Diz Kütlemesi Neden Olur
oncevatan DİZ EKLEMİNDEN GELEN SESLERE DİKKAT Doçseafoodplus.info Bahadır Çok fazla tanınmayan bir sorun olan diz kapağı gevşekliği dikkat edilmediği taktirde yaratabileceği farklı sorunlar açısından önem taşıyor. Sık görülmemekle birlikte ciddi bir ortopedik sorun olan diz kapağı gevşekliği dikkat edilmediği taktirde yaratabileceği farklı sorunlar nedeniyle önem taşıyor. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Gökhan Meriç, yapılan araştırmalara göre, bu sorunun ortaya çıkmasında, erken yaşta ve bilinçsizce yapılan spor aktivitelerinin önemli bir etken olduğunu anlattı. Özellikle son zamanlarda birçok kişide kas zayıflığına bağlı diz ağrısı oluşmaya başladığına dikkat çeken Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Gökhan Meriç, “Pandemi döneminde birçoğumuz evdeydik ve halen evde çalışmaya devam eden kişiler var. Bu durumda kas zayıflığına bağlı eklem sorunları ve diz ağrıları daha sık görülmeye başlandı. Dolayısıyla spor yapma ihtiyacı doğdu. Ancak birdenbire yapılacak yoğun spor aktivitesi kaslar zayıf olduğu için eklemlere ekstra yük binmesine neden olur ve dizlerde farklı sorunları ortaya çıkarabilir” diye konuştu. Özellikle kadınların eklemlerinin normalden biraz daha gevşek olması nedeniyle bu sorunla karşılaşma ihtimalinin daha fazla olduğunu söyleyen Prof. Dr. Gökhan Meriç, “Diz kapağındaki gevşeklik, patelar instabilite dediğimiz durumdur. Bu durumda yoğun bir spor aktivitesinde eğilme ve kalkma, squat gibi egzersizlere ağırlık verilirse diz kapağındaki aşırı gevşekliğe bağlı diz önü ağrıları görülebilir” uyarısında bulundu. “Özellikle diz önü ağrısı çeken, uzun süre oturduğunda ayağını uzatma ihtiyacı duyan, merdiven inip çıkarken ağrı hisseden veya dizlerinden ses geldiğini düşünenlerde diz önü ağrısı veya kıkırdakta hasarlanma yatkınlığı vardır” diyen Prof. Dr. Meriç, spor yaparken dikkat edilmesi gereken noktalardan şöyle bahsetti: “Her spor aktivitesi her hasta için uygun değildir. Özellikle grup aktivitesi için spor salonuna giden kişilerin dikkat etmesi gerekir. Aynı şekilde spor salonlarında grup egzersizlerinde 20 kişiye aynı tip egzersizi yaptırmak uygun olmayabilir. Eğer spor yaparken uyguladığınız bir hareket, diz önünde ya da diz ekleminde ağrı hissi veriyorsa o egzersizi bırakın. Çünkü üstüne gitmek veya bunu zorlamak ileride ciddi hasarlara neden olabilir.” Diz kapağı gevşekliğinde kişinin anatomik yapısının da önemli olduğunu söyleyen Prof. Dr. Gökhan Meriç, “ gibi çok genç yaşlardan itibaren eklemlerdeki gevşeklik, onlara fazla yük binmesine ve burada ağrı oluşmasına sebep olabilir. Kıkırdakları hiç hasarlanmamış, dizlerinde ciddi sıkıntı olmayan gençler de spor yaparken diz ve eklem sağlıklarından olabilirler. Bu konuda onları uyarmak ve bilinçli spor yapmaları konusunda bilgilendirmek gerekir. Bununla birlikte hastalarımız özellikle spor yaparken diz önü ağrısı çekiyorsa birkaç gün ağrıyı takip edebiliriz. Buz uygulaması, istirahat ve ağrı kesici tedavi önerebiliriz. Ancak hastanın ağrısı 15 gündür devam ediyorsa, giderek artan bir ağrı varsa, dizden veya eklemden ses gelmeye başladıysa mutlaka bir uzmana danışmalı” dedi. Prof. Dr. Gökhan Meriç, diz kapağı gevşekliğinde uygulanan tedavilerle ilgili, "Eğer hastada sürekli diz önü ağrısı varsa, günlük hayatını etkileyecek düzeydeyse, merdiven çıkarken zorlanıyorsa, diz kapağında aşırı oynaklık varsa bir hekime gitmeli. Hastanın durumuna göre, ilaç tedavisi, egzersiz ve fizik tedavi, bandajlama veya dizlik kullanımı gibi farklı tedaviler uygulanabilir. Eğer hastanın şikayetleri kronikleşirse, eklem kıkırdağında bir hasarlanma oluşursa eklem kıkırdağına yönelik iyileştirici enjeksiyon tedavileri uygulanabilir. Eğer şikayetler ciddi ilerlerse o zaman bir müdahale gerekebilir. Bu cerrahi müdahaleler kapalı veya açık olarak yapılmakla birlikte hastanın yaşına, aktivite düzeyine, diz kapağının yapısına göre değişiklik gösterir” bilgisini paylaştı. Diz önü ağrısından korunmak için hastaların özellikle üst bacak ve kalça kaslarının güçlendirilmesi ve aşırı eğilme ve kalkma egzersizlerinden uzak durmasını önerdiklerini belirten Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Meriç, sözlerini şöyle tamamladı: “Diz kapağındaki gevşekliği çok yoğun olan kişilerde, ters bir hareketle zorlanarak diz kapağında çıkık bile gelişebilir. Çıkık çok nadir görülse de ciddi bir sorundur. Diz kapağının yerini tutan bağlarda ve diz kıkırdaklarında hasarlanmaya neden olur. Bu da beraberinde ciddi diz ağrısına ve hastanın günlük hayatını kısıtlamaya neden olur. Diz kapağı çıkığı sonrasında çoğu hastada müdahale gerekebilir.”
