El Cezeri Buluşları

Cezeri ismi verilen Türkiye’nin ilk uçan arabas&#; ara&#;t&#;r&#;lmaya ba&#;land&#;. Yap&#;lan testlerin hepsinden ba&#;ar&#;yla geçen Cezeri'nin ad&#; ara&#;t&#;r&#;lmaya ba&#;land&#;. Cezeri bulu&#;lar&#; nelerdir? Cezeri kimdir? Cezeri ne demek? &#;&#;te Cezeri'nin bulu&#;lar&#; ve Türk-&#;slam co&#;rafyas&#;na katk&#;lar&#;

CEZER&#; K&#;MD&#;R, NE DEMEK?

&#;lk uçan arabaya ismi verilen Cezeri, Türk-&#;slam co&#;rafyas&#;na kazand&#;rd&#;klar&#; ile yüzy&#;lda ya&#;am&#;&#;t&#;r. Diyarbak&#;r ve Cizre çevresinde ya&#;ayan Cezeri, insanl&#;k tarihinin ilk robotik teknolojilerine ve sibernetik alan&#;n&#;n kurucusu olan ve bu alanlara yo&#;unla&#;an ki&#;i olmu&#;tur.

EL- CEZER&#;'N&#;N HAYATI

1. yüzy&#;lda 'da Cizre'de do&#;an Cezeri, Tor mahallesinde do&#;du. Sibernetik alan&#;n kurucusu olarak bilinen; fizikçi, robot ve matrix ustas&#; bilim insan&#; olarak ya&#;ad&#;. As&#;l ad&#; "&#;smail Ebul &#;z Bin Rezzaz El-Cezeri" olan Cezeri y&#;l&#;nda yine Cizre'de öldü. &#;smini Cizre'den alan El Cezeri, e&#;itimini Camia Medresesi'nde yapt&#;. Daha sonra mekanik ve fizik bölümlerine yo&#;unla&#;t&#; ve pek çok ilke ve bulu&#;a imza att&#;. Yunan matematikçi Archytas taraf&#;ndan buharla çal&#;&#;an bir güvercin yap&#;ld&#;&#;&#; iddia edilen ve Bat&#; literatüründe M.Ö. y&#;llar&#;nda yap&#;lan robotikle ilgili bilinen en eski yaz&#;l&#; kay&#;t, Cezeri'ye âittir.

CEZER&#; BULU&#;LARI NELERD&#;R?

Diyarbak&#;r'da ya&#;ayan Cezeri yüksek miktarda suyu yukar&#; ta&#;&#;mak amac&#;yla be&#; düzenek tasarlam&#;&#;t&#;. Cezeri bu düzeneklerden ikisini kendi kendine i&#;leyen di&#;er üçünü de hayvan gücüyle çal&#;&#;t&#;rm&#;&#;t&#;r. Bu çal&#;&#;malarla ilk kez krank mili kullanan Cezeri, dönme hareketini do&#;rusal harekete dönü&#;türen krank mili, önemli bir bulu&#; olarak tarihte yerini alm&#;&#;t&#;r. Halen lokomotif ve otomobillerde kullan&#;lmaktad&#;r.

El-Cezeri'nin yapt&#;&#;&#; su gücüyle çal&#;&#;an pompa düzene&#;inde; bak&#;r pistonlar, emme ve iletme amaçl&#; borular, tek yönlü sürgülü vanalar ve di&#;li çarklar kullan&#;ld&#;. El-Cezeri bu düzenekle suyu emerek yakla&#;&#;k on iki metre yukar&#; ta&#;&#;d&#;..

CEZER&#; VE ARAÇ TASARIMLARI

Cezeri'nin ad&#;n&#;n ilk uçan arabaya verilmesinin bir di&#;er sebebi de yapt&#;&#;&#; araç tasar&#;mlar&#;d&#;r. Cezerî, kitab&#;nda 50 arac&#;n tasar&#;m&#;n&#; vermi&#;tir. Bu sebeple bu topraklar&#;n medar-&#; iftiharlar&#;ndan biri olmay&#; hak etmi&#;tir. Bu araçlar&#;n 6's&#; su saati, 4'ü mumlu saat, 1'i kay&#;k su saati, 6's&#; ibrik, 7'si e&#;lence amaçl&#; kullan&#;lan çe&#;itli otomatlar, 3'ü abdest almak için kullan&#;lan otomat, 4'ü kan alma teknesi, 6's&#; f&#;skiye, 4'ü kendinden ses ç&#;karan araç, 5'i suyu yukar&#; ç&#;kartan araç, 2'si kilit, 1'i aç&#; ölçerdir.

