleri yerine getiren kan hücrelerinden biridir. Diğer kan hücreleri gibi kemik iliğinde üretilir.

Trombositler platelet (PLT) ya da kan pulcukları adıyla da bilinir. Damarlardan birinde herhangi bir hasar meydana geldiğinde kan pulcukları sayısını artırarak hasarın olduğu bölgeye gider. Burada kanın pıhtılaşmasını sağlayarak yaralı bölgeyi kapatır ve kanamayı durdurur.

Bebeklerde Ortalama Trombosit Hacmi Ne Olmalıdır?

Kandaki trombosit değerini ölçmek için hemogram testi yaptırılmalıdır. Bunun için aile sağlığı merkezleri ya da hastanelerde kan vermeniz yeterli olacaktır. Yapılan test sonuçlarında yetişkinlerde normal kabul edilen ortalama PLT aralığı her mikro litre kan için ile arasıdır. Bu aralık bebeklerde farklılık gösterir ve bazen mm3 aralığı bile normal kabul edilebilir.

Bebeklerde Trombosit Düşüklüğü (Trombositopeni)

Kandaki trombosit sayısının 1 mikro litre kanda ’in altında olması durumuna trombositopeni denir. Bu değer bebeklerde mm3 olarak sınır kabul edilebilir. Hemogram sonuçlarının mm3’ün altında olması bebeklerde trombosit düşüklüğü problemini aklına getirir. Kesin tanı için fiziksel muayene, tanı testleri, kan yayması ve kemik iliği testlerinin yapılması da istenebilir.

Trombositopeni Sebepleri:

Kan pulcuklarının beklenen değerin altında kalmasının sebepleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Gebelik süresince anne adayının kan basıncının normal düzeyde seyretmemesi sonucunda yenidoğanlarda PLT değerinin azalması
• Bebeğin kemik iliklerinde oluşan enfeksiyon ve benzeri problemlerden dolayı yeterli trombosit üretilememesi
• Gebelik süresince anne adayının kullandığı ya da doğum sonrası bebeğin aldığı bazı ilaçların yan etkileri
• Bağışıklık sisteminin herhangi bir sebepten dolayı bebeğin kan pulcuklarını yabancı bir madde gibi algılayıp yok etmesi
• Dalağın gereğinden fazla kan pulcuğu tutması
• Viral ya da bakteriyel enfeksiyonlar
• Toksik kimyasallara maruz kalma
• Anne ile bebek arasında kan uyuşmazlığı
• Kemik iliği hastalıkları
• Lösemi
• Dermatit ve tekrarlayan enfeksiyonlarla karakterize edilen Wiskott- Aldrich (WAS) sendromu ya da MYH9 geni ile bağlantılı oluşan May- Hegglinn Anomalisi gibi kalıtsal bozukluklar.

Problemin görülme olasılığının erken doğan bebeklerde, zamanında doğan bebeklere nazaran daha yüksek olduğu unutulmamalıdır.

Belirtileri:

Aşağıdaki belirtilerin görülmesi durumunda bebeklerde PLT düşüklüğü akla gelebilir.

• Akyuvar (lökosit) ve alyuvar (eritrosit) hücreleri hacimlerinde azalma görülmesi.
• Basit ve küçük kesiklerde bile uzun süreli kanama.
• Açıklanamayan burun kanamaları.
• Diş fırçalarken diş etlerinde kanama.
• Deride küçük kırmızı lekeler veya morarma.
• Gözün beyaz kısmında veya ciltte sarılık.

Tedavisi:

Trombositopeniye neden olan duruma göre uygulanacak olan tedavi yöntemi de değişir. Bebeklerde ve yenidoğanlarda genellikle tedavi gerekmez ve problem kendiliğinden ortadan kalkar. Böyle bir durumda düzenli aralıklarla kan sayımı yapılarak bebeğin PLT değerlerinin takip edilmesi  gerekir.

Tedaviye başlamanın gerekli olduğu durumlarda problemin sebebine bağlı olarak; kortikosteroidler, bağışıklık baskılayıcı ilaçlar, kan ya da trombosit transfüzyonları gibi yöntemler uygulanabilir. Nadiren de olsa bazı durumlarda dalağın alınması gerekebilir. Ciddi düzeylerde seyreden trombositopeni tedavi edilmediğinde iç kanamalara sebep olarak beyin ve diğer vücut sistemlerine zarar verebilir.

Bebeklerde Trombosit Yüksekliği (Trombositoz)

Çocukların kan sayımında çok sık rastlanan bulgulardan biri de PLT değerini yüksek olmasıdır. Normalde bebeklerde mm3 arasında olması gereken PLT’in üst sınır değerinin de üzerinde seyretmesi durumuna trombosit yüksekliği ya da trombositoz denir.

