Karstik Mağara

kaynağı değiştir]

• Vadoz mağaralar: Suyun bulunmadığı kuru ve aktif olmayan, aşınmanın durduğu fosil mağaralardır. Mağara içi hava doludur.
• Freatik mağaralar: Mağara içinin su dolu olduğu, akım ve aşınmanın yatay yönde geliştiği alanlardır.

Mağara içindeki Şekiller[değiştir kaynağı değiştir]

Mağara canlıları J. R. Schiner tarafından yılında, mağaraya olan bağımlılıklarına göre sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırma günümüzde de kullanılmaktadır.

• Mağara ziyaretçileri; Mağara dışında yaşayan, fakat bazı zamanlarda mağarayı kullanan kara canlılarıdır. Güve , kurbağa ve kış uykusuna yatan ayılar gibi canlılar çoğunlukla giriş kısmını kullanırlar.
• Mağara seven canlılar: Bunlar hayatlarının tamamını mağarada geçiren, fakat mağara ortamına yakın dış ortamlarda da yaşayabilen canlılardır. Bazı böcek türleri ve mağara çekirgeleri bu gruba örnektir.
• Gerçek mağara canlıları; Mağara dışında yaşayamayan, tamamen bu ortama bağlı hayat süren canlılardır. Mağara ortamına uyum sağlamış bu canlılara, mağara semenderi ve mağara kereviti örnektir.

Mağaraların Kullanım alanları[değiştir

Dünyadaki diğer ülkelere göre 'mağara cenneti ülke' durumunda olan yurdumuzda yaklaşık adet mağara bulunmaktadır. Mağara oluşumları bakımından önemli bir jeolojik-jeomorfolojik nitelik olan karstlaşma (karstik alanlar) ülkemizde Batı ve Orta Toros Dağlarında (Muğla, Antalya, Isparta, Burdur, Konya, Karaman, İçel ve Adana) yer almaktadır. Türkiye'nin en uzun (Beyşehir Gölü batısındaki Pınarözü Mağarası, 16 km) ve en derin mağaraları (Anamur'un kuzeyinde Çukurpınar Düdeni, m) bu dağ kuşağı üzerindedir.

Ülkemizde mağara araştırmaları yılında kurulan Mağara Araştırma Derneği (MAD) tarafından başlatılmıştır. Daha sonra ilk üniversite kulübü olan yılında Boğaziçi Üniversitesi Mağara Araştırma Kulübü (BÜMAK) kurulmuştur. Daha sonraki süreçte yılında MTA Jeoloji Etütleri Dairesi bünyesinde kurulan Karst ve Mağara Araştırmaları Birimi, mağara araştırmalarının büyük bir bölümünü gerçekleştirmiştir.

Günümüze kadar tüm yerli ve yabancı mağaracı gruplarının inceleyerek belgelendirdiği mağara sayısı yaklaşık 'dür.

Turizm çeşitliliği açısından ülkemizdeki mağaralar, önemli bir potansiyel oluşturmaktadır. Ülkemizin % 40’ı, mağara oluşumları aşısından önemli bir nitelik olan karstlaşmaya uygun kayalardan meydana gelmiştir. Erimeye uygun kayaların kapladığı alan ve bu alanlarda tespit edilen mağara sayısının oranına göre Türkiye’de ’den fazla mağaranın bulunabileceği öngörülmektedir. Bunlardan adedi MTA ile mağaracılıkla ilgili diğer dernek, kulüp, topluluk ve kuruluşlarca incelenmiştir.

Türkiye’nin en uzun mağarası, 15 km’den fazla olan Isparta’daki Pınargözü Mağarası; en derin mağarası ise – ile Mersin’deki Peynirlikönü Mağarasıdır. Türkiye’de 30’un üzerinde mağara turizme açılmış olup, bunların dışında yalnızca uygun ekipman sağlanarak rehber eşliğinde girilebilecek özel ilgi gruplarına yönelik bir çok mağara bulunmaktadır. Bakanlığımızca bugüne kadar 13 adet mağara turizmin hizmetine sunulmuştur.

Bakanlığımızca bir mağaranın turizme açılmasına dair istenen kriterler:

• Mağaranın turizm açısından önem arz eden ve turizme hizmet veren yerleşim merkezlerine yakın olması
• Mağaranın sahip olduğu morfolojik ve diğer oluşum özelliklerinin farklı ve ilgi çekici bir takım unsurları taşıması (kendi özelinde çekici bir özelliğe haiz olması)
• Doğal etkenlerle oluşan mağaraların yanı sıra insanların barınak, sığınak, ibadet yeri ve depolamacılık gibi amaçlar için kazdıkları veya oydukları yapay mağaralar da bulunmaktadır. Bu özellikteki mağaraların arkeolojik ve kültürel değer taşıması
• Mağaraya ulaşımın kolay ve rahat sağlanabilmesi 
• Mağaraya girişin ve çevresinin oraya gelen ziyaretçilere hizmet vermeye uygun düzenleme yapılmasına (otopark, kafeterya vb.) elverişli olması gerekmektedir.

