Mide Kanaması Ilk Yardım

Kusmukta kan görülmesi anlamına gelen hematemez; genellikle üst bağırsak, mide ya da yutaktan kaynaklansa da pek çok farklı sağlık sorunu nedeniyle görülebilir. Tedavi için öncelikle kanamanın kaynağı belirlenmelidir. Hafif kanamalar ilaçlı tedavi ile düzelirken daha şiddetli vakalarda ameliyat gerekebilir. Ancak acil tıbbi müdahale gerektiren durumlar da bulunur.

Hematemez Ne Demektir?

Kan kusmak anlamına gelen hematemez, ciddi komplikasyonlara neden olabilen bir hastalıktır. Kişiler, midede bulunan diğer içeriklerle birlikte ya da doğrudan kan kusabilir. Kan, açık kırmızı renkte ve parlak olabileceği gibi koyu renkte ve pıhtılaşmış da olabilir. Sindirim sisteminin yemek borusu, mide ve bağırsağın ilk kısmını içine alan bölümünde meydana geldiğinde iç kanama anlamına gelebilir. Bu durumda kişilerin vakit kaybetmeden tıbbi yardım alması gerekir.

Ağızdan kan gelmesi klinikte sık karşılaşılan bir belirti olmakla birlikte, her durumda kan kusma veya kanamanın sindirim sistemi kaynaklı olduğu düşünülmemelidir. Az miktarda ağızdan kan gelmesi durumunda kanamanın kaynağı ağız içi dokular, dişler veya boğaz olabileceği gibi şiddetli öksürük veya burun kanaması sonrası gelişen kanamaların yutulması nedeniyle de gerçekleşebilir. Ağızdan kan gelmesi halinde kanamanın ciddiyeti ve lokasyonu açısından detaylı bir değerlendirmenin yapılması oldukça önemlidir.

Kusmukta kan olması, anormal bir durum olarak kabul edilir. Çok küçük bir miktar dahi olsa ciddi komplikasyonlara işaret edebilir. Kusmanın ölüme neden olması düşük bir ihtimal olsa da kanamanın çok fazla olması durumunda organ yetmezliği ya da hipovolemik şok görülebilir.

Hematemezin Nedenleri Nelerdir?

Hematemezin yaygın görülen nedenleri şu şekildedir:

• Kanayan ülser: Mide ve on iki parmak bağırsağında açık yaralara neden olan peptik ülser, genellikle bakteriyel bir enfeksiyondan ya da düzenli olarak kullanılan aspirinlerden kaynaklanır.
• Genişleyen kan damarları: Sirozun meydana getirdiği semptomlardan biri olan hipertansiyon, karın damarlarında kan basıncının artmasına neden olur. Bu durum, mide ve yemek borusu damarlarının da genişlemesinin ve zarar görmeye açık hale gelmesinin nedenidir. Özellikle varislerde ciddi kanamalar görülebilir.
• Akut inflamasyon: Midede ya da yemek borusunda meydana gelen iltihaplar, atar damarlarda kanamaya neden olabilir. Şiddetli reflü, yoğun alkol kullanımı ve aspirin kullanımı, akut inflamasyonun yaygın nedenleri arasında bulunur.
• Kronik pankreatit: Pankreası çevreleyen kan damarlarına zarar veren uzun süreli pankreatit, yırtılma ve kanamalara neden olabilir. Kan, on iki parmak bağırsağına gidebilir.

Hematemezin diğer olası nedenleri ise şu şekilde sıralanabilir:

• Travmatik yaralanmalar: Yemek borusu ya da midede meydana gelen direkt yaralanmalar, akut kanamalara neden olabilir. Nadiren, bu iç yaralanmalar tıbbi prosedürlerin bir sonucu olarak ortaya çıkar.
• Anjiyodisplaziler: Hematemez, mide ve bağırsaklarda kanamaya neden olan anormal yüzey kan damarlarından da kaynaklanabilir.
• Mallory-Weis sendromu: Bu sendrom, şiddetli kusma nedeniyle yemek borusunda yırtık oluşması ile karakterizedir. Genellikle yoğun alkol kullanımı sonrasında meydana gelir.
• Kanama bozuklukları: Hemofili, von Willebrand hastalığı gibi kanamaya yatkınlığa sebep olan hastalıkların varlığında sindirim sistemi kanamaları izlenebilir.
• Tümörler: Hem kötü hem de iyi huylu tümörlerde kanama görülebilir. Özellikle pankreas, mide ve yemek borusu kanserlerinde kanayan tümörlerin test edilmesi gerekir.

