29 Ekim Cumhuriyetin Önemi

Cumhuriyet nedir?: Devleti idare edenlerin seçimle iş başına geldiği yönetim şekline cumhuriyet denir. Dünyadaki devletlerin çoğu cumhuriyetle yönetilir. Cumhuriyetle yönetilen ülkelerde egemenlik milletindir. Millet, devleti yönetecek kişileri kendisi seçer. Böylece halk kendi kendini yönetmiş olur.

urdumuz cumhuriyete Kurtuluş Savaşı'ndan sonra kavuştu. Önceleri devletimizin adı Osmanlı Devleti idi. Devlet İdaresinde bütün yetki padişahın elindeydi. Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı'nda yenik sayıldı. Düşmanlar yurdumuza girdiler. Mustafa Kemal, 19 Mayıs 'da Samsun'a çıktı. Birçok yerde toplantılar yaptı. Hakkımızı "Ya istiklal, ya ölüm" parolası altında birleştirdi. 23 Nisan 'de Türkiye Büyük Millet Meclisi açıldı. Mustafa Kemal meclis başkanı seçildi. Ordumuz, İnönü Savaşlarını kazandı. Peşinden Sakarya Meydan Muhaberesi ile Başkomutanlık Meydan Savaşı'nı da zaferle noktaladık. Yunanlılarla ve Birinci Dünya Savaşı'nı da savaştığımız devletlerle 24 Temmuz 'te Lozan Barış Antlaşması imzaladık. Bütün dünya devletleri, Türkiye'nin bağımsız bir devlet olduğunu kabul ettiler. Yurdumuz yeniden egemenliğine kavuştu. Türkiye Büyük Millet Meclisi, 29 Ekim 'te cumhuriyeti ilan etti. Devletimizin adı Türkiye Cumhuriyeti oldu. Atatürk ise, ilk cumhurbaşkanımız olarak göreve başladı. Cumhuriyet idaresinde devlet anayasaya uygun kanunlarla idare edildi. Kanunlar ise halkın seçtiği miller vekilleri yapar. Devlet başkanına Cumhurbaşkanı denir.

Halkı yöneten insanlar, seçimle iş başına gelirler. Halk, istediğini seçer, istemediğini seçmez. Seçilen kişiler halka karşı sorumludurlar. İşte bütün bunlardan dolayı cumhuriyet en iyi yönetim şeklidir.

29 Ekim Cumhuriyet Bayramı neden kutlanır?

29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, Türkiye Cumhuriyeti'nin resmen kurulduğu tarihtir. Ulu Önder Atatürk, diğer bayramlar gibi bu bayramı da gelecek nesillere bir miras olarak bırakmıştır. 29 Ekim tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde yapılan bir anayasa değişikliğiyle Türkiye'nin yönetim biçimi Cumhuriyet olarak belirlenmiştir. Bunun pare top atışıyla kutlanması aynı gün meclis tarafından kararlaştırılmıştır. Bizler de yeni Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş günü olan 29 Ekim'i her yıl ülkece coşku içinde kutlamaya devam ediyoruz.

Türk halkı için Cumhuriyet Bayramı, milli birlik ve beraberliğin, toplumsal dayanışmanın üst düzeye çıktığı milli bayramlarımızdan birisidir. Kurtuluş Savaşı'nın Türk milletinin zaferiyle sonuçlanmasının ardından ortaya çıkan yönetim boşluğunun kaldırılması amacıyla yeni bir yönetim biçiminin belirlenmesi şarttı. Mustafa Kemal ve arkadaşları yaptıkları çalışmalar sonucu Türkiye'ye yakışır yönetim şeklinin cumhuriyet olduğuna karar verdi. Nihayetinde 29 Ekim tarihinde Cumhuriyet ilan edildi.