Mağaranın bu kriterleri taşıdığının belirlenmesinden sonra, 

• Turizm amaçlı kullanılabileceğine yönelik Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü) ile Tarım ve Orman Bakanlığının (Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü) uygun görüşlerinin alınması gerekmektedir. Bu doğrultuda hazırlanarak ilgili kurumlarca onaylanan turizm amaçlı kullanıma yönelik projelerin Bakanlığımıza iletilmesi ve ödenek talebinde bulunulması halinde Bakanlığımızca mağara turizminin geliştirilmesi amacıyla projelere destek verilmektedir.

sf. dikit, oh, oh. Ozhegov'un Açıklayıcı Sözlüğü. Sİ. Özhegov, funduszeue.info Şvedova. Ozhegov'un Açıklayıcı Sözlüğü

Erkek, lat. kireç damlaması, sertleşmesi, mağaralarda çeşitli desenler oluşturması. Sarkıt koca. kireç damlaması, taşan, örn. mağaralarda, üstte buz sarkıtları. Dahl'ın Açıklayıcı Sözlüğü, biri veya diğeri ile ilgili. VE. Dahl. Dahl'ın Açıklayıcı Sözlüğü

Madenci. Yukarıdan damlayan ve aşağıdan yukarıya doğru büyüyen mineralli suyun buharlaşması sırasında mağaraların dibinde oluşan (genellikle kalkerli) damla oluşumu. Jeolojik Sözlük: 2 ciltte. M.: Nedra. K. N. Paffengolts ve diğerleri tarafından düzenlendi. jeolojik ansiklopedi

dikit- Sarkıttan aşağı süzülen yeraltı suyundan kalsit şeklinde sürekli karbonat beslemesinden kaynaklanan, bir karstik mağaranın tabanından yükselen bir koni veya sütun şeklinde bir damla oluşumu. → Şek. Coğrafya Sözlüğü

M. Yeraltı boşluklarının (mağaralar, galeriler, vb.) dibinde, tavandan düşen kalsiyum ve karbondioksit ile doymuş su damlacıklarının oluşturduğu büyük buz sarkıtları şeklinde yeni başlayan kireçtaşı oluşumu. Efremova'nın Açıklayıcı Sözlüğü. T.F. Efremova. Efremova'nın Rus dilinin modern açıklayıcı sözlüğü

Karstik mağaralar nasıl oluşur? Sarkıt ve dikitler - bunlar nedir? Ana cins Kırım dağları- kireçtaşı. Çatlak kayalar nemi kolayca emer. Onlar aracılığıyla yağmur ve çözünmüş karbondioksitli eriyik su dağın derinliklerine akar. Bu çok zayıf karbonik asit, kireçtaşı (kalsiyum karbonat) ile etkileşir, onu çözünür bir duruma (kalsiyum bikarbonat) dönüştürür, binlerce yıl boyunca yatağını yıkar ve öğütür. Büyüyen sulanan bir mağara bu şekilde oluşur. Zamanla yeraltı nehri yeni bir çatlak bulabilir ve Kızıl-Kobe'de (Kızıl Mağaralar) olduğu gibi bir, iki, üç, hatta altı katın tamamına inebilir. Alttaki "ıslak" mağaralar büyümeye devam ediyor, üsttekiler orijinal şeklini koruyor.

Karstik mağara oluşumunun aşamaları

1. Yağmur ve eriyik suları topraktan kılcal damarlardan sızar. kayalar, karbondioksiti emer. Küçük akarsular çatlaklar boyunca bir yeraltı nehrine toplanır.
2. Su (zayıf karbonik asit) yatağını temizlemeye devam eder. Kireçtaşı çözünür bir duruma geçer ve kayalardan yıkanarak suyu sertleştirir.
3. Mağaranın ortasında su bir çatlağa girer ve kendisi için farklı bir kanal oluşturmaya başlar. Terk edilmiş bir mağarada (zaten nehirden arınmış) sarkıtlar büyür.
4. Nehir tamamen yeni bir kanal yıkar. Mağarada büyük sarkıtlar büyür.

Sarkıt nasıl oluşur?