Hematemezin Belirtileri Nelerdir?

Hematemezin ana belirtisi, kusmukta görülen kandır. Kan; parlak kırmızı, koyu kırmızı ya da kahve telvesi gibi siyah veya kahverengi renkte olabilir. Kanın parlak kırmızı renkte olması, genellikle hızlı kanayan bir kaynağa, mide ya da yemek borusunda meydana gelen bir kanamaya işaret eder. Koyu renkte kan ise kanın birkaç saattir gastrointestinal sistem içinde bulunduğunu belirtir. Daha yavaş ve sabit kanama anlamına gelir.

• Aşırı kan kaybı nedeniyle meydana gelen diğer belirtiler şu şekildedir:
• Baş dönmesi,
• Kafa karışıklığı,
• Ten renginde soluklaşma,
• Soğuk terleme ve nemli cilt,
• Ten rengine göre dudakların ve tırnakların morarması ya da grileşmesi,
• Yorgunluk ve halsizlik,
• Solunumun ve nabzın hızlanması,
• İshal ya da kabızlık,
• Kanlı ya da siyah dışkılama.

Hematemezin Komplikasyonları Nelerdir?

Kan kusmanın nedenine bağlı olarak kişilerde birtakım komplikasyonlar görülebilir. Gastrointestinal kanama nedeniyle görülebilecek bazı komplikasyonlar şu şekildedir:

• Kalp krizi,
• Enfeksiyonlar,
• Solunum problemleri,
• Şok,
• Ölüm.

Acil müdahale ile komplikasyon riskinin azalması için kan kusan kişilerin hemen tıbbi yardım alması önem taşır.

Hematemez Teşhisi Nasıl Konur?

Kusmukta herhangi bir miktarda görülen kan, özellikle de yaralanmayı takip ediyorsa, acil tıbbi müdahale gerektirir. Kanama, hayatı tehlikeye atacak farklı bir nedene bağlı gelişebilir. Bu nedenle tıbbi muayene olunması ve kanamanın nedeninin bulunması önem taşır. Teşhisin kolaylaşması için hastaların kusmuk örneği alması da faydalı olur.

Hematemez teşhisi için doktor, hastadan aşağıdaki bilgileri isteyebilir:

• Hematemezin daha önce olup olmadığı,
• Hastanın kan kusmaya ne zaman başladığı ve ne kadar kan kustuğu,
• Kanın rengi ve görünümü,
• Hastanın tıbbi geçmişi, kullandığı ilaçlar ve daha önce gördüğü tedaviler,
• Hastanın alkol ya da sigara kullanıp kullanmadığı.

Kan testleri ve röntgen taramaları, enfeksiyon ve pıhtılaşma sorunlarının tespiti için kullanılan yöntemler arasında bulunur. Endoskopi, yemek borusunun; nükleer tıp taramaları ise organların görüntüsünün alınması amacıyla kullanılır. Biyopsi için endoskopi sırasında doku örneği de alınabilir.

Nazogastrik (NG) lavaj, endoskopiyi kolaylaştırmak ve üst gastrointestinal sistemde kanamanın kaynağının tespit edilmesi amacıyla kullanılır. Tüp aracılığıyla kanın drene edilmesi ve hastanın klinik olarak rahatlatılması sağlanır. Bu noktada lezyonun şiddetinin de belirlenmesi faydalı olur. Kanama durmuşsa, NG lavaj negatif sonuç verebilir. Kan yerine safralı su görünmesi durumunda ise aktif üst gastrointestinal sistem kanaması olduğu düşünülebilir. Kanamaya bağlı olarak şok belirtileri varsa ve kişiler nefes almakta güçlük çekiyorsa, acil tedavi uygulanır.