29 Ekim de ne oldu?

Osmanlı İmparatorluğu'nda, ikinci Meşrutiyetin ilanından altı yıl sonra Birinci Dünya Savaşı başladı. ′te başlayan Birinci Dünya Savaşı'na dünyanın belli başlı devletleri katıldı. Dört yıl süren savaş sonunda bizimle birlikte olan devletler yenildi. Savaş kurallarına göre biz de yenilmiş sayıldık. Ülkemiz İngilizler, Yunanlılar, Fransızlar, İtalyanlar tarafından paylaşıldı. Ulusuna inanan, güvenen Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs ′da Samsun'a geldi. Erzurum'da, Sivas'ta kongreler düzenledi. Mustafa Kemal Paşa "Tek bir egemenlik var, o da Milli egemenliktir. Ülkeyi yine ulusun kendi gücü kurtaracaktır." diyordu. Yurdun dört bir tarafından gelen ulus temsilcileri -milletvekilleri- 23 Nisan günü Ankara'da Büyük Millet Meclisi'nde toplandı. Meclis, Mustafa Kemal Paşa'yı başkan seçti. Mustafa Kemal Paşa'nın önderliğinde Büyük Millet Meclisi Ulusal Kurtuluş Savaşı'nı başlattı. Bir yandan efeler, dadaşlar, seymenler bulundukları yörede düşmana karşı koydular. Öte yandan düzenli ordular İnönü'de, Sakarya'da, Dumlupınar'da savaştılar. Yurdumuz düşmanlardan kurtarıldı. Tahtını, rahatını düşünen padişah, yenilen düşmanla birlikte yurdumuzdan kaçtı. İmzalanan Lozan Barış Antlaşması ile yeni bir devlet doğdu. Bu doğan devletin yönetim biçimi henüz belirlenmemişti. İkinci dönem Büyük Millet Meclisi 11 Ağustos ′te ilk toplantısını yaptı. 13 Ekim ′te Ankara Başkent oldu. Atatürk; düşmanın ülkeden atılıp sınırlarımızın belirlenmesinden sonra, çoktan beri tasarladığı cumhuriyetin ilanı üzerinde hazırlıklar yapmaya başladı. 28 Ekim akşamı yakın arkadaşlarını Çankaya'da yemeğe çağırdı. Onlara, "Yarın Cumhuriyet'i ilan edeceğiz." Dedi.

29 Ekim günü Atatürk, milletvekilleri ile görüştükten sonra taslağı hazırlanan cumhuriyet önergesi Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne verildi. Meclis önergeyi kabul etti. Böylece ülkemizde cumhuriyet yönetimi kuruldu. Atatürk kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı oldu. Cumhuriyet'in ilanı yurtta sevinç ve coşku ile karşılandı. Cumhuriyet; yurttaşların seçme ve seçilme hakkının olduğu bir yönetimdir. Ulus temsilcilerinin kabul ettiği yasalarla ülkenin yönetilmesidir. Cumhuriyet yönetiminde söz ulusundur. Cumhuriyet'i korumak, kollamak, yaşatmak her yurttaşın ödevidir.

Cumhuriyetin getirdiği yenilikler nelerdir?

Atatürk Türkiye'yi "Çağdaş uygarlık düzeyine çıkarmak" amacıyla bir dizi yenilikler yapmıştır. Bu yenilikleri beş başlık altında toplayabiliriz:

1. Siyasal Alanda Yapılan Yenilikler

• Saltanatın kaldırılması ( 1 Kasım )
• Ankara'nın başkent olması (13 Ekim)
• Cumhuriyetin ilanı (29 Ekim )
• Halifeliğin kaldırılması (3 Mart )
• Siyasi Partiler kuruldu. (Cumhuriyet Halk Fırkası, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Serbest Cumhuriyet Fırkası)

2. Bayındırlık Alanında Yapılan Yenilikler

• Demiryolları yabancı şirketlerin elinden alınarak devletleştirildi. Yeni demiryolları yapıldı. Cumhuriyetin ilanından yılına kadar km demiryolu yapılmıştır.
• Osmanlı Devleti'nden km kalan karayolu yılında km' ye çıkmıştır.
• Denizcilik alanında Kabotaj Kanunu çıkarılmış ve yeni liman ve iskeleler yapılmıştır.
• Pek çok yeni şehir ve kasaba inşa edilerek modern bir görünüm almıştır.

3. Toplumsal Alanda Yapılan Yenilikler

• Kadınlara erkeklerle eşit haklar verilmesi ()
• Şapka ve kıyafet yeniliği (25 Kasım )
• Tekke zâviye ve türbelerin kapatılması (30 Kasım )
• Soyadı kanunu ( 21 Haziran )
• Lâkap ve unvanların kaldırılması (26 Kasım )
• Uluslararası saat, takvim ve uzunluk ölçülerin kabulü ()

4. Tarım Alanında Yapılan Yenilikler

• Köylünün durumunu düzeltmek için Aşar (Öşür) vergisi 'te kaldırıldı.
• Ziraat Bankasının verdiği kredi artırıldı.
• Çiftçinin tarımda makine, iyi tohum, gübre ve ilaç kullanımı teşvik edildi.
• Çiftçiye damızlık hayvan, tohum, fidan, borç para verildi.
• 'da "Tarım Kredi Kooperatifleri" kuruldu.