Mağaraların tonozlarından damlayan sert su Bunlar, dünyanın yüzeyinden "çatı" yoluyla sızan taş kayalara dönüşen tortular ve kendi mağara kondensatlarıdır. Taşın yüzeyinde ters bir reaksiyon gerçekleşir. Suda çözünen kalsiyum bikarbonat tekrar karbonata dönüştürülerek karbondioksit verir. Günlük yaşamda benzer bir süreç, banyolarda plak, tencere ve radyatörlerde kireç oluşumuna yol açar.

Önce kayanın üzerinde bir halka belirir, ardından büyüyen bir tüp. Delik tıkanana kadar su damlar ve yavaş yavaş keskin, düz bir taş buz saçağı büyür - sarkıt Su yolu iyiyse, bitişik damlalar yoksa sarkıt yalnız olacak ve büyüyebilir. Yüzyıllardır sürekli yağmur yağan yerlerde, genellikle farklı uzunluklarda ve kalınlıklarda, bazen farklı renklerde koca bir sarkıt ormanı büyür. Damlalar çok küçükse, bir metreden uzun ve birkaç milimetre kalınlığındaki yoğun "saman" çalılıkları, zarif bir yeraltı avizesi gibi bir fenerin ışığında parlayan şeffaf görünebilir.

Mevsimsel sarkıt halkalar nelerdir?

Dıştan, ağaç halkaları gibi görünüyorlar. Onlar tarafından yaşı da belirleyebilirsiniz, hava Durumu bazen bizden binlerce, hatta milyonlarca yıldır uzakta. Bunu yapmak için izotopu belirleyin ve kimyasal bileşim istenen "halka". Yanılmamak önemlidir, çünkü çok fazla yüzük var!

Modern bir iyon kütle spektrometresi, bir milimetrenin yüzde biri kalınlığındaki katmanlardan numune alınmasına izin verir - bu, bir yıllık bir analiz doğruluğuna karşılık gelir.

Sarkıtlar ne kadar büyür?

Mağara sarkıtlarının büyüme hızı çok farklıdır. "Tavandan" aşağı akan suyun miktarına ve bileşimine, mağaradaki havanın sıcaklığına ve nemine bağlıdır. Bazı ortalama değerlerden bahsetmek bile zor. Bazı mağaralarda metre sarkıtları bin yılda, diğerlerinde - beş bin yılda büyür. Ancak her durumda, kırılmış bir "taş saçağı" doğaya onarılamaz bir zarar verir. Ahlaki bir suçun izi, eğlence için bir hayvanı öldürmek gibidir.

Dikitler, dikitler ve diğer damla oluşumları

Mağaralardaki damla benzeri oluşumlar başka hangi formlardır? Damlanın düştüğü yerde önce bir leke belirir, ardından çözünmeyen tuzlardan oluşan bir tüberkül (temelde hepsi aynı kalsiyum karbonattan oluşur). Tüberkül büyür, taş bir kütüğe dönüşür - bazen sivri, ancak daha sık sert suyun rastgele püskürtülmesiyle düz veya yuvarlaktır. Bu nasıl dikit Genellikle sarkıttan daha büyük, daha kalın ve daha güçlüdür, çünkü su duvarlarından aşağı akar ve salınan tüm karbonat inşaat için kullanılır. Ayrıca sarkıt er ya da geç kendi ağırlığı altında kırıldığından ve dikit asla.

Suyun hareketi bozulmazsa sarkıt dikitle birlikte büyür. En güçlü yeraltı sütunu oluşur - dikilitaş. Artık depremler dışında hiçbir şey onu tehdit etmiyor, bu yüzden dikitler devasa boyutlara ulaşabilir.

Mağaranın eğimli tonozlarından aşağı akan sert su, geride benek değil, kalsiyum karbonat şeritleri bırakır. Bu şeritler kalınlaşarak zamanla ince, yassı şeritlere dönüşür. denize açılmak Düz ve dalgalı, bir masa örtüsünün kenarları gibi, tüm duvarı yere kadar kaplayabilirler veya bir "korniş" veya "avize" oluşturan hamurlar şeklinde kalabilirler ve daha sonra sıradan sarkıtlar gibi büyüyebilirler. Her şey, kendisi için her zaman en kolay ve en karlı yolu seçen tuhaf, dik başlı, "tembel" bir su damlasının hareketine bağlıdır. Genellikle taraklar bir sopayla vurduğunuzda çalar, bu nedenle taraklarla büyümüş duvarlara denir ksilofonlar veya bedenler.

Karstik kabuklanmaların en ilginç ve sıra dışı olanı helikitler, veya eksantrikler Sarkıt gibi büyümeye başlayarak garip ve tuhaf bir şekilde bükülürler. Bazen bunlar ikinci dereceden sarkıtlardır, bir ağaç gövdesinde dallar gibi büyürler. Sarkıtlar neden kristal drusları gibi yanlara doğru büyümeye başlar, hatta bir spirale dönüşerek helisitlere dönüşür? Bilim kesin bir cevap vermez. Heliktitlerin büyümesinin mekaniği ve kimyası, iki form arasındaki sınırda fenomenlerdir: damlama ve kristal. Nizhny Bayırı'ndaki " yıllık Simferopol" mağaralarında heliktitler bulundu.

