Konut Finansmanı Projesi

AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan Yeni Konut Finansman Programı'na ilişkin Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı.

Kanun ile Yeni Konut Finansman Programı'nın genel çerçevesi belirleniyor, program kapsamındaki katkıların sınırları ve ceza hükümleri düzenleniyor.

Buna göre, gerçek kişilerin konut finansmanı taksit ödemelerini kolaylaştırmak amacıyla taksitlere katkı sağlanacak. Bunun için Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek bir kamu bankası aracılığıyla ilgili bankalara nakit kaynak aktarılacak. Bir yıl içerisinde katkı sağlanabilecek konut finansmanının toplam anapara tutarı milyar lirayı aşamayacak.

Daha önce satılmamış ve yüklenicilerin mülkiyetinde olan konutlarla henüz başlamamış veya yapımı devam eden projelerden konut edineceklere katkı sağlanabilecek. Henüz başlamamış veya yapımı devam eden konut projeleri açısından mülkiyeti yüklenicilere geçecek konutlara ilişkin sağlanacak finansmanlar da bu kapsamda değerlendirilecek. Gayrimenkul geliştiricileri ile arsa payı karşılığında inşaat sözleşmesi çevresinde arsa payı sahipleri de yüklenici kabul edilecek.

Katkılar; yeterli ödeme gücüne sahip olduğu bankalarca değerlendirilen ve katkı talebinde bulunan gerçek kişilere yönelik konut finansmanı için sağlanacak.

İlk üç yıldaki finansman taksit tutarının gerçek kişinin hane gelirinin yüzde 30'unu aşan kısmı kadar miktar, Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesine bu amaçla konulacak ödenek tertibinden katkı olarak aktarılacak. Yüzde 30'luk oranı yüzde 30 ila yüzde 50 arasında belirlemeye, 3 yıllık süreyi bir yıla kadar indirmeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak.

Konut satış bedeli üzerinden yüzde 5 katkı payı yüklenici hesabından veya finansman tutarından tahsil edilerek finansmanı sağlayan bankalarda geçici hesaplara aktarılacak. Bu tutarlar bir yıla kadar finansman taksitlerinin ödemelerinde kullanılacak. Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde; bu tutarın bir kısmı veya tamamı finansman anapara tutarından peşin olarak indirilebilecek, bir yıllık süre ise üç yıla kadar uzatılabilecek. Tahsil edilen tutar, hiçbir şekilde yükleniciler tarafından geri istenemeyecek.

Düzenlemeye göre, belirlenen kamu bankası, her ayın ilk beş iş günü içerisinde, içinde bulunulan aya ilişkin toplam katkı tutarını bir icmal listesiyle Bakanlığa bildirecek. Bakanlık talep edilen katkı tutarını, bildirim yapılan ayın 15'ini takip eden ilk iş günü bankaya aktaracak. Bu katkının aktarım günü ile finansmana ilişkin taksit ödemeleri bankalarca aynı gün olarak belirlenecek.

Katkıların geri ödeme tutarları, geri ödemelerin başlayacağı tarihe kadar, finansmanın faiz oranı üzerinden basit faiz yöntemiyle hesaplanacak. Bankaların, geri ödeme tutarlarını katkıdan yararlananlara rücu etme hakkını kullanması durumunda geri ödemelerin başlamasından sonra ek bir faiz oranı uygulanmayacak.

Geri ödemelerin, katkıdan yararlananlarca yapıldığına bakılmaksızın, tam ve zamanında Bakanlığa aktarılmasından finansmanı sağlayan bankalar sorumlu olacak. Geri ödemelerin finansmanı sağlayan bankalarca tam ve zamanında yapılmaması durumunda katkı geri ödemeleri, hesaplanacak gecikme zammıyla birlikte finansmanı sağlayan bankadan ilgili vergi dairesince tahsil edilecek. Bu kapsamda finansmanlara ilişkin icra takip sürecinin başlatılması durumunda, hesaplanacak geri ödemeler, finansmanı sağlayan bankalar tarafından icra takibinin başlatılmasından sonra en geç 30 gün içerisinde Bakanlığa verilmek üzere, belirlenecek bankaya aktarılacak.

Taksit tutarı hane gelirinin yüzde 30'unu aşan ancak finansman katkısından yararlanmak istemeyenler için oluşturulacak geri ödeme planında, ilgili ayda alınması gereken anapara ve faiz oranı/kar payı tutarı, kalan anapara üzerine eklenerek ertelenebilecek.

Bu finansmanların vadesinden önce kapanmasının talep edilmesi durumunda diğer mevzuatta belirlenmiş kapama koşullarına ek olarak ertelenmiş anapara ve faiz oranı / kar payı tutarı var ise bunların tamamının ödenmesiyle kapama gerçekleştirilebilecek. Bu hesaplama yöntemine ilişkin diğer kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı hükümler uygulanmayacak.

Edinilen taşınmazlar, finansmanı sağlayan bankanın talebi üzerine finansman tarihinden itibaren 5 yıl süreyle tescilsiz iktisap halleri hariç devir ve temlik edilemeyecek, satış vaadine konu edilemeyecek.