5. Hukuk Alanında Yapılan Yenilikler

• 20 Ocak 'de ilk anayasa Teşkilat-ı Esasiye ilan edildi.
• Cumhuriyetin ilanından sonra anayasası ilan edildi.
• 17 Şubat 'da Medeni Kanun ilan edildi. İsviçre'den alındı.
  – a) Birden fazla kadınla evlenme yasaklandı.
  – b) Mirasta ve boşanmada kadın erkek eşitliği geldi.
• 8 Mayıs 'de Borçlar Kanunu –İsviçre'den
• 10 Mayıs 'de Ticaret Kanunu—Almanya'dan
• 1Temmuz 'de Ceza Kanunu – İtalya'dan alınarak ilan edildi.

6. Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan Yenilikler

• Öğretimin birleştirilmesi (3 Mart )
• Yeni Türk harflerinin kabulü (1 Kasım )
• Türk Dil ve Tarih Kurumlarının kurulması ()
• Üniversite öğreniminin düzenlenmesi (31 Mayıs )
• Güzel sanatlarda yenilikler

7. Sanayi Alanında Yapılan Yenilikler

• 'te "Sanayi ve Maadin Bankası" kuruldu (Yıpranmış Osmanlı tesislerini tamir etmek için.).
• 'de "Teşvik-i Sanayi Kanunu" çıkarıldı (Halk sanayiye teşvik edildi, ancak halkın gücü olmadığından "Devletçilik" politikası izlendi.).
• 'te "İlk Beş Yıllık Sanayi Planı" hazırlandı.
• 'te Sümerbank kuruldu.
• 'de "İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı" hazırlandı. Ancak 'da II. Dünya Savaşı'nın çıkması bu planın uygulanmasına engel olmuştur.
• Ülkedeki madenleri aramak için 'te Maden Tetkik Arama Enstitüsü (M.T.A) kuruldu. Madenleri işlemek içinde Etibank kuruldu.
• 'da Türkiye'nin ilk demir çelik fabrikası olan Karabük Demir-Çelik Fabrikası kuruldu.

8. Ekonomi Alanında Yapılan Yenilikler

• 17 Şubat 'de "İzmir İktisat Kongresi" toplandı. Milli ekonominin hedefleri belirlendi. Yatırım yapacak şirketlere kolaylık sağlanacağı, milli bankanın kurulacağı, demiryolu yapımına önem verileceği,yerli malı kullanımı teşvik edileceği belirtilmiştir. Ayrıca kongrede "Misak-ı İktisadi" (Ekonomi Andı) ilan edildi. Buna göre ekonomik kararlar uygulanırken ekonomik bağımsızlığın titizlikle korunması kararlaştırıldı.
• Özel teşebbüsün yetersiz olmasından dolayı 'dan itibaren "Devletçi" bir ekonomi politikası uygulanmaya başlanmıştır.
• yılında "İlk Beş Yıllık Kalkınma Planı" hazırlandı ve başarıyla uygulandı.

9. Ticaret Alanında Yapılan Yenilikler

• 'te İş Bankası kuruldu (İş sahiplerine kredi vermek amacıyla kuruldu).
• 1 Temmuz 'da "Kabotaj Kanunu" çıkarıldı. Böylece Türk karasularında yolcu ve yük taşıma hakkı yalnızca Türk gemilerine verildi. Ayrıca Denizbank'ın kurulmasıyla denizcilik faaliyetleri artmıştır.

29 Ekim Cumhuriyet Bayramı nasıl tatil ilan edildi?
yılının Şubat ayında, Dışişleri Bakanlığı tarafından düzenlenen bir kanun teklifinde 29 Ekim'in bayram olması önerilmiştir. Anayasa Komisyonu tarafından incelenen bu teklif, 18 Nisan'da karara bağlanmış ve 19 Nisan'da tatil olarak kabul edilmiştir. yılından itibaren her 29 Ekim, ülke içinde ve dış temsilciliklerimizde bayram olarak kutlanmaya başlamıştır.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kurucusu olan Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet Bayramı'nın onuncu yılı anısına 29 Ekim 'te yapılan kutlamalarda Cumhuriyet Bayramının önemi konusunda verdiği Yıl Nutku'nda bu bayramın en büyük bayram olduğunu söylemiştir.