1mm3 kanda bulunan PLT sayısı farklı değer aralıklarında farklı derecelerle isimlendirilir.

• arasında ise “hafif trombositoz”
• ise “orta trombositoz”
• ’den fazla ise “ağır trombositoz”
• 1 ’den fazla ise “çok ağır trombositoz”

Bu hücrelerin kanı pıhtılaştırdığı gerçeğinden yola çıkarsak; hücrelerin sayıca normal değerin üzerine çıkması ile birlikte kanın normalden fazla pıhtılaşması ve pıhtılaşmadan kaynaklı bozuklukların görülmesi muhtemel bir sonuçtur.

Trombositoz Sebepleri:

Çocukların % 5- 15’inde görülür ve bu vakaların %’sı hafif düzeyde seyreder. Ancak bazı durumlarda belli bir problemin semptomu olarak da ortaya çıkabilir. Bebeklerde trombositoz sebepleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Prematüre doğum.
• Özellikle 1 yaşın altındaki bebeklerde görülen viral ve bakteriyel enfeksiyonlar.
• Kawasaki Hastalığı, Romatoid Artrit gibi enflamatuar hastalıklar.
• Demir eksikliği.
• Herhangi bir travma sonrası kan kaybı.
• Gizli kanser.

Belirtileri:

Hafif ve orta düzey yüksekliklerde genellikle fiziksel belirti görülmez ve ancak hemogram sonucu problem ortaya çıkar. Ancak ağır ve çok ağır trombositozlarda aşağıdaki belirtilere rastlamak muhtemeldir.

• Kısa süreli egzersiz ve ayakta kalma durumunda ayaklarda yanma ve zonklama hissi.
• Ayaklara ve ayak parmaklarına gelen kanın akışındakı yavaşlamadan kaynaklı bu bölgelerde kırmızı, yanık benzeri lekelenmeler.
• Beyindeki kan akışının yavaşlaması sonucu oluşan konuşma güçlüğü.
• Baş ağrısı, uyuşukluk, sersemlik.
• Dalakta büyüme.
• Çok ağır vakalarda beklenmeyen kanamalar.

Tedavisi:

Genellikle hafif ve orta seyreden durumlarda normal kabul edilen bir bulgu olup tedavi gerektirmez, zamanla kendiliğinden düzelir. Bu süreçte doktorunuzun belli aralıklarla hemogram testi yaparak değerlerdeki değişimi takip etmesi yeterli olabilir. Bunun dışında hastalığın düzeyine göre aşağıdaki yöntemler uygulanabilir.

• Değerlerin çok yüksek olması durumunda hastanın taşıdığı riske göre Hidroksiüre, Anagrelid gibi farklı ilaç tedavileri uygulanabili
• Hafif ve orta düzeydeki hastalarda doktorunuz kanın sulanması için aspirin tedavisi önerebilir.
• Damar yolu ile vücuda, bağışıklık sisteminin çalışma şeklini değiştiren interferon proteini aktarılabilir.
• Acil durumlarda PLT değerini hızla düşürmek için plateletferez tedavisi uygulanabilir.

Kullanılacak tedavinin yan etkileri doktor tarafından iyi değerlendirilmeli ve buna göre vakaya en uygun yöntem tercih edilmelidir.

Daha anne karnındayken belli aralıklarla gelişimi takip edilen bebekler, doğduktan sonra da aynı özenle takip edilmelidir. Bebekler düşük bir bağışıklık sistemi ile dünyaya geldiğinden ilk 1 yıl boyunca farklı sağlık problemleri görülme olasılığı yüksektir.

Bu nedenle doğumdan sonra da belli aralıklarla rutin kontroller yapılmalıdır. Bebeklerde trombosit yüksekliği/ düşüklüğü gibi kan problemlerinin de bu rutin kontrollerde kolaylıkla ortaya çıkan bir problem olduğu unutulmamalıdır. Problemin ortaya çıkması durumunda derhal uzman bir hematolog kontrolünde sürecin takibine başlanması, sorunun en kısa sürede çözülmesi için temel koşuludur.

BEBEKLERDE NEU DÜŞÜKLÜĞÜ NEDİR? Konulu makalemizi okumak için aşağıdaki bağlantıya tıklayın!

BEBEKLERDE NEU DÜŞÜKLÜĞÜ NEDİR? funduszeue.info

Bebeklerde Trombosit Yüksekliği Nedir?