Hematemez Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hematemez, acil müdahale gerektiren bir durum olarak kabul edilir ve evde tedavi edilemez. Kişilerin kaybettiği kan kaybına göre kan nakli yapılması gerekebilir. Donör kanı, damar içine enjekte edilerek kan ihtiyacı karşılanır. Hastanın zor nefes alması gibi durumlarda oksijen desteği de sağlanır. Bunun yanında kan kaybıyla birlikte sıvı ve mineral kaybına da uğrayan hastalarda damar içinde sıvı ve mineral desteği verilir. Kanama süresince hastaların ağızdan beslenmemesi temin edilir. Sindirim sistemi için toksik kabul edilen ilaçlar kesilir.

Tedavinin doğru planlanması için kanamanın kaynağının tespit edilmesi gerekir. Hematemezin nedenine bağlı olarak mide asidini azaltmak ya da kusmayı durdurmak amacıyla ilaçlı tedaviye başlanabilir. Özellikle ülser kaynaklı durumlarda, hastalıkla ilgili doktorun bilgilendirilmesi önem taşır.

Daha şiddetli üst sindirim sistemi kanamalarında ise hastalar gastroenterolojiye yönlendirilebilir. Gastroenterolog, kanama kaynağını tespit etmek için endoskopi yapabilir. Endoskopi eşliğinde kanayan bölgeye bant ligasyon, koteterizasyon gibi farklı yöntemler yardımıyla müdahale ederek kanamayı durdurabilir. Mide ve bağırsakta meydana gelen ciddi komplikasyonlar için ameliyat gerekebilir. Bu anlamda tedavi; altta yatan nedene göre antibiyotikler, ilaçlı tedavi, embolizasyon işlemi gibi farklı yöntemleri içerebilir.

Şok, hipertansiyon ve aktif kanama durumlarında hastanın yaşamsal belirtilerinin ve klinik durumunun takip edilmesi için hastalar yoğun bakım ünitesine alınabilir. Özellikle dolaşım sisteminin bir kısmını kaybetmiş yüksek riskli hastalara, kırmızı kan hücresi transfüze edilebilir. İskemik kalp hastalarında da transfüzyon hedeflenir. Gerekli durumlarda trombosit ve plazma ihtiyacının da karşılanması gerekir.

Mide Kanaması Nedir?

Mide kanaması, gastrointestinal sistemin herhangi bir noktasında kanama oluşması olarak tanımlanır. Gastrointestinal sistem; kalın bağırsak, ince bağırsak, yemek borusu, mide, rektum ve anüsten oluşur. Mide kanaması tıbbi olarak başlı başına bir hastalık değildir. Bir veya birkaç hastalığın sonucu olarak ortaya çıkabilen bir semptomdur. Gastrointestinal sistemin hangi bölgesinde kanamanın gerçekleştiğine göre üst kanama veya alt kanama olarak adlandırılması söz konusudur. Mide de bu sistemin üst kısmında yer aldığı için üst gastrointestinal sistem kanaması olarak da adlandırılır. Birçok farklı durumdan kaynaklı olarak ortaya çıkabilen mide kanaması yapılan araştırmalara göre erkeklerde kadınlara göre daha sık görülür. Özellikle ilaç kullanım oranı yüksek olan ülkemizde ilaçların yan etkilerine bağlı olarak mide kanamaları sıklıkla görülür ve bunlar oldukça ciddi durumlardır. Tütünlü ürünlerin yoğun kullanımı, gastrit, ülser, tümör, sağlıksız beslenme gibi birçok faktörden dolayı mide kanaması meydana gelebilir. Oldukça riskli bir durum olan mide kanamasının yaşamı tehdit etmemesi için belirtilerini ve nedenlerini öğrenmekte fayda vardır.

Mide Kanaması Belirtileri Nelerdir?