Cumhuriyetin Kaçıncı yılı kutlanıyor?
Bu yıl 29 Ekim de Türk Milleti için önemli gün Cumhuriyet'in ilanının yılı şerefini yaşayacağız. 29 Ekim 'te ilan edilen Cumhuriyet ile egemenlik halkın eline geçmiş ve özgürlüğümüze kavuşmuşuz. Bu önemli gün 'ten itibaren Türk Milletine bayram olarak hediye edilmiştir. O gün bu gündür kutladığımız bu bayramın üzerinden tam 97 yıl geçmiş. Cumhuriyetimizin kurucusu olan Mustafa Kemal Atatürk"ün bir nevi Türk Milletine armağanıdır.

29 Ekim’in Anlam ve Önemi

Cumhuriyet Dönemi’nde siyasi değişimlerin yanında önemli toplumsal değişimler de yaşanmıştır. Harf devrimi, soyadı kanunu ve şapka kanunu gibi konular aslında oldukça önemlidir. Çünkü Atatürk’ün en vizyonlu düşüncelerinden biri dünyanın değiştiği ve Türkiye’nin bu değişime hem fiziksel hem de zihinsel olarak hazır olması gerektiğiydi. Bu yüzden dilimizdeki yabancı kelimelerden, ülkemizdeki yabancı gruplardan ve kitlesel cahillikten ne pahasına olursa olsun milletimizi korumaya çalışmıştır. Çünkü Atatürk silahla kazanılan savaşların zaferlerinin, kültürle devam ettirilmesi gerektiğini çok iyi bilen bir liderdi. Bu yüzden Türk Milleti’nin zeki olması iyi savaşabilmesi kadar önemliydi onun için.

Kadınlara verilen siyasi ve toplumsal haklarla da adeta dünyaya ve özellikle doğu ülkelerine örnek olmuştur. Din ve siyaset kavramlarını ayrıştırması, ülkenin ekonomik özgürlüğü için attığı adımlar ve çok partili sistemle gelen düşünce özgürlüğü o dönemlerden tanıdığımız laiklik anlayışını doğurmuştur. Tüm bu değişimler sayesinde kısa sürede savaştan kurtulmuş, dış ülkelerin saygısını kazanmış ve gelişmekte olan bir Türk toplumu doğmuştur.

Atatürk’ün Avrupa ile kurduğu bağ da toplumsal olarak gelişmenin önemli örneklerindendir. Az bilinse de Atatürk, gelişmiş Avrupa ülkelerine bakarak Türkiye’nin toplumsal durumunu değerlendirmiştir. Yani ülkeyi geliştirmek için önemli adımlar atarken dünyayla bağını koparmamış, gelişmeleri yakından takip etmiş ve adım atmakta geç kalmamıştır. Hatta Avrupa ülkelerinin bazı kesimlerinde Türkiye’nin bir Arap devleti sanılması Atatürk’ün oldukça canını sıkmış, Türkiye’nin tekil olarak tanınması ve başka gruplarla bağdaştırılmaması için ülkeye konsoloslar davet etmiş, etkinlikler düzenlemiş, bizzat Türkiye’yi tanıtmıştır. Esnafla, çiftçilerle ve halkla sürekli iç içe olmuş ve sohbet etmiştir. Her zaman sorunlarını dinleyip bir çözüm üretmeye çalışmıştır. Yani Cumhuriyeti ilan ettikten sonra halktan bağını kesmemiş, Cumhuriyet fikrine göre yaşayıp ölmüştür. Atatürk’ün padişahlardan sonra gelen bir lider olduğunu da göz önünde bulundurursak ülkenin ne kadar demokratik olabileceğine dair halkın bakış açısını değiştirmiştir.

Cumhuriyet’in Kuruluşuna Tarihi Bir Bakış

I. Dünya Savaşı boyunca cephelerde ağır yenilgiler yaşayan Osmanlı ordusu zor zamanlar geçiriyordu. Osmanlı Devleti’nin yıkılmasıyla sonuçlanan savaşın ardından Mustafa Kemal Paşa önderliğinde başlatılan Ulusal Mücadele süreci, halkın egemen konumda olduğu Cumhuriyet anlayışının ilk örneklerinden oldu. Erzurum Kongresi ardından, 23 Temmuz tarihinde yayımlanan bildiride yer alan egemenlik maddeleri de Cumhuriyetin gelmesi çok yakındı.