Bebeklerde trombosit yüksekliği, normalde bin ile bin/ mm³ olması gereken PLT (Platelet=Trombosit) sınırının bu değerin üzerinde olması durumudur. Bebeklere yapılan kan sayımı sırasında ortaya çıkan en önemli durumlardan biri de PLT değerinin olağan aralıklardan daha yüksek olmasıdır.

Bebeklerde 1 mm³ kanda PLT sayısı farklı aralıklarda olduğunda çeşitli isimler alır.

Bebeklerde PLT yüksekliği seviyeleri şöyle sıralanır;

• bin ile bin arasında hafif trombositoz
• bin ile bin arasında orta trombositoz 
• bin üzerinde ağır trombositoz
• 1 milyon üzerinde olması durumunda ise çok ağır trombositoz olarak nitelendirilir. 

Trombosit vücutta ortaya çıkan kanamayı durdurmada görev alan kanın en küçük hücreleridir. Bu değerlere bakıldığında birçok hastalık konusunda erken teşhis yapılabilir. Kandaki trombosit dengesi bebeğin sağlığı için çok önemlidir. Bebeklerde yapılan kan sayımı testi sonucunda PLT seviyesine bakılarak trombositler hakkında fikir edinilebilir.

Bebeklerde Trombosit Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Bebekte trombosit yüksekliği farklı seviyelerde ortaya çıkabilir. Genellikle yüksekliğin hafif veya orta düzeyde görülmesi fiziksel belirtileri ortaya çıkarmaz. Kan sayımı yapılmadan hafif ve orta düzeydeki yükseklikler anlaşılmaz. Ağır ve çok ağır trombositoz olması durumunda bazı fiziksel belirtiler ortaya çıkabilir.

Bebeklerde trombosit yüksekliği belirtileri şöyle sıralanabilir;

• Bebeğin ayakta kalması halinde ve belirli bir süre oynaması durumunda ayaklarında yanma ve zonklama şikayetleri oluşması
• Ayak ve ayak parmaklarına yönelen kan akışında yavaşlamaya bağlı olarak ayak bölgesinde kırmızı ve yanık şeklinde lekelenme görülmesi
• Beyin bölgesinde kan akışının yavaşlamasına bağlı olarak konuşma güçlüğü yaşama
• Baş ağrısı ve uyuşukluk hissi 
• Dalakta büyüme görülmesi
• Vakanın ağır olması durumunda beklenmeyen kanamalar ortaya çıkmasıdır.

Bebeklerde Trombosit Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?

Bebeklerde trombosit yüksekliği nedenleri şiddete bağlı olarak değişebilir. Dünyada her 10 bebeğin tanesinde trombosit yüksekliği gözlemlenmektedir. Bebeklerde ortaya çıkan PLT yüksekliği vakalarının ortalama %85’i hafif düzeydedir. Bazı vakalarda belirli bir sorunun semptomu olarak da görülebilir.

Bebeklerde trombosit yüksekliği nedenleri şu şekilde sıralanabilir;

Bebeklerin trombosit seviyelerinin yüksek olması durumunda altta yatan birçok sorun olabilir. Bu yüzden belirtiler ve diğer semptomlar ortaya çıkması durumunda hemen detaylı araştırma yapılmalıdır. Kanda PLT seviyesi fazla olursa altta yatan nedene yönelik hemen bir inceleme yapılmalıdır.

Bebeklerde Trombosit Yüksekliği Teşhisi

Bebeklerde trombosit yüksekliği teşhisi için yapılacak en doğru uygulama hemogram yani tam kan sayımı testi yapılmasıdır. Trombosit kan hücreleri içinde en küçük hücrelerdir. Durumları ise kan örneğinin değerlendirilmesi ile yapılır.

Bebeklerde trombosit yüksekliği tanısı için şu uygulamalar yapılabilir;

• Hasta Öyküsü: Bebeklerde PLT yüksekliğine yönelik öncelikle anne babadan bebeğin durumu öğrenilir. Genel sağlık durumu, davranışları ya da anne babanın bebeği günlük hayatta gözlem sonuçları ele alınır. Bebeklerde özellikle sersemlik hali ve uyuşukluk varsa kan testi yapılması istenebilir.
• Trombosit Testi (Kan Sayımı): Bebeklerde trombosit yüksekliği tanısı konulabilmesi için öncelikle kan örneği alınır. Bebekten alınan kan örneği laboratuvarda incelenir ve trombosit için PLT değerine bakılır. Bu değer bin mm3 üzerinde olursa trombosit yüksekliği tanısı konulabilir.

