Dünyanın Şeklinin Geoit Olduğunun Kanıtı
Dünya'nın geoit olduğu ilk ne zaman ortaya atıldı?
Dünyanın şekli ile ilgili tarih öncesi medeniyetlerde de bir araştırma içerisindeydi. Disk veya düzlem olarak algılanmıştır. Çinli gök bilimci Zhang Heng (MS 78-139) tarafından "Yumurta modeli" gökleri küresel olarak tanımlamak için şu şekilde ifade etmiştir;
"Gökler tavuk yumurtası gibidir ve Tatar yayı mermisi kadar yuvarlaktır; Dünya, yumurtanın sarısı gibidir ve merkezde yatar."[1]
Dünyanın şekli ile ilgili çalışma olarak 1893'te Hot Springs, Güney Dakota'da Orlando Ferguson tarafından "Map of the Square and Stationary Earth" adıyla ortasında bir höyük olan bir havzaya yayılmış dünyayı tasvir eder[2]. Orlando Ferguson'un tasvir ettiği şekil:
Bu yapılan tasvir araştırmaların ilk adımı olmuştur. 1609 yılında, Galileo Galilei'nin Latince kaleme aldığı "Sidereus Nuncius" ( Türk.: Yıldız Habercisi) eserinde kendi yaptığı bir teleskopla önemli gözlemler yapmış, gözlemlerini aktarmış. Bir diğer önemli eseri, İtalyanca olarak yazdığı "Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo ( İng.: Dialogue Concerning the Two Chief World Systems: Türk.: İki Büyük Dünya Sistemi Hakkında Diyalog)" doğada oluşan hareket yasaları, Güneş merkezli Kopernik sistemini eleştiren ve savunan görüşler, gel-git olayları gibi konuları hakkındadır.
Şeklini kanıtlayan Portekizli kaptan ve kaşif Ferdinand Macellan, 10 Ağustos 1519'da İspanyol İmparatorluğu desteğiyle beş gemiyle beraber Sevilla limanından yola çıkmıştır. Macellan, Filipin yerlilerinden Lapu-Lapu önderliğindeki 27 Nisan 1521'de girdiği Mactan Savaşı'nda öldü. Mürettebatından kalanlar 1525'te İspanya'ya ulaşmaya başarmıştır. Ferdinand Macellan ve mürettebatını;
Bu yapılan araştırmalara rağmen, "yüzyıllar boyunca bilinmesine karşın, günümüzde “Düz Dünyacılar” (İng.: Flat Earthers) denen bir kesim hâlen görülmektedir."[3] Bu görüşü savununlar aynı isimle 1956 yılında Samuel Shenton tarafından bir dernek olarak kurulmuştur. Konuyu bildiğim kadarıyla açıklamaya çalıştım, umarım yazdıklarım ile aklınızdaki sorulara cevap verebilmişimdir.
175 görüntülenme
Kaynaklar
- J. Needham. (1959). Science And Civilisation In China: Volume 3, Mathematics And The Sciences Of The Heavens And The Earth. ISBN: 978-0-521-05801-8. Yayınevi: Cambridge University Press. sf: 219.
- E. Morton. A 19Th-Century Map Of Our ‘Square And Stationary’ Earth. (25 Nisan 2016). Alındığı Tarih: 29 Ocak 2022. Alındığı Yer: Atlas Obscura
Dünyanın şeklinin ve eksen eğikliğinin sonuçları nelerdir?
Haberin DevamıDÜNYA'NIN ŞEKLİ VE SONUÇLARI
1- Dünya'nın Şekli Nasıldır?
Dünya'nın şeklini tanımlamak için küre, yuvarlak, geoit, küresel gibi birçok kelime kullanılır. Bilim adamlarının birçoğu dünyanın biçimini tanımlarken ''geoit'' kelimesini kullanır. Dünya'nın alt ve üst kısımları hem merkezkaç kuvveti hem de kütle-çekiminin etkisiyle basıktır. Orta kısmı ise kutup bölgelerine göre daha şişkindir. Geometrik bir şekil olan Geoit'in bilimsel adı ''Jeoit'tir.''