Havanın hareketsiz olduğu yerlerde helikitler oluşur; orada, tonozlardan damlayan suda değil, havanın neminde çözünen aynı kalsiyum bikarbonat katı bir duruma geçer.

Yeraltı şelaleleri de kireçtaşı izlerini geride bırakır. Yoğun bir doğal katman olarak büyür ve onlarca ve yüz binlerce yıl boyunca bir dekorasyon olarak kalacaktır. Konusu olmayan nehir mağaranın üst katlarını terk ettikten sonra bile donmuş görüyoruz. taş şelaleler…

Damlalar ve perçinler, kenarları boyunca bir kireçtaşı silindirinin büyüdüğü tepsilere akar - guro barajı Gurovye banyolarında bir hayat vardır: suda yatan yuvarlak "tomurcukları" ve düz "yaprakları" olan taş "nilüferler" ve "nilüferler" büyür.

Bazı banyolarda olgunlaşır mağara incileri Değil değerli taş ancak deniz ve mağara incilerinin bileşimi aynıdır. Genel olarak, banyoya düşen bir kum tanesinin bir su akışında döndüğü ve kademeli olarak kireçtaşıyla (saf haliyle cam gibi şeffaf olan) sarıldığı kabul edilir. Ama inciler çok sessiz durgun sularda oluşur

Bazen mavimsi bir belirti ile nemli, yumuşak, şekilsiz beyaz bir kütleye denirdi. ay sütü Hepsi aynı kalsiyum karbonat. Ay sütü mağaraları kendi tarzında süslüyor ve kurutulmuş süt ince bir toz haline geldiğinde parçalanıyor. Ay sütünün nasıl oluştuğu, karstik mağaraların gerçek gizemi, yalnızca belirsiz varsayımlarla yapılır. Bu durumda doğada kalsit dışında hiçbir şey bulunmaz. Ay sütü kuru ve ıslak, sıvı ve yoğun, viskoz ve akıcıdır. Gerçekte, bu madde ne katı ne de sıvıdır, genellikle ne olduğu anlaşılmaz Bilim adamları bu konuyu atlayarak egzotizm sevenlere düşünce ve hayal gücü için açık bir alan bırakıyor.

Aragonit Kristalleri

Su gittiğinde mağaranın büyümesi durur, ancak içi yeni süslemelerle zenginleştirilmeye devam eder. Derin taş boşluklarında hava nemi %'e yaklaşır. Su buharı kalsiyum bikarbonat iyonlarıyla doyurulur ve kristaller taşlarda büyür (daha sık olarak çatlaklar boyunca).

Aerosol kristalizasyon figürlerinin tuhaflığı, tuhaflığı herhangi bir kabuklanma ile karşılaştırılamaz: mikro dünyanın yasalarına göre yaratılmışlar, iyonların bileşimine ve konsantrasyonuna, su moleküllerinin hareket yollarına, kristal kafesler oluşturma kurallarına bağlıdırlar. tüm eklemeleri ve sapmaları. Aragonit Katı bir kalsit türüdür. Oldukça düşük sıcaklıklarda, çoğunlukla yeraltında - mağaralarda, maden yataklarında, soğuk kaynaklarda oluşur.

Mağaralarda en küçük aragonit kristallerini bulabilirsiniz. Birçoğu olduğunda, göksel yıldızlar gibi fenerin ışığında parlarlar. Bazen büyük akut açılı kristaller büyür ve yakınlarda - "dallarda", "kabartmalarda", "kar tanelerinde" toplanan küçük kristaller. Bunlar sivri uçlu "kirpi", çeşitli tonlarda "gelişen" sarkıtlar olabilir, ayrı ve farklı renklerde ve düşünülemez şekillerde "mağara çiçekleri" çiçek salkımlarında toplanabilir.

En ilginç ve çeşitli yeraltı süslemeleri, sıvı su ve iyonca zengin bir aerosolün birleşik hareketinin bir sonucu olarak büyür. Zarif antropomorfik figürinler, hayvanlar, "tüylü Ago", kenarlarında saçaklı "dokunaçlar" olan "denizanası", "deniz anemonları" Kısacası, kameranızı hazırlayın, defterinizi açın, hayal kurun! Ama her şey kötü olacak, her şey eskisi gibi değil: biz sadece ölümlüyüz ve mağaralar onun majesteleri tarafından yaratıldı. Eşit değil.