El Cezeri'nin mezar&#; daha sonra türbe haline gelmi&#;tir. Türbesi &#;u an &#;&#;rnak'&#;n Cizre ilçesinde yer al&#;yor.

ANASAYFAYA DÖNMEK &#;Ç&#;N TIKLAYINIZ

Bu yazımızda ilk sistem mühendisi, sibernetikçi ve elektronikçi olan robotiğin babası olarak kabul edilen Müslüman bilim insanı İsmail Ebu’l İz bin Rezzaz el Cezeri yani kısaca Cezeri’nin hayatını derledik.

Cezeri Kimdir?

Cezeri, İslam dünyasının altın çağında yaşamış, robotik biliminin o dönemdeki adı olan sibernetik alanında önemli çalışmaları bulunan ilk Müslüman bilim insanı ve mühendistir. Öyle ki Leonardo Da Vinci’nin bile onun makinelerinden etkilendiği ve ilham alarak kendi çalışmalarında kullandığı söylenir.

Cezeri Hayatı

Cezeri yılında Türkiye sınırları içerisinde bulunan Cizre’nin Tor mahallesinde dünyaya gelmiştir. Cezeri ismini de doğduğu şehirden almış, eğitimini de Türk Medresesi Camia’da tamamlamıştır. Burada, sibernetik ve fizik alanında çalışmış ve günümüzde dahi kullanılan bir çok buluşa imza atmıştır. Her ne kadar M.Ö. ’lü yıllarda Yunan matematikçi Archytas tarafından buharla çalışan bir mekanik güvercin yapıldığı söylense de robotik ile ilgili bilinen en güvenilir ve en eski kayıt Cezeri’ye aittir. Cezeri yılında doğduğu şehir olan Cizre’de hayata gözlerini yumdu.

Cezeri Eserleri ve Çalışmaları

Bu değerli bilim insanı, sibernetik ve robotik alanında çalışmalar yapan ilk bilim insanı olarak öne çıkmıştır ve bu çalışmalarına da “El Cami-u’l Beyn’el İlmi ve El-Ameli’en Nafi fi Sına’ati’l Hiyel (Mekanik Hareketlerden Mühendislikte Faydalanmak) adlı eserlerinde yer vermiştir.

Bu eserde 50’den fazla makinenin nasıl kullanıldıklarını ve ne işe yaradıklarını çizimlerle göstermiştir. Bu muhteşem kitabın maalesef orjinali günümüze kadar gelememiştir. 15 kopyasından 10 tanesi Avrupa’nın çeşitli müzelerinde, 5 tanesi ise Topkapı ve Süleymaniye kütüphanelerinde bulunmaktadır. Cezeri her zaman uygulamaya dökülemeyen her bilginin doğrulunun şüpheli olduğunu savunmuştur.

Cezeri’nin Makineleri

Cezeri makineleri olarak bilinen başlıca makine ve sistemler şu şekildedir:

• Kam Mili
• Krank Mili ve Kaydırıcı Krank Mekanizması
• Segmentik Dişli
• Mekanik Kontrol
• Su Yükseltme Makineleri
• Sifon Mekanizmasıyla El Yıkama Otomasyonu
• İçecek Servisi Otomasyonu
• Müzikal Robot Grubu
• Astronomik Saatler
• Mum Saatleri
• Fil Saati
• Kale Saati
• Ağırlıkla Çalışan Su Saatleri

Cezeri, teorik çalışmalardan ziyade uygulamaya dönük görsel çalışmalar yapmayı tercih ediyordu. Hatta tasarladığı makinelerin kağıttan maketlerini inşa ederek bu makinelerin tam olarak uygulamaya geçmeden analizini yapıyordu.

Cezeri’nin en önemli makinelerinden birisi de geliştirdiği otomatik hizmetçidir. Bu hizmetçi haznelerdeki su seviyesine göre ne kadar su doldurabileceğine ve ne zaman meyve sebze sunacağına karar veriyor. Cezeri’nin bir diğer önemli eseri de Diyarbakır Ulu Cami’de yer alan Güneş Saati’dir.

Günümüzdeki robotik ve otomasyon sistemlerinin temelini Cezeri’nin gerçekleştirdiği çalışmalara ve icat ettiği makinelere borçluyuz. Kendi topraklarımızda yetişen bu değerli bilim insanının gerçekleştirdiği çalışmalar bizlere yol göstermeli ve üreterek, geliştirerek onun ismini sonsuza dek yaşatmalıyız.

Kaynak:Wikipedia