2- Dünya'nın Küre Biçiminde Olduğunu Gösteren Kanıtlar
1.A. Fotoğraflar: Teknolojinin bilimsel araştırmalarda kullanılması ile birlikte dünyanın küre biçiminde olduğunu gösteren birçok yeni kanıt bulundu. En büyük görsel kanıtlardan biri uydu fotoğraflarıdır. Uzaya gönderilen hava araçlarının düzenli aralıklarla çektiği fotoğraflar, dünyada bulunan araştırma merkezlerine gönderilmektedir. 2015 yılından sonra elde edilen 3D görüntüler de internette paylaşılmaya başladı.
Haberin Devamı1.B. Dünya'nın Gölgesi: Teknolojik gelişmeler sadece Dünya'nın değil Ay'ın da fotoğraflarının çekilmesini sağladı. Gezegenimizin Ay'ın üstüne vuran gölgesi de küre biçimindedir. Bu da Dünya'nın yuvarlak olduğunu kanıtlayan görsel kanıtlardan biridir.
1.C. Takım Yıldızları: Takım yıldızlarının bazı belli başlı yerlerde görünüp bazı bölgelerde görünmemesi de dünyanın geoit biçiminde olduğunu kanıtlar. Eğer Dünya düz olsaydı takım yıldızlarının aynı anda ve her yerde görünmesi gerekirdi.
1.D. Çubuk Deneyi: Milattan Önce Erastosthenes tarafından gerçekleştirilen çubuk deneyi, dünyanın biçiminin yuvarlak olduğunu kanıtlayan ilk deneylerden biridir. Coğrafya biliminin öncüleri arasında yer alan Erastosthenes farklı bölgelere çubuklar dikmiş ve gölge hareketlerini izlemiştir. Aynı zaman diliminde çubukların etrafındaki gölgelerin uzunluklarının farklı olduğunu tespit etmiştir. Günümüzde bu deney daha kapsamlı bir şekilde tekrar yapılmıştır.
Ek olarak saman yolunda yer alan diğer gezegenlerin de fotoğrafları çekildi. Bu fotoğraflar sadece dünyanın değil diğer gezegenlerin de küre biçiminde olduğunu kanıtlamıştır.
Haberin Devamı3- Dünya'nın Geoit Olmasının Nedenleri
Farklı yoğunluklara sahip birçok gaz tabakası dünyanın oluşum sürecine doğrudan etki etmiştir. Hem gazların etkisi hem de dünyanın dönüşü kutup bölgelerinin orta kısımlara oranla çukurlaşmasına neden olmuştur. Dünyanın geoit biçiminde olmasının bir diğer nedeni ise yer çekimi kuvvetidir.
4- Dünyanın Geoit Olmasının Sonuçları:
Dünyanın geoit olması, yeryüzü şekillerinin oluşumuna ve gezegenimizde görülen iklim çeşitlerine doğrudan etki eder. Örneğin ekvatordan kutuplara gidildikçe sıcaklık kademeli olarak düşer. Sıcaklığın kutuplarda düşmesi, bu bölgelerde canlı çeşitliğinin az olmasına neden olmuştur. Bu zamana kadar kutuplarda ölçülen en soğuk derece -93.2'dir. Gece - gündüz oluşumu dünyanın geoit şeklinde olmasının bir diğer sonucudur. Kuzey Yarım Kürede gece iken Güney Yarım Kürede gündüz yaşanır. 23 Eylül ve 21 Mart'ta ise gece gündüz eşitliği yaşanır. Buna ''Sonbahar Ekinoksu'' ve ''İlkbahar Ekinoksu'' adı verilir.
Haberin DevamıDünyanın küre biçiminde olması, aynı zaman diliminde farklı bölgelerde farklı mevsimlerin yaşanmasına neden olur. Bir yarım kürede kış mevsimi, diğer yarım kürede yaz mevsimi yaşanır. Ekvatorun çevresi 40.076 kilometre iken, kutupların çevresi 40.009 kilometredir. Bununla birlikte ekvatorun yarıçapı 6378 km., kutupların yarı çapı 6357 km. olarak hesaplanmıştır. İki bölgenin yarı çaplarının ve çevresinin arasındaki fark, Dünya'nın geoit olmasının bir sonucudur.