Borçlunun temerrüdü nedeniyle icra takip sürecinin başlatılması durumunda devir, temlik ve satış vaadine konu edilememesi finansmanı sağlayan bankanın talebi üzerine terkin edilecek.

Sağlanacak finansman konusu konuta ilişkin düzenlenen değerleme raporunun yanlış veya gerçeğe aykırı olması halinde, raporu düzenleyen gayrimenkul değerleme uzmanı veya gayrimenkul değerleme kuruluşu hakkında, Sermaye Piyasası Kanunu'na göre verilecek idari para cezası tutarları 10 kat artırılarak uygulanacak. Bu tutar, finansmana konu konutun satış bedelinin yüzde onundan az olamayacak.

Aktarılacak katkının hak sahipliğinin tespiti ile katkının doğru ve tam hesaplanmasından ibraz edilen belgeler çerçevesinde konut finansmanını sağlayan banka sorumlu olacak.

Katkılardan faydalanacak gerçek kişilerin yanlış veya yanıltıcı beyanlarda bulunduğunun tespit edilmesi durumunda; sağlanan katkılar geri alınacak ve kullanılan finansman tutarının yüzde 5'i kadar idari para cezası uygulanacak.

Yüklenicilere yanlış veya yanıltıcı beyanlarda bulunduklarının tespit edilmesi durumunda, finansmana konu konutun beyan edilen satış bedelinin yüzde 25'i kadar idari para cezası kesilecek.

Bankalar tarafından sağlanacak finansmana ilişkin tutar, vade, faiz oranı / kar payı, finansman sağlanacak konutların azami satış bedeli, katkılardan faydalanacak gerçek kişilerin kapsamı; bu kişilerin, konut sahipliği, hane geliri, hane geliri artış katsayısı ve hanedeki diğer kişilerin konut sahipliği gibi hususları belirlemeye ve finansmana ilişkin nitelikleri il bazında farklılaştırmaya, katkı olarak aktarılacak kaynağın kullandırılmasına, katkının sonlandırılmasına, katkı geri ödemelerine, katkı geri ödemelerinin faiz hesaplama yöntemi, bu ödemelerin vade koşulları, vadesinden önce ve toplu ödeme hususlarına, uygulamaya ve denetime ilişkin usul ve esasları belirlemeye, uygulamaya ilişkin olarak ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye ve gerçekleştirilecek işlemlere ilişkin diğer hususları belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak.

Bu kapsamdaki konut finansmanları 31 Aralık 'e kadar kullandırılabilecek, Cumhurbaşkanı bu süreyi 31 Aralık 'e kadar uzatmaya yetkili olacak.

- Görüşmelerden-

İYİ Parti Samsun Milletvekili Bedri Yaşar, düzenlemeyi bir avuç insanın elindeki konut stokunu bitirmekten ibaret gördüklerini dile getirerek "Yetmez ama 'evet' dediğimiz konulardan biri." dedi.

Yaşar, devlete ait arsalar üzerine bu konutlar inşa edilirse maliyetlerinin daha da düşeceğini söyledi.

HDP Muş Milletvekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit, iktidarın "yoksulluktan beslendiğini" ileri sürerek "Siz gerçekten bu ülkede yoksulluğu bitirmek isteyen bir hükümet olsaydınız, yoksullukla mücadele ederdiniz. Ama siz yoksullukla mücadele etmiyorsunuz, sürdürülebilir yoksulluk programı uyguluyorsunuz. Yani yoksulluğu yönetiyorsunuz." diye konuştu.

CHP İstanbul Milletvekili Emine Gülizar Emecan, seçime giderken Yeni Evim Projesi'nin başlatıldığını kaydederek "Proje 4 Ocak 'te açıklandı, 16 Ocak 'te uygulamaya girdi ancak biz yasal düzenlemeyi daha yeni yapıyoruz. Türkiye Büyük Millet Meclisinde daha yeni görüşüyoruz. Yani önce uygulama, kanun arkadan gelsin yöntemine devam ediliyor." dedi.

Emecan, bunun, yaşanan konut krizi karşısında vatandaşların konut edinmesine katkı sağlamaktan çok TOKİ ve Emlak Konut'u aracı yaparak müteahhitlerin elindeki stokları eritmek üzere kurulmuş bir düzenleme olduğunu iddia etti.

AK Parti Erzurum Milletvekili İbrahim Aydemir, TOKİ'nin AK Parti iktidarından 18 yıl önce kurulmuş bir kurum olduğunu belirterek 18 yılda 40 binin üzerinde konut üretirken bu rakamın 1 milyon bine ulaştığını söyledi.

Muhalefetin TOKİ'ye yönelik tenkitlerine ilişkin Aydemir, "'Arkadaşlar, bizim tarihi bağlarımızı ifade eden konutlar inşa edelim. Bizim mimari tarzımızla ilgisi olmayanları yapmayalım', bunu derseniz alır başımızın üstüne koyarız. Tenkit ama mutlaka ardından bir teklif olması lazım." ifadelerini kullandı.