Bebeklerin trombosit yüksekliği ortaya çıktığında altta yatan nedeni bulmak için görüntüleme yöntemleri ya da diğer tanı yöntemleri kullanılarak bir tedavi planı hayata geçirilebilir.

Bebeklerde Trombosit Yüksekliği Tedavisi

Bebeklerde trombosit yüksekliği birincil olursa özel alınabilecek bir önlem ya da korunma yolu yoktur. Bu durumda yapılması gereken ilk unsur sağlıklı hayata geçiş yaparak semptomların etkisini en aza indirmek olacaktır.

Bebeklerde trombosit yüksekliği tedavisi aşağıdaki gibidir:

• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Bebeklerde trombosit seviyesinin yüksek olması durumunda hemen yaşam tarzı değişikliklerine gidilir. Özellikle demir eksikliğini ortadan kaldıracak bir beslenme programı hazırlanır ve demir eksikliği giderilerek trombosit seviyesinin normale dönmesi sağlanabilir.
• İlaç Tedavisi: Bebeklerde kan pıhtılaşmasını engellemek adına kan sulandırıcı ilaç olarak bilinen aspirinler kullanılabilir. Vücutta trombosit üretimini yavaşlatacak ilaçlar da uygulanabilir. Bebeğin sağlık durumu ve yüksekliğin değerine göre ilaç tedavisine başlanabilir. Herhangi bir semptom ortaya çıkması durumunda tedavi uygulanmayabilir.
• Altta Yatan Nedeni Tedavi Etme: Trombosit yüksekliği altta yatan başka bir nedene bağlı olarak görülebilir. Bu durumda bebeklerde trombosit seviyesinin yükselmesine neden olan sağlık sorunu tedavi edilir. Daha sonra trombosit seviyesi istenen aralığa geri gelir.
• Plateletferez Tedavisi: Bebeklerde trombosit seviyesinin çok yüksek seviyelerde olması durumunda ise PLT değerinin çok hızlı düşürülebilmesi adına uygulanabilir. Böylece acil durumlarda PLT seviyesi kontrol altına alınabilir.
• İnterferon Protein Tedavisi: Bebeklerde trombosit yüksekliği durumunda interferon protein tedavisi de seçenekler arasında yer alır. Bu tedavide bebeğe damar yolu ile bağışıklık sisteminin çalışma şeklini değiştirme işlevi olan interferon proteini verilir.

Bebeklerde Trombosit Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Trombosit kanın pıhtılaşması konusunda görev alan en küçük hücrelerdir. Bebeklerde trombosit yüksekliği mutlaka kontrol altına alınması gereken bir durumdur. Bebeğin trombosit değerleri daha anne karnında takip edilmeye başlar. Bebek doğduktan sonra da 1 yaşına kadar düzenli olarak kontrol edilir. Hafif düzeyde yükseklikte tedavi gerektirmez. Ancak çok yüksek olması durumunda tedavi edilmezse demir eksikliği ve pıhtılaşma sorunları gibi birçok probleme yol açabilir.

Bebeklerde Trombosit Yüksekliğine Ne İyi Gelir?

Vücutta demir eksikliği olursa kemik iliğindeki anemiye karşı vücut kan hücresi üretimini arttırır. Bu yüzden bebeklerin vücudunda trombosit seviyesi de artış gösterir. Bebeklerde üzüm çekirdeği suyu, kakao gibi besinler PLT yüksekliği durumunda tüketilebilir. Ayrıca zencefil ve zerdeçal gibi besinler de bebeğe farklı yöntemlerle verilebilir. Bunun yanında portakal suyu ve havuç da tüketilebilir.

Bebeklerde trombosit yüksekliği olması durumunda ayrıca demir eksikliğini ortadan kaldıracak kuruyemiş ağırlıklı bir beslenme düzeni oluşturulabilir. Doğru beslenme ile bebeklerde trombosit yüksekliği belirli oranda önlenebilecek bir durumdur. Doğru beslenme düzeni ve tüketilecek besinler, uzman doktor kontrolünde yapılmalıdır.

Bebeklerde Trombosit Yüksekliği için Hangi Doktora Gidilir?

Bebeklerde trombosit yüksekliği şüphesi olması genellikle çocuk doktorları tarafından yapılan kan sayımı testi sonucunda ortaya çıkar. Çok ağır vakalar dışında yapılan rutin kontrollerde kanda PLT yüksekliği belirlenebilir. Bu durumda hemen Hematoloji bölümüne yönlendirme yapılır. Bebeklerde ağır vakalar olması ve kanda trombosit seviyesinin yüksek belirlenmesi durumunda hemen Hematoloji bölümüne başvurulmalıdır.