Üst gastrointestinal sistemin bir parçası olan midede meydana gelen kanamaların sebepleri çok fazla olduğundan belirtileri de doğru orantılı olarak oldukça çeşitlidir. Hastaya bağlı olarak ani ve acil durumlardan kaynaklı mide kanamalarının belirtileri daha ağır olabiliyorken, hafif kanamaların belirtileri daha az belirgin ve şiddetsiz olabilir. Ancak her halde de bunun ciddiye alınması ve tedavisinin vakit kaybetmeden yapılması gerekir. Kendi içinde birkaç farklı yapıda incelenen midenin iç duvarında meydana gelen kanamaların belirtileri halsizlik, karın ağrısı, yorgunluk, midede yanma, kansızlık ve baş dönmesi olarak ortaya çıkar. Akut mide kanamasının erken belirtileri ise kırmızı kan kusması, dışkıda kan görülmesi, siyah ya da katran şeklinde dışkılama, kahve telvesi görünümünde kan kusmak olarak görülür. Bu kanamanın sonucu olarak kan kaybı da meydana gelir. Kan kaybının belirtileri ise yorgunluk, zayıflık, nefes darlığı, karın ağrısı ve karın krampları, ciltte solgunluk, kan basıncında düşüklük, nabzın normalden hızlı olması, az veya hiç idrara çıkamama ve bilinç kaybı olarak sıralanabilir. Bunun dışında mide kanamasının en yaygın belirtileri arasında;

• Hazımsızlık ve bundan kaynaklı ortaya çıkan şişkinlik,
• Tuvalete ishal olarak çıkma,
• Normalden daha fazla terleme,
• Tansiyonun düşmesi ve buna bağlı olarak göz kararması,
• Ayakta durmakta güçlük ve bayılmalar olarak sıralanır.

Mide Kanaması Neden Olur?

Mide kanamalarının ortaya çıkmasına neden olan sebeplerin başlıcalarından biri yemek borusu ile midenin birleşmiş olduğu noktanın yaralanmasıdır. Daha çok karaciğer hastalıklarının sebep olduğu ve yemek borusunun alt kısımlarında görülen birtakım varis benzeri yapılar zamanla yırtılarak veya patlayarak mide kanamalarına yol açabilir. Üst gastrointestinal sistemi etkileyen tümörler, ilerleyen safhalarda mideyi etkileyerek kanamalara neden olur. Helicobacter pylori benzeri enfeksiyona neden olan bakteriler peptik ülserin gelişmesine yol açabilir. Peptik ülser olarak adlandırılan hastalık, midenin veya oniki parmak bağırsağının astarında açık yaraların gelişmesine sebep olur. Bu sebeple peptik ülser ilerledikten sonra mide kanamalarına yol açar. Yemek borusunun duvarlarındaki yırtıklar yaralanmalara ve kanamalara yol açar. Bu durum tıbbi olarak “Mallory-Weiss Sendromu” olarak adlandırılır. Bazı kalp hastalıklarının tedavisinde, özellikle yaşlıların yoğun olarak kullandığı kan sulandırıcı ilaçlar mide kanamalarına yol açabilir. Bu nedenle kullanılan ilaçları reçete dahilinde, yan etkilerini dikkate alarak kullanmak oldukça önemlidir.

Mide Kanaması Teşhisi Nasıl Konulur?