Yeni Konut Finansman Programı (Yeni Evim Kampanyası) 4 Ocak'ta Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının birlikte gerçekleştirdiği lansman programı ile kamuoyu ile paylaşılmıştı.

Bu çerçevede Yeni Konut Finansman Programı kapsamında bankalar 16 Ocak'tan itibaren ön başvuruları almaya başlamıştı. Yeni Konut Finansman Programı'na ilişkin, Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 28 Ocak'ta Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmişti.

Programın uygulanmasına ilişkin usul ve esasların belirlendiği Cumhurbaşkanı kararı da bugünkü Resmi Gazete'de yayımlandı. Bugünden itibaren söz konusu kurallar çerçevesinde bankalar değerlendirdikleri başvuruların kredi işlemlerini gerçekleştirebilecek.

Düzenlemede, daha önce de açıklandığı üzere, katkılardan ve esnek ödeme uygulamasından yararlanabilecek konut finansmanı sağlanabilecek konutlar, konut finansmanı katkılarından yararlanma şartları, Hazine katkısının kullandırılmasında uygulanacak vade, faiz ve kar payı oranları, azami konut ve finansman tutarları, ödeme planı uygulamaları gibi birçok konuya açıklık getirildi.

Programdan, konut finansmanına yönelik yeterli ödeme gücüne sahip olduğu bankalarca değerlendirilen ve katkı talebinde bulunan vatandaşlar faydalanabilecek.

İstanbul'un 1'inci bölge, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Mersin ve Muğla'nın 2'nci bölge, bunların dışındaki illerin de 3'üncü bölge olarak tanımlandığı Program kapsamındaki katkılardan ve esnek ödeme uygulamasından 18 yaş ve üzerindeki Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişiler yararlanabilecek.

Bu karar kapsamındaki katkılardan ve esnek ödeme uygulamasından yararlanmak üzere konut finansmanına başvuran kişilerin bankacılık mevzuatı ve uygulama teamülleri kapsamında yeterli ödeme gücüne sahip olması gerekecek, bu değerlendirme bankalarca yapılacak.

Kendisi, eşi veya 18 yaş altındaki çocuklarının konut tapusu sahipliği bulunanlar, bu karar kapsamındaki katkılardan veya esnek ödeme uygulamasından faydalanamayacak, konut dışında arsa, dükkan gibi herhangi bir gayrimenkul sahipliği olanlar uygulamadan yararlanabilecek.

Program katkılarından ve esnek ödeme planından yararlanmak için başvuranların, konut finansman başvuru tarihinden itibaren (bu tarih dahil) son 1 yıl içerisinde yurt içinde en az gün sosyal güvenlik primi ödemiş olmaları gerekecek.

Bu karar kapsamında konut finansman katkılarından yararlanmak üzere bankalara başvuracak kişilerin azami net hane gelirleri birinci bölge için aylık 80 bin lira, ikinci bölge için 65 bin lira ve üçüncü bölge için 45 bin lira olarak belirlendi. Azami net hane geliri için konutun/konut projesinin olduğu bölge esas alınacak.

Karar kapsamındaki finansmanlar azami 15 yıl vade ile kullandırılacak, esnek ödeme uygulamasında vade 15 yılı geçmemek üzere finansmanı kullandıran banka ve başvuru sahibinin anlaşmasıyla belirlenecek.

Hazine katkısının sağlandığı finansmanlar için 15 yıllık aylık eşit ödemeli plan uygulanacak, bu kapsamda, faiz/kar payı oranları 2 milyon liraya kadar olan finansman için yüzde 0,69, milyon lira arasındaki finansman tutarı için yüzde 0,79, milyon lira arasındaki finansman tutarı için de yüzde 0,99 olacak.

Gayrimenkul değerleme uzmanları tarafından yapılacak değerlemede raporlanan konut değeri ve konutun satış tutarı her ikisi de birinci bölge için 9 milyon lirayı, ikinci bölge için 5 milyon lirayı, üçüncü bölge için 3 milyon lirayı geçmeyecek. Bu karar kapsamında kullandırılacak azami finansman tutarları gayrimenkul değerleme uzmanları tarafından yapılacak değerlemede raporlanan konut değerinin yüzde 90’ını geçmemek üzere, birinci bölge için 5 milyon lira, ikinci bölge için 3 milyon lira, üçüncü bölge için 2 milyon lira olacak.

Daha önce satılmamış ve yüklenicilerin mülkiyetinde olan konutlar ile yapımına henüz başlanmamış veya yapımı devam eden konut projelerine sağlanacak konut finansmanları Program kapsamında değerlendirilecek. Ayrıca Program kapsamında gayrimenkul geliştiricileri ve arsa payı karşılığında inşaat sözleşmesi çerçevesinde arsa payı sahipleri de yüklenici olarak kabul edilecek.

Program kapsamındaki diğer şartlarla ilgili programa dahil olan bankalardan bilgi alınabilecek.