İstanbul’un işgal edilip Mebusan Meclisi’nin dağıtılması üzerine Ankara’da toplanan Büyük Millet Meclisi, aralarında Mustafa Kemal’in de olduğu üstün yetkilerle donatılmış kişiden oluşuyordu. Meclisin 20 Ocak ’de bir anayasa olarak kabul ettiği Teşkilat-ı Esasiye Kanunu, egemenliğin Türk ulusuna ait olduğunu açıkça ilan etmişti. Saltanat hükümetinin hala halk üzerinde egemenlik kurmasına ve Cumhuriyet anlayışını reddetmesine karşı olarak meclis, 1 Kasım 'de aldığı kararla saltanatı kaldırdı.

1 Nisan yılına Mustafa Kemal’in emriyle yeni bir anayasa tasarısı başlamış. Teşkilat-ı Esasiye Kanunu egemenliğin halka ait olduğunu açıkça söylese de başkenti ve yönetimi açıkça ilan etmemişti. Anayasa tasarımları sürerken Mustafa Kemal de yakın çevresiyle Cumhuriyet yönetimini tartışıyor, Cumhuriyetin ilanı hakkında görüşmeler yapıyordu. Mustafa Kemal’in bir Alman gazetesine verdiği röportaj esnasında Cumhuriyet kavramını ilk defa duyurması, hem ülkede hem de yurt dışında büyük bir yankı uyandırdı. İsmet İnönü’nün de içinde olduğu bir grup Ankara’nın başkent olmasının stratejik önemini vurgulayarak meclise teklifte bulundu ve 13 Ekim 'te bu fikir kabul edilerek Ankara resmi olarak başkent ilan edildi. Tüm bu hazırlıklar tamamlanınca da Mustafa Kemal ve İsmet İnönü’nün yönetim biçiminin Cumhuriyet olması adına hazırladıkları yasa değişikliği tasarısı, 29 Ekim ’te meclis tarafından kabul edildi. Böylece Cumhuriyet, TBMM tarafından resmi olarak ilan edilmiş oldu.

Cumhuriyetin ilanı, Ankara'da pare top atışı ile duyuruldu. 29 Ekim gecesi ile 30 Ekim tarihinde başta Ankara olmak üzere tüm ülkede bir bayram havasında kutlandı. Bu tarihler meclis tarafından resmi olarak bayram kabul edilmese de halk, kendi arasında bir kutlama yapınca resmi tatil olarak tanındı. Cumhuriyetin ilanının tek bir kişiye ait olduğunu söylemek elbette yanlış olacaktır. Cumhuriyet bir fikir ve bu fikre inananların eseridir. Savaşmak silahla olsa da zaferlerin silahla kazanılmadığının en büyük derslerinden biridir cumhuriyetin ilanı. Ve elbette her zafer gibi özgürlüğün de bir sorumluluğu vardır.

Cumhuriyetimizin yılına doğru ilerlerken bu sorumlulukları bilmenin önemini her daim hatırlamak, yapabileceğimiz en değerli şeylerden biri olacaktır. Çünkü kendi sorumluluğunu unutan bir kişi, ne için savaştığını nasıl hatırlayabilir ki? En güzel zamanların en karanlık günlerin ardından geldiğini öğrenmiş bir millet olarak, elimizdeki her şeye sıkıca tutunmalıyız ve savunmalıyız. Çünkü kendi sorumluluğunu bilen bir millet, kimsenin egemenliği altında kalmadan kendi yolunu çizerek özgürleşebilir. Hem bizim hem de çocuklarımızın geleceği için en önemli şeydir bu. Belki de uğruna savaşılacak tek gerçek şey bile olabilir.

29 Ekim Cumhuriyet bayramında siz de ülkemizin benzersiz coğrafyasını keşfedip özgürlüğün tadını çıkarmak isterseniz, Cumhuriyet Bayramını Anlamlı Kılan 29 Ekim Tatiline Özel Rotalar içeriğimize göz atarak en güzel yerler hakkında fikir sahibi olabilirsiniz.

Nice barış ve huzur dolu Cumhuriyet Bayramları’na!