Öncelikli olarak semptomların değerlendirilmesi açısından fiziki muayene yapılır. Fiziki muayene ile birlikte hastanın tıbbi öyküsü hakkında bilgi edinilir ve birtakım testler uygulanır. Karaciğer fonksiyonlarının tespit edilmesi, trombosit sayımı ve kan pıhtılaşma değerinin öğrenilmesi açısından kan testleri yapılır. Ayrıca dışkının analizi ve varsa kanamanın nedenini belirlemek amacıyla dışkı testleri uygulanır. Gastrointestinal sistemin incelenmesi için endoskopi yardımıyla vücuda ağızdan bir kamera sokulabilir. Bunun amacı varsa kanamanın yerini ve düzeyini tespit etmektir. Kalın bağırsağın ve rektumun incelenmesi için kolonoskopi de uygulanan testler arasında yer alır. Mideden veya gastrointestinal sistemin herhangi bir noktasından biyopsi amaçlı parça almak da uygulanabilecek tanı yöntemleri arasındadır. Kanamaya sebep olan damarların tespiti veya diğer anormalliklerin anlaşılabilmesi açısından anjiyografi adı verilen damardan boya enjekte edilmesi testi de uygulanabilir. Bu test ile birlikte kanamanın kaynağı tespit edilebilir. Tüm bu testlerin yanı sıra bilgisayarlı tomografi ile tüm vücudun görüntülenmesi gerekebilir. Ancak çok nadir de olsa kanamanın kaynağı her zaman tespit edilemeyebilir. Böyle durumlarda doktorlar tüm gastrointestinal sistemi görebilmek amacıyla cerrahi müdahalede bulunabilirler.

Mide Kanaması ile Birlikte Ortaya Çıkan Semptomlar Nelerdir?

Mide kanaması çoğunlukla başka hastalıkların eşlik ettiği ciddi bir semptom olarak bilinir. Bu nedenle mide kanamasının ortaya çıkmasına neden olan hastalığın belirtileri ile mide kanamasının belirtileri birlikte hastada görülebilir. Böylece semptomların daha çeşitli olması beklenen durumlar arasındadır. Eğer gastrointestinal sistemde bulunan bir tümörden dolayı mide kanamaları görülüyor ise tümörün semptomları, mide kanamasının semptomlarına eşlik eder. Bu durum diğer hastalıklar ve semptomlar için de aynı şekilde değerlendirilir. Yine de yaygın semptomlar arasında;

• Mide kanamasının sebep olduğu iştahsızlık,
• Midede meydana gelen yaralardan dolayı mide ağrıları,
• Kan kaybından dolayı tansiyon düşmesi,
• Tansiyon düşüklüğüne bağlı olarak göz kararması yer alır.

Bu semptomlar kanamadan dolayı ortaya çıkan ciddi durumlardır. Hastaların bu semptomları ciddiye alarak vakit kaybetmeden tedavi olmaları gerekir. Aksi takdirde mide kanaması ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir ve insan hayatını tehlikeye sokabilir.

Mide Kanaması Nasıl Geçer?

Mide kanamasının geçmesi amacıyla uygulanacak bütün tedavilerin doğru uygulanması gerekir. Bunun için de kanamanın kaynağının tespit edilmesi oldukça önemlidir. Gastroskopi, kanamanın tespiti amacıyla uygulanan yöntemler arasında yer alır. Tespit gerçekleştirildikten sonra kanamanın durdurulması amacıyla ilaç tedavisi ile birlikte ısı yöntemleri uygulanabilir. Hastanın sağlığının tehlikeye atılmaması amacıyla kanama durdurulduktan sonra bir süre daha ilaç tedavisine ihtiyaç olabilir. Ülser gibi hastalıkların kanamaya neden olması söz konusu ise ülserin tedavi edilmesi gerekir. Hemoklips adı verilen ve midede kanayan bölgenin kapatılmasına yarayan tedavi yöntemi de sıkça kullanılır. Yaraların iyileşmesi ile birlikte bu klipsler kendiliğinden düşer ve tedavi sonlanmış olur. Mide kanseri ya da gastrointestinal sistemde herhangi bir kanserden dolayı kanamaların olması söz konusu ise radyoterapi ya da kemoterapi ile tedavi yöntemleri uygulanabilir. Varis oluşumlarından meydana gelen kanamaların tedavisi amacıyla endoskopi ile uygulanan tedavi yöntemleri kullanılabilir. Tedavi yöntemlerinin etkisiz kalması halinde cerrahi müdahale ile mide kanamasının tedavisi mümkün olabilir.

Sağlıklı bir hayat sürmek için mide kanamasının belirtileri ciddiye alınmalı ve vakit kaybetmeden muayene olunmalıdır. Böylece hastalığın tedavisi daha ciddi problemlere yol açmadan mümkün olabilir.