Diz eklemi vücudun en fazla yük taşıyan eklemidir. Bu nedenle diz kıkırdaklarına ve de özellikle diz kapağı kıkırdaklarına aşırı yük biner. Bu yük çömelme, merdiven inip çıkma gibi hareketlerde kişinin ağırlığına göre birkaç yüz kiloya kadar çıkabilir. Bu nedenle vücudun en kalın kıkırdak tabakası diz kapağı arkasındadır.
Dizden niye ses gelir?
Diz ekleminin bu yükleri ağrısız bir şekilde taşıyabilmesi kıkırdaklar arasındaki sürtünmenin çok az olmasını gerektirir. Hangi sebeple olursa olsun kişinin diz kapağının arkasını döşeyen kıkırdağın yıpramasının ilk bulgusu dizden ses gelmesidir. Bu sesler diz hareketleri sırasında özellikle çömelip kalkarken ortaya çıkar ve daha çok “çıtırdama” şeklindedir. Bu ses büyük oranda diz kapağı kıkırdağının yüzeyinin bozulması ve hareket halinde bu bozuk yüzeyin karşı kemiklere sürtmesinden kaynaklanmaktadır. Bu durum tıpta “kondromalzai patella” olarak adlandırılır. Bazen menüsküs yırtıklarından da ses gelebileceği unutulmalıdır. Bu durumda dizden gelen sesler daha çok “kütleme” şeklindedir.
Dizden ses gelmesi önemli midir?
Dizden ses gelmesi genellikle orta ve ileri yaşlarda olur. Bununla beraber gençlerin dizinden de ses gelebilir. Dizden ses gelmesi özelikle orta yaşlarda() ortaya çıkarsa erken kireçlenmenin habercisidir. Sesle birlikte ağrı varsa ve bu ağrı özellikle oturup kalkmalarda ,diz kırarak yapılan aktivitelerden sonra oluşuyorsa mutlaka araştırılmalıdır. Bu aşamada yapılacak en doğru hareket bir fizik tedavi uzmanına başvurmaktır.
Tanı nasıl konabilir?
Bu tip olgularda ağrı olmasa dahi dizden inceleme gereklidir. Seçilecek yöntem kıkırdak dokuyu ve menisküsleri çok iyi gösterebilmesi nedeniyle manyetik rezonans(MR) incelemesidir. MR ile diz kemiklerinin kıkırdakları ayrıntılı bir şekilde görülebilir.
Ne zaman tedavi edilmelidir?
Dizden ses gelmesi her zaman bir patolojiye delalet etmez. MR’da kıkırdak hasarı yani kondromalazi patella varsa ağrı olmasa bile tedavi uygulanmalıdır. Aksi takdirde diz yavaş yavaş da olsa kireçlenmeye gidecek ve hasar kalıcı hale gelecektir.
Dizdeki erken kıkırdak hasarı nasıl tedavi edilmelidir?
Bu hastaların tedavisinde 3 temel prensip vardır. İlki, hasta dizine iyi bakacaktır. Yani çömelme, merdiven inip çıkma, uzun süreler dizleri kıvırarak oturma, bağdaş kurma gibi hareketleri mümkün olduğunca az yapacaktır. İkinci prensip; hasta dizi kuvvetlendirecek egzersizler yapacaktır ve sonuncusu kilo almayacak, kilolu ise verecektir. Bu temel prensipler dışında bu dizlerde kıkırdak iğneleri ve fizik tedavi uygulamaları işe yarayabilir. Son yıllarda PRP (trombositten zengin plazma) tedavisi başarılı bir şekilde kullanılmaktadır.
PRP tedavisi nedir ?
PRP tedavisi dünyada son 4 yıldır,Türkiye’de ise son 2 yıldır kullanılan bir yöntemdir. Hastadan damar yolu ile yaklaşık 20 cc kadar kan alınır ve bu kan özel bazı işlemlerden geçirilerek içerisinde çok sayıda trombosit hücresi içeren PRP elde edilir. Kandan elde edilen trombositten zenginleştirilmiş plazma sıvısı doğal bir ilaç gibi etki gösterir. Enjeksiyon ile eklem içine verilen trombosit hücrelerinden çıkan doğal hormonlar yaralanmanın ve zedelenmenin olduğu bölgede kıkırdak gibi yapıların hücrelerini uyararak o bölgedeki iyileşmeyi hızlandırır. PRP tedavisi ayda bir kez toplam 3 defa uygulanır
PRP tedavisi kıkırdak zedelenmelerinde etkin bir tedavidir?
İki yıldır çok sayıda diz hastasına uyguladığımız PRP yöntemi özellikle kıkırdak zedelenmelerinde son derece başarılı sonuçlar vermektedir. Yan etkisinin olmaması en önemli avantajıdır.
Dizdeki erken kıkırdak zedelenmeleri temel prensiplere bağlı kalarak yapılan PRP tedavisi ile son derece etkin bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Unutulmaması geren nokta; erken müdahale edilirse “kireçlenme kader değildir”.Uzmanından ‘diz kapağı gevşekliği’ uyarısı; Dizden ve eklemden gelen sese dikkat
KADINLAR DAHA FAZLA RİSK ALTINDA
SPOR AKTİVİTELERİNE DİKKAT
‘GENÇ HASTALARI UYARMAK GEREKİR’
“DİZDEN VE EKLEMDEN SES GELİYORSA UZMANA DANIŞIN"
DİZ KAPAĞI ÇIKIĞINA NEDEN OLABİR!